Petri Fabri Tolosani, ... Commentarius, ad titulum de diuersis regulis iuris antiqui, ex libro Pandectarum D. Iustiniani quinquagesimo. Cum indice copiosissimo ac locupletissimo, ..

401쪽

AD L. I. DE IUSTITIA ET, RE D. 367

autem iuuari, id est, ut opinor, praemiis assici ait in haec verba, di δόμοιου μόνον τλ-αν ἀ Gh άφελ res Aducit, o insia: -ωάρους γον GH os διυω τῶν viam πομύ φιλοκερδεις αντες C μάλα inis Uri τί μὴ ἀδικων dec. At cur ait Vlpianus veram se non simulatam philosophiam affectare, aut quae tandem illa est vera, quae rursum simulata philosophia Z Vetam philosopitiam interpretor, eius sapientiae studium, quam virtutem politicam alij, noster Vlpianus, ut dixi, sapientiam ciuilem vocat. Ac ne quis forsitan miretur quod quam sapientiam nominamus, eadem virtutis etiam nomine a nobis honestatur,adscribam quae ex Socrate apud Xenophontem 'didici. Cum ea aquae iusta bona de honesta sunt, omnia virtute sola de a solis sapientibus fiant, μ' ex eo necessario consequi ut iustitia,& quaelibet alia virtus meritbsapientia vocetur, ου , inquit, ' Mir,n buu- ιζ estru/M ,ἀνια - ἐὰν ἐπιχη--, ἀναστανειν. λοεἰο- τατε διυια τὰ Ελλα at .mn χὰ ἀγα α πώ ἀρετὴ πράτ, mi εια ι δώ-δια ---ἡ ά, is mura. Diri . A I . Vbi obiter notandum est quod ait Xenophon in , id ea de re locutum Aristotelem' voca. ἐπι η ἰω, Σωκρά --ουῶ inquit) Mγους ἀρτώ - - ἐπιτόμυ γὰρ G s. Haec vero ciuilis sapientia se enim si

placet semper nominemus pars est eius philosophiae in qua de moribus agitur& vocatur ἡ ικη. Hanc partem primus apud Graecos summus philosophus&idem optimus legi stator Solon excoluit, caeterique qui apud eos a sapientia

nomen inuenere,praeter unum Thaletem qui& ipse ex septem fuit. Haec apud Plutarchum ' legimus. φo, ista δε τοῦ ἡ ικς Ε πολύικον cam ὁι -Sςu in τίν pia παπικ', dc taulo post,-ολ-λικεν ἡ μό- plac, sim υτρα νω - 'τυς M: ας- η-τοὰ δὲ α cis ἀπι ρει πολιkῶς DPris, 'dioeμα ηῆς pira υπυξε. Ea tamen in re a Solone sapientes reliqui, ut Pittacus & Bias,&qui postea vixerunt usque ad Anaxagoram, discreparunt, quod eorum ple rique sola doctrinae ipsius prosessioni contenti, a negotiis ciuilibus abstinere contra quam solon secerit. Sic enim Socrates apud Platonem ex Hippia quae- ν λωίλμrit,ta ,αὶ ἶ- ,ππ- Ε' Σι - - αλαιοὶ ἐκροπι ων ore G με γαλα λέγεται ἰοὶ pia τῶν ἀμφὶ τον φυλήσιον αλ , in τί in HAναξαγόρου - ου Nd rasa M πο ol ο Κν φάνακτα ἀπιπμῖοι τῶν πυλί-ων πράξου M. Rectius vero Solon, quam aut Thales, aut ipse illorum quae iam iamque adscripsimus auctor Plato, rectius inquam,& rei p.utilius,quam illi etiam docuerint se gessit Solon, id autem non meo tantum, sed poetae clarissimi Claudiani iudicio. Apud eum ' enim ita Diva quaedam Manlium Theodosium de con-ι iis Panam sulatu ineundo alloquitur:

iam stu indultum studiis, Musici tota nas

ipsere mihieridem te iura reposcunt: ingredere m nostro rursum te redde labori se. - melius magnoi petorimoren in abstrusa rerum ratione morari Scilices illa tuitatriam praecepta PlatonuE rexere metu quam qui restra a secu-.Oί,cit Gin classes, viaemi, carinis

402쪽

Verit,m arsuru med ubduxit Athenaae. Hane Solonis sectam Mnesiphilus secutus est, qui cum nec orator esset, nee ex eorum numero qui physici vocantur, circa res agendas potissimum versatus est, doctrinamque suam & sapientiam ad usum ciuilem, & totius reipub.

Vtilitatem prorsus accommodauit, id quod Themistocles ipsius Mnesiphili exemplo postea itidem secit. Ab hac in rebus agendis exercitatione, ipsaque

adeo constituendae, regendae, & conseruandae Reipub. peritia, qui se ad forenses controuersias agendas atque disceptandas,id est ad sola verborum,aut potius num orum, ut ita dicam, aucupia contulerunt, ut paulatim omnia in de- terius abeunt,philosophorum nomen cum veritate amisere, philtiarum pro Abrosam atque inhonestam appellationem, quae iure meritoque huius tem lioris pragmaticis &circvforaneis rabulis tribuatur, inuenere. Cuius rei quod

ocupletius, firmius, verius testimonium esse potest quam Plutarchi illius &in veta ista, S in omni philosophia exercitati stimi 3 Is igitur in Themistocle

men γρανων. Sophistarum nomen ab initio fuit honoriseum, quippe quod Solonidi Pythagorae antiquitus inditum &comaediarum,&hi- ἀς θη. τι storiarum seriptores memoriae prodiderint. Postea vero quam Protagoras Prodicus, Gorgias constituto pretio suis auditoribus venditarunt, quasique proscripserunt sapientiam, huius sui nummi solet) ita nominis honos, vis ae '' potestas cadere, vilescere, ac prope dixerim interire caepit,ut est apud Themi . . . . . stium in Sophista '. Denique hi qui ostentationis aut quaestus causa philosopharentur,Sophistae appellati sunt ut ait Cicero in quos Isocrates Orationem hac de re scripsit, quae empor inscribitur. Quos autem esse intellexerit So-at ἐν G phistas Isocrates, exponit Aristides , cum ait, αιρος δ' ἰαωκράτης pienti si

etis insi Hω πυλ'Hυ Mia ς. Ostentationem cum dixit Cicero ται εαμ- λήνιχ- . MI AEu, ut Isocrates loquitur, & eam intelligi voluit quae tota in verbis consumitur, nec ad res ac negotia reipub. transscrtur, operam, hoc est

futilem & inanem disputationem : sutilem dico ac puerilem meditationem argutiarum, quae nihil ad vitam neque tuendam, neque ordinandam promoueat,& in ea tamen desides ignaui maleque seriati homines consenescant, qui obtentu philosophiae nominis inutile otium & linguae, vitaeque tenebras se-ζM.toaea' quuntur, ut est apud A. Gellium', quos merito non sapientes, sol Sophistas

Tu Dia. μαμον ὴ M, pol Ἀλοῖντο. Quibus Xenophontis restimonium quin adscribam

τους

403쪽

AD L. I. DE IUSTITIA ET IURE D. 3σα

niosi videri velint. Horum professioni squam Sophisticam possis dicere) illa

contraria est quae non in ostentatione verbosa, non in meditatione consistit, sed in actione tota versatur. Ideoque hanc philosophiam ita Gellius &recte, c . - . . quomodo mea fert opinio, desinit ut sit virtutum omnium disciplina, quaeque in publicis simul & priuatis ossiciis excellat, ciuitatesque&Rempub. si nihil prohibeat, constanter, &sortiter, S perite administret, quaeque non ab Vlpiano tantum vera philosophia nominatur, sed etiam ab Dionysio Halicarnassio , Ut i. inquit ID MUE 'olu -θιωρου , ἀυσῆι - mre. ἀγαπών, ἀλλὰ Ut S et ραπιαῖκου δ' ἀφ Δ ἀγὰς ἀλ- cIαν π o pus δυος,

ω -κ S uadet igitur Dionysius,ut qui veram philosophiam colit, quae non meditandarum , d agendarum rerum petitia, vel ipse potius actio est,& non ad priuatum philosophi quaestum, sed ad communem utilitatem spectat, Isocratem imitetur. Hic etiamsi orator fuerit, attamen philosophus in repub dici potest. Qua ratione Aristidem, curgu, Solonem, Epaminondam philosophos in repub. vel secundu geminam & veram Rhetoricam: oratores existimari oportere Diuus Chrysostomus docuit ' millo loco, in quo sic est, i instri ιβ' γ M pH, Us Σόλωνα ἐ-- δῶ ἔmς ἴτερος, γλαα O muci re, ον,ἡ r M ag τ ri ἀλκει μωραυν. Eo fit ut politicus sine is Iurisconsultus est,siue orator, veram philosophiam profiteatur, non sit sophista, non simulatus, sed verus philosophus,qui non meditatur tantum modo,sed quae etiam didicit,ad communem reipub. utilitatem omnia reserre quoad eius potest, nititur,hoc ita si ἀφ' - λά-- si clarivi est apud Dionysum,si quaestum,ut ait Cicero,si ut iurisconsultus loquitur,pecuniam con Iemnat, mercenariam operam spernat. Quod si non facit, tiphistae potius ' quem Plato ita definit, ut sit νάωνα o sis Ola νε ι-3- Lτης ac simulati, sin 'quam veri philosophi nomen meretur. Sophistam cum dicimus prostibulum quasi quoddam cum Xenophonte ε intelligimus,apud quem Socrates, Guτω - ιβ. ἀργυρω τω cino ω πω iuris Cp- Ω e, sam se δ' υλλυ. Etenim nihil aliud Sophista sibi proponit quam lucrii ει quaestum cu illa ostentatione quam diximus.Non modo communem utilitatem non quae rix, sed nec de priuati cuiusquam commodo cogitat, stio tantum prospicit quς- stui, ac ne de se quidem ut sit.aliqua sapientia praeditus,sed ostentandi ac venditandi sui gratia ut sophista passim vocetur,id agit, in eo maxime laborat. N m ita Xenophon vi Pium δ' tim' m. ἐξ Hατοῦν λίμου Ain; -ἐπὶ maia, . . . v mpiae Erari να ουδάνυε ειν,ουδὶν mύν ἔπι id δὲ si δ'

stum

404쪽

, o PETRI FABRI I. C. COMMENT.

stum omnem aspernatur, nec sibi sed utilitati communi studet. Hue pertinet quod Papinianus ait, philosephis tutelas & munera sordida corporalia remit ti,non ea quaesumptibus expediuntur placuisse. Etenim vere philosephantes

pecuniam contemnunt, cuius retinendae cupidine fictam asseverationem de- ιι--. tegunt' Veram igitur philosophiam qui profitentur,& diuitias contemnendas b,-- ρου- esse docent, &ips quaestum reiiciunt ac respuunt: qui contra faciunt virtutem cauponantur & velut in foro vaenalem omnibus proponunt. Quamobrema

pecuniae cupidine fictam asseverationem detegunt, ut Papiniani verbis v-tar, simulata haec illorum est philosophia,& quemadmodum Lucianus scribit,cum aliud in animis occultum habeant &simulent, aliud loquantur, sum

mis labris philosephantur& non philosephi, sed philosophorum simioli po-

tius dicendi sunt.Sic enim is auctor alicubi scribit' , κος ων,- - οῖροι ae iaκώγωνενὶ πω, ἀλλἀδε -- ω.Nec mirum,cum ho--. rum ut Impp. aiunt', professio & desiderium inter se discrepent, quippe quidum se philosophos esse asseuerant,interim auaritiae vincuntur caecitate Non M. α ua Socrates qui ut publice ciuibus Atheniensibus prodesset, ni oralem, id est veram philosophiam gratis nulla spe mercedis proposita docebat. μεινω γὰρ,

sophos omaes Loc primum profiteri toportet mercenariam se operam spernere. Itaque Praeses prouinciae qui de mercedibus solet studiorum liberalium praeceptoribus & professoribu s extra ordinem ius dicere,philosophis non diu cetinam quod ad nanc rem attinet prosessorum numero non sunt, ut ait Vlia

' 'inpianus'qui dein iuris ciuilis professoribus idem quod in philosophis obses

2- - uandum tradit in haec sere verba. Proinde ne iuris quidem professoribus ius dicet. Addit rationem,estquidem resanctissima ciuilis sapietitia, sed quae pretio numario non si aestimanda, nec dehonesta fida dum in iudicio honor peiatitur, qui in ingressu sacrameti offerri debuit. Quςda enim tametsi honesu acia vid sere' eipiantur, inhoneste tamen petumTHactenus Vlpianus .Pic aute si me roget aliquis cur Vlpianus dicat numatio pretio ciuile sapiencia Glimari no debere: illi ego', quia exemplum philosophorum ad iurisconsulios protraxit Ulpianu ipsum ita iudicasse respondero: Ciuilcm sapientiam sue iurisprudentiam&politicam verae philosophiae titulo censeri. Veram autem philosophiam unque eo demittendam & contemnendam non esse ut eam pecunia, pretio, me

cede aestimemus. Quod etiam Themistius in Sophista se extulit, σε μὰν cy χ' . Us ἀλκαν ἡ-ου γε αυχι ἀργυρ im .is. Ex quibus omnibus,ut aliquando tandem haec tota disputatio conaeludatur iam enim vereor ut vel nimis multa sint quae de philosophia diximus, cum Ennianus Neoptolemus philosophandum esse paucis, omnino

haud

405쪽

AD L. I. DE IUSTITIA ET IURE D.

haud placere pronuntiet, vel etiam in sophistis diutius exagitandis serte aeui piam Sophi stae ipsi videamur: id unum aperia colhgitur, iurisconsilitum cui salus populi lex suprema sit, qui ad publicam utilitatem ius profiteatur ac dicat,& in rebus agendis potissimum operam inflamat, si tamen eratis, & non priuati quaestus gratia id sacrit,esse politicum, veramque non simulatam philosophiam a flectare. Addam & illud,eum qui non quidem administrat rem pub. sed cuius studia vitaque omnis in rerum cognitione versatur, si tamen otium suum, ut Cicero loquitur, ad nostrum negotium, & ad hominum uti- .vtatem tuam prudentiam, intelligentiamque potissmiim conferat, doctrinae studiis & sapientiae deditus,ut quia erudiat multos,quo sint meliores ciues utilioresque in rebus suis publicis, ut Thebanum Epaminondam Lysias Pythagoraeus, Syracusium Dionem Plato, Alexandrum Macedonem Aristoteles, multique multos, quoniam ab augendis hominum utilitatibus & commodis non receditiveram quoque philosophiam affectare, verumque philosophum esse videri. Etenim is verus est philosophus, qui iustitiam colit,ut ait Vlp.quae quia virtus est,& politica virtus sic enim Plato vocat cum ait, A Hα -- is τε is πολιτι cita olvi λδ -κ , ψ δροιο Διὶ ne,viri isti vera virtus nam de iustitia & politica intelligendum puto quod Flaccus Horatius sic cecinit, 3 M.t --, Nunc agilis fio cin mersor ciuili mnia . Dirtutis merae custis, rigidini sate es Quis dubitet quin eam sapientiam, ac multo magis philosophiam recte nominemus 3 Certe quidem effectus hic unus est politicae sue ciuilis siciei itiae aesapientiae, ut iustitia inter ciues conserueturi, & - est quod Ulpian ait, i v-sriri Moco Li Mus. Itaq; a Platone'n-δκῆἰπυμμου sic definitur,ut sit υλίν, - , ποάιων Dictum H λει, quod si cum nemo laeditur impune, cum ius cuique suum tribuitur, cum denique honesia vivitur. Qui bus quasi sundamentis nititur&conseruatur optimus reiptib. status, ad cupiis utilitatem ut ea pertinent quae modo diximus, ita politico maxime procuranda sunt. Id autem nec facere politicus, nec omnino bonus ciuis quisquam esse potest sine iustitia. Haec e Socraticae disciplinae sentibus, quos nobis clestanti L simus auctor Xenophon aperuit hausimus,apud quem' ita Socrates & Euthv . M. Ldemus colloquuntur uti subiiciam, ἡ ὀ Σ-ζ-ῖα M. O μα

& veram sapientiam ita regibus conuenire,aut potius necessariam esse,ut etiam regia vocetur, hoc primum,illud item,ad utilitatem communem omnino pertinere, ad eamque Potissimum respicere quorum utrumque adeo verum est ut Plutarchus ex iveterum poetarum sententia qui finxerunt Ioui Dicen &Themin Perpetuo bdsidem, quanquam re vera Iuppiter tales nullos asi siores habet,

406쪽

,ν, PETRI FABRI I. C. COMMENT..

habeti sed idem potius ipse ius fasque est, Diceque ac Themis idem, idem lex

antiquis lima Sperlectillima. Harit,inquam, fabularum mysteria nudans colligat ac demoni iret, non modo non homines, reges,sed ne Iouem quidem ipsum sine Dice, id est sine ultrice iustitia recte imperium administrare poste. Dicen vero secundum Hesiodum esse virginem ineorruptam pudoris seu verecundiae, temperantiae atque utilitatis sociam, similiarem, domellicam. Reiates itaque GDlους, id est venerabiles vocari, quod a quibus minime timentur. ab his maxima obseruantia & veneratione coli, neque tantopere ne quid ipsi mali & inco modi subeant,quam ne quo subditos facio vel dicto laedant, laedi uepatiantur metuere ipsos oporteat. Illo certe potius timore valde humano nee

illiberali assici, ne ipsos iniuria quam subditi aliquo modo acceperint lateae. Adscribam verba Plutarchi Graeca totidem sere quot latina secimus, qua in re ut sortasse nimius quibusdam videri potero, ita me magnam ab studiosis bonarum literarum gratiam initurum esse mihi polliceor.Vtut iit,animo quidem meo satisfecero. Sic igitur optimus auctor. ει δὲ διε sic enim, ut in Aldino, legendum est)- , tria i ' Ζάς ἐχει His mclis πω μεθω, - εώ, νόμων δ υ εoci etis οὐ πλει Gn A a. - οἱ se autem lego addito δὲ, ut respondeat illi ὁ μαυ ζας &c. alioqui haec inter se non co

Et in libro ' cui nomen opera & Dies,

Solebant poetae sabulis quas nubeculis quibusdam sua & mysteria &praece

pia philosophiae siue naturalis, sue Moralis obumbrare atque operire, ne dicam inuoluere. Cur id facerent, alius erit dicendi & scribendi locus: id satis sit nunc quidem intellieere ex Plutarcho, quamobrem Hesiodus Dicem sue iustitiam Ioui assidere fingat, haec duo nimirum docere nos voluit,ad imperium quide& stabiliendu &conseruandum non modo iustitia potius nitendu quam armis & viribus, sed eam omnino esse necessariam . Quibus aute in locis colatur iustitia, ibi non modo imperium conseruari, sed urbes vigere, populos storere: tum vero iustitiam prae caeteris Virtutibus, iurisq; administrationem rectam & synceram maxime decere Imperatores, Principes, Reges, id ex eorum esse ossicio & munere, ut ius cuique reddi curent,&ipsi reddant. Ac prius quidem

407쪽

. An L I. DE IUSTITIA ET IURE D. 31,

ε ελ δι' ἀνὰ sis Oho , dic. Posterius vero a Plutarcho in Demetrij vita exponitur,ubi vetula quaeda, cui scu aliquid a principe postularet in audiendae vacare se tunc teporis no posse Philippus resp5derat,hoc dicto principe insecuta esse,ac ecia increpuisse narratur. ne igitur impera. quo dicto permotus Philippus,cosestim domu reuersus iurisdictioni per multos dies vacaverit,facilem cli se adeutibus praebuerit. Adjicit Plutarchus,& arrepta ex eo dicto, ut soletioccasione n eu comunem in quo nuc toti sumus locu excurrit. Ait igitur,lege a Pindaro Rege omni u dici,Marte vero Tyrannii a Timotheo vocari. Regibus apud Homerii Iouem no aut machinas bellicas, aut naues,sed iura tribuere, quom ope & ipsi liberentur,& alios coseruenti Iouis familiare ac discitulum ab Homero fingi ex Regibus,no eum qui unus omniu sit maxime bellosus, arteq; ac virtute militari praestet,sed qui sit iustissimus. Itaq; operibus di effectis iustitiae nihil reoi conducibilius, aut couenientius reperiri posse. cxν

tiae sacerdotes Symmachus ' Draesectus urbi vocat Impp.Valentinianu,Theo- α σψμια dosium & Gratianum:& laudatur ab eodem Plutarcho ' L. Aemilius Paulus, Uqui politicam virtuti besticς bellator optimus praeserebat δειν τὰ imis ris' - νυ λας 5 νιααν τὼ πολεμως του παιδά ειν τους πολιω. Princeps igitur qui si vir j - tutis amore ac studio flagrat,quaedam velut imago summi ac omnia nutu suo moderantis Dei est,& ut idemciuctor est e χων ἄκων θις τῶ πώ κωπιωτους, ιδ ι et εἰς duoιμ, θεῶ δια ε si itas, si cum aliquo imperio bene ac beate vult vivere,hanc ex pociariim &philosophorum praeceptis ac institutis vi tam ita degat,ut omnino se ad honestatem & humanitatem quod poterit consormet,ac iustitia potius quam sulmine,tonitru, radiis ut mostra quidam Im- peratorum secure; hoc est virtute potiusquam imperio, vi, ac potestate Iouis imaginem ut reserat enitatur.Nec Anaxarchum Abderiten, sophistam illum verius dixerim quam philosophu,audiat,quem noster quoque Plutarchus reprehendit,quod Magnum Alexandrum Macedonem incestum ac lugente ob Cliti a se per calore iracundi intersecti obitum selaturus, ita dolorem ac taedium,quod ex poenitentia perpetrati Acinoris qua ducebatur princeps coua xerat,leuare philosophus ac minuere te inuisivi tame eum aliqua sui opinione instatu, interim ad similia sagitia est mittenda,& spernenda legii prccepta incitaret Hunc enim,aut similem ei quem subiicia,sermone habuisse principis cubiculum ingressus,atq; ita exclamasse sertur, Hic est ille Alexader, in que totus terraru orbis aspicit,cuius ob oculos ora obvertit sua,in que oculi omni u coniecti sunt,atquin is humi iacet prostrato corpore, eius etiam gemitu ac eiulatu miserabili Regia personat, is denique tanquam aliquod vile mancipium,leges,

408쪽

, . PETRI FABRI I. C.'COMMENT.

vituperationem,ac reprehensionem hominum perhorrescit,quibus ipsuin esse pro suprema lege, ac certa eoru quae iusta sunt definitione oportuit,quandoquidem ea lege atq; omine vicit ut imperaret ac dominaretur,no etiam ut sal si quadam opinione ac persuasitone animi deiectus pareret aliis, atque seruiret.

N onne scis, inquit, Ioui Dicen & Themin allidere, ut quicquid a principe gestum fuerit hoc fas iustumque esse censeatur. Appingam ipsa Plutarchi verba

quorum interpretationem iam iamq; fecimus: ita opinor lectoris, qui si ni xime Graecis delectetur, non semper tamen, certe non commodὸ tantum librorii volumen ad manus habet,desiderio& occurretur& satisfiet. Plutarchus itaq; in Alexandri vita ubi de Anaxarcho agitur hN profert: αθει ει Nobis

nimνίως ήρμων &c. Perperam Anaxarchus ille meo quide & ipsius Plutarchi iudicio, quod hanc principibus praerogatiuam quam plerunq; sibi sumunt timbuit, ut quod dixerint vel censuerint ero potestate auctoritatis iustum esse existiment,ut apud Ammianum Marcillinum Iuli anus ad milites loquitur.C rerum ex hoc loco alter eiusde Plutarchi dissica limus, atque, ut mea fert opinio, deprauatissimus locus exponendus & castigandus est: in quo idem significare voluisse auctorem utriusq; quod in superiore expresserit,sacile adducor ut creda, nec enim ullam satis idoneam ex verbis ipsis,ita uti concepta sunt, senten- hibis. tiam elici posse iudico. Nam ita in excussis passim leguntur , M. nis ἀὐ oua

λώειν ricis. ει ρ δει- cis 6 c. quae paulo ante adscripsimiis. Hic pri. mum quaero quid si quod ait κλειτιο δοτω δικlω Θναώτῆν - νύν ααφί s. Bonus Erasmus ita Latine reddidit,Clito iustitiam contigisse quae diis assideat. Quae malum haec ratio consolandi est, aut quid est quod ait, diis assidere iusti tiam ZIoui enim allidere paulo ante ostendimus ex Plutarcho & Hesiodo, diis autem illam allidere, nuspiam legere memini. Sane quidem Θουλ ta 17ια θυαν- - ἀν-σ-αγο ,ut apud Aristidem legimus: at hoc non significat eam παρεδρον deorum esse. Dii potius omnes πα φ οι sunt Iouis. Tum vero ab interprete non agnoscitur M articulus,que ego tantum abest ut reiiciam, ut ex eo argumentum vel maximii desuma ad costabiliendam lectione qua restituimus. Deinde quaero quid haec verba quae statim sequuntur sibi velint, op .a' cps μως Hul ἐφ oli si οφε --ογαι - v s G ομοια λιρρον ν οι rus. I terpres Latinus perpeta ita reddidit, idq; nec recte, nec utiliter,cum Rege errati poenitete animare ad similia patrada existimaretur. Hac certe interpretatione Graeca verba non serunt Primu q, τ ιιδι- legitur, no deinde ill ud superuacuu essetipostremo oι βω ς passua vim habere nodu didici, quatame ei verbo tribuit interpres. Itaq; ipsum no sequor. Quid igitur3Nempe s erotum

409쪽

AD L. I: DE IUSTITIA ET IURE D ,ν,

totum hunc locum pristino nitori restitutum iri&ratione naturali,&alterius quem proposuimus loci auctoritate adductus, coniicio, si legamus Φύδα

να--OD A ος, hoc scnsu, Dixit Anaxarchiis etiam ipsi Ioui Dicen A: The min astidere, ut quidquid a rege fiat fas iustumque videatur, Sed ille profecto non recte, neque utiliter, ut pote qui dum regis dolorem ex deliinorum poenitentia contris ium sanabat,eum ad similia perpetranda incitaret. Itaque pro in m ri, restituo N au, pro ἀν θείν, lego no pro oth υα repono MMDι. Quod equidem audentius seserem si veteris alicuius libri qualem nul

lum adhuc videre contigit testimonio adiuuarer. Interim libuit hanc meam coniecturam proponere,de qua eruditos omnes iudicare volo. Nam illud

inia Alpro κλΘnugν, quin remim sit neminem dubitatorum existimo. Quod autem yωιν restituo, id eo facio qu0niam sequitur 'Duri, paulo post kM.' σμὸς x η κω θε &c. adde quod ita quoque apud Lum Plutarchunt in Alexandri vita legitur. Postremo ita haec duo sere semper coniuncte seripta legas apud auctores & veteres de recentiores. Themistius qui

m γνώμας, quo etiam in loco illud notandum est quemadmodum Ioui bHesiodo, sic ab Themistio Regibus Themin & Dicen assidere diei, sane regibus accommodari atque aptari quod de Iove apud poetas ierimus debet, ut ex Plutarcho demonstratum fuit. Sic apud Themistium in eadem oratione paulo post bi de Valentiniani patre ad ipsum loquitur, ου ζα Ξι

ω πασε Dcώω τὸν E W- οι-- τε τὴν Glarim νγ ν x - , reti Themidem sane in cubili solioque Iouis a poclis ac Theologis veteribus collocatam scribit Ammianus Marcellinus, ubi de Diuinationum generibus disserith his . M. M. verbis. Et substantiales potestates ritu diuerso placatae, velut ex perpetuis son tium venis vaticina mortalitati suppeditant verba, quibus numen praeesse dicitur Themidis, quam ex eo quod fixa fatali lege decreta praescire fas sit in posterum, quae in μα sermo Graecus appellat, ita cognominatam in cubili solioque Iouis vigoris uiuifici Theologi veteres collocarunt. Themis igitur ut & Dice Ioui assidet ex poetarum fabulis. De Dice quae Ioui asti det quid Hesiodus prodidisset exscripsimus paulo ante, cui omnino con-

410쪽

ns PETRI FABRI I. Q COMMENT.

ς ἀ υθημὼ η, ΝΖ Ga Mina Et sane si filias 'patri, multo magis uxorem marito assidere decorum ac aequum est. Dixi filias, quia non tantum Dice, sed etiam Pallas,quae Iouis quoque filia sngitur, patri assidebat, ut est in sabulis. Pindarum certe huius rei auctorem laudat Aristides eum ait,

quod de T iemide,& Dice traditur ad Reges a Ioue transserendum est, ut ostendimus ex Plutarcho & Themistio, ita quod de Pallade poetae fabulanta tur petiti Regibus aptare solent,quod & Themistius facit,qui sic scribit', dii

Sequitur apud Plutarchum, δα πω πλι qui π ὐπο βααλε- θε um, δοκου vim. D. Hoc est quod iisdem sere verbis in Alexandri vita, α πῆ, 5 - α , iii m. κριι αυνὼς θρομι - ου Us Ito M'. Ait Plutarchus obrutaso δ' ἄγλιι os. Cur aute hocὶ nisi quia vlide in Alexa dii, vita stribit,d' ἶδες - μιλ--χ to,s-ἔποί- , Rursum quaeret aliquis quamobrem hac oratione usus Anaxarchus utae εξ δρου σωρ ἔποImm . An quod ad crudelitatem hortabatur Ale xandrum, quae a bono principe omnino abesse debet,cum boni sit moderato ris,ut apud Ammianum Marcellinum legimus' restringere potestatem, res-stere cupiditati omnium rerum, & implacabilibus iraculadiis, nossequo, ut Caesar dictator aiebat, miserum esse initrumentum senectuti recordationem crudelitatis. Ideoque de vita & spiritu hominis, qui pars mundi est, & animantium numerum complet, laturum sententiam diu multumque cunctari oportere, nec praecipiti studio ubi irrevocabile famim est agitati, sapienter idem Ammianus Marcellinus docet. Huc respexisse Plutarchum illa verba, G

vi supra dixit id est dum grauit et affictum Alexandrum allocutione

solabatur, αχθος in φιm, ut est in eius vita, id est dolore ex poenitentia sceleris admissi contractu alleuabat,& minuebat,itaq; poenitentia in Alexandro quasi vulnus, aut morbum animi sanabat Anaxarchus. hoc est quod ait, ius Di tibia ,ος Pollem hic consistere,ac deberem sortas Ieriam enim pro capite, totum quasi corpus,id est volumen integrum obtrudo.Sed tamen,ut Plutarchi nostri locus ille omnino exponatur,illustretur,ac splendeat,adiiciam pro coronide il- e λ:-. lorum auctoris Verboru explicationc,quibus ita scriptu est', ubi de Dice agi 'T-ν- tu Κηδάγε πα- ί- εώ υθ' ωφελ α si οικος. De his dixi superius nonihil,hic autem reliqua persequar.Describit Plutarchus Dicen,sue iustitia: hanc ait virgine incorruptam, pudica, seu verecudam,t perante utilem esse oportere. Quod ait de incorrupta virgine, id ad synceia iustitiae administratione spectat,ut Gellius' notauit. Qiuod ait diis' ainι, id est de verecudia,id paulo post declarat Plutarchus noster,& aliter videtur ἀgis nomen accipere,alioque sensu Orius nominatos existimare quam Hesiodus

, lib. Is

라틴어 텍스트