장음표시 사용
81쪽
XIV. Constantinus quidem imp. tempus istud videtur appellare annos Latoria unde divinare licet, Lege Laetorii, seu Lectoria, adoletscentum aetatem taliter desinitam fuisse. In quo, qui ita sentiunt , non mediocriter confirmantur illustri ad hanc rem Ciceronis loco, qui sic habet: dolia malis elim Lui-bin erat vindicam , ut tutela XII. tabulis, ct circumscriptio a dei sextum lege Latoria. Cui succurrit fragmentum ex Suetonii lib. Praetor. apud Priscianum et Letoria, qua retat minorem amu XIV. stipatiri. Et ea forte est, quam quinam vicenariam legem dicit, &ω-ω- nominis faciendi sibi obstare queritur Calidorus apud Plauurn sentiendum de loco Capitolini, in quo .is D. plurimi varie laborarunt, & varia Laetoriae Legis capita sunt con menti. Verba Capitolini ita legi imus, & unico verbo explic Curatori, in vero, inquit, quum ante non nifex L. Lecto specialiter quoad Stipulationes sanorum, vel intellige ex Lia XII. labb.) propteν Iastiriam, vel propter dementiam darentur, ita
flatuit, ut omms Adulti Curatiores acciperent , non redditis Itaque licet minores XXV. annis mente laborarent, aut sua pro
funderent, id noviter constituit M. Antoninus Imp. ut tanqu/ta adolescentibus, is quas atatis esset impedimentum , quaeratur talibus & constituatur Curator: uti clarissime id explicat Ulpianus. εAliter autem vulgo Dd. X V. Ex tali Legis desinitione , dicitur bae ic vi etiam μή σε δε-- Legitimum, b i. e. Lege vel alia juris Civilis parte constitutum.
, .isa τὰ. ς Praetoria quoque aequitas agnovit, indeque restitutionis arbis, benacium intra hos annos aetati accommodavit. dXVI. Rationem istius temporis reddit Ulpianus, e quod post hoc temptu compleri virilem νigorem constet. De quo certcnis uti certant, Medici. X VIL Desciverant a Romani Juris constitutione & ratione in Regno Italiae Longobardi, qua de re exstat inter con- Iaarii, qu- Legibus Longobardicis adjunxit Luitprandus
A. . i. Rex, talis es Hocpeleximis, ut intra decem ct octo annos ηοη ieae L. r. s. i. legitimvi homo res seuas ad alienandum. Et mox: g Et in XIX. an q
82쪽
i Herit dι νιbis suis. stabili Ortine debet permanere. Ea obse vatio ad hodiernum diem mansit plurimis Italiae locis , quod de Regno Siciliae de Neapolitano testatur Matthi de Assiictis: ' De 'ces. Fera Florentiae Ducatu, & Rebuspubl. Mediolanens, Luca, Papia ex adductis Autoribus Mevius ' ad Jus Lubecense, Horatius . .
Carpanus ad Statuta Mediolanensia, & alii, inrt. 6. m. s.
XVIII. In Imperio Romano. Germanico nostro univer- F- sim, cum reliquo Iure Justinianeo recepta quoque est aetatis minorennis ejusdem desinitio, de quo passim testantur, qui Augustorum Judiciorum momenta observarunt plurimi. Idem de jure communi Galliarum, di Hollandiae post Mios refert Simon van Censin fori Leeti gen. de aliisl, alii. XIX. Aliter tamen receptum esse in diversis Germaniae Provinciis, ignotum esse non potest. Iure sane Saxonico, tertio septenario haec aetas se terminat , & Puberes seu' Adolescentes die Munesse est iu eagm sistommitit minoren-tLineande. nitatem exuunt anno uno & vigesino completo. Quod ipsum, an ex Caroli M. constitutionibus sit quibus falso omne, nunc superest Juris Saxonici, tribuit gl. in Spectat. l. 3. t. 82. 2 in ritd dubitamus; steti autoritate Cl. Conringit, ' &qubd inter il- e. t. d.s.las Saxonum Leges , quas edidit Basilius Iohannes Heroldus, 'quae Caroli M. esse non dubitantur, horum nihil deprehenderimus. Interim in eo sumus certi , Saxonibus id iuris iam fuisse
ante multo, quam in universo Germanorum Imperio Romanae Conring. . Leges introducerentur. Atque hinc eo maturius omnino sapere r Riδ'
Saxonum Statutis illigatos necesse est, vel a posteriori, quo citius Legum auxilio se nudatos cernunt. Unde, quod Colerus , a & Picis v post illum Carp1ovius, , causae fallacia ludunt, adco salse a is Schutato ι de Limnaeo d perstringi vix merebantur. Ridendus e Mi. D. r. autem ea parte est Bodinus, e qui serio exinde Gallici ingenii io, o praestantiam etsi rere affectat, qudd quorundam locorum Nobiles seu tacito, seti expressis privilegio id obtinuerint, ut anno XX. vel XXI. maiores sant' e de Republ. XX. Num autem Principes quoque R alii Imp. Status, qui ι. f JusSaxonicum in terris suis vigere permittunt & rcceperunt, aeq; ex
83쪽
eo Jure minorennitatis imperfectioneni deponanti vel annon potiu, Caesareo & Imperiali, communi aut singulari jure stent, quae-d ML D. r. stionis est, quam movet, & ad priorem inclinat Synold. Schure νι ιο. F. i in Collegio Iuris Publici. Nos uti vix probamus illius sente F tiam; ita a decisione ejus rei modeste nos abstinemus. XXI. Bavarico statutario iure idem, quod Saxonico, ob- . sest nis. servari tradit, ex Joh. Francisc. Balthasare , ' Simon van Lee Crio. γ βα- .en. In antiquis tamen Brioariorum Legibus , quas dictus Heroldus exhibet, nullum ejus rei vestigium est.
II. Iuvenum asiena appestatio. Ira i lia vocabuti Iuvenum, eorumque proprietas. IV. diffodnam initium Iuven
V. Feminis, ubi uti perpetuo sub curatoribus agunt, haec aetas utilis ρVI. Cur Feminae Regales sine
Curatore valide res gerant. VI L Gomodo terminetur I
IIII. Initium Senectutis. IX. In quibusdam causis Senectus desinita eLI. X. Senectus dicenda. XI. XII. Sena diversaratis. XIII. Gomodo Senex pro vasi iudinario habendus. XIV. Senum virtus eis Ma ritas er Prudentia. XV. Senes praesumuntur pr
dentes. XVI. Senes repuerascentes. θunde.
XVII. Id non in Senis,sed Senii vitio ea. XLIII. Senex in extremas cta praesumitur sanae memiis.
probetur. X X. Terminus ultimus Sex curis. I. M
84쪽
X XI. t mentum mortis an ad vitam an ad morum
spectet. XXI I. Senii is a Iure non prascribitur.
XXIII. Notantur barbari m res, quibus Senes antes.
IN termino Adolescentiae, completur Lerisima, a per excellen a t. a. Ctiam, & absolute perfecta b ct robusta aras; atque adeo aperitur ra. de Da-Juventus, inter infirma adolescentiae . & Senectutis vacationes a Q consstens. Unde Iuvenem Marcellus c existiinat eum, qui ado T centis excessit atatem, quoad incipiat inter Senior s num/rari. . ar d. μου. II. Iuvenum siti appellatio latius patet, & omni retro,s. aetati applicaturi quo sensu Senioribus oppositi etiam Impuberes: Iuvenes erunt. Atque hac ratione quibusdam visum est, homines ex aetate tantum dividere in Iuniores & Seniores, sed passu sa - 6. D. ne ampliore & grallatorio, hominique civili indigno, te inutili. δε-ώθ. Adulci non uno loco in Iure d Juvenes dicuntur. , rb & theatra, nefandasque Ephebias pertinent, qui olim suu a Lo Iurenes appostabant ἰ de quibus Callistratus in L. ar. 3..D. de i. d. Mao-Pan. quos explicat Justus Lipsius e in Epistola quadam ad Iacobum Cujacium. . . . a . I.f. do I II. Nostri verb a iuvando, ouod voluit Varro, s dicti, edquod Rempubl. juvare possint. Unde non tantum suis rebus ad- e i. Οὐρι ministrandis sufficientes, g sed & alienis gerendis idonei habentur: ac simpliciter in jure Majores , b & majoris aetatis , a item, ' '' sua aratu, ae ad suum I legitimum m statum n pervenisse P. Fabet .
dicuntur. . . t ''IU. Initium capit haec aetas , ex sine praecedentis aetatis , secundum cuiusque Civitatis leges. Romano Jure , quod non e L se C. tantum in Imperio nostro, sed & in aliis Regnis commune esse 2 Lerii. r.
85쪽
evincit Arthurus Duchi, Iuvenis istam aetatem ingreditur post annum a nativitate quintum & vicesimum ' integre confectum. Idem in utroque Sexu tempus. Neque enim prae mascula , prudentiam femineam Jura citius potuerunt absolvere, quam Nat ra omni aetate constituit infirmam. V. Et quamvis in locis . ubi Feminae iam majorennes nihil tamen sine Curatore essicaciter gerere possunt, quod praeter Germaniae Provincias, in Italia, Gaelia, Hispania, Scotia, aliisque Europaeis terris receptum esse testatur Vibellus Libro, contractib. mulierumt) haec aetas illis inutilis esse videatur, cum ex gr. in foro Saxonicolmulier sine Curatore Minori comparetur; tamea Curatoris illa autoritas non ad aetatis, sed saltem ad statis infirmi
tatu supplementum pertinet: unde etiam omnia cum Cura e , non tanquam minorennes, sed tanquam majores gerunt, nec in
alienationibus immobilium decreti Iudicialis indigent, nec laesae
VI. Minus tamen rectὸ examinare rem videntur, qui, dum disputant, an Feminae Illustres & Regales, ut Reginae, Principes, Comites &c. sine Curatoris auctoritate essicaciter obligem tur λ decilionis f indamentum ponunt in munere, quod gerunt. virili, quo adeo sexum exuere videantur. Sed sati is erat, Sexum ipsis relinquere, euius nullas poenitere potest , & obligati ne Statuti , seu proprii, seu aliena nonsuperioris . non tam illas eximere, quam nunquam ligandas dicere. Aut enim Maria sunt eiusmodi Feminae, atque sic iure Mariti aestimari debent, γliudque, quoad obligationes, fundamentum quaerendum ; aut vi propria gerunt potestatem, atque sic non suo, non paris iure, sed eo tantiim, quod se superius est. tenentur & judicantur. quo etiam collimat ibellus in tr. de Contractibus mulierum. De iis autem, quae Juri, quod Feminas Curatoribus subesse iubet, subsunt, recte se habent ea, quae decidit Carpχovius. VII. An autem Marcellus, Juvenem reputans, quoad sesecipiat inter Seniores numerari. satisfeceiit definiendae huic aetati, videndum: Et satisfecisse censemus. neque enim Jcius aliena Legum constitutione respondere potuit. Et noluerunt Leges bic
86쪽
generaliter quid definire, clim id vix admittat tum negociorum varietas , qua quaedam praeter antinum , etiam corporis vigorem requirunt, quibusdam vero sola exsiccati & tremuli Senecicnis d. Arist. r. prudentia suincit; tum etiam temperamentorum & constitutio ''num in Individuis discrepantia, aliaque. Stet ergo aetatem banca robu Isma, ut in uit Constantinus Imp. Iuventute , per coU- - L. -. et stentem , quam Medici vocant, Mit constantem atat . ut Cice. N. e μ' ro, seu Statum Aristotelicum . eousque excurrere, donec ad senectutis imminutiones attigisse censeatur arbitratu Iudicis , per regulam superius traditam. θ'. c. i . VIII. Et cum hanc aetatem , in computatione Civili, immediate sequatur Senectus, prout numeraverat olim Servius Tullius Rex, a & deinde Ulpianus, b & Marcellus c JCti: con- a Gen. xit. stat ex proxime dictis, eadem initia Senectutis esse , quae sunt b L. s. g. io. Juventutis terminalia: se. generaliter indefinita, & illius prudentiae relicta, ad cujus notionem id pertinet, qui ex desecticor- se riget. 3.poris aspectu, & causarum pondere d existimabit, eum inter se- d m. L. f. niores numerandum esse , qui Juventutis jam firmitatem exuit. eidque communiter placuit, testante Gallio. f. IX. Hoc tamen recte cuin Menochio limitamus,g siciibi ex e ... . pressa lege Senium quoad certas causas desinitum sit. Qua ratione in Iure contingit, ut eodem tempore, aetate quis & Se Ayςi-x
nex, & non Senex habeatur, b variantrbus negociis. Atque ita is
Servii Tulli Regis , dcfinitio Senis, ad militiae tantum vacationem e i. O .sa. restringcnda est. Et quod Xenophon de Persis scribit, ipsis pro Sene habitum fuisse , qui quinquagesimum aetatis excellerat an- ' I', onum : id mox ipse explicatius determinat ad necessitatem mili flandi extra patriam, & econtra tali Seni ossicium consultandi de ..- publico, & jus dicendi adscribit. Sic & quod Gallius I observa h Z.chias, Ltionem Camerae imp. refert, quinquagenariam pro Sene haberi, non extendendum est extra causam testimonii in perpetuam rei memo- φα .riam dicendi. 28. X. In genere autem Civilis consideratio in sene ad corpo. ν Θυρ ris viriumque praecipue decrementum Ac infirmitatem, tandem & Τ : 'φ' ad animi deflectit. dependet tamen ex naturali notitia, quae Sene-i ctutem
87쪽
a d. l. ctutem vult illam esse aetatem, qua animal manifeste demingitari as, '. s. Inde ratio Civilis deducit, talem hanc esse aetatem , qua homo ' propter corporis praecipue imbecillitatem , ex annis contractam, respectum circa ea meretur, quae sine corporis viribus sustinerib Cie. C. . nequeunt: , aut etiam interdum propter repuerascentem mentis desectum, puerorum iure gaudet. ς i , L - g. 7 XI. Etenim quibusdam, quamvis non adeo multis, contingit tamen ista selicitas , ut in extrema senecta integro & sme isse. L. a. mo corpore Senectutem ne quidem sentiant, A quod de divinos. 3- sis. Moyse d exstat, ut oculus non caliget, nec vacillet pes, aut dens; L. i a quibus obvenit, qualis Maroniano e .. cruda deo, viridesque Senectus. . quomodo apud Xenophontems Cyrus, cum admodu Senex essen,
I I . is se unquam sensisse , Senectutem suam imbecilliorem
factam, quam fuisset adolescentia : & Leontinus Gorgias, Icum. Cieee. Cisa ultra seculum vitam vixisset, amplius tamen vivere desideravit, ron. maj r . quod nihil haberet, cur accusaret senectutem. Talium pauca h Plin. V. I. celebrantur. Pluribus tamen hebescunt b siensitu, membra torpentis premoriturque visis, oditru , incessus , dentes etiam ae ciborum in- m. frumenta. i Neque tamen id eodem modo & tempore patiuntur omnes. Alios infirmo damnat natura Senio , cui lex quasi est, , Cicer. Gr. ne sηt in senectute vires. aliis conciliat mala Senectae casus: in non, paucis libidinosa ct intemperans adolescentia , efaetam corpin re ς' 'δ'' his tuti. I Interim tempore gravescit onus senectutis, ac pri' mam inter & extremam, ut nil rate spatium , ita & vergens ad novissima condicio deprehenditur. . XI i. Inde Senes, quos haec aetas vel honorat, vel deprimit, gradibus distingui vel niaxime necessc est. Horum tres reserta ad L. et δε ex Galeno Cujacius. a & frustra definit post alios Menochius. FVarro apud Censorinum c in Sinioris dividit, quos ad annum
A. d. sexagesimum aestimat , & abinde ad finem vitae S nes in specie.
sennerti Iu Cicero d illos idetur appellare provecta araris, hos iratu.
νιν Me ες, quorum sensum imitatus Callistratus, e dum distinguit inter Se- TY,ias niores & gr-Πdς Πλ P. Seneca f illorum diceret atatem δενι-
88쪽
xam, horum pracipitem. Contra Tacitus f Senes priores, post s-3,Dhos exacta aratu terminos ponit , quibus desectae aetatis hominem sistit Ulpianus; g Plautus b Acheruntium Senem & Decrepitum, g L. r. 3 3. cuius aetatem numerant ab anno LXX. i quod communi Dd. o
pinione receptum esse terunt. Imprimis autem Tacitus ι ita ob--:.M. a.
servat in Augiisto validam adhuc atatem , qua seque & domum & i H νn ρra pacem sustentavit, & sine talem provectam, qua ct agro cospore fatigabatur, seu , ut BCeciems m ista enarrat, ubi ad ultimam ctfes ciesam senectatem νιηtum ess, ct jam valetudo in deteriin lapsa, ani- D. ιο. ιώ. .. mum ct carpin infirmavit. agebat autem Ausustus tum serie sex. E. tum supna septuagesimum annum. n Qua ipsa aetate corpis Ienis νIaborat, ut ex Varrone iterum Censerinus o ait, &, studiosa Vise d. origilii ρ conjunctione Tatae.
pubeunt morbi, Iri seque Senectio:
n quae acuta animadversione Seneca q istam Senectutem insanabi- ν m. p. tim vocat morbum, de Aristotcles r alicubi naturalem. q Dist. toti XIlI. Eam ob caiisam Juris Doctores infirmis & valetu- dinariis Senes, quoad juris effectus, aequiparant, &, praeeunte Panormitano Abbate, s regulam formant: quodstatutum loquens sine. magna de infirmis, Iocum quoque habeat in sienibus. Saepius enim conjungi Senes le vaIetudinarios, t quasi aequalitate Sortis; &, aeque t s x. ωρ ut valetudinarii, periculo propinquae mortis sit besse dicuntur. v om Quod tamen restrictum voluit expresse ad septuagenarios Alciatus, x ut in tali praesumatur infirmitas; cum vix dubium sit, quin talis pro Sene sit habendus. 3 Cui tamen praesumtioni parum uL.f. a. m. ponderis tribuit Menochius, a, nisi prudens collatio sat negocii cum viribus Senis. ζ eta, Prac. XIV. Habet ergo haec aetas sua incommoda, quae quan
ta nunc tarspeximus, corpus potissimum , & organa sensus ami- ώιe n q. sunt. Sunt tomen potiora, quae inter tremissas membrorum infir y si V P naitates tanto clarius resplendent, quanto apparent marcido in cor 'r' ' η' pote exsiliotes senes. Auctoritas est , & prudentia Senum , qua ae 6o. π.tam ipsis est propria, quam temeritaη adolescentia κ istis viribus io. 'ub o.
se reddit illa aetas non tantum venerabilem , sed de invictam, & 'i i inter a Cici Car.
89쪽
inter tristes rugas voluptate fruitur, vel ex immunitate Juvenissum conciipiscentiarum jucundissima , de quibus amplius agit Cicero in Catone maiore. X U. Imprimis istum iuris effectum exinde percipiunt nes universim, ut prudentiores, vitaque inte trines se suismismregularirer prasumantur: quod deducit in suo de. Praesumtioni. bus opere Menochius; ' & praecipue operosus in eo est Tiraquellus, ' qui tamen, quod post varias disputationes subjicit, ' & ex eo quoque notat & probat Mastardus , ' c trarium probari non posse, nis per quindecim testes , insigniter fallere & falli videtur. Neque enim L. r. C. de Prox. sacri serin. bb. ra. ipsi ad hoc laudata, quicquam de Senibus aut gradu aetatis exprimit; sed in os-ficiorum ordinibus posteriores tempore, prioribus vetat pr serri: nisi quindecim primatum testimonio dignior ingenio & st diis quis habeatur. Potest autem prior ille in dignitate, posterior
aetate quoque esse illi, a quo nunc etiam meritis viticendus est. Et alias ipse Tiraque lius tantae praesumtioni derogat hibens, ubi iuvenem eruditiorem, rudiori Seni praeserendum esse nullus d bitat. . XVI. Denique quamvis Prudentia, & reliquae animi vi-- - res, in se spectatae, deficere non possint; mortalibus tamen incli sae corporibus obvclantur, aut deteguntur, prout mutationibus via nisis., . naturalibus illa sunt obnoxia. Cum enim nativus calor, eo Inst. Med. L sumto sere humidi radicalis nutrimento, ipsummet se inde reddat debiliorem, evenit, ut, non naturali quidem temperie, sed asi sumtis forinsecus, & ejusmodi in frigidum corpusculum receptis . . rebus, quibus excoquendis paucissimae caloris reliquiae impares sunt, naturalitcr sicca membra torpenti extraneo humore inumdentur. qua ratione ipsa mentis efficacia, aequὸ ut in pueris S imfantibus, quasi suffocatur, & intellectus obruitur. Atque hinc fit, ut ad puerilem simplicitatem & inscitiam relabantur adm M. Mi.f. MΠς Sic n)mque Istsimachus apud Plautum, Demiph ni Senecioni insano obtendit:
90쪽
Pann. Cap. I. Unde de gr. aecum proverbium Sem sis pueri. Quod universa. liter naturae imputat Plato, qui ricrescentia, inquit, eorpora ista δε
Desti naturam redeunt, atque in hu tam anima, νιλ corpora
bitum subeunt puerorum , rimum M sentia iustiunt ct int νιunt. quamvis ipsi Platoni selicior obtigerit sors , ut qui valens S scribens, uno & octuagesimo anno exspiraverit. Ge. Car I I. Illud tamen accidens est, nee per se, uti iam di-- Metum, inest Senectuti. Nam quod Caecilius, Comicos stuθυμκti appellaverat, id Cicero ita excusat: Vitia non esse Senectutis , sed inertis ct ignave, somniculose morbose Senectum. ut petulam
ita, ut libido, magis en adessentum, quam Senum p nec tamen o--iuam adolessentum , sed non proborum: sic ista senilis stultitia qua deliratio. προstari solit J Senum levium ea , non omnium Hinc Diocletianus & Maximianus ΑA. & CQ sapientissimὸ di. stinguunt inter Senium quod sinceritate, meniis henit , de quod φ non teneti & iterum inter Senectutem flam, se. in se & simplici- e iater consideratam, & ut certa consequentia ad hoc manu dicit narianter eam, quae accidenti aliquo corrupta est. XVIII. Cum eisb naturae Senum vel maxime eonveniat, intellectu mentis acutimino pollere : hine in dubio, in ultima etiam Senecta praesumitur quis sanae mentis, ut habet post adductos Brunne maian; donec ex certis & probabilibus causis con. addi. . Gtrarium elucescat, ' & mentis compotem negans, susscienter it.' Iud probet; ' ita tamen, ut attestationibus pro sana mente Senis licet paucioribus, cedant contrariae etiam plures,ut voluiit Meno. Da. Ichius η de Mascardus. ' muner. XIX. Ubi vero ad puerilem sensum reductum esse Se- 'nem constat, dum sic. occipit pueriliter & sine intellectu apere, tum sane ex actibus suis iudicatur, atque eorum merito aestima. 4 tur juie, quorum factis se comparati deo Pio LX X. Sed hic quodnam dimensum statuamus, quo finiatur xtas λ Extrema sane est hinc in initiis succedentis , quae nulla ripsi est, finem hujus ponere non licet. Omnium aratum, inquit rest Cicero, ' certis ter nin est et senectaris autem nullus. ita sc. cum in f ς