Artis medicae principes de curanda febre typhode : comparatos in conspectum historicum / dedit Franciscus Ochs ; praemissa quaestione de auctoribus Graecis circa notionem affectus typhodis dissentientibus

발행: 1830년

분량: 610페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

61쪽

corta in ipso possit intelligi Qua dissicultas hac opto

ratione poterit Summoveri Ut taceamus, signa in libris Hippocraticis ea solummodo potuisse deprehendi quas

universo generi totaVeniant, non qUR SPeCiem ex eo quandam distinguere possint circa aetatem Hippocrati cam, quippe cui hic Sus Dominis τυφωδης Privus Vide tur fuisso, assectus illi nondum rit discernebantur, et nomina quidem exstabant, quibus serius discretas species significabant, res mero etiamtum CommiScebantur, ' et eodem nomine aegritudine Veniebant, quas Iosteri di versas habebant. qui de confusions facili negotio por suadebitur ii, qui singulos libros, quos II1ΡPocΗΛΥ1 di cimus, comparaverit. Ipse enim HIPPOcΗΛΥΕ Specierum Varietatem auger parum curavit, meque ita singulorum morborum diagnos studiis illius multum additum est, qui dignitat symptomatum discernenda plurimum me ruit ad praesagium certius reddondum Deinde sero dis crimina ipsa lictorum lathsematum partim ex doctrinad humoribus cardinalibus id causarum internarum 1 talitiam aliquam diversitatem veteres reVocabant, quibuSopinionum commentis idem Hippocrates adversabatur, rarius tantum in causis indagandis, neque tantopere in gularis cuiusdam issectus is interniS quam morborum in universum et externis occupatus Illa disciplina vero post ipsum domum exculta, saltem aucta est, inde RPBANAGORA ad GALENUM usque qui magnam partem in ea exponenda Versabatur Nihilominus si hic compluribus loci Soporosos assectus confundit, et coma modo BI US, modo Speciem Morum appellat, illoc insuperi auctoreS refert Vel quoad nomina, vel ros ipsas circa doctrinam do iisdsm vitiis disson fisso cortissimo testimonio, de eo TUm notione, quantumvis forsan a singulis do finita, haudquaquam inter omnes medico Vel tunc ' etiam QSS COI Ventum Iam vero, quum singulas specie modo disCre la HSSent, et ui quaeque limitibus circumscripta, ObSO letus videtur evasisse rusus nomini τυφου vel ιυς δυυς,

62쪽

ut promiscuae appellationis, se in aliam rom signis can

nio QxI1ibebimus . Solummodo ubi cum aliis 1 orborum nominibus coniunctum hoc fuerat, pristinam Virtutem rotinuit. Exempli instar τυψoti ανία habetur, qui siectus

duorum sibi inviosem contrariorum Italuum Connubium resseri, typhodis scili Cet et tironitidis, Cuiusque com plure ecteque inCCuratiores apud veteres exstanti descriptiones, unde lucis nonnihil id doctrinam de typhodo pathemate ipso possit Psed undares Huius nim, ut Vidi

mus, tam rara sit mentio, eaque tam pavum SumCiel S, ut nΟStrum SS Videatur, supplendo, quae ad imaginem aliquando certiorem et clariorem requirantur, PSiu CO

gnitionem quoquo modo illusti ars Quod Vero Sic ma mim fieri poterit, ut earum assectionum, quae tumquam Praecipuae species typtio dis soneri, Hippocratici agno Scendae sunt, viso te Dipore nondum distinctae, aliquam reddamus adumbratio noni ex loctione GALEx potissinium Profectam, ut simul intelligatur, quam sorinam illa disci plina. Observationibus praeceptisque eiuSdem Coeperit. Nec tamen Hubitabimus. ix aliis muctoribus, Siquidem Circa hanc uena cum illo convenerint . quibusque huius typhi nomon quidem inusitatum, motio vero familiaris

QSt, ea diungere quae . ad componendam nolitiam rei, de Aux agitur, utilia possint hauriri uae opera eam insuper ob causam non Videtu omni PPΘtio Carere, quoniam in commodum doctrinae qualis nun illarum e gritudinum hab0tuu ' nonnulla Converti poterunt, quaΘ ulgo Sicut alia multa merita veterum me di Coruin ΘPcontemtum vel inscitiam megliguntur. . Hoc autem spe Clantes is dothargo iras steris paulo susius disserendivseniam octores Benevolo Togam US.

63쪽

f. 16

Initium vero lacten dum est a Comate, tamquam ea Animalis virtutis flectione, cuius iam HrPPOCRΛΥΕ ma gnus diligonisin instituit observationem et frequentem socii mentionsem, quam deinde GALEIUS largis Commen tariis adauxit. Comam1Proc RAT 1 et GALE' Vocatu Propensio et delatio in somnum καταφορα εἰς υπνον GAL. Comm. in Hipp. Epid. . III 8 1 . .), quum aegri reCt animo vigilare nequeunt, sed oculis conniventibus Vel alto vel tenui somno si vigiliis detinentuP. Neque ΓΘ era Omnia Coma est, Sed illius praeter naturam quoddam de siderium κωμαίνει' Somnum Psetere).GΛLExus de Comato . . duas species distinguit, quibus hoc quidum Commune est, quod oculos aperire non possint, Sed mox graventur et dormire Velint. Pro Prium Vero alterius , quod ii quidem dormiant Diox et profunde et diu, Iri Hro vigiles sese ii Cumvolvant στρεφο/ιενοι , iterum iterumque turbati mentis imagini bus et Itantasmatibus, quibus somnus interciditura uniis

perpetuo quidem Vigiles manent, Surgere ΘΓ non a lent et vigilantium munera obire, ne inmen Si COI CeS-Seri Somnum, Obdormiunt, Sed gravantur solummodo βαρυν0νται , tandemque ne Spem quidem SEPVInt, Sese Somnum SS Capturos. Ouan Secundum divorsitatona Coma modo Somnolentum υπνωδες est, et tui quidem

proprie locus est in typhodibus malis, modo , Sed a rius, Vigil αγρυΠνον .Ιgitur coma somnolentum βαρυ, δυσδιεγερτον , ex quo interdum difficulter Oxpergestant, nasci dicitu ObI1umorum Pudorum et crassorum GAL in Hipp. Epid.

3, 3, 2 et 3.), quibus erebrum irrigatur, Copiam, qua lis ebriatis adess0 existimabatur subinde autem ob SΟ-

64쪽

1um frigus, quo Occupetur Primarium animi instrumon

tum, et Saepe ob utram quin CaUSam coniunctum nimi

rum ob pituitae plenitudinem, cerebrum aggravantsem ). Praeterea Verin eadem assectio oboriri totos imbo cillitatin cerebri, Virtut vitali adses iam debilitata, ut perta Palpebra SerVare non valeant Gal. ad Epid. 3. s. . . .) Quae quidem non a pituita, ut praecedentibus, DasCitur, sed exhausto vel exstincto calore innato ἐμψυτ p θερμῶ in febribus vehementioribus et indo ob orto cerebri refrigerio it prostrata virtute. In hoc in tot dum deves Somni tenuesque sunt κω ια λεπτὸν , idque proprie vel a sanguine ad Cerebrum congesto et lentorem trahonis set a biles flava serivabatur. quam Vehementia caloris sobrilis dic bant i assatam κατοπτηθεῖσαν), iquo

consumto Calore nati V in melancholicum humorem, i

ius Trigida matura osset, inspissatam ). Et sic qui dom coma phrenitidi it causo, morbis i frigidis et crassis humoribus minime obortis, subnasci potest, in primis in postilenti constitutiones humorum se crudorum magna copia ad serobrum dolata Fobris hoc co inal assectis modo nulla est, ubi X sola frigida tos naci humores decumbebant, Iulsus tunc languidissimus, tardus, rarus, parvuS GaI in Epidem. III. 1. T.), modo ispida st mitis χλιαρος , ubi ex sobribus ardontibus a i homa prodiit corpus tractanti ponderosum Η1ΡΡ Epid. III. . T) Praesagium plerumque malum est, itenim malignas febricius quens Come& accedit Coac Prasen. 1, 36 Gal. in Epid. I, I, 2. pessimum autem est,

65쪽

ubi sobribus acutioribus o facultat vitali Oxstincta sub nascitur, nam insanabilia ' sunt ea frigora, cum calidis morbis set siccis accedunt, teste GALΕso in Comm. indictam hist. Hormocratis Epid. ΙΙΙ. 1, 7.). Verumtamen solvituri etiam sanguine largo ex naribu prorumpente, i alvo subrubra abscessibus md aures, siquidem circa crissos Iogitimum sempus hae mutationes contigerint. Aliquando do ipsum coma orissos insta fuit post diu

turnas vigilias, ut GALExus rosor in Libro se risi bus pluribus locis Cf. id in Prorrh. 1, 3.

O. 17.

Hic adiiciamus nonnulla d natura alterius comatiS, quod Vigil dictum est, quamvis per se quidem ad Sin cfras assectiones typhodes, ad qua corna SomnolΘntum, CBΓu eto pertinent, referri non d0bsat, si s vigiliis et sopore mixtum quasi pathema esse videatur. Verum partim, quia semel se priore speci disserebatur, quae opposita altera quodammodo illi Stratur, partim, quia exemplum refert connubii inter typhodem assectum stspscis morbi contrariam igitur utriusque naturae Spe ciebus accedere potest, partim denique, quia xeCentior astas multa de eodem disputavit, ut de typhi, quem

nunc ita VocamuS, Sympto naute athognomoniCO, ΘXPΟ-nere liceat meliorem partem eorum, quae Vetere de eo animad Verterunt.

Igitur quando aegri apsertis oculis Vigilare non a lent, sed Connivent spe conciliandi somni, quem quidem appetunt, Sed aptare non possunt, coma vigil pati di cebantur ' Quae assectio oriri perhibebatur Qx causarum sibi contrariarum conventu, quum humor tenuiS,

66쪽

calidus, siccus, i. e. bilis flava, cum Crasso, frigido humido, i. e. pituita, permixtus in cerebro immodoratius e Superaret, et Symplomata ederentur singulis humori bus poculiaria Bilis enim Iava sex se quidem pervigi lium cum delirio pituita soporem inducit Hinc fit, ut, quoties utraque in erebro invaluerit, contraria Sym Plomata Aegrum apprehendant, scilicet ut tum vigilet se sipi atque, tum leniter ad soporem deseratur Altera et iam statuenda est causa, sanguinis biliosi copia, quae quidsm 0brili austu in spissata modo supra descripto S. T. lentorem Contra Nerit, quo cerebrum ΓRVante, Sopor gignatur, ob bilis autem admixtas oliquias doli rium et vigiliae concili sentur. Gai in Prorrii. I. b. Et ubi humors illi aequa copia redund sent, exquisitum α- κριβε, Vocatur Coma vigil, Si eXSuperet alter, ratione praevalentis, vel magis coma, Vel magis delirium aegrum urgobit. Altera vero Orma ad lethargum, altera ad phronitidum accedit. Paul. Asgin L. III. c. 10. Galen.

delo . U. l. C.)Et ad hanc quidem Causarum rationem et similitu dinem cuin duobus vicinis, sibi autem oppositis malis respicien GALENUS, et qui eum SequuntuP, mixtam hanc aegritudinem ex lethargo et phrenitides M, si modiam inter utrumque morbum VOCant, unde Vario nomines ipsa OCata est. Si τυφομανία apellatur multis locis sal in Prorrh. l. c. id de Comate I. C. Exegesis Voc Hipp. lo. τυψωνία Gai desinit med. Di θαργος ρενίτις ἡ φρε-

factio pervigil), an L. III. Fen 1. P. 3. C. 12.

67쪽

Duas nutoni pocies huius insomnis calaphoras di stinguit GALExus d. Omat. C. 3.); alteram quidem pi gram νωθραν , alteram B Pedit δm ευκίνητον . Com munes utrique est, quod loquRntur patientes set ultronis moveantur: Si enim a Somnolenta . Iotharpi a catataphora disierunt, in qua neque eos sim quid loquuntur,ns quo facile ab acclamantibu et ungentibu Si Suscitantur. Pigro aute1n Comate detenti, quibu pituita corobri bi Iem copia Vincit, ViX Oa entur, et a Nime delirant, Cum ad Somnum se Componunt hoc quidem proximo ad Isthargum accedit, quocum de interdum confundi tur, tum a GALE O ipso, tum ab alii Verum in his a cies neque intumescit, De livida est, ut lothargicis, praeterea modice sesudant. Paul. l. α). Qui doniquo expeditum Coma patiuntur, facile Surgunt, VOCQm et Sotium omnem audientes, et Si tetigeri partem corporis, mox oculos levati et ad tangentem prospiciunt, Vel stupefactis similos Gal. Porrh. 1, 1. fixo obtutu diu tissime in unum locum inluseritur. Quamdiu vero ipsi Cataphora premuntuP, manus disii Ciunt, Vel crus, Vel universum corpus iactant, ration nentis alionatiotismdemonstrant se. Intordum adeo repent et desipientes ex siliunt. Et ita quidem comparata assectio haud multum dissor a phroniti 10, cui ipsa Saepius adiungitur secur renti. Alvus et urina supprimuntur, une si forte ex eat, tenuis est decolor, turbata interdum et iumentosa Paul. I. b. Cotoroquin pro illa pathematis divorsit is pulsus etiam divorsi sunt, ambigunt enim inter illos, qui lethargicis o phreniticis adsunt, minus Celere et De quentes et languidiores, quam in phrenitide, validioros autem quam in lethargo Accuratius etiam hos dosori hi Galen. d. aus puls L. V. o. 16. et de puls ad ii ron. C. 12. Febris ubique hanc assectionem Comitatui , instammation autem Vacare potest, GALExo enim PhrΘ-niticum coma vigil a non phronitio distinguitur d. o Indi. 3. prouti cum phrenitide coniunctum, vel 4ins

68쪽

sa occurrat. Qua de causa, quia vel phronitidi volcio thargo si aliis similibus assectibus associatur, a pleris que non tamquam morbus peculiariS, qui per Se xistit, sod ut symploma describitur, non tamen Simplex, sed

multorum cumuluS, quae Ad SenSuum Communem ratio

nom si reliquas animi facultates pertinent. Ab hac au is auctorum fer Communi, ut Videtur, Sententia Vi cxss excedit', qui ut morbum Specis Cum et per se a tum sescribit . . Interdum typhomania, ubi materia morbifica acrior ovaserit, in phrenitidem terminatur Saepius Vero parsisnuior, Vel concocta, vel digesta et VuCuuta St, e mansit autem crassior, rigidior, quam serius demum a Ior innatus Vel omnino non potest evincere hic lethar gus supervenit GAL. Prorrh. 1, 1. de Comate . . . Socundum haec autem exitu mali divinari potest et ps riculi magnitudo aestimari. Praeterea quae de comatis somnolenti praesagio animadvertebantur, eadem de V

sobri maligna comes accessit OGAL de Typis . .).

Curam utrnque Comati Specie communem habebat cum iis morbis, quorum tamquam Symploma existit, cum e thargo Scilicet, causo, phrenitide etc. Prima partos venae sectio gerebat, ubi per ire et aetatem permitte batur, humor peccans deinde a capite repellendus erat. Ouod quomodo instituerint, docetur PAUL AEG. ΙΙΙ. c. 10. GAL loc assecl. III. . . LEX TRALL. L. I. C. 14. AV1cκ Ν. l. c. insuper ii locis, quibus de ratione phrs nitidi si sthargo modendi disseritur apud eosdem, ARE TAEUM Cur acutor 1, 1. , AL Meth. med. . ΙΙΙ. c. 21. et alios ComplureS.

f. 18.

Ad similitudino comatis somnolenti παρεως ' pro xime accedit, quod pathema carus nuncupatur καρος

69쪽

καρη, quia caput Praecipia laesum apparebat . Si qui do GΛLΕso vitium dicitur in anteriore pari capitis

circa sntriculos erebri Sedem sigens, in quo sensus est motus facultas pereat, respiratione tamen illaesa . TostsA Ῥ1 ex POSIDON1o Tetrab. 11. 2, o, qui eo laborant, somno profundo detinentur q), ac si stimulsentur,

sentiunt quidem, non tamen loquuntur, neque oculos aperiunt. GALENUS autem loc assecl. 1. o animadvertit, ubi antorior duntaxat cerebri par ametatur, solam linguae motionem Viti Carere, reliquas Vero faciei par te omnes, quippΘ qua a parte erebri laesa nervos ac cipiant, in altera scilicet parte, dextra aut Sinistra, en sum et motum Voluntarium amittere. Eodem loco men

tis otiam actiones addit oblaedi, et disertis orbis Ododisserent sympi. c. 3. carum Vocat facultatis imaginatricis paralysin. Huius enim Virtuti sedes, unde nervi sensuum discoderent, perhibebatur, GALENO et V1cΕΝ 4 0sti bus, propter mollitiem par cerebri anterior, sicut propter duritiem pars posterior memoria domici

Ilum, media, rationiS. iEPOCRATES Vero eundematactum appellare solet γονέαν, Galen ad Aphor. L. . . .), interdum etiam nomine κατοχου nihil aliud nisi hanc soporis speciem Significare videtur. RΗΛ Εκ Mauritanus Cad Almansor L. IX. . . idsm ma Ium sub titulo SuBEae descripsit, ut Oxae45sus iam

observavit; et hoc fere modo: Est Subeth, ubi aliquis

quasi dormiens iacet, et tamen Sentit et movetur, ubi stimulo petobatur, sed levi admodum motu Apud alios autem Arabes Subeth nomine coma Seu cataphora apud alios doni ius lethargus intelligendus est, unde novum argumentum accedit, hasce tres assectiones inter sese a ctissime fuisse connexas et conspicuos habuisse transitus;

70쪽

ut in unum pathema, Πη Si in genu S, OnVenserint, idem, quod τυψc0ὐες Veteres rueCi Ominarint, Mauritani oro Suboth Carinii mero cithi discernobant morbosum it non uorbosum Hic dicebatur Omnia profundus, qua lis interdum nullam Comitaretur morbum. 40d ex vini immodico usu fiebat is P. et GAL Aphor. V. I.), et in pueris plerum qiae ΓΟΡt ΘΓ maiorem VII GPum et exlia lationum benigniorum GPiam, quae Cerebro incumboret, nasci vid0batur uae ebrietutis assectio spurii, vel im proprie dicti v et boni avi nomen accipiebat. G4 L. in Prorrh. 4, 63. Morbosum autem habebant, qui classio nsem aliquam cerebri in Se sileretur, eumque modo mitio rom modo perniciosum Mitior dicebatum somnus altus

rant. Superveniebat noctii dieque continuatus, it qui magnum adserebat auxilium, inprimis infantibus, nosis GL Lxso Cl. c. Atque quidem a Cataphora Somno lonia mon distabat, proprie ita Vocandus est lor nicioso autem δr neger ΟΓΓeptus, epente quidemplorumque, a Cet, tum motu, num Sen3u privatus GAL. ad Aph. H. x. b. etiamsi Vel stimules, serias aut incla ratios Et aio quidem solus est qui proprie Carus dicitur oborituri capite vehementer contus, h L. in Prorrh. l. α), Vel ubi osse Calvariae Vehementeis at trito Vel terebra perforato membranae Cerobri incauto d0primuntur, inde Ventriculi terebri, inprimis modii malo hab0ant Praeterea vehementes dolores eundomassectum adducere ierhibentur, Monoiden in exinde ro bovo animalis spiritus , quem in sentiriculis servavi GA LΕxus existimabat, tamquam primum animae inStrumen tum mill sensum et motum in universas Corpori partes transmittondos Nonnunquam accessionibu morborum sobrilibus additur doliri stipatis, mi P Poc RAT E et GALLIo testibus, eadem plane ratione, qua Coma, ubi erebrum, natiVO Calorem exhausto efrigeratuim est GAL. Hoc

SEARCH

MENU NAVIGATION