Artis medicae principes de curanda febre typhode : comparatos in conspectum historicum / dedit Franciscus Ochs ; praemissa quaestione de auctoribus Graecis circa notionem affectus typhodis dissentientibus

91쪽

tem constitutionem, Victum depravatum etc. GΛL. dinsor. 1 br. I. 11.) Qui calor, ubi ad cor transmissus est, prodit febrium iutridarum diverSOS Ordines , prout Vsi ii vol ill humor, o prout in hac si in illo loco ipses computruit uinam igitur harum 40brium onori τυφωδης febris adnumerata suerit, rima iam quaestio exo ritur Respondendum ost: vidi i d. Hum. Tegitur onim apud GΛLEsses l. disser febr. 1. c. -) postquam Dolae Sunt enarratae, Nuibu febres putridae agno scantur: pro iisdem febribus esso habendas quibus i in

hiis signum, indicium ardentis febris, vel ipialase, Nellipyriae, vel semitertianae, vel typhodis, Vel alius eius modi dobris has igitur omnes species sunt generis sebrium ex humorum putredine consistentium. Idem Con firmatum alio loco GAL ini Aphor 7, 42.); de quo Statim plura dissentur nunc vores sobrium disserontiae

accuratius pernoscendas Putroscunt in sobribus humo res bifariam, Vel extra vasa, in ipso partium parenChy'mat se, unde sit intermittens sebris, Vel in vasis et a scitur continua συνεχ repo, , cuius notus decursu una RC- cessio est serum otiam huius dupl0ς ordo habotur; namqne ibi: omnes aequaliter putrescunt humores, de bri Vocatur συνοχος eaque triplex eSt; aut enim aequali usque , hementia urget os oτονος), aut deCreSCenS παρακl ιαστικος , aut increSCen ad Crisin usque επακμα- στικ0ςn, ubi Vero singularis tantum in Vasis computruit humor, febris propris συνεχνῆς dicitur speciatim vero tertiana Continua s. febris ardens καυσος , ubi putrescit

bilis flava cui rospondst in intermittentibus tertiana

92쪽

exquisita), ut eundem humorem agnoScen PeCCantem, quotidiana Heim continua ψεφημερινὰς Uνεχης, καθηMερινος , ubi pituita, et quartana continua, quae PariSSima est, ubi bilis atra in causa habetur Ex his vero spe clobus febrium id quamnam πυρετος τυφωδης referenduS sit, patet ex disertis verbis GALE I ad Epid. 6, 1, 29. et

di inἱαλον, quibus illa febris Vocatur συνεχλης et Cum e teris seiungitur a συνοχοις, quae paulo inferius ibi com momorantur Alio loco idem ossatur, verbis solummodo mutatis. τυ υδη enim febrem Vocat, quam humores in Venis putrescentes accendant comm inii ΡΡ. Aph. 7, 42. - CL eund in II. Aph. 1, 12.) Harum porro se brium putridarum alia cito decurrobant, iliae tardius ;cuius discriminis causa potissimum in ratione ac natura spocifica humoris putrescentis quaerebatur uae enim flavas bili adscribobantur spravatione putrida Peccanti, celerius observabantur ad Crisin pervenire quemadmodum febris ardens ot tortiana: quibus vero humor i gidus, ut pituitosus, in causa exstiterit, ae tardo de Cursu conspicua erant GAL de crisib. 2, 11.) et quas humor concitavserit mixtus es frigido et calido, modium istiebant inter acutas et diuturnas. Quom locuti in haccctit 0rum marietat febrium τυφωδης obtinuerit. ab eodem GALEN traditum est scilicet in comm0ntariis inΗ1PP.Aph. 1,

12 tertianam is docet coleriter iudicationis siori participem,

diuturnam vero esse quotidianam, eaque diuturniorem qua tanam, utpote utramque frigido humors alteram humido, alteram Sicco, provocatam. Inter continua autem a dente QSSe acutas typho des vero his diuturnio P era, inter utrasque medias ess omitertianas i εν δε

tis locis hi Ex oortissimum osti, ardentes febres o flavabile esse derivatas non minus certum, emitertiana ex

93쪽

biis cum pituita permixta, quae quum inter illas est y phodo febres celeritate decursus intermedias sint, de cursus autem ipse indolem humoris peccantis sequatur, ita ut calidus morbum festinet, frigidus autem retardet, mani festum ost,typhodem se brem tamquam frigidi humoris sobo Ismi GALENI sententia Considerandam ess0. Sod quum frigidus humor modo siccus sit, ut atra bilis, modo humidus, ut pituita malim hanc in causa illius haberi,quam illam,qui se tertiana, quae Atione symptomatum febres a natura sibi invicem oppositas, tertianam et quotidianam coniungit, rations secursus inter febres ardentem et typhodem, et ipsas sibi hac in re oppositas, media intercedit, ex Con nubio bilis pituita quo, uti dictum est, habebatur pro crsata Ouasi igitur bilem cum tertiana et ardente, Cum quotidiana ero et typhod pituitam communem habeat. Est igitur, si materiam mali contemplamur ad

Symplomata relatam et Complexum symptomatum ipso rum, inter febrem ardentem, typhodem et semitertia nam, ut morborum univerSi corporiS, eadem ratio, quae inter phrenitidem, Iethargum et typhomaniam sive lethargophrenitidem, tamquam omne partis Singularis anfectionos, sed ex diversa humorum ratione oriundaS. Ouas similitudo magis etiam elucet, quum ObServemuS,

phrsnitidom ardontibus sobribus olomno fuiss CGΛL. ini. Prorrh. 1, 18. - DUREae, ad ΗΙΡΕ. P. CoaC. 1, 89.), typhomaniam semitertianis GAL de typis . .), denique, quod dissertis quidem Verbis apud Veteres non

video enuntiatum, Verumtamen ConSentaneum St, Θ-

cundum ea, quae in superioribus disputavimus, lethar gum, qui apud GALEΝΠ maximo in typhodis assectionis IOCum apparset substitutus, febri, quam idem typhodem appellat, familiarem fuisse comitem atque eundem humorem agnovisse QCCantem. Etenim Si Verum est, ty

phodem scursus ration ardenti febri oppositam esse, illam oro pituita, hanc flava bile putrescente concitari seri non potest quin iam quotidiana CODtinian

94쪽

αμφηυεριν0ς συνεροὶ es illa conveniat, quae eandem praes seri indolem, quam hactenus in febre typI1od co gnovimus Typus nimirum in febribus continuis si in

tormittontibus equitur, ut universu decursu S, Pationem

humoris morbi fici, sic ut bilis ava tertianum amet i cultum, unde in ardentibus tritaeophyae referuntuΓ, Con tinua quidem , sed alternis diobus vehementius urgendo assinitalom cum tertiana subindicantos Pituitae ero quotidianus typus solemnis est igitur eadem ratione, qua intermittens quotidiana, quae Simpliciter o signitερινυς VOCatur, quotidiana Continua, Cui eadem morbi materies est, quotidianas habet, Vel noctu, Vel interdiu, ex acerbationes, quare ab HIPPOCRATE Epid. 1, 3, 2 et .; L. 3, 3, 4. πυρετοὶ Huερινοὶ et νυκcεοινοὶ distinguuntur utrique ακso et o εχ i dicti Ouoniam Vero iniser missio quotidianas febris non tam integra et pura erata phasnomonis obrilibus OGAL disser febr 2, 4. , Θ

teres Continuam remittentem cum intermittente videntur Saepe commiscuisse, plerumque enim intermittentem Vi-debant, modo exactam ακριβη , modo Spuriam, multo Parius continentem, quae Confusio propiore facilis erat, quoniam utraque species quotidianae eandem Servabat

bii cum aliis morbis, nec nisi typo Variabat, eoque uti dictum est, plerumque non luCulenter Apresso GAL. do risib. 2 6.θ.

f. 24.

Sod in hoc consonsu sobris typhodis cum quotidiana

Continua quaerere aliquis possit, utrum illa ad hanc veluti species ad genus, referatur, an omnino Clam RCita conveniat, ut promiscuse possint haberi. Quam circa rem dubiam, etsi in ΛLEs oporibus nihil certe consti tutiun invenio, nihilo secius Oxistimaverim. typhodem

95쪽

apud ipsum cum quotidiana continua eundem morbum significare, qui ita promiscuo nomine QCatus sit. In eam Vero SententiIm, quae an nihil nisi coniectura est, haec me adduxerunt Observata. Primum, nullibi IOCorum forum, in quibus febris typho de inter coteras febrium species enumeratur, ut in GAL. Comm. ni. Aph. 7, 42. - ibid. Comm. in 1 12. - id in Epid. 6, 1, 29. Differ febr 1 9, quotidiana coit in uas fit mentio , quamquam in omnibus commemoratur sobris ardens biliosa, quae, ut assini Simul et opposita spe cies, quasi iubeat illius mentionem exspeCtari, siqui dom, ut bili tamquam febrium causae, ita et pituitae, QRS iem partes agenti, Sua iura erant vindicanda. sed in locum sius febris pituitosa substituta est typhod ΘS, neque ullo loco utriusque nominis montio mihi occurrit coniuncta, ut colligi inde potuissset, discrimon inter typhodem et quotidianam vero intercessisso. Deinde Coin pluribus locis, ut ardentes 10hrses complures GAL. in V. Aph. 1, 12.), Si estiam non singulari , Sed plureSτυφωδεις dicuntur, Unde hae Videantur habere notam gene ris, cuius specios forte disserant, ut seiusdem audentis, parte peculiariter laesa symptomat quodam excellentΘ, de Cursu ration e . . . Denique ASSi GALEI Us quoti

dianam sobro ita describit, ut videatur, praesertim de calor illius verba faciens, ante oculos habuisse propriam Virtutem Verbi τυφεσθω et τυφωδνης. Ait enim disser. febr L. 2. C. 4. τὴν di οὐ λεγειαzωδους Ῥμ0υ Esμασιαν

id, quod in hac febr consumitur, diCit ποτυφ όs νον, Vorbo ipsi haudquaquam samiliari, sed quod . . aptis simum ad rem designandam ei videatur, quo tacitus sub indicat, 10brom eiusmodi calor et tali combustione ma

eo do libro . T. do simili sobris calor dissori his

96쪽

καπνωδη τινὰ θερριασίαν τμόυ πολλt συμφιιγῆ δοξαις ἀνιεναις, quae cum iis conveniunt, quae in front huius libolli κPnoae 11 et HESYcΗΙ COImmentariis ad virtutem verbi τυ-go etc. OnStituendam XSCripSimus. Ex his rastorea liquet, qua causa et quo Sensu quotidiana febris τυφω-d,1 dicta sit, quasi ex fumoSa flamma ConStans, eaque ardore eriterno non admodum Conspicua, tardius a toriam, ut accensu difficilena δυσεκθερμαντον, δυσcαπτον, G L. dis L febr. . . . .), comburens atque Sic qui do calor febris ex pituita Concitatae opponitur ardori causi si tertianae febris, qui luculentus accenditur, quem admodum ignis plane purus, in quo nulla fumosa a

ligo involiatur ). Tali modo illa sobris τυφωδκὶς dici tur quasi per metaphoram et in disserentiam si oppositions caloris contra ardentem καυσον , et ita percepta a compluribus redditur Succensa CHARae ign), fumo sa μ). Non igitur est, quod moneamuS, in OC Su V. Tv-gωδνὶς non SS TeSPeCtum ad male associam facultatomanimalem, et Stupore depreSsam, quemadmodum intel

ligonduin illud os in libris Hippocraticis se morbis

popularibus, sed ad calorem extrinSecu non con Spicuum, milem, ex igne tardius depascente os Bu DΛΕ et . STEPHAN. thes. V. τυς εσθαι P. Papterea inoandem sententiam de consensu febris typhodis cum quotidiana continua discessit CARDANUS contradici med. L, ΙΙ. . . in 29. , Verumtamen Speciem quotidianas sobris typhodum esse existimat, qua in re propter di clam rationem ab ipso dissontio. Ouum vero duplex illud nomen uni sidsm ius sobri existat, haec auto apud GALE U non nisi sub quo tidianas titulo accuratius Mescripta nobi OCCurreret,

97쪽

hano xpositions ad ebrem typhodem iure nostro transferemus. Itaque febri τυφωδης illa GALE I s. quo tidiana continua αμφUzερινὸς συνεχές eri pituita putri nascitur GAL disser febr. 2. c. 1, 2 et . in habitu corporis pituitoso tempore hiberno , quo regnat pitui tos diathesis, et constitutione aeris frigida. Amat prae

terea aetatem puerilem et senilem, regionem frigidam sthumidam, Vitam otiosam simul cum repletione ciborum, potissimum tenacium et pituitosorum, et tom3Chum male

associum Id. 0 typis. c. 4.); nec non OS, qui OS Ci-hum vel in umbra lavantur M. Incipit autem a frigor partium extremarum atque horrore potius απ01 ρ aquam rigore ρί 'ους), et propter humoris tena Cis temperamentum frigidum si humidum tardius incroscit ad vigorem. Di ficulter nim pituita incaloscit Vid. Supr. a tarde Ο- Vetur, saepe in ipsi meatibus haerens, ac premit inter dum gravatque ire atque pulsum in insultu, quem primo incremento inaequat in ossicit magis quo obit semet parvum Id disser, sebi'. l. C. , et Obs CuriorOm, R-riorem et tardiorem, quam in tertiana si etiam habe tur, quando quotidiana febris cum tertiana complicata ost in semitertiana, illis horis scilicst, ubila pituita sobris accessio Urget. Id. l. C. , . de Crisib. 2 9.). Calor contingenti primo humentior et aporosus potius ατ- μώδης quam mordax sentitur diutius autem immorantes

manu paulatim Crimonia accedit, eaque maxime inae

qualis δακνάIδες ανωμαλον , ita ut per colum ηθ3ιον quod dam vel cribrum κυσκινον transmitti vid satur Id. dissor. 1 b. l. 2 c. 1. n.). Cuius inaequalitati CaUSam, quum aliae febres o humoribus conciliataoe aequabiliter

' Id de typis I. c. - com in Epid. I. 1. . . t. 1. - cf. HIPP. de morti L. IV. - GAL in ΠΙΡΡ de tumoxiti. H. a. c. 1. Id is crisiti. I. 2. C. 5. ' Similiter calor si pulsus escuthmitur, in i ad GIaucon. I, c. ., ubi calor quotidiana Iehris comparatur cum igne in humore potius eristinclo , quam ipsam materiam e inCente.

98쪽

occurrentem calorem habeant, GALENU quaerendam esse

putat in lentore et Spissitudine humoris atquo ita disso lutionis difficultato ibid. c. 12. . Nulla his sobribus ad

iuncta est motu VeloCitas vel magnitudo vol vehomen lia, qua Solemnia Sunt ardentibus et tertianis, neque coguntur aegri Corpora denudare, neque mullum aut frequenter respirant, neque Sitiunt. Id de risib. 2, 5.)Propter quam Caloris mediocritatem o febris segnitio in evacuatione paucae in hac febre existunt urinae enim primis diebus tenues, albae, quos aes, Sicuti in quarta

nis incipientibus d. Crisib. l. c. o. . , atque iisdem die

bus minime Sudant, Sed progrediente tempore Sudor C

Cedit l. . . .). Longitudo accessionis diuturnior Id. dissor sebr. . . . , namque protrahitur illa crassiti et multitudine excrementi in Vasi et carnibus pienti, Cpropter Viriuin imbocillitatem et satuum in arctorum angustiam ibid. c. 16.). Accedit vero, Vel acerbius in stat obris quotidie sub V speram modo Id de crisib. 2, 5.), modo etiam interdiu, nil nocturna et diurnae sobros iamiam ab HipΡoc Rhae serebantur Epid. q. 3. S.

3. t. 64. - . . . . . et .), Neque se declinatio ne RCCeSSionum integre purgatur, quae intermittens di citur, sed materiam quaSi, quae aestu mPltu ConSumenda Sit olam ,ποτ φομενον ), relinquit Id dis . obr. I. 2 C. . . Inde intermissio multo minus sincera red ditur; ac putavimus propterea in hac descriptione con tinuam Cum intermittente non inepte posse Coniungi, praeSertim quum a Veteribus ipsis propto similitudinem non Strenues discretae iss0 ido antia P Id. Moe crisib. 2 6. . UtΓaque praeterea recensetur in diuturnis mor

bis sobri ardonti ot tortianae opposita ibid.), et co

mitantur eam praeter habitus humiditatem, cuius mentio iam facta est, pituitosi Vomitus, tonsio et tumo PYRΘ- Cordiorum I. . . .), est totius corporis gravita et lor Por, menti pigritia, oinnus caroticus et CataphoriCIS,

99쪽

pis . .) rarus et da lac χαυνος , facio subtumida, flaccida , mollicula πεπονοίδης), tumores sedem atΟSi Pu stulas datas, quale, in Simone Observabantur. Epid. l. 7.), Color humori Specie responden S, albescens, leu cophlogmaticus G Λ L. in Ille P de humorib. I. L, C. 1.). Facito subsoquitur lionis durities et malo inveterascente, tremulam et dethargicas cataphoraes. hydrops Id. is typis. c. 4.J Ceteroquin longa quidem haec sobris ost, nec amsen admodum lethali. HIPP. Epid. 91, 3, 60 iudi dicaturusudoribus, Vomitu et deiectionibus pituitosis GAL.

Crisib. 3. 3.). Saepe eam febrem, et.Continuam et intermitton tem complicari observabant Cum tertiana, eaque ipsa modo intermittente, modo continua, quali tyPUS il ατριταῖος VO

cabatur iniqum periculi gravissimi notam ab obat ), ab ipso MIepocnΛΥΕ iamiam observatus et in Epid. I. III. saepius commemoratus Comparebant in hac febre, cu ius complures species habesbantur signa sobris iis iosas cum pituitosae indiciis permixtas, ac dissicilis ius abs

batur solutio, propter materiam febris compositam. Varii' nim assectus, ut GALEsus animadvertit ad M1pp. Aphor. 4, 40. Vel e Variis humoribus Conflati, sempordiuturniores fiunt, quam qui Sunt unius modi et formas; quum matura brevi tempore Composita vitia subigero si concoquere nequeat. Nihilominus octo haec idom Λ Lx o dici potora minus diuturna, quam febris typho dos pituitosa); iam biliosus fomes lituitosi humoris, cui ad ioctus ist Segnitiem accelerat, Dd Sprius qui dom quam 40hris biliosa ardetis. iudicabitur nam bilis coloritat0m pituita hic detinoi citius Vero quam quae ex incera pituita proVocata est GAL diffseb. 2. 8.). Semitortiana 40bris ' plerumquo continum est interdum Vero intermitisens abii ProcnΛΤΕ , teste GALENO de ty Pi C. 4. modo acuti modo diuturnis horbis adnums'

Passim.

100쪽

rahatur in postilenti constitutione s Epid. L. III. haud

in sequens erat, Symplomata Secum ducebat gravissima, typhomaniam, cum qua eandem habebat morbi malo riem, Syn Copen, lethargum. Sod si lontio hic praetereunda non est quaestio, ans GΛLENI sententia partis cuiuSdam peculiaris pathoma, tamquam inseparabilis comes, ad naturam sobris typho dispertineat, qua Sine Aistere hae non possit. o ni mirum Agae ius de illa febre praedicat, ut mox id sebi vius. GALEMUS vero ipse negare nos iubet hanc quas stionem, namque ad Aphor. L. VII, 42 febr0m typho do ad eos morbos refert, in quibus sine partis instam malion humores in veni putreSCant. Post commemo ratas partium nobiliorum inflammationses, quibus sobris ut symptoma accedat, pergit ἐφ ἡ δἐ oiρις μορίου φλεγ-

pituitosis o biliosis de crisib. 2 6,), atque amplius ita

confirmatur sententia nostra typhodem febrem, ex pi tuita oriundam, et quotidianam continuam iuxta esso putandRS.

f. 25.

Hactonus typhodem febrem GALEI Auctor cognovimus tamquam insignem caloris mediocritate, decursus diuturnitato, ita lus maioriae febrilis tardiore consum tione, quae omnia contraria habeantur in ebre ardente.

Alicubi oro non hisco indiciis, sud humiditatis nota

CRUS OPPonitur, quae verba, quum reliquis, quae de typhodo febr animadvorsa inveniuntur, inCongrua ESSΘviderentur. in dubium complures interpretes Coniece