Discussionum de Christologia Samaritanorum liber: accedit appendicula de ...

31쪽

cessisse, quam eum in postremis iudaicae reipubi aetemporibus proditUΘ. . Israelitae Mosaigontes cum libro Mosis in mani bus haberent, iraculorum. Abraham et Iacob, de ventura salutifera prole datorum, oblivisci non poterant. Eos autem spem non abiecisse, fore, ut et haec oracula Ventu comprobentur, inde olligi licet, quod iderent, cetera oracula, Abraham do sinibus et ni bitu regni posterorum data David et Salomone regnantibus adimpleta suisse. Israelitas autem, si vel

maxime haec oracula parum curaSSent, aut e Secus,

ac nobis verisimile videtur exposuissent, latere non poterat, quae Iesaias aliique Vates Iudaeorum post eversum ab Assyxiis regnum Israeliticum de eximio venturo heroe ac optore eanebant, non Solum quod 1initimi essent Iudaeorum hancqu ob cauSam mox re . scirent, quid inter eos gereretur, Sed etiam quod hortatibus Ezechias, potissimum Iosiae commoti, idola

triam, maximam saltem partem, abrogarent, et post annos fere ducentos, quam maiore ipsorum a Mosais in recesserant, tanto ad eum studio redirent, ut ii

etores libri sectindi Regum a Chronicorum non sino causatas Iosia gloriati videantur, quod Hierosolymis tale Pascha celebra Mit, quale post priscorum Sumtum, seu Iudicum memoriam Hebraei non celebraveritat ). Quae oracula de beneficiis a Ventur insigni heroo ac doctor Iudaeis tribuendis et Israelitas Mosaigantes ante Egechiae et Iosiae tempora, deinde omnem gentem Israeliticam post amplexum denuo Mosaismum ad

Q a Reg. XXIII. I. a Chron. XXXV. 8.

32쪽

se traxisse, hanc ob causam verisimile videtur, quod prophetas non obstitisse legimus, quominus eos laetis sima quaeque de ventur heroe exspectare paterentur. Prophetae sequioris aetatis hanc spem variis faculis aluerunt. Prophetas oraculis his, Abraham et Iaco ho datis, sua de venturo Messia vaticinia superstruxissct Rut superstruere potuisse, non omnino quidem nega mus sed eosdem prophetas ex his quoquo oraculis cognosse, promissam Abraham salutiferam progeniem

ex prosapia Davidis originem tracturam, Bothlehemi

eam natuinciri, et futurum, ut cruenta morte absuma

tur, minime assirmabimus. Sino dubio temporis iniuria, seu potius hominum incuria, multa prophetarum nob-oorum interciderunt Vaticinia, quorum plura,

quae odio desiderantur, in libris Regum ac Chronicorum memorantur. Sed istorum vaticiniorum satis su porest, ut dubium non sit, prophetas res ad Messiam pertinentes bifariam exposuisse, tam de Heroe, Da vidis filio, immortali usquequaque felici virtute in genita divina Hebraeos beatur eorundemque pessundatam rein restituturo, quam Messia doctore, hominis filio, vitam periclitaturo et amissuro, ut peccata homi num tollat eosque exemplo et salutari doctrina est. Fieri potest, et nisi nos omnia fallunt, revera accidit, ut bina ista dogmata, inter se discordantia et toto cae Io dissidentia, quorum illud Particularismo, quem o eant, audaico favebat, huc vero multo sublimius Mos Siaque, omnem terrarum orbem beaturo multo dignius, ad Universalismum viam pandebat, paulatim in ore doctorum in unum coalescerent, licet dogma sMessia heroe audaeis Iesu servatoris aetate iugi Ro-

33쪽

4- 27 manorum pertaesis, adeo placuerit, ut decretium de Messia doctor morituro pariun aut nihil caraverint, sed oblivioni, ut ita dicam, dederint. Sine dubio nil indo praesidii ad restituendam rem sperabant. Verumtamen si vel maxime concedamus, vates priscos Iudae ram a David rege, tam felicissimo Victore suorum inimicorum, quam egregio poeta ac doctore patiente que fersnt varias a Deo sibi immissas calamitates ), imaginem duplicem suturi Davideque multo excellen tioris herois ac magistri sibi finxisso, eosque genus ac originem Mossias ab eodem Da ide, quam ab alio quo dam rege maluisse repetere nihilominus manifestum osse putamus, eos non sine afflatu moderaminequo miminis haec cogitasse ac cecinisse, quoniam hac in somnino non errarunt, in qua, si more otiosorum hominum, suis publicisquo rebus mal eontentorum, aut Iudente et aestuante ingenio, aut Vanis exspectationi bus se abripi passi fuissent, sine dubio errassent. Qui haec prophetarum Iudaeorum Vaticinia pro meris poematiis, id est, ingenii Insibus habent eaque vati cinia esso negant isti quidem sontentiae opinionibus-a a Samuel XVI. XXIV. 1 Chron. XXII. Davidem in hello

Nisibeno aliqv mdiu fortiabam adversam expertum esse hostesque terram Canaan infestasse samque longe lateque ignae ferro miscuisse, in salmo XX. I. insigne testimonium

GLon. Auxus in Philologiaehe lavis in die μαμ ad h. l. De hac vel simili clade accipiendus est locus fiam XLIR

34쪽

que totius antiquitatis ac interpretationibus Veterum Judaevi iam refragantur, quos, quippis Prophetarum aut coaevos, aut non ita multo post eorum tempora Viventes, erte non fugiebrit, quid de prophetarum Io quiis statuere, aut quomodo ea accipere et enarrare de herent Si igitur aequum et par est, rebus in facto, quod aiunt, positis fidem adhibere non videmus, cur nos vaticiniorum de Messia puderet, aut cur ea de in . certis obscurisque dictis et factis quorundam regum, Procerum, Varum, aut aliorum hominum, quorum nulla fama tu historiis superest, enarrare deberemuS, Cum ipsime Veteres Iudaei haec vaticinia, idoneis sino dubio causis permoti, o Messia intellexerint. Qui vero Iesum futura praedixisse non eunt insicias, ec cur isti innuunt, aut omnino negant, prophetas de Messia cecinisse omnem iudaicae gentis historiam dili genter repetituro, Praeter Iesum nemo sane occurret, de quo satis ideatur, haec narrari Vaticinia Quacteum ita sint et Iesus saepissime disertis verbis, pro phetas de se Vaticinatos esse, professus sit eumque Sepraestiterit, eaque patra erit et perpessus sit, quas Messiam praestiturum et perpessurum Vates praedixerant nemo non Videt, frustra haec prophetarum Iocatorqueri eisque noVas inauditasque enarrationes, poStaliquot dies aut annos ab aliorum curiosioribus repertis oblitterandas, obtrudi. Quidni firmiter credis et ingenue profiteris, Iesum haec vaticinia rectissime intellexisse, eundem illum, qui omnium unus post hominum memoriam ex Iudaeis quaerere debebat: τίς

35쪽

trus nullus dubitavit asserere, o αμxρτων ο- ἐποίηουεν,οοδ ευρέθη δολος ἐν τῆ στοματι αυτος Huius Viri sum mam animi integritatem a calumniis et obtrectationi hiis eorum vindicare, quos vel sanguino suo partici pes fecit prosperitatis, qua eis in orbe christiano hodie frui contigit, quem autem, anis opinionibus in eautos et imprudentes seducentes, denuo crucifigunto tanquam Enthusiastam, temporibus ac suporalitionis Judaeorum callide inservientem, proponunt, plane su Pera acaneum videtur.

Quid priso inti ai da oraculis Abrah- e Iacobod Mentura alutifera prole datis latuerint ptim examinandum exponendumque superest, quid

prisci Iudaei do oraculis, Abraham si Iacobo datis, Gonos. II. XXII. HI A H. atatuerint pcuin Rabbini seu recentiores Iudaei prolem, in

his oraculis promissam, de Mossia accipiant, Verisimi- Io videtur, e os, prout soliti sunt, hac in re exemplum. maiorum Ss secutos in. Nullum autem Vestiagium superest, Prophetas ceterosque sacri codicis e braei auctores haec Vaticinia de Davide, Salomone aut de omni gente hebraea exposuisse.

36쪽

Interpretes, qui ultimam istarum explanationum sequuntur, secundum quam Iudaica natio ceteris terrarum populi tanquam salutifera proponitur, in duas potissimum abeunt partes. Sunt qui dicant, his vati ciniis praediei sors, ut cultus Iehova opera ac studio Iudaeorum inter unctas terrarum gentes propctgetur, quo facto, felicitatem in os esse redundaturam ' . Sunt qui assera , his vaticiniis cani, Abrahami ausa omnes terrarum populos, Iuda. parit ac eteras nationes, se beatos praedicaturos ). Interprotes igitur, qui alterutram istarum explanationum sequuntur, haud existimant, formulam emen, Progenies Abrahami de uno quodam ex eiusdem posteris esso accipiendam. Nihilosecius idonea argumenta adsunt, quibu commoti hanc Veterum interpratum, tam Judaeorum, quam Christianorum, narrationem recen intissimis vaticiniorum latorum expIanationibus praeseri

inus.

Verba quatuor aticiniorum parum Variantur Genes. Π. 3. scriptum est: nuis n risu 'b imna e benedicemur in ea, seu felicitat augebuntur, omnes gentes terrae, quibus Verbis cap. XXVIII. 14 vox si ditur, ηπ. 1 η in emino uo, qua vocula a mea, in priore oraculo occurrens, uberius exponitur Verbal

eeterorum oraculorum cap. XXII. 18. XXVI. . ita se habent: et ''sa b 'νηο ῖρο et beabunt a n

37쪽

agmine tuo omne terrarum nationes. Non πugnamus, vocem tam a de ceteris gentibus, praeter HebraeoS, accipi et enarrari posse sed summa rei vertitur in explicanda vi vocis M. Principes veterum intispretum Septuaginta graeca hanc vocem, prout in Pentateucho soliti sunt, accurate reddiderunt: καὶ vioni σονται ἐν β σπέρματι πάντα τα μη τῆς γῆς. OKRELos Chaldaeus oeulamat non inepte quidem interpretatus est ιγ' ιιιι oezMaa, sed in interpretanda voco in is in rogoni tua, pro more suo, ingenio indulsit, Vertens laa , i m M propι- is tu's. Eodem modo oeem Vst in eloris oraculis reddidit: Mai re novis iaci ,'' i id anna benedicemur proριer uos tuo omnaea Musi erro Hoc modo vertere debuisset, si in codie hebraeo serμptum invenisset πν'ra et in P tota uia, quod ver simile non videtur. Nam forma pluralia voeis m , Iico de plantis, omnino oceurrit 1 Samuel. VIII. 15. Cuius loci S. HIERONYMua recordatus non est, scrib.na', et

tium, Isaacum, iam grandasvus, sustulit. Juxta se losi narrationem aut do omni Abraham prosoni esset cogitandum, o Ismaele, ex servatogar Proerct -- de Zamraue Joesaue, Madane, Madian. Isbocco HSuo, quos omnes κKotura genuit, quod quidem as--

38쪽

seruisse vel ipsum O BIosum puduisset, si paulo ac curatius attendisset, quem sensum sua involvat interpretatio aut exclusis his de Isaaco, huiusque filio Jacobo, et de eiusdem Iacob duodecim filiis, auctori hus et progenitoribus nationis Hebraeae, ita ut Onke doso visum fuerit, Hebraeos in oraculis istis tanquam salutiferam prolem omnibus terrarum populis proposi

Frustra obiicias, vocem uri non nisi collectios, quod Grammatici dicunt, Hebraeos usurpasso, o e Iosuin eam igitur recte de omni gente Hebraea acco pisse. Nam exempla minimo desunt, in quibus ista vox et distributiMe, ut iterum cum grammaticis loqua . mur, in hebracto codice occurrit. Genes. U. 25. Vassilium peperit eumque vocavit Sethum, in ri, ', bR quια δε- aliam prolem mihi in locum Abalis mosvia, quem Cain Occiderat. Similiterque Genes. XV. 3. Abrahamus dixit: vnx Ma in ecco mihi non dedisti prolem. In eodem libro cap. XXI 13 scriptum est: quia et inlitam ancillae in gensem propagabo, mn v quia tua proles est. Eadem huius o eis significatio in duobus versiculis . . capitis XXXVIII ter occurrit, quae idoneorum exemplorum' eopia facit, ut non opus sit, ad loca III. 15. XV. 3. Pro Oeare, quoniam ambigua videri possint. Ex Iucu rantissimis his exemplis o solo Geneseos libro collectis, Oxtra omne dubium positum videtur, Hebraeos voco

vn mox distributive, mox collective secundum oratio nis nexum usos esse et in eligenda significatione non erraSSe, Sive de omnibus cuiusdam posteris, sive sun quodam ex his esset accipienda. Vel ex ovo

39쪽

Testamento hic usus Ioquendi probari potest. Nam si Judaei, cum Jesu disputantes, dicunt, σπέρμα 'Aβραάμ, ἐουμευ No .zi ea ma , Joan. VIII 33. Jesusque, minime repugnaus, Versiculo 37 sspondet, χα, τι

nemo non videt, hunc idiotismum collective de Hebraeis Abraham posteris, esse accipiendum. Rursus autem nemo dubitabit, hac formula loquendi Joan. VII. 42. ιχ ἡ γραφη εἶπεν, τι ἐκ του σπέρματος -- ωῖ καὶ π Βηθλεὲμ τῆς κώμης, -- - - Ο μι-

nes DaVidis posteros, sed unum ex his significari. Quemadmodum igitur Judaei vim significationemque idiotismi e ΟΤ' Ο Ν σπέρμα ista statim asseque bantur, eamque secundum orationis nexum mox de omnibus Abraham aut Davidis posteris, mox de uno quo dem ex his, qui Messias vocatus est, accipiebant ita videtur cum hoc idiotismo vox π in oraculis hisce, Abraham et Jacobo datis, comparanda. Hoc saItem extra omne dubium positum est, nussum prophetam, poetam aut historicum Veteris testamenti hanc vocem do omnibus Abraham posteris aut de omni gente e braea, ut O elos in mentem Venit enarrasse. Ac si rem aequa lance pependeris, apparebit, He-hraeos ista oracula non nisi de Nn ex posteris Abraha' mi intelligere potuisse, quoniam ausa deerat, cur se omnibus terrarum nationibus salutiferos propositos essφerederent p

40쪽

misse, Oectigalea fecisas . S. Sorψι ras testimonio eo nimias: omnes deniqua frMO intendiosa constat Iudaeos in adigenda ad inseruum religion christiana, quo feli-eleati Jonte nullus uberior eas potast, bella Mero benef-oέαJ In reprobando consilio, quod Moses s occi dion occidendis Canaanitis ceperat Iudaeisque saepe numero inculcaverat, Riti Viri doeti omnino asse tiromur, nisi pax isqvumllu Videretue, de eo secun dum jus belli judicare cananaeos ponte ac ultro se des ruraque patria deserturos non esse, Sed in eis do undendis fortunam belli experturos, vel Davus inter Judaeos intollexit. Cum Mosen sors civitatum vi captarum non fugeret, in urnecionem indigenarum praeco

sit, quis irati vietores sino eius iussu interfecissent. Miseranda igitur haec hominum strages furori victorum erudelitatique istorum temporum ac locorum tribuenda videtur sino enim dubitabit. Cananaeos vice vorsa in Iudaeos victos o in crudeli iuro eui usu ros eosque ad unum omnes interfecturos fuisse. Sed historia Gibeonitarum satis docet, Iudaeos non recusaturos fuisse. in ceteros canaanitas clementia uti, si propter eorundem sur'rem ae pertinaciam ea uti licitum fuisset Cum Mos' praevideret, indigenas una cumstiis eivitatibus castellisque perituros esse, meeuritatiae religismi Iudaeorum cruenta hac caede consultum iris an inter retatione mistola Pauli ad Galatas, P. O . O5.