Discussionum de Christologia Samaritanorum liber: accedit appendicula de ...

71쪽

pos1uonam Samaritanorum quorundam Voca n osso, eapito primo huius disputatiunculas diximus. Fieri autem potest, ut Samarita vim et significationem o cis Haschab hodio nesciant. Nam Salam cum nussus

dubitaret hoc nomen, o tremendum vel obscurum, eum GaIlis conranuniearis, eiusdam interprotationem aut Qxplicationem, si a novisscti, non vidΘtur Elicuisse causa oro, cur Samaritani iuud nomen e

eoot Verint, in promtu M. DB Messia Iocuturi aut scripturi noluerant ista voco uti, qua in Pentatouia in non exstat, quam is eam, una eum significatione nova, quam Iudaei et substraverant, haud ignorarant, ut ex historia, colloquio Iesu cum mulier Samaritana, ex epistola AB SERUTA ad Ioseph. Scaligerum et ALAMA ad Gallos satis aist. In nomino s&xendo et in genore Messiae tradendo Samaritas erantiasneues in eo autem cum Iudaeis consentiebant. Samaritam Veteres Messiam nullum, nisi eundemissum exspectasse, quem Judaei πspeetant, uuum

igitur nequo tempor priorem, nequo PosteriorisIn nε-que dignitate rerumquo orondarum gloria Iudaico

Messia vel minorem, vel maiorem, non Solum ex eodem colloquio Iesu cum Samaritana muliore conigitur, in quo nullum plane vestigium de peculiari Samarita norum Messia deprehenditur, sed etiam ex testimonio Mopharrodschii, qui candido profitetur, primam Iius Tam nominis venturi magni prophetae ess ra. Dubi 'um autem do efferendo hoc nomine Salam anto hos quatuordecim annos prorsus dispulit, dicens: Samari

72쪽

lanos notion venturi propheta. a Deo per Mosen promissi, audisrinde hosse, ac Rabbinos ). a. eum ita sint, Samaritanisque nunquam in montem Ensin, Mersis in littoris, inde a dutibus so- cutis ab eis ad Europaeos conscriptis is poeuliarent atqns a Massia IudaΘorum Iano diversum Messiam invariare Rabhinique sua dis Messia Samaritano as serta nullis plane, ne eam Monais 'estimonis pro baverint manifestum si, Messiam Samaritanum, Josophi filium, Ummetitum ara Iudaeorum aeque ac totum eorundem placitum do Messia Samaritano, qui

eum Samaritas vel nomen vocemsus Messiae vitara fugarem audirent, Sc ignorarent, genus originemquariossiae ab eis silontio praetoriri ipsiusquo ortum Da vidicum quasi nogari eouunodam occasionem, idoneo

Naehr. 181S pag. 5s . Dolemus, nuperrimum Sichemitaxum et Gallorum litterarum ommercium nondum in Iu-eem editum esse. Occasione enim privati sumus, de signis Messiae, quorum SALAMA obiter in commentario Moyano

mentionem fecit, prolixius disputandi, hane pariem Christologia famaritanae eum merosolymitana sumamato. XI. a sqq. Joan. α 51 eto conserendi et alia via, atque ea, quam Paulo post ingredi eoacti erimus, docendi libros Samaritanorum superstites, e quibus Μophareedschius dogma essianum enarravit, vetustissimae originis esse;

73쪽

aevinianio asserendi, non praeteriniserunt, anui fit nos alium, atque se, Messiam exspectare. Cum stitia monstrandum definiendumqus sibi proponerent, quid do Massia Samaritanorum statuendum et tradendum ait: eo audacius hunc Messiam Samaritanum, filium-qus Ioseph voearunt eumquo a suo Messia distinxe Tunt, quo minus eos fugerot Samaritas do Iosepho progenitor maximo gloriari, quibus impiis scilicet exosisquo templi morosolymitani desertoribus lyaro Tumquo sacrorum eontemtoribus, quoad sius fieri posset, commoda . manibus oriorquem aggrossi sunt, quae eos non fugoret, per Messiam suum, Davidis Ilum, in omnes populos esse redundatura. Discussis profligatisquε Rabbinorum do gensro Messias amaritani ominentis et placitis, qua diu multumque viros doctissimos deceperunt, testimoniisque ipsorummst Samaritanorum, fido dignis, adductis, ex quibus extra omne dubium positum est, hunc populum, aeque a Judaeos, Messiam xspoetare idocere: Superest, ut nostram sontentiam do locis Pen tateuchi dicamus, o quibus, testo Mopharredsinio, Samaritas suum decretum Messianum derivant et pro-hant. MoenaxnREnseurus Iaudat Ioea Genes. XV. 17. )a Coni ad h. I. Acoat mi minaret Commenti in Penta --

anno nom contemnendus.

74쪽

necantiores Samaritas, nisi omnes, certe plurimos, non imturum istum Ioem demessia accipere, sed vexatam G. eem n et de Solimane Persa enarrare, supra docuimus.

QMd priseis Samaritis de exponenda hac voce visum fuerit, verisimile quidem videtur, sed argumentis idoneis prohax

non potest.

vi Huno laeum et Ononos Chaldaeus demessia narravit. 8 Interpretea Iudaei SALOM IARcur, noriar, ABEM Es L, Annarenti et alii him locum de Tophetis, populo Iudaico post Μosen nunquam defuturis, enarrant, vocemque,'II, in singulari numero positiinx, pro di in in in murali e Piunt, , eamque de . Iosua, Samuele, cremis aliis*is prophetis exponunt. Sed huic explicationi locus Deuteronom.

XXXIo. o. omnino Balat. Via vocis vexata v idi ex

Iocis Numerox. H. s. 7 8. satis cognoscitur. Huic si ni attoni, uti decet, inhaerentes Judaei Christi tempori-hus, hunc Iocum demessis exposuerunt, uti patet ex Ioan. I. M. Iesusque eum de se narravit Ioan V. 45. 46. I. Igitu non videmus, quam multi interpretum Christiano-xuin hodie Jancuro sum agentur, eum nemo facile at inficias, non sine idonea causa in hermeneutica acra praecipi, vecta S. Scripturarum significare id, quod significare possunt. Dum isti autem interpretes testimonium hoc Pentateuchi demessia tollere satagunt, artem hermeneuticam et exiticam infringunt. Quare enim Moses, vir, si rus alius, summo ingenio praeditus, in animo non Praesensisset, futurum, ut aut insta doctor ac magiste ad erudiendos δε- laxe doctrina posteras veniat Aut, si vel maxime isto Iocus, qui utique cum iis, quae eum antecedunt, non Ο- aerat, textui o trusus, serius tempus, vaticiniis do venturo

75쪽

Longo abest, ut eum ad haec Pentateuch toea

pro oeantem vituporemus, ut potius sius studium ac operam, quam in xponisndo oscribendoquo popuIa-rium suorum dogmato Mossiano navavit, maximis pro bemus animique sinceritatem ius meritia Iaudibus extollamus, quod non reticuerit, haec stata a suis donessia narrari. Ex eius enim disputatiuneae non solum no imus, quam tam rationem. Samarilao recentiores in interpretando sntatBucho aequantur, eosquo carrasis, ut nonnullis visum fuit, aecensendos

non ossse sed etiam quod in libris suis superstitibus nobilissima Christologiae Iudaieas capita, post Hapsa tot secula, ubi primum Iudaeis merosolymitania oopposuerunt, summa fid serva Brint, licet, qu-ad modum fieri solst in historiis dogmatibusque, quae antequam litteris inansuris exseribuntur, ex traditionis narrantur, Vestigia corruptelarum, iuxta dogmata visi narum gontium institutarum, non desint quo in qua dam supra indieavimus. Uti autem THOMA πι--LLO, Anglo, maxima. missis Bntur, quod maturo consilio Samaritis in pistoIa tales luterrogationani pro posuerit, at quorum responsionibus non poterat inso--Μessia exhilaratum, sapere videretur haud assequisu quid obstet, quominus iuxta aensum grammatieum accipiatur Nemo enim non videt, Osi, conditori peculiaris, et, ut ita dicam, privatae religionis, utilitati Iudaeoxi- Iummodo inserviturae, aequiparandos non esso Prophetas, huius eliganis strennos assExtores, sed eximium illam q-otorem, fundamentis, amos iactis, supersis antem -- tum torrarum urbem eaturam eligionem, Christianismum scilicet in Universalismum

76쪽

logicis dogmatibus nova lux non aeeenia ita usdem litteris gratulamur, quod Samaritani tunc temporis

ornanaxnscutu summum sacerdotem habuerint,

huncquo unum delegerint, qui ad Ansu ALLI episto Iam respondensi. Huius igitur viri consilio instituto- qum 'eurato Menso, existimamus, ei propositum fuisε , x loco Genes. V. divinum Messiae ortum ac originem ex Ioco Gones XLIX. regni eius magnitu dinom ex Ioco Numeror. XXTU. eius victorias at quo ex Ioeo Deuteronom. XVIII munus eius doctoris

ne iratastatoris, nobilissima igitur totius christologiae Wapita, describere. Hucusquo Mophaeradsessium in examinanda illu-

atrandoque christologia Samaritarum magna eum Voluptate secuti sumus eiusque testimonio freti, quod nuper in plurimis locis a SALAMA, summo Siehemita arum pontinos, eonfirmatum est, sineerum genuinum que β-aritanoram decretum Messianum a eorruptelis, planitis seu potius commentis et nugis Rabbinorum

vindieavimus integritatiquo sua restituimus cetera aut in Messiani Samaritarum decreti partes, quas idem allopstiarastichius eum Anglis communicavit, multis magnisque Iaborant difficultatibus, in quibus oIVenvis Oxpediendisquo idem ius animi candor, quam paulo ante extulimus, nobis viam praeibit. Laudabili enim consilio diremit secrevitque do inatis Messiani ista capita, quae a popularibus suis e Pontateucho deducuntur et probantur, ab iis, quas doetores Samaritanismi secundum fidem librorum super

alitum tradunt.

Quorum Placitorum duplex est ratio. Una es

77쪽

siano deerolo HierosoImitano ita est consanta ea, ut nullum dubium supersit, unde partes sent/nti equo huc spectantes originem traxerint alterius autem Pras cepta a christologia Iudaeorum adeo dis*repsint, ut appareat, Vel primos Samaritanismi conditores Via η Tiori temporis doctores ea excogitasse domatibusque maiorum inseruisse. Hu spectant ea, quas MovHARREusonius de libris Mosaicis tradit, quos, ubi magnus propheta Ystne it, omnes terrarum ante sint accepturas. x his sati constat, Samaritas decreti maiorum, Pent leue ' spectantis, tenaeissimos esso, quoniam, reiectis ceto Tis Hierosolymitanorum libris sacris, istud volumen quinquepartitum aevo Messiano lectum iri contendunt. Innunt isitur, quod rectissime ceteros Iudaeorum libros reiecerint. Praeterea in lirieris, ad Europaeos datis, reprehendunt et reprobant udaeorum Iphabemtum seu scripturam, . c. in epistola Samaritanorum

eudinas nos rae HMersas urit, Emgremmon et consus rudinibus Iudasorum libri autem Iudaeoru sunt x aeriptura Esdras, maledicti in aeternum ). ta hunc se

78쪽

Idem AB Sanuv sacerdos Iosepho Scaligero promittit, dono Inissurum 1egsm seu Pentateuchum, quein Sama- Titani non soliti sintvsndero, ara in uno

ε noto , quam paulo ante Mosis seripturam Voca orat ').

Samarilao quorum lingua a Chaldaica parum dissert, nunquam, uti Iudaei, Chaldaica scriptura, sed pecu Iiari alphaboto usi sunt, cuius Invsntio ac Sus tempO-ra deportationis Babylonicas multo antecessiissa vide tur, ita ut forsan idem illud sit, quod antiquissimus auctor seu potius oditor Pentateuchi in contexendo hoc libro usurpavit. Hoc alphabetum ADMus tu Gras eiam in exit, φοινικωῖα γράμματα, iuxta HERODOTOM Ttempore, ut perhibent rosuas. Quas, si a Voritato

non aliena sunt, non aliena autem assis identur, sp Paret Samaritas non sino causa Iudaeorum scripturam carpars Auctoritatis EurAMau unxnκssae permoti,

Judaei recantiores Samaritis inde obiiciunt, quod

litteras rin non agnoscant sed hoc commentum Io- enus Se Anasan dudum reditavit ), eiusque causam et occasionam IOAuxas Monauus monstrarit, docens, Samaritas main gutturales littera non aliter ac NPronunciare ).

79쪽

meon Samaritae, tompora Messiae futurum, ut omnes gentes in montem Garizim credant. Huc et ea,poctant, quae de tabernaculo, eodem actu rursus apparituro, atque in monte Garizim constituendo , prae cipiunt. Judaeos impugnant, qui tradunt, omnes tera arum populos temporibus Messianis in monto Sion esso conssuxuros, adoratum Iehovam. No quis auto putet, Samaritas ocontioros hascplacita, post Christi nati tempora, excogitasse vis stanumquo decretum, a Samaritanismi primis auctori hus traditum, adulterasso haud abs r erit, commodo exemplo probare, Samaritarum Veteres libros, o qui hus MoenARREnscuius dogma Messianum ascripsit, cum Iudaeorum istorum libris consentire. Auctor libri secundi Maccabaeorum ex deperdito quodam libro ' roseri, fremiam prophetam taberna

culum sanctum, arcam sosderis si altar suffitus in ea vernam montis sbo intullas huiusquo Pecus ostium, no a quoquam inveniretur, obstruxisso. FLAVIus Jo-axenus ait imposiorem quendam, noVa in Romanos, Ponti Pilati procuratoris tempore mestantem, Sama ritas convocasse Seque es Vasa aera, a nos in mon is Garigim abscondita, ostensurum promisisse. Ex chronico Samaritarum ADRIAaus RELA Dus, nisi eandem, huic tamen simillimam, fabulam protulit, o tisicam alam, iubente oo, vasa sacra in polunca montis Garia occultasas, quaa deinde Samarita re

80쪽

petitur haud Invenerint ). Relandus in orion in isti

sabulae inquirens, nomon Mosis apud Iosephum quidem sollicitat eique ex libro Josua Samaritano etiam substituendum censet, sed frustra. Nam his in robus satius videtur, fabulam ipsam expondere, quam de no minibus ambiger aut disceptaro. Quae quidem fabula, si ustusta originis commendation non dostituitur, quomadmodum testimonia, in medium prolata, satis probant dubium non est, descriptionem Mossi ni deeroti, quam ex iisdem libris Samaritarum superstitibus Mophaeredschius cum Anglis communicavit, in quibus fabula do vasis sacris in monte Garizim seonditis, perscripta est, maxime consonam esse de-ersto Messiano priscorum Samaritarum, anto Christinat teinpora. Verisimus videtur, fabulam stam, quam Iudas paritor ac Samisita memoriae prodiderunt, ilii de vasis sacris in monte Nebo hi de aeris vasis in monte Garizim reconditis, ex uno odeinquo sonis, sellicet ex tradition seu fabula potius Iudaso rum, manasa. licet uterque Populus suum montem subdere maluerit. Verum inmm nemo non videt, a maritas impostori apud Iosephum nullam fidem adhibituros fuisse, nisi fama vasorum sacrorum, in monte

Gariasin abditorum, dudum apud eos porcaesbuisseti Vertim, ut fieri solet, credulitas hos pariter, atquQU-las, Issallit. Tabernaculam enim, quod Salamoneis intemplum intulisse constat , siquidem ad eius δε-

structionem incolume permansit, una cum eo a Nebun ta moerialion in euan L 1s5 sqq. a a Reg. VIII. . a Chron. . .