장음표시 사용
341쪽
eundum actum perfectum a parentibus :Alio modo dieitur quis bonus seeundum iinerinaιιonem ad υιrtutem perfectam, edisie bonus vult bonum generare , quia Ui
tus in semine exinien1, intendit per se generare simile ei, a quo eis 3psum semen isseeundum omnes diJositiones, ad quas potest attingere virtus aeneratiua . Attingit autem au omnes dispos Iones materia es, quae iuerinant ad dii positionem voluntatis, ct intellectus, Cr 3deo intendit Senerare
sibi simile , secundum omnes di*stiones
inelinantes siue in bonum , siue In malum, propter quod inetinatio ad virtutem aliqualiter eri ex parentibus . bonus itaque isso modo , G in pluribungenerat bonum : s autem quandoque aeeidit contrarium, Mees per accidens. Haec S. Thomas . E x quibus consequitur optima ratione quaesiuisse hic seniorem Tobiam a sibi non cognito, ut existimabat , viro, cui filii sui curam demandatam volebat, de qua domo , de ει , qua tribu esset. Ctii RaphaeI, ere. Ostendens nimirum haud nimis anxie in mercenario genus, Snobilitatem esse quaerendam , sed potius
probos mores,& vitam eius honestam , ait :Genus quaeris mercenaris, de quae sequuntur . septuaginta , An mercenarium, qu
suod munia, dignitates, caeteris paribus , nobilibus tribue
AN E dum ex genere, & pa tria sanctus Tobias coniicere se posse censuit hominis,ut ip l l se pu tabat,mercenarii mores,
S UL frid L num talis csset, ut ipsi cura
demandari possiet, ducendi, Sreducendi filium suum, nobilem virum , nobilem nimirum genere , ac patria, igno-ilbili semper coeteris, ut aiunt, paribus, esse in electionibus praeferendum censuit: illique potius nostri, nostrorumq. curam esse,quὸm alii demandandam: careris, inqua, paribus: nam si aliquis ignobilis genere,nobilem virtute superet, potius ille, quam hic praeserendiis est sic enim, ut restri Glossa, sa- lpienter quispiam in summi Pontificis electione,dum alius allegaret alterius nobilitatem,respondit: Pisatori Fereo, fasμi scio, leui tamen non defuit eximia sanguinis nobilitas,ex nobiliore,regiaq. tribu Iuda, de qua erat, fuerassorem quaerimus non Aesti fles Quamuis nec si Augusto successor qu stus fuisset, virtuti, ut diximus,sola nobilitas
generis suillet pra ferenda. Hinc & S. Thoian GS,ut facile quis aliquam adminii rei pro-l uinciam, praeter sapientiam, ne erret in ad- 'ministratione, & virtutis potentiam in ex quedo, generis quoque requirit prosapiam, ne contemnatur praecipiendo. Tales suerunt quos Moyses populo proposuit. Vi de ait: Tuli ae tribubus infris Oi- D- Deus. 2. Ipientes, ct nobiles, ct constitui res principes tribunos, ct centuriones , o quinsu genarios , ae denarios . Talis fuerat Eli f LI. Reg. 2.cerdos eum filiss,quadiu glorificabant Deu. 3 Talis &Samuel: quin , ipsi ethnici tales I. Reg.9.6. eligebant praefecios .' Sic laudat Tacitus ori . Tiberium Caesarem, qui illus obseruabat,
nimIrum, ait , ut mandaret bonores, nobilitatem maiorem, Haritudinem militia, iLlis res domi artes Ipectando . Et merito Cquidem, nam sine dubio stimuIus est maximus ad vittutem maiorum virtus, ne ab ea degenerent filii. miss& magis enitescit virtus in viro nobili, quam in plebeio,
ut gema Pretiosissima in annulo aureo t unde etiam fit, ut alii pulchriorem virtutem in ea cernentes, magis eius desiderio flagrent , confundanturque. nam & quis dubitet multo magis relucere in uno Thoma μν.-- .
Cantuariense Archiepiscopo homilitatem,lτι dum quotidie tresdecim pauperes domum i
aduocabat, di sedere iussis, genufleXuS Pe Imifice exedi des lauabat , discumbentibus ministrabat,ipti. abeuntes cum dono dimittebat, in uno, in quam, viro nobili, quam in plebeio, qui haec eadem operaretur In uno Alexio Eu- sin. ex Mnaphemiani consularis viri filio, mundi eontemptum, quam in quovis alio inferioris 'sortis, vel fortunae t
uare Augusti s de nobilissimo viro oVictorino Rhetore Dominum alloqueS, ait. Aur. I αΝonna multi ex profundiore tartaro ea- sc..citatis, quam Victorinus redeunt ad te , ct accedunt, ct illuminantur, recipiemus
tamen Sed se minut.nvii sunt popuIis,
minas de illis Mudent, etiam qui nouerunt eos . quan enim eum multisgaude-tών , er in Avisis uberius es gaudium, quia feruere faciunt se, O inflammantu
ex alterutro : Deinde quod multis noti , mustis sum auctoritati ad fatalem, O mu tis praeeunt secuturis , ideoque multum de tuis , di qui eos praeesserunt, laetantur, quia non de sotis iatsetur. Haec Augustinus . Quin etiam adiunctam saepissime viri genere illustres habent in animi doli. hus claritudinem, unde melius caeteris veritatem cognoscant, doceantque: os endit nobis hoc Beatus Lucas, dum Thess,la,nicen-
ses nobiliores suscepisse verbum Dei cuml omni auiditate memorat.
342쪽
αuo generis nobilitas mirtute destituta, mhili facienda sit.
Do CVMENTUM II. tantae φ V M, sicut Ioannes Alexam, O drinus ait, era nobilitas non V ex earne, ct sanguine , sed Ma, Di ex virtute animi aeripiat foria sim, 25 mam, stustra quis nobilitatem quaerit, ubi eiusdem sorma non adest, suntque illi valde ridendi,qui mores corruptos habentes , ita generationis ratione absque forma nobilitatis adeo se nobiles iactitant, ut & ipsos virtutum cultores contemnere non vereantur, quasi eorum maiores non fuerint aliquando pia- .lmum cogniti similas alius . Sane, ut Plato docuit,nemo Rex non ex seruis Orsundus, nemo non seruus ex Regibus t omnia illa longa varietas miscuit , & sursum deorsum fortuna versavit: nam, & quis, inquit ille, generosis, vis qui ad Urnutem bene a natura es compostus Me onam es intuemdum , atioquιn s ad vetera factum reuoras, nemo non inde est,ante quodnibiles : a primo enim mundi ortu perduxit nau ex ψώndidis , fordidisque alternata series: non ja-eιt nobilem atrium plenum fumosis ima ianibus , premo in no iam gloriam vixit, me quod ante nos fuit, no Irum H . Quare nobilibus, si tali sunt dignandi titulo , quibus non est virtutis praestantia,generis claritas, potius dedecori, & ignobilitati est tribuenda, quam laudi, cum haud amplius ea claritas illis prodesse queat, qua ut nos possint latere , si velint, & sine fabula vulgi non degenerare. Hinc Alphon- .lsus Rex Aragonum, ut refert Panormita , cum quodam hoc nomine plurimum com- mendaretur, quod ex antiristissima, & nobilissima resum iamilia originem ducereti, ille contra, nihil esse in vita respondit, quod minoris ipse duceret, quam quod illi tanti facere viderentur: laudem scilicet illam con fitendo non suam, sed maiorem suorum esse.,lsanc, ut Pregius ait: quanto maioris habetur aedificare domum, quam habitare,aut ornare aedificatam; tanto praestabilius est , atque excellentius ab se partam nobilitate possidere, quam seruare ab alijs acceptam , cum alter suis viribus, de lumine splendeat, alter praeseserat alienum . Sed quae dicat de nobili male morato Naesanaenus, au
Nobilis, inquit, at grauibus viijs adopertus , bonisti; No tamen utas i,eommemorabat auos. Risit ad boe alter, scitiquo hoc rettulistut mi Diaeeori genur es , e quoq; tu generi. me memori cundas animo, repetasque
Sic quoque quis te nequam , solidum .
mibi quos raptiis mors fera profer
Omnitas es .adem petiis, nos patria iopesque s Nos tamen O tumidos medria inam
Non natinis homines sidis in sis duo sui malus, hie seruias; qui ais , his mihi libre. xuid faeie M Hurtim mens nimis M.ta gentis id pristim in mutis Uno saxi e parenti λ&υοd muses a is es gentiisse Getis zuin parit, O viri fetus Ioviis *eitatis 'o te misso quid mihi promis avios Esse probus macim , quamuis iambitis
aeuum elaros Cit,s pontis habere pa
343쪽
debet apud Deum erubescere sanguinem rnam filiorum Dei generatio non oleae fanguinibus , neque ex Cotantale carnis, neqtie eae coluntate Uiri, sed ex Deo. Quare cum Beatus Paulus mysterium de gentium conuersione Epheses, qui ex gentibus crediderant, scriberet, ne quod non essent ex genet e Iudaeorii, putarent inuest 1gabiles illas Chri iti diuitio ad ipsos non pertinere ; huitis. ilinquit, rei gratia sess genua mea ad Patre Domini mei Iesia Christi, ex quo omnis paternitas in caehA ct in tepra moministur socest quamuis no sitis vos ex patre Abraham, i nec ex aliqua illorum illustrium duodecim tribuum ; non minus ideirco nobiles apud Deum ccnsendi eritis vos , ctim filii Dei stis, d quo omnis paternitas pendet: quo'lloco paternitas proprie, ut pineda explicat, genus, cognatio, familia, generis alicuius'contribulas, tribus, S patria dicitur . omnis namque familia ad Deum,quem primi generis auctorem creatorem redueitue; nobalas, & ignobiJes, Iudaei, S gentes, ne si perbiant illi Bristi concidant a. nimo . Quod Beatus Lueas docuit, Christi
generationem non sicut B. Matthaeus ab Α-braham incipiens; sed retro conuerso ordine uniuersos illos patriarchas restrens in primum omnium parentem; Adamum vero in Deum plasmatorem eorporiam,& patrem
spirituum d Fuit, inquit, Adam , qtii fuit
D/i , vi ex Deo omnem pare itatem , omnem tribum, omnem nobilitatem oriri significaret.
Εκ quibus elicitur, quod licet generis, L natalium claritas suum sibi honorem deseret iure postulet, cum argentum quod dam si,di splendorem habeat; si tamen pietati non sungatur, in scoriam, ut isaias phccatori loquitur, facillime conuertitur. Sic ille e Argentum tuum Comiam es in soriam . Quare dicendum nobilibus estiquod Christus audaeis de semine Abrahae gloriantibus i Si iri Abrahis sis, opera Abrahae 4fMiso. Sed plura de hac re diximus su
Sed ne sorte solicitum te reddanta, ego sium AZarias Ananiae magni filius.
Et Tobias respondit: Ex magno ge nere es tu: sed peto, ne irascaris, quod voluerim cognosce
genus tuum . . rt Sotiritu mentem obnubitat.
Wiam Arium AnanIAE. 3 Marias contributis Tobis.
4 Mouis Tobia responsio ad faciendum filii Raphaeo.
-ου aereis folieitudine propter Mabs. Y me, illa nimirum aegritudine,quae animum in diuersas ratiis , rapies partes,veritatis coni spectum obnubilat: nam, ut docet Baslius,IBUu.o. . quemadmodum oculus corporeus continnolsoucit' icircum actu versatus,&nunc horsum, atque illor sum deflexus, nunc sursum,deorsumque . erectus vicissim,ac depressiis exacte cernere nequit; sed obtutu incumbere in rem visam eum oporter qui cotemplari vult; sic humana me foticitudinibus di acta, veritatem euidenter cernere vix unquam poterit. i Em fum Agarias. Specie nimirum ex terna & similitudine. Sic imaginem S. trum repr sentantem,S.Petrum appellamus:
Ze Angelus in Genesi, S alibi Dei personam
bae eomitatus es Tobiam in speeiem hominis, qui Aearias diceba ur. Anania magni filius. Fuerat enim Ana nias plus quidam vir,cum quo, ut docent l. XX. Tobias adhue adolestens magna, & LX quotidiana congressus est consuetudine: Unde S illum sibi socium asciuerat itineris Ierosolymitani,dum iuxta Domini praeceptu, tribus vicibuς per annum Deu adoraturus , templum adiret: ex quo Tobiam Angelo respondisse scrunt: Oenosio enim Anania, se LXX. 9 Iomis ibam us Sarviae Maeni, quoniam iuimus Q in Ie Ualem ad adorandum, quod cum facere sine grauissimo periculo haud possent, 'ex quo rex Ieroboam tem plum illud adiri vetuerat, maxime ex tali societate se inuicem consolabantur. Cum itaque sciret Angelus talem vi mingratissimum Tobiae Disse, nee vllum de illo nuntium aduentare posse , di iuniori Tobiae. Raphaele a esse vellet, quod olim Αχarias Seniori file- Arariam mrat, ratione ossicii, A1ariae effgie sumpta, 'ς Azariam Ananiae filium se dictitat. Putat nescioquis commentator summae laneii Thomae quemcitat hic Serarius, fie 'o f. r. a .ari potuisse, ut Angelus Ananiae corpus,quod ante Conformatum iam filii . tunc autem ε in sepulchro sorte iacebat, assumpseritSu dens , Raphaelem se fletariam dicere, quod Aetariae corpus asciscere sibi potuerit, vel certe aIius alicuius, qui ex magni Ananiae prosapia esset eam nn IIa tamen probabili ratione, vel auctoritate haec sensentia suuciatur , ab eodem Serario non sine ration reiicitur. Figurative Angelum suisse loquutu aliis ,
344쪽
non improbabiliter, placet, ut etiam supra loquutus fuerat: nam cum Ararias Dei auxilium interpretetur, vel Dei adiutor, SAnanias gratias Dei , sintque Angeli adiutores , L. administri Dei, quatenus per eorum ministerium cooperatur Deus salutem electorum: nam omnes sent acimin sotores nisistis, vi beatus Paulus ait, in mini- Lyrartim misi eortim , qti haereditatem ea-piunt salutis: simulque gratiae consummatae filii, quia faciem p tiis, qui in caelis est , semper vident , merito unusquisqv eorum dici potest Ararias Ilius Ananiae.
Priorem tamen explicationem magis textui congruere ex iam dictis apparet. Adhaee Tobias. 3 magno genere es tu . Nam fuerat ex eadem cum I obia tribu : sic enim dicunt LXX. Angelum respondisse: Ego Ozarias Ananiae magni de fratribus itiis: etii Tobias : tti es frater metis ex ptiIchra,ct s na progenteia Syrus: Ex r iee bona tu es
. Seu peto. Supplex emagitor rogo te 2 ait Arabs , ne irascaris: visus enim sibi suerat Angelus aliquantulum conturbari, qua-do dixit : genus quaeris mercenam et unde ad iram omnem ab eo abigendam , iuxta sapientis monitum molliter respondendum duxit. Noverat Gedeonem tali responsi ne iram fregis te multorum . quando nimicum victis Medianitis insurrexerunt aduersus eum fit ij Ephraim irati valde , quod non fuerint ad praemium euocati , quibus ille respondit: quid enim lati facere potui , quale cos fecisti ὸ non ne metior eis race--s e idest pauci ex Ephraim , Cindemys, idest copiosis exercitibus mei progenitoris , Abiezer in manus nos iras Dominus ιradidit Hineipis Madian, Horeb, O Zeb., quid rati facere potui , quati Gos fretatis λqtiod eum Aetittis esset, subdit Scriptura , re titetiit spiritus eortim , quo tumebant contra eum. Ita saepe vidimus miti responso, di iram proximi fuisse sedatam , re nostram etiam aliquando suisse cona. presiam.
uod .verbis humilibus , atque pac/sicis cum proximo superagendum sit.
AN E dum leuibus , & benevolis verbis iratum , ut videbatur, Angelum s. Tinbias conatur lenire, exemplo suo nos docet,quid cum proximis nostris , licet no-N inferioris etiam conditiObiseum iratis, nis agere debeamus r quibusque verbis in illis agendum sit. Sunt enim permulti, qui nullum duriusculum verbum audire postulat, quin statim moueantur , es contra proximucommoueantur , di eo magis, quo vilior est persona, a qua illa audiunt: non sic noster a obiasi sed tantum absuit, ut Angelo mercenarii personam agenti, sibique etiam duriuscule respondenti, irascev tur , ut etiam fratrem eum compellans , ab c dem ipie veniam depoposcerit, ac si iniuriam in ipsum ipsemet intulisset. Sie: ities frater metis, ait, ex magno genere, addens , sed quaeso ne irascarin,quia vestierim cognoscere gentis tuum. Sane talibus cum fratre. verbis agendus ese, & Christus Iesus docuit,qui licet teste David,ex et seris,ctiniquitate redemerit animas noωras,honorabile tamen nomen nosrti emper habuitia ubi
Augustinusi e tiae, dicens, sunt sae V irae, nisi pereata , qtiae etiam dehesa nominantur uras aut/m anelialas puro pe eata , quia pus muti intient tir in tintios quam commissum es in praeviis I nam Cerba gratia, eum homicida corpus tantiam hominis perimat, animae atiram nihil meere ρυβD ; ipsius edi anima , ct corpus perui ur in gehenna . Et ex usiris , licet peccatorum animas nostras sanguine suo redemerit , sibique nos quasi seruos emptitios ,& mancipia secerit; non tamen iniu- riis, aut contumeliis nos aliquando lacense; sed potius honorabiti semper nomen nostrum coram illo fuit, nos oves , amicos, fratres, di filios appellans : S: quidem oves , dum ait: Ego sem pastor bonus , cognsscs oues meas. homines scilicet, quos a diaboli seruituteseliberaui. Ami eos dicens : Iam non dicam vos fertios,
quia ferutis nesit quid Deiat mominus
eius: Cos aurem dixi amicos , quia omnia, quae auditii a Patre meo , nota Dei Cobis. tanquana mihi amicissimis secreta caelestia manifes aut, Fratres dicens per Psaltem e narrabo nomen tutim hiribus meis. Vocat nos tandem, & filios dicens : Ego
H iliis in Deum, Θ Us erti ut mihi in Aios , o scias. Verum quid mirum , si impiissimum etiam proditorem se deosculantem , non modo non exhorruit ; sed illum amici nomine compellans, ait:.Amice , ad qtird Centesi λ Verum honorabile nomen nostrum coram illo r En qualem disciplinam agendi cum iratribus To bias , R qualem nobis Christus ipse reliquerit Nullum sane, ut Sanctus Bonaventura
docet est euidentius signum praedestin tionis , nihilque magis hominem Deo alii-milat, quam mansuetum e se, S patientem: unde dicebat Saluator:due,te d me graia mi tis stim , ct humilis crede, Sic docens eum sibi es e gratissimum , qui mitibus semper
peccati, accipiuntur . AN.AU. νι
tionis nullueuidentius siliati masu
345쪽
verbis ex corde statrem suum alloquitur. Quod etiam in Canticis spiritus sanctus docuit , dum ait: scut milia coeeinea Iabia tua , ct Hoqvitum tiatim istitie . ubi Theodoretus perquam acute idem esse ait, ac si dixisset, eloquium tuum, o amica mea, fieri minime potest,quin mihi sit gratissimum, cum per omnia similitudinem reddat laseis illius coecineae appensae senestrae domus Ie-rychuntinae in s gnum clementiae, & veniae, ut cum eo peruenisset exercitus,gladius domum illam non attingeret, sed in vaginam suam reconderetur: sic etiam docens solis verbis pacis eis. ae mitibus iratum nos posse fiatrem superare. Quare saliuntur sine dubio illi, qui superbia uucti, iratis verbis verba irata superare se posse coiidunt. Vn- .lde Chrysostomus r Itisti enim, ait, die mihi, a. euos indignassonem fratris lai, ctqvid botii Ater se geras ecia te I eiar υι- titur non diuersa Viastides a medere; sed s-lisis magis irasceris λ nori μιρο igne ignis
leaeeivtii, repugnas enim boe natiaraisu neque furor jurore ano iamiatieri poterit unquam. Vertim quod igni es aqvia , hoe es .laraman Hudo . Sic enim N Sapiens ait; responso mouis favit iram . Docuit sapientissima illa mulier Abigail, qudi audius valde commotum fuisse David contra virusuum Habat, illum adiens verbis blandis , .lbonisque ita mitigauit , ut diceret: Ben auitis Dominias Ῥιm I MLqvis misit hodiera in occur m meum . re hemissiam eis-3uitim tuum, O bane dieia tu , quae prohi-btiim me hodis, ne irem ad fan timem, Mei erre me manu mea, sic indicans quam gratum sibi fuerit per mulieris prudentissumae verba mitiorem reddi. Contra vero, ut idem metetiam teliatur Sapiens. Sermo δε-
J fusitas ororem . Verbum unum im- lpatienter, & inconsiderate prolatum, sicut acutissimum telum, primum Proserentem crimine iracundiae fecit, deinde vero misc-rabiliter audientem animi tristitia conso-dit , omnem pellit charitatem, amicitiam omnem disrumpit. Nam cum dilectionis proprium sit dilectum honore prosequi, &eius uitia, siqua habet, contegere,qui verbis contumelios s fiatrem onerat, dum eius imbecillitates prodit,eumque inhonoratum reddit, leges omnes amicitiae soluit,& quidem tali pacto, ut, si Sapienti credimus, vix colligari deinceps unquam possit: nam adamaeum, ait ille , idis produxeris gladium, non deIφeres: es enim retis vi ad amicitia; si a ru/ris os trise, ne timeas; es enim re-
Ad haec itaque deuitanda mala cor neces,lse est habere tranquillum nam fieri mini--lme potest, ut ex corde conturbato lenia alprocedant uerba, di mansueta: etenim , ut
Christus Dominus alti ex abundantia enimI.eordis os Ioquitur. Quod sta tres nos do- lcuerunt Ioseph, qui cum illum odissent, uti est scriptura; nee poterant ei quicquam pa- esseὸ Dqui . Contra uero David, qui cor quietum habebat, licet a Saule grauiter lae-Lisus , quinimmo ad mortem usque exquisitus; temper pacifice cum illo legimus loquutum Lisse : unde cum prehendissct aliquando clamydis oram eiusdem Saulis , ut suum obsequium erga eum ostenderet, inerinans se David pronus in terram, ait sacra hytoria,adetrauit, dixis. ad Saticstuareti audis verba hominum loquensium Dauid quaerit maum aduersum te Pater mi, videler cognosce ora chlamydis tuae in manu mea, quomam eum prasin rem summitat eblamis tua, noua emendere manum meam
in te . quem persequeris rex Israeli canem mortuum persequeris, ct putieem unum Tale audem cor quietum, & mite habebitilille , qui iracundiae occasionibus Brtiter asellsii euerit repugnare, non qui, ut vulgo exi listimatur , iracundiae os casionem vitabit . . Quod cuiusdam monachi exemplo, ut tellasti est Cyrillus , Sanetus Euthimius probare liconsueuerat, de illo narrans, quod cum adl' iram multum procliuis esset, solitudinem petist , ut irae occasiones, quae in monasterio sibi multae nimis esse videbatur, effugeret et quam solitudinem incolere vix coepe-l rat, quando in tantam incidit iracundiam, vivas , quo aquam ad bibendum hauserat. semel, iterum, ac tertio daemonis malitia effusum constegerit, tali pacto cognouen,
non suga sedandam esse iracundiam, sed patientia, animiq. victoria . Quod probe no libitis quaedam matrona cum iciret, ut testis est Piamon apud Cassianum , ad patientiae exercitationem a Sancto Athanasio Patriar-licha Alexandrino viduam sibi pauperem asel signari alendam petiit,a quo cum unam mi intem , Ec humilem accepisset, non bene sibi in illa esse post multum temporis dixit: quare cum aliam pessimam, que nihil nisi rixas,llde conuitia nouerat, iterum ab eodem acc lipisset alendam, optime secum illa habere t asseruit , quod illam quotidiano docet et
exercitio virtutem : quod nec multum
admirabile in Christiana tamina existit
consideranti Socratem ethnicum philosophum ut auctor est Gellius rixosam Xan-li typpem uxorem duxisse , ut ex illius improbitate Patientiam disceret , ad quaa nos animat diuina promissio, qua terrena possessio, & caelestis promittitur ei, qui mitis animo mitem etiam se verbis ostendit,
ubi ait: Beati mites, quoniam ias p δε-
bunt terram. terram quidem omnibus modis sumptam, terram esementarem, terram
caelestem: neque enim, ait Chry-omus, defuturis solummodo bonis, Verum etiam depraesemisus eobortatur, propter tardiorra
.Reg. M.t Nemo mitis,' qui non ha-lbeat patiens
tiarandiam vincit patientia non fuga Cine Iae spatientia extoleratis couitiis compa
346쪽
satieet aviditores ,stantequam futtira soniam , praesentia requirentes: Elementarem, quia, ut auctor impersecti Operis ait, mi in his contenti sunt, quae habent, nee mur-mtirant in meum, via in talos, pura poss- dZnses. Unde fit sere in hoc mundo, ut quietius nemo, nemo minori cum difficultat
suis utatur, quam mitis animus, rixa, contentionisque osor : nam itii incisantiar, ait sanctus Thomas , qui estos inferi unt1 fd mansueti ntitios infe iant , ergo nec debent ab alijs merito infe Iuri. Quod si sorte contingit suis contra fas exui, & ab aliis insessari, plus impetrat ab
ultro largientibus malaeta tolerantia, quilinab inuitis extorqueat immitis violentia; &contra, periculum iacimus quotidie, neminem citius possessiones suas perdere, de ab eis deturbari, quam iniuriarum retaliatores r neminem citius sinditus prorsus euerti, quam hos pervicaces , N immanissimos homines, quibus disceptantibus,plerunque decies plura insumenda erunt, quam possit aestimari summa, ob quam rixantur : N qui numquam quicquam strre, neq; aliquid de suo iure concedere sustinenti sed satim syluas , & montes euertere, di quod dicitur calo mare miscere contendunt, nullum vel leuissimum verbum di simulantes, qui acceptas omnes ulcisci volunt iniurias, ut plurimum , sic iuste permittente Deo , sibi ipsis rebusq. suis extremam ruinam solent afferre. Possident igitur terram hanc es ementarem , qui mites sunt corde, sed quod multo pluris est faciendum , aliam etiam posiadent caelestem , quam immites contemnunt. pro nihl , ait David , hahiae tint teriam desiderabitim . Quare Augustinus ; rixiantur , ait, immites, ct dimicant pro terrenis , ctum ratibus rebus, feci leuis mites,quoniamias posidebunt terram , de qua auetii non potertine. Haec itaque saltem bona nos mouere debent, ni moueat exemplum Tobiae, si minus exemplumChristi, ratio ipsa amicitiae , & mala, quae nobis imminent ex immiti , re inconsiderata locutione , ad hoc, ut lenes , & mites corde, verbisque vivamus
ti a mirum chri yiam,um lceat reconciliarionem cum fratre irato solicite
DOCUMENTUM II. VM ex data sibi responsio
ne existimare potuerit Tobias, Angelum sibi esse ira
tum, mitissimus Patriarcha, ut eius leniret animum , ve- niam de facta interogatione poposcit , seu quaeso te , dicens, ne is earis mihi, nos exeinplqstio docens, quanta iotica tudine reconciliationem cum fiatre in minimis etiam nobiscum turbato ,quaerere debeamus e auietinque habetis di ordiam, ait Augustinus , eum fratribus vesris, O ν uocatis vos alvos, ct ransderatis cos , ct instim iudieitim fertis in sos insus in cordibtis voris, ct inuenitis Cos non debuim
facere quisfecisis, non delusisse dicere qtioudixisis , petite Ceniam fratres a fratνibtia oo ris : faeite fratres , quod ait Apulotas :donantes solis ius , sistit metis in Christio
donauit υobis. Quod si frater absens sit, δε-bemus , ait Cregorius , ad proximum quamuis longe postum, Iov/q. tinctum, mente ire , eiq. animum subdere, ι timititate iLlum , ac tenetiolentia pDeare , ct sitiretrandi or noster , dum tuti placitum nosramentis aspexerit, a peccato nos fruat, qui munus pro eispa semis. Haec sane suit consuetudo Religionis antiquae, Domini praecepto confirmata . Quare si olfhrs, ait Christus Saluator, munus tutim ad aIture, O ihi recordatus fueris , quod fratre itius habetatiquid adtier m te, retin se ui munus suum ante altare , ct vale prius reconcitiari fratri tuo ct fune veniens, osteres munustiam. o admirabile bonitatem; o inessabilem benignitatem : Vide , ait Chrysostomus , miserisordiam Dei quomodo hominum Cliti tales aueritis respiciat, quam os honores is enim se, honores magis respiceret, se dixisset. inserim σὸν munus tuum, D posea
Cade, ct Neoneitiare; nune antem dicit,vade primum ,'reeoneuiare , O se Ceniens, er r vade erM , Ct scias quia ptas ditimeoneordiam indesium meorum , quam mu-n γa . Cum enim in sacrificio , & oratione res cum Deo habeatur, nihil adeo grati Occurrere posse videtur,pro quo interrumpi , aut disserri valeat. Xenophon, teste Hieronymo,ad solemn sacrificium Deorum suorum incubens: dum repente audis et filium suum primogenitum in bello occubuisse , non M , ait Valerius, insistittim Deorum etiistim omittendum pia tutiit e feci tanttimmodo coronam deponere eontentus est nec filii fiat mortem audir fuit illi satis , ut a coepto sacrificio desiste ret. Et Dido , ne interrumperetur a sorore Anna, dum manus violentas in serre sibi ipsi parauerat, sacrificium, quod interrumpere putauit nefas , se incoepisse dissimulans ait .
Sacra Iotii Strato, quae rite incoepta paratii , FZrseere est animus . Et in sacris literis dure admodum legimus redarguisse Moysem filios statris sui Aaron, quia ablatum hircum repererunt in fauilla redactum , absq; eo , quod sacerdotes de illo comedissent, qua in comestione oblatio finiebat. Ita in lege gratiae sacramenti inte
347쪽
sacrificium deserendum os reconciliatione euinimicis.
gritas adeo seruatur , ut s quis post consecrationem sacerdos celebrans vita excesserit, alium esse substituendum decernatur, qui cceptum continuet sacrificium. At D minus noster ipsum etiam sacrificium interis rumpi vult, R iubet, ut concordia conseruetur, vultq. ut saltem mente, si corpor sine nota non liceat, illud nos relinquere, ut fratribus toto nos animo reconciliemus: nam , ut Augustinus ait, pIerumque ame-ctibus positis, ct effectibus, quam pedibus ad starem ire .ebemus . Quod facere sine dubio, qui Christianam
persectionem optant, semper debent, siue iusse , siue iniuste habeat aliquid proximus noster adueritim nos . Cuius rei singular exemplum praebuit nobis Ioannes ille cognomento cleemosynarius, qui incruentum offferens sacrificium, ea ipsa hora, in qua sacrum velum a sanctis donis aufertur idest post consecrationem , cum esset recitanda oratio Domini ea recordatus cuiusdam clerici erga se offensi propter suspensionem iussam, significat Diacono, ut connexam resumeret petitionem , & isse diceret, dO- nee ipse rediret. Ipse autem ventris leuandi necessitatem praetexens , egressus ab altari celeriter ad se venire iussit clericum illium , & procidens ad pedes eius,coram omnibus veniam postulauit. Quo facto motus elericus,& ipse quoq; procidens veniam ρο- tiji r sic fratri reconciliatus ad altare rediit, di cum fiducia ceciniti inmitia nobis ribi uno ira, Aut is nos dimit imus, memor verbi Saluators iam indicati se osters munustiatim, & quae sequuntur. Quo in loco, licet munus intelligatur, vi communiter Sancti patres exponunt quodcunque Opus externum , quo Deum promereri midemus, ut est oratio, ieiunium , amictio carnis , eleemosyna, & similia r sanctus tamen Ioannesds ipso etiam intelligi sacrificio voluit:
quia quaecunque sint nos ra munera, tunctantum Deo illa gratia esse nouit, quando offerens tui gratias est . quando scilicet capiti Christo per fidem, S dilectionem, caeterisque membris per charitatem cohaeret. Merito itaq; B. Paulus t Nesi Cinei, clamat , ά mati , sed Cinee in bono mutam ,sile rierit inimicus tiatis , ciba illum, i/kis, potum da tui; hoe enιm faeiens, ears
nos unis congeres oper caput erus e etenim contraria contrarias curantur, & non potessuinei malum , nisi i hono; scut nec vincitur bonum, nis timalo. Docet Macharius Aegyptius fabula quadam a Plutarcho desumpta licet enim fabulae ad veritatis confirmationem non conducant, ut tamen Gregorius Nissenus docet, ad eiusdem veritatis explanationem non parum inseruiunt) qus inter subsolanum , & solem maxima quadam Orta contentio narratur , uter scilicet eorum prior viatorem quempiam vestibus exuere posset. Sicque cum maxima vi su solanus ccepisset sare, ut pallium a viator detraheret, ille venti violentia motus , m lgis, ae magis pallium sibi aptauit, adeoqiortiter tenuit, ut nunquam , litat ad momenta ingrauesceret ventus, illud dimittere voluerit: at uix solis radios viator experiri coepit, cum eorum feruore permotuS, sponte sua primo pallium, deinde eae teras etiam vestes deposcit. Qua sabula comm de ostenditur, calore potius charitatis superari homines, quam violentia vindictae, vel alterius damni. Quod & ipse quamuis ethnicus Philippus rex Macedonum nouit, qui teste Plutarcho, hortantibus amicis , ut Archidionem perpetuo sibi maledicentem puniret , cum occurrisset homini, humaniter cum illo allocutus, mox etiam donis ad eum missis, percontari eos postea iussit, quomodo iam de se apud Graecos loqueretur, cunctis testificantibus, iam mirum eum Philippi laudatorem esse tactum Ego igitur, inquit, mense medicus fui, qtium Uos . Tali etiam pacto existimauit noster Tobias, se Angelum placare posse, sibique iterum reconciliatum reddere, quod eum consequutum fuisse, ut Angelus ostenderet, tali pacto respondit.
V E R S. XX. Dixit autem illi Angelus: Ego sanum
ducam, & sanum tibi reducam s.
Respondens autem Tobias ait: Bene ambuletis, & su Deus in itinere
vestro, di Angelus eius cc mitetur vobiscum. .
3 Ang/Ii etinodia quam valida. GO flaniam diaeam. Eisdem lsere verbis eo firmat Raphaeliquod ante promiserat, se nimirum ducem, reducemq. fidelem suturum iunioris Τ biae e S licet non bene videatur locutus, dum sine conditione,& absolute loquitur, eum Iacobus doceat, conditi
nate semper de suturis esse loquendum, hoc est, s Tominias motareis r se mixerimvis r non autem: hiate, aut erasino uimus in tuam eitillat/m ct Dei mias ibi qtiidem aminum, o mera alimιγ, ct uretim faetemus: qui ignoratis , qtiau erit in erasrim ;
348쪽
certus tamen ille de diuina voluntate sic loqui poterat , ut etiam nos possemus, si Deus nobis , quae fiatura sunt, reuelaret. Quar non amplius de ficie duetoris trepidus subdit Tobias Beri ambuletis. Arabs:i re facite in bono, prospero scilicet itinere, expedito, S: sine impedimentis . Et Dominus sit in itinere Uesbo, Qui nimirum , ut in Deuteronomio dicitur , circunduxit populum suum, de custodiuit, ut pupillam oculi, super eum volitauit, assumpsit , portauit in humeris, & dux eius fuit , & quidem in esumna nubis per diem ostendens illis viam , ct in columna ignis per
noctem: & vobiscum sit, omnemq. auertata vobis temporis inclementiam , asperitate viae, malorum occursum, hominum, bestiarum, Si denique ea omnia, quae prosperita tem vel tri itineris retardare valent. Et tangelus eius comitetur vobiscum
praesidio nimirum suo vobiscum sit, quia ad randia,& mirifica perpetranda eorum unuSuificit: etenim unus solus suit, qui occidit una nocte centum octoginta quinque millia Assyriorum , qui q. dux fuit filiorum Israel per desertum. Sane consuescere Deum ministerio Angelorum peculiaria nobis auxilia conferre supra docuimus, nosque per eos a malis imminentibus liberare, iuxta illud psalmi: Angeiis suis Deus mandauit de te, Ot custodiant te in omnibus υνι tuis.
quod iter arripere nullus debeat, nisi post
diuinae prolemonis inuocationcm. DOCUMENTUM.
O C E T Sanctus Tobias, que nostri itineris socium optare debeamus ac Ducem ,
Deum nimirum,de Angelumbique semper sit: neque enim, ait B. Paulus, o 8 es ab unoquoque nosrum, cum in ipso vitiamus , moueamur, de simus; est tamen quoad ceteros effectus, nimirum, auxilia,
S gratias, cum quibusdam speciallus , dum ad certum aliquem finem ea homini tribuit,
quibus illum attingere valeat , omniaquo contraria, S aduersa remouet, ac tollit tam in corporis, qum in fortunae, animiq. bonis. Sic sacrae literae dicunt Dominum
fuisse cum Ismael, dum ipsum prae siti deficientem , & 1 matre iam derelictum enutriuit, & conseruauit in solitudine: cum Iacob,dum eum tam mirifice ditauit,& e manibus liberauit Esau et cum Ioseph patriar cha , quia, ut ait Sanctus Stephanus, eripuit
eius , dedit ei gratiam, cdi capientiam in eo peetu Pharaonis regis Aegypti, eonsiluit eumpraepositum super Aeetyptum, ct
super omnem domum tuam . Tali itaque peciali modo ut adsit di custos, & comes precatur Tobias Deum 2 quo etiam pacto antiqui patres iter habituri consueuerunt Dominum inuocare, scientes , quia, ut testis
est David solus Dominus prosperum iter fa- V.67. ΣΟ.eiet nobis: & hodie in Religiosorum familiis , & praecipue in claris sinia illa Domini
canorum, id moris inoleuit, ut recedentes fratres religiosi e domo, coram sacrosancto altaris sacramento, vel aliqua sacra imagine prostrati, antequam iter arripiant,pro itia neris prosperitate preces ad Dcum fundant, illumque comitem itineris illis verbis inuocent: In Giam pacis dirige nos , Domine, Utcumsalute reuertamur ad propria , or Angelus comitetur nobiseum, & iuxta praestriptos ordines reuertentes, eodem modo prOltrati gratias agunt me e dissimili ritu Ecclesia iter facturis clericis Deum inuocandum praescribit in fine Romani Breui vij. Et sane quid iter facientibus beatius contingere P test, quam Deum ipsum comitem itineris habere Nam , ut Chrysostomus ait: Nihil fortius eo, qui seum babet Deum , bis nihili reformidat sed omnia vincit, ct superat. O foeteias ecquid dignius esse potest,quam maiestatis et iis comitem fieri, cui serui regnare est quid iucundius, quam societate Dei,omni taedio carente , & conuersati ne illius frui, desectationes, ut David loquitur , in dextera sua babet Usque in sinem
quid utilius, quam cum eo iter facere, do quo sub sapientiae nomine ait Salomon Ivenerunt mihi omnia bona pariter eum illa, Qui Caesarem vehebat nauclerus , ut Plutarchus reseri, Ob tempestatem retro scaphae cursum vertere dum statuisset, a Caesare animatus est, metumque posuit, considerans, quod Caesaris fortunam gereret: & quid ille timebit, qui Dei, ut sic dicam , sortunam secum habere cognoscet Nam si mare naui eius, qui nos euntes, & re--deuntes protesat: nam Iieet Deus secundum essentiam suam ubiq; ae apud omnes, cum omnibus, & in omnibustigat; mare , edi venti obeditint ei: si terram ambulat, ipse custodit introitum tuum, exitum tuum : si inter hostes versatur, docet manus tuas ad praelium, ct digitos itios adb utim: unde iure David, si ambulauero , ait, in medio umbra mortis,non timebo mala, quoniam tu mecum es. Merito igitur precatur Tobias: Bevi ambuletis, G sit D minus in itinere Usro.
itineris exordium inuo candus. cs f. L. so.
Tunc paratis omnibus, quae erant in via portanda, secit Tobias vale patristio, & matri suae, de ambu
349쪽
Cumque prrofecti essent, coepit mater eius flere, & dicere: baculum senectutis nostrae tulisti.
t sua parauerit Tobias pro itinere . di iatis falatatione Cale dixerit parentibus. 3 Laevma dolorem letiam.
FHν quomodo snt parentibus baculum senectutis,
veniam, nulla interposita mora, iunior Tobias, I Paratis omnisus , quaerant in Cia portari , chirographo, nimirum,Gabe-lo post receptam pecuniam restituendo , S alijs pro viatico necessarijs , nempe pane , N obsonio ; nequo enim , ut insta videbimus, erant tunc, quae apud nos hodie cauponae &diuersoria; sed ea in Oriente praesertim , viatorum ratio erat, vi vel humeris , vel iumentis sua secum cibaria deserrent.
di Feeit Oale patri suo, is maeristia, amica eos salutatione compellans, ea scilicet,quae amplexibus , & osculis fieri solet,ut legimus secisse Laban, dum icto scedere cum Iacob genero suo,vale dicens in monte Galaad satiabus , & nepotibus suis, Umiasus erisitio, , 8 has , ait sacra historia , idi ben/ dixit tuis. dulcis enim est applicatio liberorum, anhelitusq. suauissmus,ut est apud Euripidem r
Quin & Ephesos fideles magno cum fetu in B. Pauli discessu collum illius amplexatos legimus, ut eum deoscularentur,quod multo magis iactum suisse censendum est inter Tobiam , di charissimos ipsus parentes. Sie itaque ille facto parentibus vale, di sccdens cum Angelo, ambulauerunt ambo simul. Cumq. profecti essent. Credibile est tam di i Tobis parentes abeuntem filium Oculis esse prosequutos , quandiu licuit, cumque ille tantum elongatus esset, ut amplius non appareret, Anna mater tam amabilis filij suaui aspectu se destitutam sentiens, 3 Coepit G H. Nam scut sanies viceri in clusa fgri dolores exagitat, & exclusa miti .lgat: ita lacrymae aegri cordis dolores inclusae laugent, & leniunt exclusae . Unde vehemens est illorum dolor, quem lacrymae placar nequeunte nam ut magnus sumus denigrat domum, nisi habeat,unde exhalare queat,sic ex calamitatum igne exortus dolor, homine atra bile corrumpit, ni lacrymis per oculos
exeuntibus consumatur . de qua re videri possunt, quae supra diximus . - .e . . a
4 Baetitam semesisti, nos ttiti Hi, θρνansmi Ii a mhis. Est haeulus stirps. seu scipio, quo praecipue imbecilles ad solatiu,
vel sustentaculum gressus utuntur: Cum autem parentes adeo toti esse soleat in liberis, ut prae nimia dilectione sine illis sibi deficere videantur, vocat Anna filium Tobia baculun senectutis suae. SanE ut supra indi
catus poeta cecinit, Eviripiaεν.
Mulio egresa palerni ν aedibus, Non amplius es p/rensum, sed Gn- ietis:
Maj cuium vero gentis perpetuo manet in aedibus. Deorum paternortim, ct festitibrorum Amtiem honorat.
duod propter filiorum s utem maximn
mutierit me Deus amorem parentum erga eosdem, non tamen Inordi-
1-nes in ita , quae ad vitam con-
ου inseruandam sunt necessaria is,
hi di maxime i necessarium esset,ut e parentes filios diligenter educarent , eosque ab iniuriis tenerae alatis vindicarent, nihil ad hoc commodius sacere potuit, quam ardentissimum prolis amorem eis ingenerarer hoc enim vel uno natutae beneficio satis superque huic educationis muneri comitum nouerat, cum nihil amore sortius,nihilq.ad labores persc-rcndos potetius esse possit. Vnde S.Bernard.Jlin eo,inquit,quod amattir,am no laboratur, aut etia Iahoν ipse amatur , sc cum maior auibus a natura in alendis filiis labor indictus sit, dum sicut caetera animantia,distenta lacte ubera non gerentes , quod earum Volatus plus iusto tali podere grauatus suisset, Inecesse habent sbi ipsis, & filiis cibum quae- iritare; diuina prouidentia factum est , vili
etiam maiorem amore in partus haberent. lQuod in gallina usq; eo apparet,quq cu maxime timeat, & sugiat homines, ob pullorum tamen defensionem armatum etiam hominem aggredi non veretur; vi ipse Dominus maximum suum erga genus humanu explicaturus amorem, illi se comparauerit dicens: Ire alem, Ieru Iem,qtiae seeidis l
quoties volui eonfragaristios tuos, quem-lla odiam Itina congregat pauos suos sublialas, i
350쪽
aias , ct noui Hi nullo enim arctiore vin culo homo homini iungitur , nullo minus solubili nexu , quam eo,quo parentes liberis. Quare multa licet velimus patriae debere , multa parentibus, multa demum multis ; filiorum tamen causa, solum patrium , parentes , & caetera si quae simi, quae magis nos urgeant, relinquere non dubitamus. Cu. ius rei, ut innumera sere exempla profana praeteream, unum illud Israelis suffetati quem sicut sacrae literae narrant, patriam , Ramicos reliquisse constat, ut filium , quem tanquam mortuum seuerat, in Aegypto regnantem videret. Non itaq; mirum, si SAnna,& caeteri parentes pluris faciunt praesentiam , & incolumitatem filiorum, quam
At mirandum valde est, eousque aliqum rum parentum amorem procestiue erga linberos , ut pluris faciant illos , quam ipsum Deum, magisque eorum commodis temporalibus consulant , quam aeternis. Quod Deo optimo maximo adeo displieere ostendit Ieremias, ut pro huiusmodi nec ς--
rari quidem velit. Sic illi Dominus: Tti noti orare pro populo hse, mo; amumas pro eis Iutidem, is oration/m non ob asmihi , qtita non exa iam te si Sed quae , Apij mme , te causa impulit, ut inexorabilis
seres Nonne viis, ait, quod si faetant in riuitate Iu da , ct in plateis Ierusalem λs6 eouigunt haena , dy Itieeendtint senem ,
o mulier s consperatini adipem, Et jaciant placentas regina e Ii, libent dijs ahenis , di me ad iraeundiam pronoeent. Fouentipatres, & matres paleas,& vanitates s- litorum: matres suco, ac pigmediis dum illis filias artificiosὰ ornant, patres vesti-lmentis pretiosis, 31 nummis, quibus ignem vanitatum filiorum succendant. Sic omnes simul libant vanis , & ut luna , instabilibus mundi idolis: o crudeles parentes. & illis icrudeliores , quos proprios filios , S filias daemon ijs immolasse testatur Dauid , duinta, ait: immotitiertinistis Los , Iias suasdamOnys , effuderunt fungiainem innocen
naam. Etenim corpus illi, non animam
filiorum perdiderunt, at isti corpus simul,&animam . His tamen iusto Dei iudicio eueniet,quod solet contingere paedagogo , qui prauis ari: bus eos filios imbuit, quos bonis moribus erudiendos suscepit, a cuius custo- idia parentes sitos, ne deteriores sani, re-ilmouere solent: ita omnium auctor, di pa-,lrens Deus, qui naturales patres , tanquam lfiliorum paedagogos instituit, ubi muneri suo eos non respondere nouit, a fili utria, tutela stequentissime reiicit, & si is orba tos relinquit: quod manifestum apparuit, ut sacrae testantur literae, in magno Hebraeo- lrum sacerdote Heli, cui eo, quod nouerat ager/ indigne Ahos , γ non corriptierit res, oe ea. 33. a Domino dictum est r pars munia domus
rit, vi deinde contigit, & ipse cum nuntium accepisset de morte filiorum , Meiait def/LL,in moritis os . Quare cauere sibi debent parentes , ne amore inordinato filio diligant , taliq. pacto magis sibi ipsius, di liberis noceant, quam prosint
Numquam fuisset ipsa pecunia, pro qua misisti eum. V E RS. XXV.
Suffciebat nobis paupertas nostrata, ut diuitias computaremus hoc, quod videbamus filium noli rum .
Septuaginta et Auentum M XXIV. , argento non anteuertar ; sed L .
Syrus : OrgenIum au argentum non perueniat. hoc est, nunquam ad talem pecuniam exigendam filius noster perueniat ; sed contemnat illam , quasi rem abiectam,scobem,ramentum , remque vilissimam . Mabs r seu haeelAras . perunta pereat.
i Sti solebat nobis paupertas nori, a . sane VpRs. vel ipso teste Seneca, non qui parum habet, XXV. sed qui plus cupit , pauper est : nam vi pauper est
suod Cult,habet, qui oeiae,quod sat es,ltae .
i Et, ut docet Chrysostomus , felicior est e G - ,
iustoriun pauperum conditio quoad cor ra. M. min. pus , quam diuitum : nam , ait, nemo Heeγe
potes, quod pauperes fori egeant,diuites femper prospera utuntur Tatitudine e contrarii. quidem Videre Iiret, paveres non fuciti im
tiuum eorporibus protieniri. Sed non solum licior illorum est conditio quoad corpus; sed etiam quoad animam, nam, ut ait Basi- PULine. 1.lius, paupertas paedagogus es at eodendam Isa. pietatem ; contra diuitia ansam praebent ad contumelias, R irrogandas iniurias . 3 Vt ditiitias computaremus. Eten im non solum filiorum est honorare , & colere parentes , sed eis etiam quasi dominis ministrare, semperq. illis auxilio, & subsidio in