Poematum editio nova. Accedunt praeter alia libri, De contemptu mortis ...

41쪽

αε DE CONTEMPTU MORTIs Nee nisi sponte Dei praescriptam abrumpere lucem

Actaeus sub morte canens oracula Vates,

Censeat, di patri soboles aequaeua Tonanti; Vna salus nostro generi, & vitalis origo. Quiή potius, magnum Othryaden, Thebisque profectum Ductorem intuitor: elypei qui tegmine saluo

Exultantem animam med ijs immiscuit astris. Romanos autem ante alios, interrita bello Pectora: tum quoties trepida: in discrimine palmae Fata manus, patriaeque anceps fortuna poposcit, Et blandae vetuit libertas parcere vitae, Devicta toties reserentes morte trophaea. Contemplator item spacium seriemque vetusti Temporis, ac metire animo quodcunque peractum

est;

Aspicies raptis alios succedere: porro Ex illis aliam atque aliam succrescere prolem. Non aliter, quoties elato gurgite Rhenus, Sive imbri insolito, seu tempestatibus auctus, Innumerum post se veniens rapit agmen aquarum. Vnda undam trahit: illa nouam superattrahit un

dam.

Sic atauis proauisque,superuenere parentes, At longe post nos venturum ducitur agmen. Praeterea, si rite animo subjeceris ante, Illorum quos quemque suo tuli; ordine letum, Virtutem, mentemque altam, praeclaraque facta Lumina tot perijsse virum, tam certa videbis Pectora, anguinei tot fulmina tantaque belli: IEnean Anchisiaden, superisque minantem Ardentem reaciden, & vim Telamone creati, Immanes septem voluentem in proelia tauros. Adde tot egregias animas, Heliconis alumnas: Maonidae decu4 aterni. maguumque MMOnem. .

42쪽

Et Coum Samiumque senem, superisque secunda

Mentis Aristoclen: diuino cuj us ab ore Dulcius aerio manavit nectare sermo: stum Quanquam illum & coelo, & longis maioribus ov. Neptuni de stirpe, tenet mirata Vetustas. Adde animas, adde herus quos vidimus ipsi; Iuliaden magnum inprimis . qui mente sub una

Omnia complexus, perque omnia saecula vectus. Gentibus eripuit lumen, coeloque dicauit. Ergo tot populi attoniti didicere, tot Vrbes. Egressum terris:& sensit turbidus aether, Λ

Nec soli radios expressit pallida Phoebe. Ante, magnanimo nil quicquam Caesare maius Tempora per fastosque suos distincta vetustas Produxit: quem summa dies tamen addidit umbris,

Et nunc undoso praelabitur amne Garumna.

. Quin etiam, cecidisse altas cum molibui urbςs

Aspicies, simul effusam per saecula retro

Incipies, totumque aeuum dimittere mentem. Ipse vides: jacet ante oculos, orbique ruinam, Et sparsam tota ostendit per moenia mortem Roma parens: quanquam spolijs immanibus alto. Et tot cusminibus quondam is inferret Olympo, Parva loquor: nec digna saxis vertigine tanta. Saepe etiam virides paruo post tempore campos, Vidimus e medio Neptuni assurgere regno: Et mare nunc medium est, ubi veris tempore primi Securos memini duxisse in gramine somnos. Praecipue, tecum ipse puta, quot moestus amicoaΕxtuleris. quoties lachrymas excusserit ingens Moeror,&ilifelix alieno in funere Dictus: Et quantus comitum paulatim excesserit ordo. Nec non & proprias cuiusque introspice laudes, Et percense animo, dc veluti praesentia volve; flumHunc latum, hunc niueis conspectum moribus :

43쪽

M DE CONTEMPTU MORTI s

Eloquio, & captos mulcentom carmine sensus: Hunc indiu ullis conjunctum foedere Vitae, scum, Omniaque expertum quondam: perque asperate- Et casus dubios vitae, & discriminia raptum. Iam grati soles, exactaque tempora noctis Mille modis, parcusque latex rorantis Iacchi, Sermoni infusus medio, blandique lepores,

In mentem veniant, & non reditura Voluptas. Iam loca congressu celebrata , acceptaque quon

dama

Seu iuga, seu ripae virides, muscoseque saxa. Credo equidem, gemitum ex alto, bc suspiria duces, optabisque sequi tandem; jam solus& unus, Et toties miser, & dulci frustratus amore. Haud secus ac quondam diuulliis ab agmine magno Aut dama,aut caprea infelix, quam feruidus Vm be Dum premit, & siluam latratu personat omnem, Speluncae pastor subeuntem clausit. at illa Stat noctem, mutumque premit conclusa dolorem. Longe illi fontes iam vivi, pascua longe, Consuetique greges, bc amicum frigus ab umbra: Nec nostro infixi labentur pectore vultus,

Vel Vrinti, vel, Dousa, tuus,dum vita manebit. Nec tuus sileuantiqua fides ignotaque terris l)Lernuti: quem nunc medium dum findimus aequor, Eripuit non aequa dies. ne laetus abires, Et plenus plenusque mei, cum fata vocarent, Elysias sedes: haec tecum saepe reuoluens, Et tristem nostro solatus carmine mortem. Quid fratres, gratasque nurus, castasque sorores,

Et quos blanda ti bi coni unxi t gratia te vi, Iam referam Z comitemque thori, dulceisque propinquos,

Et quae prima tibi quondam dedit ubera nutrix, Et prima ea cepit glemio cliuosque Parente , . Iam

44쪽

Iam raptos, laetosque alibi, iam tristia rerum Euectos 'Nam posse ipsas cum corpore mentes . Extingui, res nulla docet. furor impius egit Mortales diuersa sequi vestigia vero, Brutorumque animis torporem affingere nostris. Ah tibi ne tam foeda, puer, persuaserit autor Imbellis. quamluam & patrias praescribat Athenas, Et multam referat Romano e carmine laudem. Heu fuge crudeles scopulos, & naufraga saxa. est. Quippe etenim, si corpus humo cum cedere iussana Iam nusquam est pars haec ingens, qua vivimus

Omniaque in terris gerimus; jacet ilicet omnis Et spes, & ratio virtutum, & nomen inane Aelligio, cultusque Dei, quem tota vetustas Amplexa est, vitaeque olim Idomissa voluptas Ventura, laetusque ardor, qni pectora famae Hdmonet, instantemque docet contemnere mor

tem .

Adde, quod in terris nihil est velocius illa, Et soamas subit extemplo quascunque locosque; Nunc fera . nunc volucris : nunc Priscae moenia

Romae

Nunc petit AEgyptum viridem, fontesque latentis Ambiguos Nili, & Libyae deserta peragrat. i ' Abdita nunc terrae ingreditur. nunc proxima Soli. Inter δcerrantes per coelum voluitur ignes: Et sola.aeternum videt indefessa Tonantem, Proximaque assequitur, coeptisque audacibus urge . QuoqRe magis toto diuersa a corpore fertur. Hoc magis immensas diuersa a corpore Vires iExplicat; ac victrix membrorum incedit; ecyltro E uolat ad superos, proprij sque enititur alis; Parte carens omni: ne iunctam ex partibus vllis,

Diducat suprema dies. His adde, quod intra diti

45쪽

se rapitur, magnaeque instar conuertitur aethrae, Quo properat,sormaque habilis iam tendere certat, In gyrum assidue ,& circum metatur eundem; Fons motus & causa sui: vitamque ministrat Prima, nec alteriusseductam e fontibus haurit:

Adde his imperium soli q uod conuenit:& quod

Corporeasque premit pestes, omnemque coercet Immunem ratione animum, turbasque cientem: ἐAduersumque nihil, nihil est quod destruit intus Puram in se, longeque alia contage remotam; Nec ferrum capit, aut incussi vulneris ictum. Adde, quod in toto nihil est, quo vergere possit, Quod fieri pars illa iterum . non terra, nec aer, Nec mollis liquor, aut rerum purissimus ignis. At neque pars ne falsa adeo consuesce doceriJ Corporis est animus. tenues ut Risus in auras occidat extincto. nec enim conclusus, & utre Conditus aut sparsa veteri fuligine testa, Deficit effracta, pariterque extinguitur humor, Aut vestem sequitur diductam immobile corpus. δdde his praecipue, blandae quod tempore vitae, Ingluvie, longoque aevo, tardaque senecta, Et morbis trahitur mens, internuncia tantum M.ternae intactaeque animae, non ipsa.nec unquam Carpitur infelix, aut solui posse fatetur. Longe igitur ino Iles Gargetti excedere fines Praecipio,blandosque hortos. saepe inter amoenas Vmbrarum latebras, & qua se plurima tellus Induit in florem, vario formosa colore, occultus tegitur furtimque allabitur anguis. Heu quanto melius diuinae oracula vocis Excuties, vatesque ipsos non omnia vates Vera negant, aut falla canunt seu dirus Vlysses. Seu pater AEneas, populos,post funera, raptos,

inlite obitum videt, di seriem perlustiat auorum r

46쪽

seu cum Tantalides furi is agitatus o restes, Multa pavet, quacunque pedem vestigia fixit.

Et matris nondum extinctam circumspicit umbram.

Nec nihil est, quod summus honos Acheronte subimo Solvitur, Sc tanquam praesentibus omnia reddunt Qui superant. quod vix Siculis allapsus arenis, Et ludos, & sacra parat Troianais, & omnes Euocat ad cineres , tumuloque affatur ab alto. Saepe igitur secum ipse, tuos iam lumine functos, Percense, & rebus jam nunc assuesce futuris. Paulatim incipies vivendi addiscere finem Esse aliquem. quo sponte sua delabitur aetas. Non secus ac neruosi quando excussa sagitta est, Illa volat, tenue sique secans perlabitur auras Protinus, & nusquam, nisi jam defixa , quiescit. Aut vel ut in circo, cum se effudere quadrigae Faucibus epictis; volat irrevocabilis axis Raptus equis : donec spatijs exinde peractis Substitit,& summum circumluit cursibus orbem. Ipsa monet mors quemque sui. Nonne aspicis vl- Ante oculos, ut nulla dies sine funere, Solis tro Condat equos pelago, roseisque emergat ab undis

Quin etiam, tellus tumulos ante ora tuorum

Exhibet ipsa tibi, monumentaque luce carentum Cernimus assidue, med ijsque erramus in umbris. Haec taei te demissia iuuant in pectora: ne mors obruat immemores, subitoque inuadat inertes.

Omnia praetereunt, finisque ab origine prima Fit propior propiorque sibi. Sic Iaeta iuuentus

Paulatim moritur, tarda accedente senecta:

Norsque sui est quodcunque fuit, quodcunque sub

Excipit aetherias venientem,& limina vitae Naturam quoque sahe animo Percluce Parentem Haud

47쪽

Haud ingrata dabit tantae solatia curae. Corpora prima vides quanto molimine rerum

Intereant, magnam meditentur ut omnia mortem:

Vt funus terrarum, Zc vasti indicat Olympi, In se qui assidue mutando labitur ordo:

Donec summa dies, haec circum ingentia texta Soluerit, & cinerum supremum exegerit ignis. Ipsae etiam pecudes armentaque laeta per herbam, Sponte sua, seu Vi, concedunt omnia leto. Ipsae etiam volucres, liquido cum murmure, dulces Deposuere animas: quamuis incommoda nulla, Nullam aut pauperiem, aut vitae sente re dolores. Innocuum leuibus transmittunt aera pennis, smum Quaque volant, reperere aliquam sedemue lare- Fluminaque, bcsylvae, victum tribuere volentes, Curaque parua, domi simi Ies educere natos. Nec requies, quin vel moriens philomela sub umbra Dulce canat . quin id funesto gutture cygni, Naeandri ripas, & flumina nota Caystri, Pertentent, laetamque invitent carmine mortem: siue illis stimulos imo sub pectore numen Versat, agitque animum maioris lumine veri: Siue illis ratio, nostris e mentibus,addit Eriles radios: quos vitae tempore summo Elicit, dc virtus Naturae educit in altum. Vere novo, quaecunque ccinis felicibus arbos

Nascitur, aut viridis prolectat semina tellus Herbarum, e gremio; vitam illis frigore duro Intercepit hyenis. ustaeque, haud saepe resurgunt, Candenti glacie, & Boreae stringentibus alis. saepe etiam Nymphae, med ijs in montibuSornum, Saepe etiam Nymphae, contactam aut fulmine quer

sum, .

Aut ulmum, aut saeuo percussam vulnere pinum, Ludorum memores, dc quas duxere choreas

48쪽

9us soliis, 3uxere t illa haud reditura sub auras

occidit, & nullas iam texitfrondibus umbras. Quid florum genus omne canam , dilecta parenu Pignora 3 quanqualm illis angusti terminus aeui includit volucrem prima cum pube iuuentam. Nec tantum posuere caput, cum grandinis horror, Aut Eurus, grauiorq ue decus breue perculit imben Quam mallent roseos formosi pascere vultus Luciferi, &niueos Aurorae ducere succosi Quondam etiam, immites radios Hypetionis alta xxpertos, penitus vitalis deficit humor, Et moestam lapso planxerunt corpore terram. Sol quoque deficiens, leti argumenta futuri Saepe dedit, quotiesque attollit lumina vesper, occidit, & nata moriuntur sidera luce. Illa quidem reditura, Vale, vale , omnia dicunt, sub tenebris quoties texerunt tristibus ora, Aut cum laeta dies poscente accedit Eoo: Nulla tamen latuere diu, fugiuntque videri, Aut prorsum intereunt, postquam impleuere it mendos Fatorum monitus, & sae si numinis iram. Nec non arcta tenet leti confinia somnus, seu cum multa quies victosque altissima sensus Alligat,ignarosque alibi quodcunque malorum est: seu cum errantem animum diueri a corpore solis Immensamque docet per se consistere mentem. uit, Quae saepe excussis, ceu libera, fertur habenis,

per loca corporibus clausa, & distantia longe, Et libertati nondum praeludit adepta. sque

Iamque monet properare alio, quo maxima quem. Euocat,&misio petitur certamine palma. Nec vos arguerim,coeli qui limina, quique Venturam vitae faciem,lucemq ue serenam, Gaudiaque,aeternam posito quae corpore mentem

49쪽

Excipiunt, multo iam nunc praecuIritis ante; Sensibus evecti, quantum sors corporis aegri, Imbellesque sinunt leges, diuisaque jura. . Ante alios, genitorem ipsum: quem mille cohorte; Aligerae circumuolitant, iussisque ministrat In turmas glomerata, poli sormosa iuuentust Quaeque homini praenosse licet,quantumque futuri Conscia,diuino monitu praedixit Idume; All oquio coeli, & superum dignata fauore.

Nec vo*,qui mundi extremum quo vescimuromnea Aera , morborum auspicium, causamque malorum

Asseritis; saepe autumno letalibus austris Impulsum, subitoque aestu, subitisque malignum Frigoribus: saepe accenso diuinitus igni.

Quem nec Poeoniae potuerunt flectere curae,

Sed mors sola potest; nullorum causa dolorum. Sed requies finisque altae placidissima mentis. Quippe illam, sedes animarum, innoxius aether Excipit ,& tristi defunctos corpore cingit. Nec qui corpoream e leto consistere molem

Arguitis: quippe & tellus, & debilis aer,

Et flammae vigor, & flammae contrarius humor, Nateriem leti moribundo in corpore versant. Sunt, quibus horrorem immodicum letique pa- Conciliant vanae species, di mortis imago, tuorem Aut menti modus ante diu praecognitus: ac si Mors aliud foret atque aliud, grauiusue minusue Extincto. seu tela manu fabricata Cyclopum

Immittat pater, & tanto caput obruat igne, Terrifico insurgens tonitru, coelumque per omne Inter se fracto impellens cum murmure nubeS: Seu centum super incumbat crateribus Rina, Seu totum fugientem animam citicum strepat a

Aut montis simulachrum,ingens e gurgite, quor, monstrum,

50쪽

squalia multa mari medijsque in fluctibus. altas

Circum errant puppes, armenta immania Nerei,9 Hauriat: aut lato tellus discedat hiatu. saepe metum peperit vis importuna doloris Conspecta ante oculos, impressaque sensibus: aui

Incubuit morbus grauior, vel vulnus ad ossa Incussum totis descendit viribus. Atqui Nec dolor est inmo te grauis:dolor omnis abactus Ante obitum, cum luce perit. Quaecunque timeri

mus,

Aut tulimus,dum vita manet, dum spiritus; unat Abscedunt, cum blanda suo de corpor e vita Dissiuit,& tenues animus differtur in auras. Quin etiam, vitae fungentem munere, sensus Deficiunt, linquitque animus, puramque quietem Praebet,& extremae similem, nulloque dolore Torpet, & attonitam trahit in contrita mentem. Vanum igitur causamque sui dedisce timorem, Aut supera, morbumque fuga virtutibus hostem.

Atque ideo saepe illud enim quoque profuit illis

Quos deformis agit leti metus) aspice crebro, Quos taui ante obitum morbi durique dolores

Exercent, aut queis fugientis tempore vitae Imminet, dc nigra mors circumuoluitur ala:

Nec non & quos illa tulit quos vita reliquit; Aspice: collapsasque genas, pallentiaque Ora, oblitosque oculos iucundam ducere Iucem. quaecunque patent moesta ac deformis vim Sensibus humanis; cum magnus transi jt hospes Ε t, coeli, excedens, sese in convexa recepit. Qui simul angusto vacuum pro corpore muri 3 dum

Induit, Scspacium immens possedit Olympi. Ipse suos longe coIlustrans despicit artus: C a Vr