장음표시 사용
22쪽
Fuisse aliquando Culicem inscriptum camera, VNl
go pro Maroniani ingenii iuvenili se tu habitum, dubitari nequit. Docent id loca T. I ad Vitam Virgilii 3. 28 excitata Μartialis XIV, ep. 185, et VIII, ep. 56, 19.20, Suetonii in Vita Lucani, Statii Silv. II, 7, 14 ). Quibus adde eundem praef. Silv. lib. I,
) Martiat. XIV, ep. 185 Meipe facundi Culicem, studioεe, Maronis. VIII, 56 Protinus Ita
Meral Ore rudi. Sueton. in Vita Lucani: Quin fantae lepilatis, et tam immodem ae linguae fuit, ut in praefatione quadam, aetatem et Mitia sua cum Virgiato
eem p Stasii Silv. II, 7, 73. 74
ILaec primo ius enia canes aulae 'o Ante annos Culicis Maroniani.
23쪽
ubi veretur de Thebaide edenda: Sed eι cilicem Ic-gimus et Batrachon omachiam etitim cognoscimus. IOCquisquam est illustrium poetarum, qui non tiliqvia Op ribus suis stilo remissiore proluserit. Nonius quo Iu
Μarcellus p. 211 versum laudat in labrusca se eutro Virgilius in Culice: Densaque virgultis GDiclo Iabrusca petuntur. Au lamen is ipse, quem nun Cmanibus terimus, pro Maroniano Culice habendus sit, non modo inde confectum non eSt erum etiam dubitari potest: liandoquidem istud alterum
moratur enim passim cum laude, et Lucanus non sine superbiae nota dixisse existim aliis QSt: et quantum mihi restiat ad Culicem' hoc autem, cIuod Nunc habemus, Splendet utique uno et altero loco, et
habet laudes nonnullas; sed et tota illud summa peccat et plurima habet, quae vel parum subtili
iudicio vix satis se probare possint. Quae ne temere pronuntiasse videamur, age de carminis argumento et habitu dispiciamus paullo accuratiuS. Inter lusus resertur hoc carmen In Prito argumenti sui vi et natura. Culex, cum Pastorem infixo aculeo e Somno excitatum praesenti morte liberaSSet, quam subrepens ei serpens iunicturus erat, inflicta manu Obtritus, sequente nocte PaStori per Somuum oblatus, de male relata gratia Conqueritur, hominemque miseratione movet, ut tumulum culici exstruat. Nec lamen omnino Poeta carmen epicum ioculare, cuiusmodi nostra aetnSplura vidit, componere voluisse putandUS PSt. NIP-
'J Virgilio Culicem Io. Sciti aderus livoque viuilicato volui Einendati. 1. 2.
24쪽
ratio est serio instituta, nec tamen epica, Sed ad pastoritium seu bucolicum carmen propior, et delectare voluisse poeta videri debet, partim rerum narratione et descriptione, partim culicis de iniuria sibi facta conquerentis miSeratione. Argumentum, si intentiore animo contempleris, per Se satiS tenue ac ieiunum eSSe Vixque magnum Ornatum capere pOSSe videtur. Cumulavit tamen ornamenta quis piis haec Scripsit, et in Ornamentis his maiorem Operae partem conSumsit; quod per se non erat improbandum, Si Ornamenta sagacitas aliqua ingenii ex ipsa re elicuerat; Verum auctor ad locos poeticos communes fere omnia revocavit, quibus ita immoratus eSt, ut Orationis ordinem et seriem penitus interrumpi et
mentem a carminis Summa abduci neceSSe esset,
quod V. c. factum videas in loco de laudibus vitae rusticae, de arboribus ad sontem natis V. 122 Sqq., in locis inseris, in Tartaro, in Elysio, in tumulo plantis conserendo. Nimium igitur in parergis hae-rct poeta; nec pravum hoc studium exemplo non
minus pravo Catulli, in Pelei et Thetidos epithalamio, aut Panegyrici in Messalam Tibulli Elegis subiecti, defendi aut potest aut debet.
Est vero interdum puerilis prorsus in cumulandis et variandis rebus similibus copiae affectatio ; quae, si Vel maxime eum iuvenili aetate haeclusisse dixeris Scaligerum, qui iam grandiorem natu Μaronem Scripsisse Culicem contendebat, nemo facile audiet aequo animo , vix tamen ab eo Poeta proficisci potuit, qui Georgica et Aeneidem scripsit; ita ut aliquando in eam opinionem pronioremem, quam etiam Franc. oudinum tuitum esse I st
25쪽
video disp. de Culico Virgiliano in Misc. Obss. crit.
Ii OV. T. IV, P. 307 qua IlersuaSum mihi esset, nos votorem illum Maronis Culicem omnino non habere. Occurrunt tam n altera ex parte loci ea
minis praeclari poeta bono haud indigni: video
itaque haud paullo probabilius esse alterum: habere quidem nos carminis fundum aliquem Virgiliarium, interpolatum tamen et oneratum infinitis aliorum laciniis intextis et interpositis. Ducit etiam
eo divorsitas illa locorum ac vorsuum in eodem carmine et Variata Per PlurPs divorsae Notae verius eadem sententia. Quod si teneatur: facile et vir tutum et viliorum in hoc carmine caussae explicari lota pie eius ratio conStitui potest.
Scilicet, litterarum bonarum studiis, iam per
rhetoricas scholas et ιιελέτας corruptis, fuit doctOrum hominum male sedulorum mOS, Ut cum ovidianis, tum Virgilianis, his tamen maxime, quandoquidem intra Virgilianam orationem omne fere poetices studium eorum temporum Se continebat, versibus variandis, ornandis vel amplificandis, ingenium Suum experirentur. Multa sunt sub Scho lasticorum Domine in Anthologia Latina carmina, quibus, interdum decies vel duodecies, eadem sententia vel idem versus variatur. Alii thema, quod Vocabant, seu argumentum fabulae alicuius ox Virgilio vel aliunde desumtum versibus modo ex Virgilio consarcinatis in Centonis morem, modo ad Virgilii exemplum formatis, pertractarunt: utri que generis exempla in Ausonio prostant. Sunt vero in his multa non malae nolae carmina; sunt singula loca, singuli versus docte et Ornale sacti. Comparet V. c. aliquis narrationem de adulterio
26쪽
Martis et Veneris Anili Ol. Lat. P. I, Ep. 72. Noli defuit homini, qui id carmen Scripsit, ingenium nec poetica oratio: defuit iudicium ad summam carminis conStituendam et ad eliminandam copiam otiosam et inanem. Adde ibid. lib. I, ep. 89 et a l. Lecto itaque Virgilii carmine adscripserunt in margine codicis sui hi homines ea, quae ipSi tentaverant, ad variandam Vel amplificandam sententiam; idque inprimis in minoribus his Virgilii carminibus factum apparet; multo autem maxime in Culice, cuius, si recte iudico, plus quam dimidia pars eiusmodi Scholasticorum Versibus conSarcinata QSt. Versus hos aut inter lineas aut in margine adScri
ptos librarii indocti, qui codicem describebant,
sorte etiam ut pleniorem codicem Venilitare POS-sent, in ipsum carmera inserSerant; atque Sic evenit, ut illud interpolatum et, modo versibus satis bonis, modo inscitis et indoctis, aut hiulcis, et scabris, foedatum ad UOS perveniret. Quod non animadversum fraudi fuit viris doctis, quos, tam diversae Nolae monetam eodem loco habentes, in multis trepidare necesse fuit. Unde facile potest intelligi, suridum quidem carminis QSSe POSSe Culicem illum Maronianum, sed attextas eSSe a Scholasticis et Grammaticis lacinias plurimas, quibus priscus carminis Diior plerisque tu locis admodum
Atque haec ipsa faciunt, ut vix cum delectatione, nec nisi ab eo, qui iam aliquantum in poetarum lectione versatus Sit, legi posSit hoc carmen I. Μale enim cohaerent tot panni a diversis
') Patrio sermone, octonis reddituincst IIoc Carmen a Spen- versibus iiI ataophas coeuntibus, sero, Poeta nobili Britanno
27쪽
hominibus assuti, et natae Sunt ex eo ipSO corruptelae dictionis et sententiae plurimae. Aliter itaque his in carminibus instituenda fuit opera mea, quam in superioribus Voluminibus, cum in intem pretationis subtilitate maior Studii nostri pars verisaretur. Nunc enim ea sere tota ad criticas anima adversiones, lectionemque constituendam Vel emendandam, transferenda erat. Propositum itaque velim hoc volumen adolescentibus, qui in critico studio exercere ingenia Volunt, tamquam CamPum,
in quo lusus huius ingenui periculum aliquod fa
ciant aut gustum saltem sibi comparent: ut tamen nec, uno et altero ludentis ingenii successu et laude exultantes vel vanitate blanda tumentes, in hac studii parte subsistant, omnemque litterarum bonarum laudem et fructum in una coniectandi et Voces sonosque variandi calliditate positum arbitrati, maiora et graviora consilia, quae in legendis scriptoribus classicis proposita esse debent, negligant,
mox etiam contemnant, Se emendandis iis natos rati, quorum nec Sententias, res et doctrinas aSSequuntur, nec elegantiae ac praestantiae Sensum et
iudicium rectum habent. Atqui critices studium subsidiarium esse debebat, haud primarium. Ceterum, antequam lectionis originem et progressum ad emendationem Salis accurate CognOSCere liceret, molestiae in hoc et sequentibus carmini-
gaes Gnat), in eius OitP. Nec sine voluptato illud facile perlegas. Adeo mihi vel hoc exemplo patuit, quanto expeditius
esset Poetam carmine vernaculo reddere, quam verba subtiliter interpretari. Nihil enim volabat sententias integras summatini esseITe eiusve partes in quemcunque placeret sensum deflectere , aut verba Corrupta aptis et idoneis permutare.
28쪽
tius ei areandis devorandae suere plurimae eaeque maximae. Nunc satis mihi liquet Culicem statim in editione principe vulgatum, inde in multis aliis editionibus repetitum, vix tamen criticam manum PSSe expertum ante P. Bembum. Nam in Domitii Calderitii, Pomponii Sabini, et Badii Ascensii comamentariis praeter Vulgarem Varietatem nihil occumrit, quod ad emendationem poetae faciat. Bem-hus autem praeter alteriam illum codicem, qui lotum Virgilium complectebatur, codicem Perantiquum adhibuit, truncum tamen et mutilatum, quippe cui, praeter iuvenilis ludi libellum et Bucolica ac Georgicorum primi libri partem, nihil supererat cotis. De Virgilii codd. Μss. s. VIII . Liber autem ille iuvenilis ludi continebat Culicem oras, C
pam, Est et Non, Iar bonus, Moretum, It as. Haec ipse Benibus exposuit in Dialogo de Culice et Teren
tii subulis, in quo ex codice illo Culicem recensuiti Exiit ille liber primum a. 1530 apud fratres Sabbios
Venellis: cum ex eo codice recenSio minorum ca
minum Virgilii duduni facui esset ab Asulano. Aldus enim, in epistola ad P. Bembum editioni 1514 Naugerit auxilio emendatae praefixa, Virgilii Iustis,
quos Bembus correctissimos habeat, tunc se editurum esse in Omittit, cum ab eo acceperit, quod futurum
putabat brevi; Verum morte Praeventus sidem non exsolvit Aldus; persecit tamen Λsulanus, qui 1517 Diveresorum poetarum in Priiapum lusus, P. V. M. Catalectes, Copam, It as, Culicem, Diras, Moretum, Cirin etc. edidit, emendata a se, ut ait, collatis pluribus exemplaribus. In hac Culicis recensione Bem- bini codicis lectio in multis locis recepta eSt, Nec tamen in Omnibus, quae BembUS mox ex codice
29쪽
suo constituisse videri voluit. Repetita illa est in aedibus heredum Aldi et Andreae soceri 1534, mutatis tamen passim lectionibus, inprimis in Ciri. Ut adeo triplex sit Aldina recensio; primo antiquior nec emendata ed. Ald. 1505, altera 1517 et tertia 1534. Quae passim a me excitatur tamquam melioris lectionis fundus, media est anni 1517. Aldinam non vidi qui ante oculos haberet, praeter
Ge. Fabricium, qui alia et ipse emendasSe aut aliorum emendationem admisisse videtur. Heinstitis tractavit tertiam. Sed Bembina castigatio a multis recepta est, inprimis Venetis et Antwerpiensibus.
Comparavit mox Veterem membranam, Seu eX-
cerpta P. Pithoei, et aliam Ant. Conlii ΙCti membranam, etiam editiones veteres, Iosephus Scaliger, idemque emendationes adiecit plurimas, dOetas utique, sed raro ulla ingenii vel dictionis ac numeri facilitate se probantes. P. Pithoeus, qui haud multo post Scaligerum Epigrammata et Poematia vetera edidit, hactenus non nihil in Culicem et Cirin contulisse videri debet, quod in eo lectioneS Occurrunt nonnullae, quas apud alios non ob SerVavi. Scaligeranas emendationes sine delectu recepit Omnes Taubmannus, qui Culicem commentario instruxit, sed qui totus ex Scaligeri opibus aliisque eruditis copiis, inprimis Barthii, qui Advers. lib. XX, 13 et 19. XXI, 3 et 9 et 18. 20 et
23 Culicem emaculare voluit, consarcinatuS eSt;
qui enim ingenio suo in iocis lusibusque adeo induIgere narratus est, Ta mannus, in re critica et perspiciendo SenSu nec ingenio nec iudicio suo ipse aliquid tribuisse videtur; adeo totus ex aliorum acumine pendet. Bembina hinc lectio e Scalige-
30쪽
11 rana emendatione passim interpolari coepit; idque
diversorum virorum doctorum Opera. Nam et in IIeinsianis ac Burmannianis editionibus satis incon- Stanter multa expressa esse Vidi. Cum in priore editione, quoniam per totum Μaronem hoc Secutus eram, lectionem editionis Burmannianae maioris, cpiam in nonnullis ab He instana, etiam a minore Burmanni 1704, discrepare vidi, retinuissem: in nova hac recensione paullo licentius versatus sum in lectione mutanda, quoties ratione satis id O-Dea id me facere arbitrarer. Iis enim instructus eram copiis, ut aliquid mihi hac in opera sumere Possem. Nam Praeter Iuam quod lectionis origines investigaveram, ad manus erant Cum edd. Veteres, PIae antiquam lectionem habebant ), tum Bembinae lectionis auctoritas cum reli luis edd., in stibus emendatus est Culex vel leniatus. Habueram iam in priore editione variam lectionem, quam e codice suo excerptam miserat ad me ΙΟ. Ge. GU. Koeliter, alteram codicis Helmstadiensis a. 1450 ex
arati mihi obtulerat Wemsdorsit, viri doctissimi et
humanissimi, benevolentia. In nova hac recensione ad manum fuero schedae IO. Schraderi cum descriptis ab eo Schedis Nic. Heinsit, cuius sagacitatem in poetis emendandis nemo alius aequavit' ). Nolui tamen ea, laae elegantius ille refinxerat, Ob-
ὶ Excussi edd. Vicentinam 1479 et Ven. 1486, Ven. 1482, Ven. 1484. Norimb. 1492, Ven. 1495, Ed. s. I. et a. Culicis et
crifica, in quibus Cirin et Culicem exprimi curavit Cum Coniecturis nonnullis Io. Schraderi magistri sui, quas ad marginem libri adnotatas ab oblivione Vin dicare voluit; adiecit quoque ex eodem libro Iectiones variantes