Pvblivs Virgilivs Maro

51쪽

CUL EX vs. 11 - 18. Latonae magnique Iovis decus, aurea Proles, Phoebus erit nostri princeps et carminiS auctor, Et recinente lyra fautor, sive educat illum Acta Chimaereo Xanthi persusa liquore, Seu decus Asteriae, Seu qua Parnasia rupeS 15 Hinc atque hinc patula praepandit cornua fronte, Castaliaeque sonans liquido pede labitur unda. Quare, Pierii laticis decus, ite, SororeS

VARIETAS LECTIONIS NE IANAE.

13. educat, debet esse pro tenet, habet; ut nutrire, τρέφειν, dictiun imita tione loci Aen. X, 518 toti metuos educat Uyena, Misen ea rapit. Alma Chimaereo Xanthus prefusa liquore. Aaniatiza urbs Lyciae, Apollini sacra, cum lota Lycia; nec multum aberat Latonae templum, eto Avise , n bile, vid. Strab. XIV, p. 981 B. C., situm cum urbe ad s. Xaminum ; unde h. L Xanthus Rem fusa tiquore Chimaereor h. urbs, quam alluit amnis Xanthus. Sane is quidem in monte Chimaera, quae pars Cragi fuisse et ad mare pertinuisse videtur, ortum habere vix potuit. Itaque ad geographicam subtilitatem poetati. I. non revocandus; sed latius Chimaeram, partem montio, Pro loto montia tractu et iugis, di-Ctam esse putandum est. Γ'vid. ad Cirin vs. 412.J15. nemtia Arieriae. Delus, vetere nomine. vid. Callimach. in Del. 36. 37. Plin. IV, s. 23. 15. 16. Parnassus mons longe procurrit versus septentrionem, donec eum Oetaeis iugis continuatur. Vid. Strab. IX, p. 638 B. Sed auctor partem montis Versus meridiem in theatri modum patentem describere voluit. n.

τρωδες χωρίον, κα- τα κορυ νγ ν ἔχον τo ριωπεῖον κοὶ την πόλιν. Subiecta erat cam- Porum Planities versus mare de

18. 'Quum nemo poetarum fontem Herium diserte memora-

52쪽

CUL EX vs. 19-26.

Naides, et celebrate deum ludente chorea, Et tu sancta Pales, ad quam gens dura recurrit 20

A PStum Orantes, Secure rura tenenteSAereos saltus nemorum silvasque VirenteS. Te cultrice vagus Saltus feror inter et ama.

Et tu, cui meritis oritur siducia chartis, octavi venerande, meis at habere coeptist 25 Triste Iovis Phorcique canit non pagina bellum,

19. PLAM ENTE 20. TIBI - VENTURA 21. BONA CURA SEQUI SIT CURA TEΝENTIS 22. NEMORUM TRACTUS M. ASTRA 24. ΛT 26. SANCTE PUER, TIBI NAMQUE

verit, Iiue tamen rescrendus Videtur Strabo IX. P. 263. Tauchri.

ρῆκες καὶ τ lν Πιερίδα κο4 τὸ Αείβηθρον καὶ riv LIIμπλειαν ταῖς Μούσαις ανέδειξαν. Ut enim Pimplea et Libethrum sontes Musis sacri in Macedonia suerunt, quidni etiam tertium Pierium sumamus 2J sorores Naides, h. I. Musae. Num fortasse fluviaIes V. Summi Hermanni opus . T.

II. p. 288.J Ad 20. 21 vid. Var.

I.ecti Si Iegimus: Et fissii, aancta Patis, ait quam Mentum recurrit Agrestum fetura, seguirit cum tenenti - sententia est: etiam tu adsis, o Pales, sit tibi cura sequendi Naidas, tibi, quae tenes saltus - et paullo ante: quam recurrit , redit, cui mandata est, fetura agrotum, latus pecudum, quas agreStes Pascunti 23. is cultrice, dum tu colis nemora et silvas, sed saltus, h. e. PaSeua, Vagor ego inter, Per, satius et aratra, ut legendum. 24. At tu, qui iam meritus es carmina, Octavi, ades mihi Sensum loci optime expressit V sius: Dia arach, melchem a Nera des Mendisseten Lobes

26. Namque nec Gigantomachiam nec pugnam Lapitharum cum Centauris nec bellum Persicum cantare aggredior: verum argumentum leve ac humile: in quo, ne ausis excidam, minor metus esse debet. Nec obscura autem illa ratio, ut, quae poeta canit, ea in actum producat ver-

53쪽

CUL EX vs. 27 - 41. Phlegra Giganteo sparsa est PIO Sanguine telluS, Nec Centaureos Lapithas compellit in enses; Urit Erichthonias oriens non ignibus arces;

Non persOSSUS AthOS nec magno vincula Ponto 30 Iacta meo quaerent iam Sera Volumine famam, Non Hellespontus pedibus PUlsatUS O IUO ID, Graecia cum limuit venientes Undique Persas; Μollia sed tenui decurrenS carmina VerSU,

Viribus apta suis, Phoebo duce, ludere gaudet. 35 Et tibi sancte puer memorabitur, et tibi crescet Gloria perpetuum luceUS, m. USura Per ne VUID, Et tibi sede pia maneat locus, et tibi sospes Debita felices numeretur Vita Per anDOS, Grata, bonis lucens. Sed nos ad coepta seramur. 40 Igneus aetherias iam Sol penetrabat in arces,

bis: Nec compeltas. nec oriensuris etc. cons. Eclog. VI, 62.

Ius, quae etiam Pallene. Sic sumen Metaurum, terra Gallia. cons. Scalig. et Taubm ., it. Barsi. Advers. XIX, 13. 28. emeSCendaureos dixit improprie, --ma ; debebat saxa et stipites me

29 sq. Novum hoc, quod poeta

extra sabulas veteres argumentum carminis quaerit, et ex hi

storiis petit, h. l. belli Medici.

Primum in Propertio talia ex historiis, heroum vita serioribus , occurrere memini. Athenas a Persis crematas Vs. 29 quis nescit item pontem a Xerxe Hellesponto impositum, Vincu-Iaque et flagra admota.

36 - 40. Etiam Octavium

aliquando colobratum iri ait: sed versibus corruptis et interpolatis.

54쪽

Candidaque aurato quatiebat iunii ita curru, Crinibus et roseis tenebras Λurora fugarat: Propulit ut stabulis ad pabula laeta capellas PaStor, et excelsi montis iuga summa petivit, 45 Lucida qua patulos Velabant gramina colles. Iam silvis dumisque vagae iam vallibus abdunt

Corpora, iamque Omni celereS e parte Vagantes Tondebant tenero viridantia gramina morSU. Scrupea desertis haerebant ad cava rupis, 50 Pendula proiectis carpuntur et arbuta ramis, Densaque virgultis avide labrusca petuntur. Haec SuspenSa rapit carpente cacumina morsu Vel salicis lentae, Vel quae nOVa naScitur alnuS; Haec teneras fruticum sentes rimatur; at illa 55 Imminet in rivi praestantis imaginis undam.

o bona pastoris, si quis non pauperis USum Mente prius docta fastidiat, et probet illis

Munera luxuriae spretis sibi, cognita curis, Quae lacerant avidas inimico pectore mentes. 60 Si non Ass)rio fuerint bis lauta colore

49. TONDENTUR 50. DESERTAE PERREPUNT 59. OMNIA-PRETIIS INCOGNITA47 sqq. Luxuries Ornamen-loruin iii capellis pascendis sa-cile ossendat etiam minus moro sum. Inudat Taubmann. locum

e Colum. VII, 6, unde haec omnia expressa videri possint. Sed in similia rerum Phantasmata quivis facile poeta inciderit, etiam Columella non lecto. 61 sqq. Locus ornatissimus et Virgiliana dictione dignus. C Ior orationis: Si non--pa stin et alibi occurrit, et in ipso loco, quocum haec conVeniunt,

55쪽

CUL EX vs. 62-71. Attalicis opibus data vellera, si nitor auri Sub laqueare domus animum non langit mamm, Picturaeque decus lapidum nec sulgor in ulla Cognitus utilitate manet, nec pocula grata 65 Alconem referunt doctumque toreuma, nec Indi ornat bacca maris flagrans: at pectore puro Saepe super tenero ProSternit gramine corpuS, Florida cum Tellus gemmantes picta per herbas Vere notat dulci distincta coloribus arva; 70 Atque illum, calamo laetum recinente paluStri,

65. GRATUII 66. ALCONIS REFERENT BOETIIIQUE 67. CONCHEA PRETIO EST :Ge. II, 461 sqq. Lucret. II, 24sqq. Si sei) non fuerint Meliam, bis larua colore As Frio dibapha. vid. Plin. IX, 39, s. 63) data

comparata, emta) Aualicia opiabus ingenti pretio: quippe cum ea purpura in libras denariis mille non posset emi G.). Nam

data Vetat, quominus ad ipsam texturam Iocus revocetur: etsi non exciderit animo Plinii locus: -- in exere inpenia AIIaltis rex; uncie nomen Atlassicis. 64.

lapidum fulgorem, di lapides

fulgentes, ad marmorum polituram et picturam musivariam reserre iubet cum Barth. XX, 19 Ta mann., quia de gemmis mox demum V. 67 agatur. Ibi ta

men uniones Commemorantur, non gemmae. Porro mames co-

istis debet esse dictum Pro, CO ima est, ut sit: si nec fu gor lapi - , gemmarum, interves utiles ab ipso resertur, C gestus ipsi est ullius utilitatis esse; sed vid. Var. Leci. Variat autem id, quod simpliciter erat: si non habet purpturam, aurum, gemmas etc. 66. Alcon Hyleus, statuarius et caelator apud O vid.

Met. XIII, 683. 684 etsi hic ad

sabulosa Annii, qui Deli rex et Sacerdos erat, retrahitur) et Plin. XXXIV, 14, a. 40 occurrit. Boetrius paullo notior est inter caelatores. Vid. XXXIII, 12, s. 55.

toreuma Proprie de opero extante , anaglypho, est accipiendum. 71-74. Ille sub umbraculis viteis otium salsit cantu.

56쪽

otiaque invidia degentem ac fraude remota, Pollentemque sibi, viridi cum palmite ludens Tmolia pampineo subter coma Velat amictu. Illi sunt gratae rorantes lacte capellae, 75 Et nemus, et sOecunda Pales, et vallibus imis

Semper opaca novis manantia sontibus antra. Quis magis optato queat esse beatior aeVo,

Quam qui mente procul dura sensu sae probando Non avidas agnovit opes, nec tristia bella 80 Nec sunesta timet validae certamina classis, Non, spoliis dum sancta deom sulgentibus Omet Templa vel evectus sinem transcendat habendi, Adversum Saevis ultro caput hostibus os seri Illi salce deus colitur, non arte politus; 85 Ille colit lucos; illi Panchaia thura Floribus agrestes herbae variantibus admiat; Illi dulcis adest requies et pura VoluPtas, Libera simplicibus curis: huc imminet, OmneSDirigit huc sensus, haec cura est subdita cordi, 90

Quolibet ut requie victu contentus abundet, Iucundoque liget languentia corpora Somno. O pecudes, o Panes et o gratissima Tempe Fontis Hamadryasin, quarum non divite cultu 79. PURA 80. NON 94. HAMADRYADUM

82 - 84. Qui non caput di crimini pugnae obiicit, dum Om

neι, h. e. eo Consilio, ut ho-atium spoliis, manubiis, templa deorum ornet, vel magnas et immodicas opes e praeda sibi

pareL Bespicit militiam , quae

illa aetate inter artes et vias divitiarum parandarum erat. Vid.

57쪽

CUL EX vs. 95-113. ΛΟΠnilus Ascraeo pastor sibi quisque poli tae 95 Securam placido traducit pectore vitam lTalibus iii studiis baculo dum nixus apricasPastor agit curas, et dum non arte canora Compacta solitum modulatur arundine Carmen;

Tendit inevectus radios Hyperionis ardor, 100 Lucidaque aethereo ponit discrimina mundo,

Qua iacit oceanum nammaS in utrumque rapa PS. Et iam compellente Vagae pastore capellae Ima susurranti S repebant ad Vada lymphae, Quae subter viridem reSidebant caerula mu-SCum. 105 Iam medias Operum ParteS evectus erat Sol, Cum densas pastor Pecudes cogebat in umbras,

Ut procul adspexit luco residere virenti, Delia diva, tuo, quo quondam Victa furore Venit Nyctelium fugiens Cadmeis Agaue 110

Insandas scelerata manus e caede cruenta;

Quae gelidis bacchata iugis requievit in antro,

Posterius Poenam gnati de morte datura. 108. ET 113. SE-FUTURA I97 - 105. Inter delicias has

vitae rusticae dum pastor tempus canendo fallit, ad meridiem sole progresso, in umbram Compellit m egem. 108. Lucum sub Cithaerone monte describit Dianae sacrum: in quem casu pastor gregem compulit, Prospiciens in umbra recubantes pecudes in luco tuo, o Diana; in quem quondam Venit Agaue, Cadmi filia, e Ba chico furore resipiscens Pentheosilio Ianiato.

58쪽

CUL EX vs. 114-124. Hic etiam viridi ludentes Panes in herba Et Satyri Do adesque choros egere puellae 115

Naiadum coetu. Tantum non Orpheus Hebrum Restantem tenuit ripis silvasque canendo, Quantum te pernix, remorantem, DiVa, chorea Μulta tuo laetae fundentes gaudia Vultu, Ipsa loci natura domum, reSOnante SUSUrro, 120

Quis dabat et dulci fessas refovebat in umbra. Nam primum prona surgebant Valle patentes Aereae platanus, inter quas impia lotos, Impia, quae socios Ithaci moerentis abegit,

118. PENEU - DIA 119. TIBI LAETO

1 14 seqq. Iterum luxuriatur Seu Poetae seu interpolatoris ingenium in describendo luco et antro, quo pastor consedit. Alia aliorum poetarum lusibus assuta. De singulis vid. Var. Lect. Comparari potest similis arborum enumeratio apud Ovid. Met. X, 86 sq. in cantu Orphei: quem Iocum auctor huius emblematis ante oculos habuisse videri poteSt.

118. Si pro Peneu , legitur

ex Aldina Pemis, sensus est: Non tantum Orpheus cantu suo Hebrum, quantum te , O ilia, dea Diana, chorea Panum, Satyrorum et Dryadum voluptate audiendi videndique tenuit, gaudentium. Pro hoc: chorea suri-

dens , et Pro hoc , funesentes gaudia , qu bat cum iis daret ea gaudia) ipsa loci naω- ra. Scabra tamen vel sic oratio. 124. impia lotos , Impia, quae; nota figura Horatii exemplo iam a Scaligero notato: -- Piae, nam quidP. m. Impiae d.

Carm. III, 11, 30. 31, et Catuli. LXIV, 404. 405. Impietas spectat haud dubio ad iniuriam

Uyssi lactam sociis retentis. Megis, scd. ab Ulyssis navi, aV cavit : intercessit loti suavitas, quo minus socii Ulyssis ad naves

redirent vid. Odyss. 1, 94sqq.).

Ceterum confudit poeta diversi generis lotos. Lotus illa Uyssis

in Asrica reperta non erat Boeotiae domestim.

59쪽

CUL EX vs. 125-138. Hospita dum nimia tenuit dulcedine captos. 125 At, quibus insigni currit proiectUS equorum

Ambustus Phauthon luctu mutaVerat artUS, Heliades teneris implexae brachia truncis Candida fundebant tentis Velamina ramiS. Posterius, cui Demophoon aeterna reliquit 130 Persidia lamentari, male provida Phyllis, Quam comitabantur fatalia carmina quercus, Quercus ante datae, Cereris quam Semina, vitae: Illas Triptolemi mutavit sulcus aristis. Hic magnum Argoae navi decus edita pinus 135 Proceras decorat silvas hirsuta per artus; Appetit aereis contingere montibus astra Ilicis et nigrae species et laeta cupreSSUS,

128. AMPLEXAE 131. PERFIDIAM LAMENTANDI

ΜALA, PERFIDA MULTIS. 126 - 129. Populi arbores, vel alni nam utrasque Virgilius agnoscit Ees. VI, 62 et Aen. X, 190), in quas mutatae Pliae-llioniis sorores, Heliades, lamquam Solis ex Clymene filiae. Factum ex luctu de Patris casu suscepto; unde poeta: Phaeissionluvim iis muta eras an . Mox v. 128. 129 hoc velle videtur poeta: populos illas sororias ita inter se condensatas situ fuisse, ut implicarent mutuo nexu Ta- mos et umbracula lacerent: f--λbant sentis ramis Melam a sutv. 74 Tmollia pampineo fuller coma Melat amictu 3 candida; scilicet populus alba est intelligenda. amplexas brachira truncis , probabilius, implexae. Vid. Var. DCt. 130. 131. Postea stabat arbos

amygdala, in quam mutata suit Phyllis Demophoontis Persidiam

lamentata.

132-134. De quercu Dodonaea satidica nota est sabula.

quercua carimina , ex BP Sito, h. e. quae carmen reddunt, Vel e quibus carmen redditur; --

60쪽

CUL EX vs. 189-153. 41 Umbrosaeque monent sagus, hederaeque ligantes Brachia, fraternos plangat ne Populus ictus, 140

Ipsaeque excedunt ad Summa cacumina lentae, Pinguntque aureolos viridi Pallore corymbos: Quis aderat veteriS myrtus non nescia fati. At volucres patulis residentes dulcia ramis Carmina per Varios edunt reSOnantia cantus. 145uis suberat gelidis manans e sentibus unda, Quae levibus placidum rivis Sonat acta liquorem. Hinc illi geminas avium vox ObStrepit aureS, Hinc querulas reserviat Voces, quis nantia limo Corpora lympha fovet; sonitus alit aeris Echo, 150 Argutis et cuncta fremunt ardore cicadis. At circa passim fessae cubuere capessae, Excelsis pae super dum is, quos leniter afflans 139. ΜΑNENT 147. ORTA 148. ET QUAMQUAM 149. Η c QUERULAE

norae. Cammem adeo Pro canente , vaticinium Pro Vate. Cf.

Taubm. fatale igitur , quia de

oraculo. Glandes ante frugum sationem a Triptolemo monstratam meministi vel ex Ge. I, T. 8. Maxu, Permutavit. 138. Ilex nigra, diVersa a quercu, nunc cum cupresso iuncta: nOVO more. 141. 142. Hederae sagos -- plexae bena descriptae Stint. Earum racemi cum acinis, CO-

mibi dicti, aureoli sunt; est ergo de genere hederae cum fructu croceo intelligendum hoc; sed soliis albis; ergo Miridi pia lore distinguitur corymborum flavor. Est aliquid simile in loco Ecl. IV, 39 Dura Disfusos

luteola pingit Macrinia cadria. 143. In myrtum mutata semina Myrsine vid. Serv. ad Aen.

148. Et, quamvis avium can-