Disputatio literaria inauguralis de Aeschyli Choephoris, deque Electra cum Sophoclis tum Euripidis

151쪽

nonis umbrae, quae Orco quasi excitata, reici vendae continuo interesse, filiumque ad matrem necandam pro tere videtur Agamemnonia a pulcrum in scena conspicuim totius tragoediae a gumentum est, quo omnia reseruntur. In hoo sepulcro primum Orestes preces effundit. In hoo

inserias cum Choro facit Electra, in eodem his his comas et pedum vestigia agnosciti idem

sepulcro insidentes frater et soror patris Demetinis quo anium auxilia precantur. Huic confimis preces nuncupat horus hoc quasi teste Deorum iussis obsequitur Orestes, et matris turpatus sanguine, causam coram populo desendit Chorus etiam ipse eo pertinet. vlieres enim istae hens eaptae Agamemnonisque quondam ancillae, nune

tristi et demisso vultu, nigris indutae vestibus; ibamina serentes mortuo inserias, ad eius sepulcrum solenni pompa accedunt. Hirabilis Daedam in Aeschyli fabula gradatio et progressio spectatur,ma auditorum intentio magis magisque augetur, et iniseratio primum, deinde metus, tum terror, et vero horror excitantur. Orestes in patris tumulo Mercurium Infernum et Iovem invocans, Chori eam lus, Electrae lisationes inundentis imprecationes , fratris et sororis agnitio, eorumdemque sepulcros identium preces et querelae, oraculorum et su-

hirae ultianis niuntio, ficta restis mors dum ipse satrias aedes ingreditur, Aegisuri adventus, eidemque tuteritus, filius matrem arripiens neque eius Pr

152쪽

me immotus, Gnaemnestra denique modes/ ornu canticum lugubre. Ipse tragoediae finis,

etsi, ut supra animadvertimus, ad Eumem a magis quam ad Choephoros tertinet adeoque m nus in censum vocari debet, huic progressioni non obstat, sed eam auget potius. Prouit -- vestimento isto, ipsa quasi Agamemnonis Umbrae evocari videtur, et iam sese praecipitantebrisque edente Noctis filiam, domestici siniguinis ultricos, Furiae, Orestem adspectu et in mero mi terrentea I), patriis exturbant sola o aedibus. Hira quadam arte ore Em, Mis in minis Aeschylum sequitur, plane novam et ab Aesculea diversam, protulit tragoediam Cum Pylade dem Orestes in Patriam revertitur, falsumque de

morte sua milum affert somno exterrita inseriam Agamemnoni mittit crytaemnestra, Gomas suas an patris tumulo deponit Orestes, idem re regias a des clam ingreditur qua omnia opud Machyliuin venias. Sed eodem tamin argumento ita inua eat setocles, ut in sabulae ordinatione non tantu tragoediae patrem non imitatus sit; sed aliam e tius viam inierit, et nova etiam invenerit ingenis suo aptiora. lam non hoe dico: scenae opp-tum, bene distinctos mores, nodum magis imp. eutum plures personas, breviores Chori eantus et

i Insignem hunera um latitalus esse videtur Euripido.

153쪽

- 'od ipse Chorus amoris paries μαι--οὐ- efendat; sed illud 4gitifico, quod Agamem

novis umbram Mercurium lusernum. Proserpia nam mos anas, Furias, omnes ταῖς sic ἔνερθε - μαας Aeschylo aliquerit, atque rem, quae in Choophoris, ut ita dicam, apud Inseros agitur, in t gemet solem protraxerit. Eadem actio quae apud Aeschylum sub noctem onesuditur, apud Sculi ciem ipsa aurora incipit, ita ut rei agendae non noctis tenebrae obducantur, sed solis orientis huc adfulgeat Non captivarum suscisque vestibus imdutarum mulierum, sed nobilium seminarum Cho rus Non gamemn mis sepulcrum oeulis obiiciatura sed lucus, templum, ager Argivus. Nec sino usa illud secit poeta Cuicumque bene ordimistae tragoediae ineat aliquid, unde omnis profici Caninu, quo omnia reserenda sint. Mardo ille, in quo omnia vertuntur, est apud Aeschylim intersesecti regis malarum phoeses vero non Ag

memnoni caedem ultionem provocantem, aediaiselicis regis miseram siliam, tragoediae argumeno tum ibi proposuit. Inde factum idem novo plane modo in scenta protulit. Mortuo Agamemn vi vivam substituit Hectram, cuiua praesentes e lamitates sine dubio melius comparatam sunt ad auditorum animos commovindos , quam Divina iula vindicta in Choephoris perpetrat olim sceleris poenas exigens Quae quum ita sint, Videmus Sq-phoclem, in diversa eiusdem rei tractandae rati m non minus quam Aeschylum, eum in iniivere

154쪽

- pomuone, tum in inngulis partitiis, ibi re n Non Electrae tantum nomine ius vitur BD, bula, sed tota sere fabula Electra est, ad Eum

Quam omnes tragoediae partes reseruntur, o mis, ad Electram spectant, Electra ubi 'e apparvi, is conspicitur, adestia' Istud etiam observandinci est, miseram Electrae conditionem singulis Meraia ad ἀνα-ρι- usque ius, iorem reddi, ut in o progressio quaedam spectetur sothemidia pris. mum lenis et sicilia indoles, eademque Chris- mestrae dona ad patris tumulum serens, et eam admonens Aegisthum decrevisse ill- in viae rem invidere, Hectraeci ignationem movet. qu-tur intamnestrae defensio et minae aenea vidveniens Orestem Aecidisse iuntiat Bedien Chrysossienus gaudio vano vita, et deinde ei ubtionem paranti adesse recusans, e- - - -

desertam, omni spe destitutam intiquit Ultimo

loco ametur um qua fratris contineantur tam

aes. . Uti vero eschylias in illud vitium in it, quod actio in Choei'lioris tarde progrediatur, vel potius parum huic fabulae insit actionis, ita aliud vitium in Sophoesis tragoedia mihi animadveriisse videor, quo confirmatur oratianum is, quando. quos a movwer de S L mmed. v. is . Quod adeo in Trun est, ut inde a M. 85 ad fauem usque uagoediae, Electra . cena non recedat, nisi per brevissiimu Chori cantum, a M. 338 usque ad M. adeoque per totam sere sarida Liscua spectatoribua os tu

155쪽

. 4 με bonus omniat Homerus.' - , ο -- tum oratoris, sed etiam poetae in primis tragici - ab initio ad tam isaque ea proponere, quaevanditorea teneant, et eorum intentionen o aeriunanimi amotus in t et augeant. Hoc bene sismi poeta suae ad Clytaemnestrae mortem, in tragoediae finis laborat. In illa Mena, qua matrum uidit Orestes, Minimam vim tragicam e inierat Sophoctas, et, quum altius ae e 're non posset, non aliter fieri poterat main sequentia tinguere Προσωπε duobus eo in factis, Aegisthi nee et clytaemnestrae mete. N agisthum primo loco orestes interficit, auditores nam purae satum 3-ie exspectant, adeoque manet a finem usque tragica voluptas post matricidium vero, sequemo auditores non eurabunt. Occisa iam Clunaem

alaestra, quo iacto terribilius nihil exeogitari potest, nominem acetisti et ignari tyranin mora admodum movebit, ita ut siti tragoediae exitus nihil habeat quod auditores aut teneat, aut moveat aut dele M Cr . Senserat hoc eschyliis, sensu deinde Euripides et illud ipsum, quod hie in eo non PMesem, sed Aeschylia secutus sit, mihi iudicio - videtur hanc vimam ophoclis Eleo η

si antinadvertas ad Electram pmma referri. Haec enim non

Clitaemnestrae , scd Aegisti, demin morte a malia auia lineis rituro At si quoquo non Pruseta

156쪽

assaque praerepta rideam mmmms, Imm Fodis Equum erat arripuit, novamque metrae miseriis

lamitatem addidit. Bene erum perspexerat, ut Clytaemnestrae caedes quodammodo serri posset, eam Electrae conditionem esse debere, ut insilietiis nulla posset excogitari Quum igitur Sophoes a villa, patre quidem orbata mitra destituta a xillis, a sorore etiam amicisque deserta, a matre et Aegistho indigne habita, aedes tamen pater Di hiantet, Agamemnonisque filiae dignitatem non plane amiserit, omnibus sua malia uinulta addidit Euripides, nobilissimamque virginem domo pate a putiam, indignis nuptiis iunctam, et pauperta a vel egestate potius pressam protuli Quod Meipiadis Inventum acerbius quain motius reprehendit

tae sunt magnae cistae fortunarum converatories, non tantum quod miserationem Moveant,

euam quod, instabilis et incertae humanae vitae eondificalia recordatione, animum etaravi. Quid quod eiusmodi invento unam e pulcherrimis auis

157쪽

-inus quam quum iustis laudibus prosequatur

Hegelius i), quod in ea praedicat et Mist, in Euripidis Electra reprehendit. Atqui, quum artes

Omnes inculo quodam eontineantur, si licet, ad illustrandam tragicam poesis , picturam ad partes meare, idem observari potest in celeberrimi nostr rum temporum pictoris elisario cuius nobilissima tabulae laudes haud parum auget obvia cogitatio eundem Belisarium, quem oculorum luce Pri, vatum videmus, antea in Oriente, in Africa, in Suessia, in Italia, victorem exstitisse huic Mp. Iustinianum, torumque imperium alutem suam debui se hunc regiam dignitatem a Gothis sibi Alatam avipere miluissa, eundem a tanto honoris et g m. xiae fastigio decidisse, et iam senem et Meum, egestavis etiam onore premi. odem modo mamovet Electra Euripidea, quum Electrae, Agamem nonis olim totius Graecin uin exercitus ducis filiae, ' natur Electra in montibus degens, Vas aquarium in capite serens, neque habens unde hospitibuae nam praebeat. Ipsa igitur pauperta quum is media non sit indigna, eiusmodi tamen eat, ut homines saepe turpes et humiles et viles reddat, adeoque ossium dignitati non conveniat:

158쪽

lei patim et egena Agamemnoniis rea: sa in is

maneat, et generosa, et in digna patre. πιν hoc poetam bene observasse nemo aede negaveriti Quod Euripides deinde fingit, Electrian ab Aegi tho rustico cuidam desponsam fuisse, ne ' hoc per se adeo improbandum est. Tali enim vison 'nihil infelicius aut crudelius accligere poterat. -- gari tamen nequit poetam difficultates ista ortas non bene aut praecidisse aut solvisses. Quum enim sentiris indignas istas nuptias mustum Electrae de trah- dignitati, nec fore ut quisquam miti e

lusdam uxorem admodum euraret, Iion veras his nuptias sed simulatas esse finxit lade rustici i lius boni sane viri, erga nectram mmistia inmae ridicula sere est. Inde, quum res focid ab urbe agatur, probabilique causa Clytaemnes ea irascentim produci debeat, Electrae nuntiis ad matrem missum quae fraus eo turpior est et foedior, quo magis materno amore ducta Clytaemnestra adsitam properat. Bene igitur animadverterat Euria pides quanta vis tragica Hectrae personae inesset in eo tantum reprehendendus, quod vae in hoc iugumento minus apta essent non satis vitaverit De prologo aurem, et sabulae exitu πο ροα- quae vitia non huius sabulae propria, sed pluribus Euripides tragoediis communia anni, quaedam Leemus infra, Cap. IV. Quae quum ita sint, et sunt sane Satis magna. non debemus Euripideae Electrae vitia tantum notare. iustasque laudes ei negare: qua in ro inbquiuo

159쪽

aera in est, in tragoediae fine nuptias illas necisas in Pyladis, pecuniaeque sum in rustico solve ani , comoediae potius convenuae a). hoc non nimis Premendum es Ita enim amissit, ut ex uno vitio alterum consequatur. Posti m poeta rustico de twasam esse finxisset Uscumn eam deinde tam indigna oonditione liberare noeesse habuit. Quod 'ro Rimadvertit chlegetius, nimis diu differri aegrauionem, hoc minus Mum est imo cisiis res te in Euripidea quam in Sophoclea tragoedia sorori - aperit. Praeterea tenendum est Orestem, Post aliquot annos in patriam incem, in ea versarieonditi me , ut prudentissime agere debeat, quodae uripides bene observavit. Quaerit etiam Scblege

Iius, quare rusticus non amplius co Pleiatur, Post quam in scen im processit Mnex paedagogus. Res Pondeo veteres poeta Tragicos eiusmodi personas, aucundas Partes agentes , non admodum curasse, easque in scenam produxisse, non adeo ut ipsae aliquid agerent, quam potius ut primis personis adessent quare, si quando earum ministerio non am-Plius Pus esset, maluerunt veteres eas a scena Nlegare, quam inutiles personas spectatoribus op

eundem Orestia sabulae exitum notans. Ceterum saePissimo eteres poetas tragoediis suis laetum finem ferisse, auetor est Aristoteles, Are. Posit. e. In hae culpa omnium Mum Y- re Euripidem reserens.

160쪽

Drre. Idem mitem eodem rure in Aeschylim , phoris, et in Sophoclis Electra reprehendi potest, quod Schlegetias aut non animadvertit, aut animadvertere viri. In Ch horis Inde a 41 688 nulla fit amplitae Electrae mentis epaod etiam in Sophoclis trigoedia inde is m. ros de tau oth missis pe-na obsera ancham es Reliquae Schri fit anima Nersiones pertinent ad Electrae et re tia, Clytaemnestrae et Aegisthi personas: Ed des in seq. Capite agemus. Exemtis igitur iis, quae inpra m tavimus, vitiis,

nihil est sere quod in Euripidis Ma repressiae inmus. Expositio apta est et Harsa, actio non Ira e dilur, γα -- si ius est, re istis bene odi p. nata est, eoque vitio earet in quod Sophocles -- inst.. Accedunt sermonis elogantia, inuosi is tam sentenuarum ditas, reatiouram matus, προ mento u Pondus, morum verit , et Chori e-aublimes quae is es non temere deo endae