Disputatio literaria inauguralis de Aeschyli Choephoris, deque Electra cum Sophoclis tum Euripidis

171쪽

digminis Hispuem Phocermem excipit, atque dei de , hi mortem ses,terfugere se non posse videt, tu i deminis metu Furias acti sanguinis poena exactura filio minatur, mortemque sortiter προ- tit, quam armis propulsare repentino restis a vel tui hibita suerat vid. v. - Ble autem, in Oro interrogando. v 8a5 sqq. arrogamiam is

tam omndit, quae timidi et superbi simul Dranni propria es Ceterum de Aegisthi persona in in Euripidis sabuli e recensione Plura mone

M. Omnium optime vetulae I Iss in more Se vavit poeta, in eo tamen reprehendendus, quod ea, quae de Orestis pueritia memorat nutris, O .

in in dignitati parum conmutant. De P-onis in Sophocsis Eleost

Quod positis universe suadet et commense Aris Uteles CL, ut in personarum moribus inhorma dis bonorum pictorum exemplum sequantur, qui etiamsi naturae similitudinem consectent , imas hum tamen pulchritudine verum ipsum superare conantur hoc ita secit Sophocles, non ut meli res, sed ut maiores et sortiores homines, quam

172쪽

mana natura, in sabulis suis exhiberet

igitur in personarum suarum moribus vertissem a intus est, sed eo, quo tot animo ducebatur, in mi et pulchri sensu, nobiliorem quamdam sibi ρο- posuit hominis speciem, qualem in heroicia tem poribus filisse sibi fingebat, quando recmatia ad oet incorruptae humanae natum Vires novae et im metas nobilissimas virtutes cum gentibus vitias eoniungreent. Hinc illa Antigona, quae sanctissi mo Balamo amore ducta, non Virginis, sed sinfortitudine et constantia, tyranni minas et ipsam mortem contemnit, modo fiatrem sepulturae v

sequatisr honoribus. minc Aiax ille , qui intimo

honoris et gloriae sensu in caecum furorem ines.ssit, vitaeque, vel hac una culpa dedecoratae, moditem anteponit generosam. minc ille Oedipus, qui

tantas poenas a se ipse sit uernorum, quae inscius commiserat. Hine Elactra, quae matrem -- placabili prosequitur odio, sed patris memoriam imeredibili pietate colit. Singularem in Electra operam Sophocles in m minus posuisse videtur, ita ut haec fabula hoc mine ceteris eius tragoediis et ves Philocteti et Amtigonae antecellat. Non apti tantum et enerabstincti sunt mores, sed etiam ab initio ad finem, que sibi constant Electra propriis malis parum amota, nullis periculis deterrita, ultionem tantum cogitat et quo magis omni spe et auxilio destitui. tur, eo magis invicta immenti adversae intume

173쪽

distanti et sorti omnitur Mori messes, pavis

tantum memor et Propositi tenax, vim pertraha--, in angitur, non dubitat Gyntae neum ipsa ita mutietate et sollicitudine, qua gamemnonis eaedem excusare conatur, sceleris consciintiae αὐ-llis se solari ostendit, quod deinde superbia sua et iracundia magis etiam confirmat Senex ille Pamdagogus prudens semper et cautus iuvenilem lem meritatem reprimit et moderatur. Ut verbo dueam, nulla quidem est Sophoesia nil, da in qua tam variam et diveream singulis personis suis trubuerit indolem, sed nulla est etiam in qua mores lam bene observaverit, vel tantam iis operam dederi Chori pioque cantus, iustis magis finibus circumscripti , omnesque ad ipsum tragoediae . .gumentum pertine es, neque inutiles querelas, nee o pius repetitas preces aut sententias proserunt ratque ita in sabula illa torua agit, non tantum ut Peracinae paries sustineat, sed etiam ut iustitiae et moderationis sensu, quo contum dotatur, utilissi- .ma et nobilis ae personae parte tueatur. Hisi tu omnibus Aeschylum facile inest Sophoesen qui rudem, quam ab illo a verat , artem ita exco-- , ut persectiorem , numerisque suis multo abs lusorem exhibiseli De singularum intra Sopho est personarum moribus dicere, quod in Choeph rorum recensisne feci, et longum est et inutilis,

quum eos tam accurate expresserit meta, ut repr

handendi nullam sere laudandi insignem resiquerit

174쪽

Orestes personis hic subiungam. Saepius animadvertere mihi visus m eoa, qui veterem auctorem vel commentario insumerent, a quacunque scriptione illustrarent, hoc mnere ita. singi, ut eum laudibus ansim esserrent, iuris .itia es silentis praeterirint, instudisse excusam honarentur, quasi lau toris quoddam suscepissent inuntia eo contra, qui sui temporis scriptoremiscenserent, eius Vitia tam accurate persequi, tam que severa uti reprehensi-e, ut hon criticum l. e. udicem et aestimatorem , sed re Mens εια ei De σαωiam agere viderentur. Quod an invidiae huidam tribuendum sit, qua aequalium sum incla diuus detrahentes, suas augere homines sal videam is , dum antiquoris non vereantur agnosce merita, equidem nec scio, nec, si sciam, diceretatisim uoc igitur mitto: Illud sane profiteri non disito me saepe mi atum -e, quam acute et ingeniose doctissimi viii omnichndique colligerent, ut dilecti cuiusdam emptoriis

flenegatas laudes vindicarent, vel eum tanquam om-hibus immimem hiis praedicarent. In quam irehensionem etiam vir eruditissimus, et eleganti

simae doctrinae, . an Limburgimu er de qώσε en, quod modo imprudentius de invidia emitri. dictum nolimo interdum incidisse mihi videtur: qui tanta admiratione Sophoclem complectitur, ut

175쪽

maumnuum tussi ius quam verius, si quid e vit, illud non in vitium, sed in laudem conserat. Atqui, ut iustis laudibus detrahere turpe est, ita

contra auctorem aliquem non tanta veneratione Prosequi nos oportere Oxistimo , ut laudibus tantum eum cumulemus, vitia, quibus nulIus auctor, nullum opus, nulla res humana caret, aut non videamus , aut negligamus , aut ocusemus.

Qua in re hanc etiam cautionem adhibendam emaeenseo, ne temere propositum aliquod ei tribuamus, de quo fortasse ne cogitavit quidem. Quod in huius Sophoclis tragoediae recensione Brou erus serias mihi videtur, cuius sententiae nostra . uti Par est, submittentes, quid tamen ipsi de illis in Electra personis sentiamus exponemus. Quare prumum de metra , deinde de Oreste dicemus. Etiam cindolem et mores uti optime illustratta Noumer i , eiusque vim tragicam praech re ex est ἈJ, ita celebratum allud παῖ- εἰ θλγεις ωὐην , frustra excusare conatur 3, Haec

sere uni eius argumenta n Electra , etsi Iusti- tiae amor et Pietate excitetur, magnoque odio matrem Prosequatur, per totam tamen fabulam ad hunc lacum usque de eius caede non cogitat.

Primum tantum amilia cladem luget, et do Deorum iniquitate queritur deindes Clytaem-

176쪽

' nestrae argumenta redarguens, patrem iniuste inais tersectiim esse conflandit, ita tamen ut iure su euri possis, nec Patris tuam Mare causa a re en poenas remetituram tum, fratris morte nuntiata, Aegistho tantum manus insere cogitat. Fratre, denique adhortante, ipsius velut ais tu a m rara, et eadem mentis . ncitatione agitata, iuditon matris clamore , veluti rabie abrepta vorta illam Proseri, παραν, etc. nfiteor haec veritatis quodam colore se tueri. Si enim nassili tantum et querula patris satum miseratur, si deinde omni anxi s destituta ipsa Aegisthum tantiam, virum scele tum ut odiosum, occidere constituit, si de matris caede non cortavit, si ab Oreste subito apparin ead hanc me tim excitatur, si repentino eius adve- tu, et inexspectat matris necandae consilio apta.

a surore quodam et rabie abrepta, fratrem ipsa verbis istis incita et stimulat, tunc Letiamsi atrones hic iste filiae erga matrem furor, omnibusquσrepugnat naturae legibus , quae aetemis caritatis vinculis lihoros parentibus atLtrix J minus sane re

prehensionis habet illi exclamatio. Sed haec otamiae

vera esse nego. Inhio quidem Electra patris momtem deplorat, sed simul Dcos precatur ut eius interfectores iusta oena Peraeqliantur, adeoque o Aegisthum eantum, sed etiam Clytaemnestram. in rias primum adloquitur, m. 15:

Deinde Iovi ultionem committi

177쪽

Aperte magis etiam de matris caede enitat, ubi eam et Aegisthum rependere debere ait παρ- δμηκας, . 4 Spem continuo severat rea em alio quando rediturum, nimiriam ut Patrem ulciscor tur, υ 8οέ. . 947. Hoc Chrysothemidi a distrat Agamemnonem precetur, 3. 448r od si quis dubite in iis Clytaemnestram etiam imtelligi, omne dubium inrunt Hectrae verba quiatius urnam adloquitur, qua fratris cineres contineriactatratur, v I 4a: μανετα ἡ ρο χως Bene igitur noverat Orestem, Si unquam rediret, eo consilio venturum, ut non Aegisthum tantum, sin etiam Clytaemnestram interficeret, adeoque deinde si non ἀγκλαοῆτι, venit illa matris caedes. Ηnc etiam pertinent illa, quibus sub scure priis anum Clytaemnestram monet, ut coeat ne eta Moipsa sibi imponat, . 574 , deinde vero apertius ei natur, de Oreste loquens, . 59 6:

178쪽

ἔν vin Wiu tra τρι- ρο-- Qtiost autem, accepto de statria morte nuntio rati tralae..istho intum mortem insurre cogitat, iliud, etiamsi verim emat, ad rem .suam non pertia ret Hoc enim tantum quaerimus, utrum de miris morte non cogitaverit, adeoque ille furor, quo verba, παῖ - etc. Proseri repentinae perturbationi metitisquo agitationi tribuendus sit, in vero irae veteri et momori, quae si atris adventu et matris diu multumque sperato nece in rabiem c invertitur.

de hoc ipso dubitari potest. Electra enim hos

uismi adhortatur ut secum, Oreste mortuo, patris ultionem suseipiat, et proPin. ea sori se, et=.sso. sqq. Aegistilum tunium memorat, pio de C taemnestrae caede tanquam sucili nihil dicere me s- se habet, modo imidam sinurem ad egisthum necandum impellere possit Confirmatur illud eoquod ii sequentibus plurali numero utatur, adeoque etium matrem intelligat, N. 9 74. νυ τι ἐχθρο ς - προ- - 1 . Atque hoc pensu etiam a solliemis sororia relin

179쪽

mmpit, ei Ne respondens, non de Aegistho tam tinti, sed etiam de Clytaemestra loquitur, et pluratim usu at numerum, -των, M. 93, M iis v. 94 30. Electra igitur audito hau pr Posito v. 29I, γαλῶντα -ου -- et vis οὐ non perturbatur, neve iam assum animatur, aut quacunque mentis concitatione regitatur, vino quae tantum diu exspectatam rem audit, quammeiaepe speraverathsed placide respondet, . Iam et . Non denique Mus intelligo quomodo cum summisso oo rumi possint, quae in hac terribili uena aequuntur Electrae a verba, quibus Orestem

interrogat, . I ao: ' μου, πῶς κυμ at; Non sane assectuum impetu plane perturbata est, quae de tanto iacinore tam Placide sciscitatur prae- aerum quum Gytaemnestrae clamores rei exitum

i Iis Choriis etiam in sequentibus, . a s δαμ- ὁ - δειπνον, De Aegisthum et Clytaemnestram. s Ita enim versuum distinctionem, si duum cori igem, restituit IIermam

180쪽

isi nullam eiusmodi, qualem CL -- Proposuit. ex sationem adtauere ridentur. agna et prae-mnia eius in lis nota est inmemis. In nulla re sibi temperare posta Media refugit, extrema m. plaetitiis. Magnus in ea iustitiae amor, summa pio. tas, insignis hon is et oriae sensus Generosa, sortia, et constans, nihil metuit, Pericula ipsam. quo mortem contemnit, aliis Parere, et vel ψα necessitati se a mittere nescit in vero amicisae devov. non dubitat, ut omnibus animi viribuae incredibili amore eo amplectitur, ita in inimicos est serox et invicta, et semper et ubique i 'lac

bili eos prosequitur odio. Agamemnonem, NPn potentissimum, totius Graecorum exercitus dueem nobilissimum, Mirem Vero carissimum, ab expeditione Omnium inberrima reducem, nefarie triaῶ-

dari videra Fratrem Orestem imminenti caedi vix subduxerati Scelesta mater turpi nu-rat adultero. Aegistbus, superbia elatus, impunitate exsultans, regiam Agamemnonis sedem et i erium occupaverat. Ipsa denique neclecta et contemta indigne et contumeliose habita, aedibus paternis sere expulsa, hoc etiam sibi relictum non habet, ut patrem' gere, et querelas libere effundore possit. Quantae tali virgini indignationis et irae, quantae memoris

et aeterni dii uinoae L Non potest illud nisi aD-