장음표시 사용
101쪽
- 83 Cujus libri diu auctor habitus est Guillelmus Roga, Silvanectensis
episcopus, unus ex furentissimis sacrae confoederationis lautoribus,
quod in secunda editione , in ipso titulo subjicitur : Guillelmo Romae authore. Sunt qui Guillelmo Reginaldo Anglo attribuerint, sive Guillelmomissordo, liberto Oenebrardo, quod epistola qua exorditur liber et dicatur Carolo due uayennensi obsignata esset :G.-G.-R.M. Peregrin Roman. At certe, ut sagacissime a Labitte
explanatum est, Gallicus civis est qui libellum composuit, quod exliis verbis induci potest: si e guttam gallici sanguinis aut indolis habent ongli, aeterni Galliae hostes. η Non vero episcopus ut Guillelmus Rosa, qui haec subjecerit Cum uxoribus et liberis tranquille vivimus. Forsan ex Burgundia oriundum esse eonjici potest ex his Non tam quid sit utile Burgundico nomine quam quid sit utile reipublicae christianae expendo nec in meipso tanti
vel sanguinem burgundicum Vel mei regis glorium, vel patriae amplitudinem quam Christi fidem considero Deum ex animo precor ut Galliae veteris sui imperii terminos latissimos conservet Sin vero Gallia a majorum suorum catholicorum fide discedat, tum ego Galliae non tantum pro uno sex rege exopto ut olim dux noster Carolus, sed etiam decem et decies mille si fieri posset, omnihus nimirum urbibus suos separatim regem ut regulas imprecor. Sunt denique qui librum de Iusta reipublicae christianae Ioanni Bucher addicendum existimaverint. Nobis vero non videtur illis assentiendum reputantibus non potuisse eumdem de eadem materia paucorum mensium intervallo intra annos 1589 et 1590 duos edidisse libros Sunt quidem plurima et in rebus et in verbis quae apud utrumque mire congruant, sed hoc inde exstat quod Bucherus et dubitatus ille auctor quasi easdem spirando aptaverint auras
eosdemque Sensu animosque gererent et dia, quibus incendebantur omnes sacrae confoederationis participes.
Ideo probabile et laudandum esse judicat Iaeobi Clementis facinus et Henricum tertium eisdem atque Bucherus conviciis et criminibus insectatur Henricus, si illi credendum est, Galliam avare et sordide expilavit Mahomet millies nequior fuit et sceleratior in turpissimarum voluptatum ministros, in suos Amasios et Gnathones' uinquagesiescentena millia aureorum dissipavit etiamque manus seeleravit Caroli non fratris caede, ut multi asserunt ejus opera veneno exstincti. Illo imperante languescebat coclesia episcopatus
102쪽
- 84 et abbatis non minus libere vendebantur quam in medio soro oves et boves. Quis ignorat amplissimos episcopatus pueris, caecis, surdis, improbis attributos Familiariter denique utebatur Elisabetha, illa anglicana Iegabel, et Ara usiensi principe et aliis similis sarinae haeresiarchis. 0uidquid id est et qualicumque nomine et auctore ornandus sit liber, plane manifestum est in illo libro strictim contineri quidquid
sparsim apud omnes Quamdam igitur quasi saturam habemus con- natam ex Hotomani, angueti, Scripturae et medii aevi doctrinis, haud secus ac Bucheri liber. Itaque totum descrihere haudquaquam instituimus, sed ea tantum summatim attingere quae ad propositum conserant de tyrannicidio. Qua de re duo sunt apud auctorem nostrum capituli curiosius explicandici tertius, quo inquiritur quis sit tyrannus; et decimus, contra suriosam protestantium opinionem de regibus christianis evangelio novo adversantibus quos tyrannos vocant per privatos homines quoscumque jugulandis, et quemadmodum verus tyrannus jure et reet ab homine privato potest interfici. Auctor exquisite investigandum et praecise definiendum curat
primum quibus notis intelligi et dignosci possit tyrannus. Nihil ambigui, nihil obscuri vult in re inhaerere quod mentibus officere possit, ut pIane liqueat et a primo aspectu cui principi inurenda sit labes illa, quis illo nomine laedandus minime optando et quod adeo
graviora onsequi debeant. Ceterum et ob aliam causam necesse est hoc accuratissime explanare, si quia tyranni nomen est odiosum valde, et protestantes seditiosissime reges bonos et moderatos modo sibi adversantes vocant tyranno n.
Christiani recte instituti tyrannorum loco habere debent istos si Dei contemptores Aurangios, Condeos, Colignios, et reliquos illos
Galliae incendiario D. Rex vere habendus est et a catholicis justo obsequio observandus, qui ante omnia episcopis, Christi vicariis, submissum sese gesserit in omnibus quae ad fidem et conscientiam pertinent si Ecclesiae suae perpetuo duraturae Christus duos magistratus praefecit episcopos et reges, e quibus episcopi spiritualia et interna reges temporalia et externu curarent, et hi quoad spiritualia episcopis essent subjecti. Omnia christiana regna ita sormata et ordinata sunt, ut rex non possit nec debeat ecclesiastica tractare, sed quoad talia episcopis obedire. Inde sequitur et concludi ab auctore potest illos vere et optimo
103쪽
- 83 jure esse reges, qui suum hoe esse officium agnoscant ut re quae episeopi in conciliis suis decreverint, ea reges gladiis et legibus suis stabiliant, semperque leges suas ad episcoporum canones fodiment . At contra qui haec praecepta violaverunt, qui hunc ordinem
perverterunt, evaserunt infames tyranni.
Ex his et e prolatis exemplis deducit auctor quid intersit interregem et tyrannum si uuae quum ita sint, inquit, non est jam arduum posita hae regum descriptione tyrannum a rege internoscere; et tyrannum quum dico secludi volo ab hac disputatione, illa grammatica tyranni significata, juxta quae veteres scriptores aliquando reges, aliquando monarchas absolute non tamen immaniter imperantes sub tyranni nomine complectuntur eumque tantummodo tyrannum intelligo, quem vulgata Graecorum et Romanorum et christianorum quoque scripta, et ipsa apud christianos communis loquendi consuetudo tyranni nomen designat, quae quemadmodum hoc nomen interpretetur, jam olim in celebri episcoporum concilio sic explicavit : Rex a recte regendo vocatur; si enim juste et pie et misericorditer regit, merito rex appellatur; si his caruerit,
Τunc tria esse genera ty annorum assevρrat 1 qui leges Ontemnens rapaciter subditorum bona eripit; 2 qui libidinose corpor,bus vim assertet publicam honestatem moresque eorrumpit. Deinde exempla aliquo ad rem explanandam ponit ex antiquorum annalibus desumpta. Sed ante omnes quos memoravit, in Henrico tertio praecipue immoratur uitque antiquis istis unum nostrae memoriae et aetatis recentissimum et singulare tyrannidis exemplum adjungam, nihil in horum veterum tyrannorum profligatissimo quovis
tyrannicum apparuit, quod non inmenrico Valesio hujus tempest iis tyranno Gallico excellenter eminuit; qui amplissimum et locupletissimum Galliae regnum ita immaniter depeculatus est, ut nunquam Verres Siciliae insulam magis avare et sordide expilaverit quam Henricus iste GaIliam nille pariter et in primi generis et tu secundi tyrannis annumerari potest: si yrannus ergo ustissime habendus est Henricus iste, si secundam illam tyranni descriptionem attendimus eoque magis quod non tantum ipse ignavia et animi sui sordidi remissione ad hanc foeditatem et nequitiam prolapsus est, eamque intra priVatos palatii si parietes cohibuit, sed praeterea insigni fraude, et incredibilite fidia, et manifesta violentia, totiusque potestatis Suae Viribus, etiam nefaria bonorum hominum contumelia, et spoliatione,
104쪽
et sanguine, et caede, ad hanc diram impietatem toto regno propagandam connixus e8i ni ortium post haec attingit genus tyrannorum alii exsecrabilius. si Illi imprimis sunt tyranni christianis maxime exsecrabiles, qui regiam potentium applicant ad hanc fidem destruendam, et haereses ejus loco in rempublicam inducendas; et tyranni sunt paganis illistant nequiores, quanto ides Christi fidei paganae antecellit Illud unum hic adjectum volo et animadverti cupio, quod est perspicue verum et ex istis antepositis consequens, Vix aut potius nunquam fieri posse, ut rex aliquis catholice christianus e christiano tali evadat haereticus, quin eo ipso momento eademque Opera e rege evadat tyrannus Hinc factum est, ut majores nostri patres scriptoresque moderatissimi, imperatores christianos ut primum haeresim amplexi sunt, statim habuerint pro tyrannis, etiamsi ο lassis magna aliqua crudelitate non fuerunt alioqui notabiles. 0uod concludit adscribendo Henricum tertium ad hoc tyrannorum genus, omniaque enumerat ab eo contra ecclesiam et fidem gesta. Decimo capitulo nihil certe insolentius aut curiosa investigatione dignius decimo sexto seculo editum est. Auctor comprobandum
sibi destinat primum protestantes tyrannicidi jus sibi vindieare in eos qui evangelium reformatamque religionem non amplectantur, et altera ex parte idem jus in reges haereticos catholicis permitti contendit Nec illis tam singulariter inter se discrepantibus opinionibus movetur et mira animi serenitate pergit ad propositum finem Uuod propius perspecta ejus disceptatio explanabit. Ρrimum si desperatam protestantium opinionem resellit qua a quovis homine privato quemcumque ipsorum judicio tyrannum recte oceidi posse asserunt; quod illi vel secerunt vel tentaverunt in aria regina Angliae, et altera arta Seotiae, in duce Ρarmensi in duce Guisiae, et in regibus Galliae Francisco II et Carolo tuo.
Esse tamen aliqua fatetur auctor, si res generaliter enuntiatas apud protestantes inspicias et dogmaticam argumentationem, quibus sit coneedendum; sed quos in errores decidunt, et quam praviter delabuntur, si non mentem sed rem, non doctrinam sed usum attenderis Confuse eructant, ut aegri in Omniis, quaedam axiomata quae tamen postea, quum ad particulares conclusiones applicant, demum turpiter errant et labuntur. Tum pro sua parte quaestionem ex catholicorum moribus et disciplina explanat, et primum usitatam ei tritam distinctionem iterum exhibet inter tyranniam absque titulo et regem jure legitimo qui
105쪽
pessime res publieas administrando evasit tyrannus. Cui uni attendit et immoratur uini secundus tyrannus si in totam rempublicam, non in particulares lanium homines, tyrannidem exerceat, ut secerunt aliquot et Romani et Graeci imperatores, potest legitime deponi; et deinceps si vi regnum tenere velit, a quovis priVat Oecidi s Attamen diligenter cavendum est ne temere tyrannum declares propter unum quoddam delictum, namque una hirundo non saei ver Sed si plane manifestum fuerit reipublicae eam 'esse Voluntatem ut huic deinceps non tanquam regi obediatur, sed resistatur ut tyranno, haec rei publicae voluntas privato cuivis perspecta, satis ampla eum auctoritate instruit ut tyrannum lanquam latronem interimat. Ceterum norma est quaedam et certa ratio, qua adhibita nunquam in errorem decideris Decclesia scilicet consulenda est ejusque sententia in rege tyrannico deponendo maxime attendenda. Deinde scriptor noster o susius explicat, et tyrannum a privato occidi posse probat ex philosophia Romanorum et Graecorum atque ex luge Mosaica veterum Hebraeorum, ubi saepenumero privati homines tyrannos obtruncaverunt, et in praemium sortitudinis suae, principatum gentis a populo traditum ceperunt. Ad hoc facinus est quod exemplar ad imitandum ante oculos subjici potest, quo scilicet inclaruit si innocentissimus et praeclarissimus juvenis, .... ad summum et immortale Galliae et Europaeeeclesiae beneficium a spiritu Dei impulsus et armatus suit. . . Famam et honorem defendam contra nequissimos quosdam, re calvinistas vel atheos, nomine politicos, qui hoc ejus factum heroicum et plane
divinum carpere et calumniare non cesSant M.
106쪽
DE. TYRAΝΝICIDIO APUD CATHOLICOS, POST ABOLITΑΜ ΗΕΝOTICORUM CONFOEDERATIONEM, MENRICO QUARTO REGΝUM ADEPTOΤanta incitamenta illaeque de tyranno caedendo hortationes ad naturalem eventum pergere debebant Iamjam Henricus quartus, abjurata protestantium fide, purgatus et emendatus e manibus archiepiscopi Bituricensis evaserat, assentientibus plurimis inter principes Gallicanae ecclesiae, intraque moenia sua eum Parisii submisse receperant atque Henoticorum confoederatio ad extremam desperationem redacta erat, anno 1594.Ε ipso tempore in caput Henrici persaepe mors intentatur, a
manturque continuo manus. ua ratione et causa a perpetrando
facinore Barrerius prohibitus sit per Lutetis obsidionem nemini non notum. Cujus post inane inceptum prodiit Castellus, qui regem cultro in labro superiore percussit et ipse excidit insecta re sed causa sui cur Iesultae e finibus Galliae expulsi sunt. Ilia enim lacinora ab obcaecatis prava religione mentibus Oriebantur et esuitis crimini datum est quod Barrerium incitavi Sent et praeceptis monilisque Castellum instigavissent Catholici et qui eis tune praeerant Iesultae perhibebant non posse regem legitimum prius haberi vel rite absolutum quam summus pontifex ipse solemni piaculo lustrasset et indietis anathematibus exemisset. Postquam vero Clemens septimus regem solemniter absolvisset, et in fidelium communionem admisisset, nihilo secius tunc furentissimi homines clamitare vel ab ipso summo pontifice avari um haud potuisse jure et rite absolvi, tyrannumque et usurpatorem eum esse qui subditorum libertatem opprimeret, haereticumque qui animos popularium in perditionem mergeret.
107쪽
Ah Henoticis sive catholicis sacro, ut aiebant, vinculo conjunctis inita erat in regiam auctoritatem rebellio, etiamque in vitam regum perpetrata facinora. Improba et deterior doctrina, quae ad perturbandas res publicas spectat, nunquam tam cito aboletur quam causa ex qua Orta est; sed in mentes vitiatas altiores quasi ingerit radices, nefariosque edit scelerum proventus. Rebellandidus primo ad favendum Guisianis ambitionibus prolatum est, ac post sublatos Guisios conspirationes Bironi aliorumque procerum excitavit. Ex nefanda illa regicidii doetrina, cui occubuerat Henricus tertius, quasi e stirpe deduci debebat perlonga seelerum inmenricum qua tum series Quum sicariorun mentes caedis instigatoribus tantum inservirent, sese ex auctoritate et disciplina magistrorum civitate et religione institutorum exemerunt. Ad extrema demum et modum excedentia pravae religiones et caecus furor subripiunt necessario mentes et perversis rationibus depravatas et nimia rerum olbitenrum libidine ferventes. Illud sane mirandum quod sicariis tum maxime obnoxius fuerit Henricus quartus, postquam in gratiam cum Romano pontifice
rediisset, anno 1595. Ex quibus si nomina minus indicio digna neglexeris, primus prodit anno 1596 Joannes Guedo causidicus Andegavensis; quem deinde sequitur anno l59I polymitarius quidam artifex Parisiensis, qui praenuntiaverat si Castellus in vanum ictum effudisset, sese rem perfecturum; et postea monachus Petrus Audoenus instigatus a quodam Hispanico ministro, et Ridicovius monachus alter Dominicani ordinis sicut Jacobus Clemens, paribusque doctrinis imbutus, et eeteri omnes qui tertia die aprilis anno 1599 supremo supplicio affecti sunt. desultae qui, post Castelli acinus, expulsi erant ex provineia Senatus Parisiensis et sere ex tota Gallia, ab Henrico restituti sunt anno 1603 et ab hoc tempore usque ad sublatum regem Ravallaci gladio, id est intra sex annos regni extremos, nihil in eum tentatum est, si minus Jesultis dissuadentibus at certe quod rudibus vulgi animis pro rato et certo haberetur sanam regis et rectam fidem probari reconciliata ejus cum Iesultis gratia. Libellus his temporibus editus plane exprimit quid tunc censerent eatholici acrioribus studiis depravati, qui negabant Henricum qua tum ut regem legitimum se habituros vel post conversam fidem, cui inscribitur: polygi potir Iehan Chaste Parisien, erectitera mori, et our les peres et schollier de a Soeiete de Iesus annis duroyaume de Franee, par Fransois de Visone Constantin. In lucem
108쪽
prodiit anno 1595 a Joanne Buchero scriptus, qui tunc apud Belgas
exsul degebat sub tutela et praesidio Hispanorum. Ex quinque partibus quibus constat liber, secunda tantum nobis evolvenda est, quae demonstratur justum esse Castelli facinus et ideo legitimam esse tyranni cujuslibet caedem. Exorditur ab asserendo haudquaquam sibi in animo esse proster jure interfiei posse reges, quibus obsequium et observantia debeatur ut Dei legatis et in terra procuratoribus. Nihilominus Henrici tertii caedem justam esse existimat, quia rex ille ut an nie damnatus esset a Sixto uinto, qui a fidelium societate cum amoverat ita civile a justa popularium rebellione. Ideo jure in eum ut in hostem publicum Iacobus Clemens armaverat manu S. Ad hae subjicit non regem oecidere in animo habuisse Castellum Henricus quartus enim non vere rex est sed mentita quaedam regis species, non jure sed re et sacto tantum Ne ouvant estro
Attamen ossieitae menti observatur regis et pontificis reconciliatio, quae jamjam appetebat, et curat inquirendum quo sit demum evasura, et contendit ne solemni quidem absolutione posse eum regium jus semel exemptum recuperare u ais e qui est te plus notabie, 'est que quandite ii seroit absous, et par celu qui seulle peut, si ne serott-il ro murtant, aultrement qu'il est li present, qui est de fatet et non de rotet. Premierement ouri'estre telleattributionis restitutio de droici, decia nature et essence des absolution, n par consequent neeessairemento corioincte udespendante,'ieelle... Joinc questant icelu condamne, non seu-lement par ΓΕglise, mais aussi a les Elats, si bien te pape eutretasoheres condam nation ecclesiastique, sine pourroit-il la civile. Comme i ne se volt jam uis aussi que absolution de Egliseexempterae crimine de la peine a laquelle a lo et te magistrat civi te condamnent... Et si on de mande alor que semit donerabsolution, siue drotet perdu ne revient in respon que effectn'en eroit a petit ourtant. Ne lasse que ou te spirituet, le
109쪽
remetiant a gyro de ΓΕglise, et te rendant capablera royaumedu ciet. Commetouru'egar du temporei, out e qu'elleio urroit Operer, seroi de te rendre susceptibi d 'unis olivea droici, et parolection, stant rem peschement in foro fori, durant teque illae lepouVOit estre Mais an auoi egar neanimoin au susilit droici pretendu comme chos qui ne subsisteroi plus. Ad alia post haec consideranda vertitur Bucherus contenditque haereticεnorte muletari posse per jus divinum et humanum, quia non e spectant nec ab illis appellari possunt in homicidas institutae leges. Vel a privatis occidi possunt sin aliter potuerit. Gue si Pon dictaque cela se doth satre par rord rela magistrat, o respondque comme cela est,ra quaniles choses soni enithres et D molende te latre, aussi squiNon que te casistant aut tre et la necessite puKblique te requerant, et speciallement si te proch en est mici, aut trevoyea est ouverte pariun et Paulire a premier qui te ourra. 0uod si in haereticos animadvertere cunctis licet, itidem in tyrannos ita ut unus e multis, saeta copia, illos neeare jure possit Opinionesque tutatur adv0catis ad testimonium ullio, Aristotele, Quintiliano, Plutarcho, divo homa, Seneca tragico, et protestantibus Junio Bruto, Buchanan et BeZR. Inde ad absolvendam disceptationem profitetur duobus de causis jure regem Occidi posse qui sit simul et tyrannus et haereticus. u ue 'il est Ainsi, a prendre heretique et te tyran a pari, com-bie plus quan tes eu sont oincis ensemble Qua nil le eaud'Or est couronne, et Pimplete mise a throsne vivandae mechantes arme et te furieuca lo latve pour ieu diro quan lemilan a se grines, te autour sonisec te loup es denis rauandsoub mesme toici on Olcide renar et te lyon ensemble, te renardd'hersiste et te lyon de tyrannie is In peroratione librum concludit ueherus supremum hortando ut aliquando eximatur Dei ecclesiaeque hostis Heureu celuy, parcia forte dextro de qui sera a est terrassee. Gest a quογdoibuent penseruouscies grand de chrestiente, ou ruynerra' unaccor celu qui est la ruine duite commvn des chrostiens. . . Gestia que les armes soni justes, et plus que contre out infidele. Comme rheresi aussi est pire querioute infidelite et conformementaria parolle de Dieu Leque permetiant li son euple de latre uix et alliane ave lescite payennes qui estolent oin de luy mais nullementisve celles qui stolent proches tesquelles an remission I vouloit estre mises auit de respeesans en eparguerra Seul. D
110쪽
QUID DE TYRANNICIDIO SENSERINT MAMANA ET CETERI SOCIETATIS IESU THEOLOGIDisquirentibus institutam decimo sexto seculo de tyrannicidio disciplinam necessario suceurri liber, qui ante omnes illam ins gnivit, scilicet Ioannis Marianae De rege et restis institutione, primum olet editus anno 159 uamvis ille liber in Hispania editus sit, maxime in Gallia inclaruit et late pervagatus est, ex quo a Senatu arisiensi condemnatus est et notatus a Sorbona post Henrici quarti caedem. Liber ille quasi per expressam imaginem reddit et depingit quidquid mentes turbulentas ea elate agitaverit, ex deterrimis libidinum furoribus et pravissima religione ortum et ut per protestantes vulgatum otomanum, Languetum Buchananum, ita pereatholicos Ludovicum Aurelianum et Ioannem Bucherum. Hic inquirendum censuimus cur illius potissimum nomen deformatum et memoria infamata fuerit, curque ille gravius quam antecessores
conviciis et criminibus ob id oppressus sit. Cujus rei nobis videntur duae esse causae primum quod in lucem prodiit hic liber inter utriusque Henrici caedes, quo tempore penitus aestuabant et fervebant mentes, pacis speciem exhibentes superne tantum et extrinsecus, sed ad primam accidentem scintillam sopitos ignes suscitaturae. Secunda graVior causa exstitit, ipsius Marianae indoles qualis ex ipso opere renidet. Ignoscendum quidem, ut in tali re, mentibus Violenter vexatis, si quid violenti in praedicando vel in agendo adhibuerint, minorque invidia impingitur in protesiantes