Anselmi Cantuariensis archiepiscopi libri duo Cur Deus homo recensuit et ...

11쪽

subsidiis criticis adiutus rem aggrediatur, sed vel is non sine fructu laborare poterit, qui uno alterove codice bonae notae instructus Gerberonis copiis religiose usus fuerit. Itaque cum nuper tres codices nondum collati operis Anselmi celebratissimi, quod Cur deus homo inscripsit, cuiusque librum priorem rogatu Bosonis, clerici et monachi, discipuli Anselmo deditissimi, anno fere 1093 in Anglia, posteriorem exul 1 Capuana provincia anno 1097 scripsit,

in manus meas venissent, illud denuo recensitum edere statui. Gerberon novem usus est libris manuscriptis, quos

ego his literis notavi ABC codices sunt Victorint . 19. ΕΕ. 13. et R. 3. D codex est Domini Ioly bibliothecae Cisteretensis, F bibliothecae S. Michaelis in periculo maris, denique m codices sunt tum Gemmeticensis tum se censis monasterii. Horum Victorini optimae sunt notae. De tribus codicibus LM, quos ipse contuli et qui sunt bibliothecae reipublicae uricensis, haec habeto. L erant

Rhenoviensis monasterii CXXIV et XXI. uterque est membranaceus forma octonaria, et ille quidem saeculo duodecimo vix inferior admodum nitide et satis accur,te est scriptus L codex miscellus est, saeculo ni fallor tertio decimo diversis manibus male sane scriptus Anselmi librum p. 195-229. sed non integrum exhibet, incipites 1 et explicit II, 6. verbis: Ans. Hoc autem feri nequit nisi sis. Deniquein codex est chartaceus, formae maximae, scriptus manu eui Numagen, reverensis, a pellani S. Leonardi prope uregum, de quo viro docto et industri v. Ι Η Ηottingeri Schola Tigurinorum Carolina p. 161 3 et Hist eccles. . . IV, p. 347. s. In codice

12쪽

autem legitur f. 49. a. Roberti, monachi, historia belli sacri sub finem saeculi undecimi in terram sanctam suscepti, quam scriba lane XI Decembris a. d. 1495 absolvit, deinde sequuntur ri. 82 a. Anselmiana, nimirum epistola de Elmo et fermentato, cuius quidem caput VII. deest, libri Cur deus homo integri, catalogus quindecim aliorum Anselmi librorum, sententiae Anselmi variae, denique epistola de sacramentis ecclesiae. Tres hi codices bonae sunt notae, sed codice M praestantiores sunt L. Distractis exemplis editionis huius libelli primae a. 1868)et alterius 1886), hanc tertiam nolui sine dote in publicum prodire. Nam tres codices nactus sum nondum collatos, quorum ope tum textum quibusdam locis, tum lectionum variantium delectum reformare potui. Duo sunt monasterii S. Galli 28 et 801): quorum alter Ν est membranaceus, forma quaternaria et saeculo duodecimo non inferior, comstat 60 paginis, librarius autem haud raro oscitanter scripsit alter P est chartaceus forma maxima et miscellus. Primo loco legitur compendium theologicae veritatis, quod secundum subscriptionem a. 1428 finitum est. Sequitur noster liber p. 246-297 , dein tractatus . anselmi de meditatione redemptionis nostre, porro alia, quae nihil ad

nos Scriba non sine accuratione munere suo lanctus est,

sed verba mirum quantum ad compendium contulit. Tertius codex O bibliothecae est Basileensis A. VIII 17 et item miscellus. Primis 3 7 foliis noster legitur liber, sed non integer, nam librarius interdum dormitando videtur scripsisse. xhibet igitur prologum et capitula libri primi, sed libri primi tantummodo maiorem partem usque ad verba cap. XVIII.: immo omnia creatur de tam glorios et tam admirabili

13쪽

aui consummatione f. 14 a l. 15. igne ais lat. 158. c. 386. l. 3), sententia nondum persecta Continuo eodem in versu adduntur Verba: palam etiam 36 quia detis II, 19 sub finem - in aecula. Amen quibus liber II exitum habet, igne I. I. c. 29. I. 42-432. l. 16. . Haec qui sint huc traiecta aegre expedias Folio Vacuo interiecto leguntur capitula libri II et liberi. integer, siquidem post v huius rei sint rationeas c. 19 sub fin.) exitum libri, qui in libro primo habetur, adieceris, V. s. Continuo eodem in versu sequuntur Verba esse part chpem incarnationis cum Ilio aperte in niet fol. 32 l. 22-37 1. 8 , quae ex libro Anselmi do fido trinitatis et de incarnatione Verbi contra Iasphemias Rugelin Compendiensis sunt etita uigno I. l. c. 267. I. 40-284. I. 34 et hi quidem loco prorsus alieno adiecta. Ceterum codex est chartaceus et forma quaternaria, scriptus a dom. 1391 in Wienna , male quidem et multis compendiis. Scripsi Turici IX. Calendas Octobres a MDCCCXCII.

15쪽

Opus subditum propter quosdam, qui ante quam perfectum et exquisitum esset, primas parte eius me nesciente sibi transscribebant, festinantius', quam mihi opportunum esset, ac ideo brevius quam Vellem Sum coactus, ut potui, consummare. Nam plura quae tacui, inseruissem et addidissem, si in quiete et congruo spaci illud mihi edere licuisset. In magna enim cordistribulatione, quam unde et cur passus sim noVit deus, illud in Anglia rogatus incepi et in Capuana provincia peregrinatus' perfeci. Quod secundum materiam de qua editum est, CUR DEUS HOMO nominavi et in duos libellos distinxi. Quorum prior quidem infidelium christianam fidem, quia rationi putant illam repugnare, respuentium continet obiectiones et fidelium responsiones ac tandem remoto Christo, quasi nunquam aliquid fuerit de illo, probat rationibus necessariiS, SSe inpossibile ullum hominem salvari sine illo. In secundo

16쪽

2 PRAEFATIO ANGLMI. autem libro similiter, quasi nihil sciatur de Christo,

monstratur non minus aperta ratione et veritate, naturam humanam ad hoc institutam esse, ut aliquando inmortalitate beata totus homo, id est in corpore et in anima frueretur: ac necesse esse ut hoc sat de homine, propter quod factus est, sed non nisi per hominem deum, atque ex necessitate omnia quae de Christo credimus, fieri oportere. Hanc praefatiunculam cum capitulis totius operis Omnes qui librum hunc transscribere Volent, ante eius principium ut praefigant postula quatinus in cuiuscunque manus Venerit , quasi in eius fronte aspiciat, si quid in toto corpore sit quod non despiciat.

17쪽

1. Quaestio, de qua totum opus pendet. 2. Quomodo accipienda sint quae dicenda sunt. 3. Obiectiones infidelium et responsiones fidelium. 4. Quod hae responsiones videantur infidelibus sine necessitate et quasi quaedam picturae. 5. Quod redemptio hominis non potuit fieri per aliam quam perde personium. 6. Qualiter reprehendant infideles quod dicimus, deum morte sua nos redemisse et sic dilectionem suam erga nos ostendisse et pro nobis diabolum expugnare Venisse.

7. Quod nullam diabolus habebat iusticiam adversus hominem, et quare videatur habuisse et cur deus hoc modo hominem liberaveridi 8. Quomodo licet humilia quae dicimus de Christo, non pertineant ad divinitatem, tamen inconveniens videatur infidelibus ea dici de illo secundum hominem, et unde illis videatur

idem homo non sponte mortuus esse.

9. Quod spo ite mortuus sit, et quid sit factus est obediensusque ad mortem, et propter quod et deus illum eaealtavit δ, et non veni facere voluntatem meam , et proprio tio suo non pepercit deus β. et non sicut ego volo, sed sicut tu .iΚΝΡ: habuisse cur liberaret. - ΚΝ m est Philipp. 2 8 9. - Ιoh. 6, 38. - Rom. 8, 32. - Matth.

26, 39.

18쪽

10. Item de eisdem, quomodo aliter recte intellegi possunt. 11. Quid sit peccare et pro peccatis i satisfacere. 12. Utrum sola misericordia sine omni debiti solutione deceat deum peccata dimittere. 13. Quod nihil minus sit tolerandum in rerum ordine, quam ut creatura creatori debitum honorem auferat, et non so1Vatquod aufert. 14. viusmodi honor dei sit poena peccantis. 15. Si deus vel ad modicum honorem suum patiatur Violari. 16. Ratio cur ' numerus angelorum qui ceciderunt, restituendus sit de hominibus. 17. Quod alii angeli pro illis non possunt restitui. 18. Utrum plures futuri sint sancti homines, quam sint mali angeli. 19. Quod homo non possit salvari sine peccati satisfactione. 20. Quod secundum mensuram peccati oporteat esse satisfactionem, nec homo eam per se facere possit.

21. Quanti ponderis sit peccatum. 22. Quam contumeliam fecit homo deo, cum se permisit vinci a diabolo, pro qua satisfacere non potest. 23. Quid abstulit deo cum peccavit, quod reddere nequit. 24. Quod quamdiu non reddit quod debet deo, non possit esse beatus nec excusetur inpotentia. 25. Quod ex necessitate per Christum salvetur homo. ΚIX: peccatis; al. peccato. - P: peccatum. - ΚΝΡ: quod in Quod om Ratio. - eae abest a ΝΡ.

19쪽

1. Quod homo a deo factu sit iustus, ut de fruendo i beatus 2. Quod non moreretur, si non peccasset. 3. Quod cum corpore in quo vivit in hac Vita resurgat. 4. Quod de humana natura perficiet deus quod incepit . 5. Quod quamvis hoc necesse sit fieri, taman hoc non faciet cogente necessitate, et quod sit necessitas quae aufert gratiam aut minuit, et sit necessitas quae auget. 6. Quod satisfactionem per quam salVatur homo, non possit facere nisi homo deus. 7. Quod necesse sit eundem ipsum esse perfectum deum et perfectum hominem. 8. Quod ex genere Adae et de virgine femina deum oporteat

assumere hominem. 9. Quod necesse sit Verbum solum et hominem in unam convenire personam.

10. Quod idem homo non ex debito moriatur, et quomodo possit Vel non possit peccare, et cur ille vel angelus de sua iusticia laudandus, cum peccare non possit. 11. Quod moriatur ex sua potestate et quod mortalitas non pertineat ad puram hominis naturam. 12. Quod quamvis incommodorum nostrorum particeps sit, misertamen non sit.

20쪽

13. Quod evin aliis infirmitatibus nostris ignorantiam non habeat.14. Quomodo mors eius praevaleat numero et magnitudini peccatorum mnium. 15. Quomodo mors deleat eadem etiam peccata eum perimentium.16. Qualiter deus de massa peccatrice assumpsit hominem sine peccato, et de salvatione Adae et vae. Quomodo non necessitate mortuus est, qui non potuit esse nisi quia erat moriturus L 17. Quod in de non sit necessitas vel inpossibilitas, et quid sit necessitas cogens et necessitas non cogens. 18. Quomodo vita Christi solvatur deo pro peccatis hominum, et quomodo debuit Christus et non debuit pati. 19. Quanta ratione sequatur de morte eius humana salvatio. 20. Quam magna et quam iusta sit misericordia dei. 21. Quod inpossibile sit diabolum reconciliari. 22. Quod in his quae dicta sunt, veteris et novi estamenti Veritas probata sit ' Quomodo non, moriturus abs a ΚΗΝΟΡ. - Quanta ΚΗΝΟΡ vulgo: Qua. - ΚΡ hic add. prologum anshelmi de incarnatione uerbi.