장음표시 사용
261쪽
a9 B. Lan anci Archiepiscopi Cantuar.
VM INTERI ECTIS B. LAN FRANCI G LO S ST LIS.
m Timotheo scribit de exhortatione mari rij , edi omni regula 'veriri taris , quid futurum sit temporibus noui imis, de sua pasilone
J Aulus Apostolus Iesu Christi per voluntatem Dei, secundum I. promissionem vitς , Apostolus praedicans promissionem vitae aeternae , secundum quod promisit Deus ) que est in Christo Iesu , in side Christi, non meriatis Timotheo charissimo filio , gratia , misericordia , causa inter esseesta sua posita , id est, gratiam , pacem) pax a Deo Patre , ex quo genitus umin Ecclesia , 'Del in massa sanctorum Patrum , ex quibus sum , & Chris sIesu Domino nostro. Σ. Gratias ago Deo , cui seruio a progenitoribus meis Anania , m aliis , in conscientia pura , non m hypocris, quod sine inter missione ecce inde gratiis agit ) habeam tui memoriam in orationibus meis, nocte ac die desiderans te videre, memor lachrymarum tuarum, de siderio mei e fusarum , ut gaudio implear , recordat1onem accipiens eius
fidei , quae est in te non ficta , quae & habitauit primum bonus a bonis
progenitus in in auia tua Loide , & matre tua Eunice , non facit mentionem patris , qui in Gentili errore permansit ) certus sum autem quod & in te habitet fides. Propter quam causam admoneo te , hyc innuit eum pigrum esse in praedicatione) ut ressuscites torpebat enim prae timore ) 3. 4. gratiam Dei, Episcopatus, quae est in te per impositionem manuum mearum. Non debemus timere , Non enim dedit nobis Deus spiritum timoris ; sed virtutis , & dilectionis, & sobrietatis. Noli itaque erubescere , timere , testis monium , praedicationem, Domini nostri, neque me vinctum eius, pro eo
i. VGvSΤ. Promissionem vitae ) Hoc Apostolus creatus sum. Vt prς- dicem vitam per Christum promissam. 2. Gratias ago J Gratias ago Deo cui seruio; unde hoc ita se habet, quoniam sine intermissione memoriam tui habeo in orationibus. Ordo est : Gratias ago memor lachrymarum tuarum, ut gaudio implear ; ut non causam, sed quod sequitur, significet. 3. Gratiam Dei Diuinam donationem in ordinatione concessam. . LANFR. Gratiam Dei Gratiam Episcopatus admonet eum resuscitare ; ut confidentius praedicet verbum Dei, non timens terrenas potestates, nec erubesceste dicere
262쪽
Commentarius in Episti ad Timoth. 11. 19s
vinculatum. s. Sed collabora Euangelio secundum virtutem Dei , prout virtus Dei opitulabitur tibi : qui nos liberauit, & vocavit vocatione sua sancta , non secundum opera nostra, sed secundum propositum sutim, &secum dum gratiam , quae data est nobis a Deo in Christo Iesu ante tempora saecularia , in praedestinatione. Manifestata est autem nunc in tempore plenitudinis per illum1nationem Saluatoris nostri Iesu Christi, qui . destruxit quidem mortem, 1lluminauit aurem vitam, illuminando dedit vitam, & incorruptionem , hanc incorruptibilem , per Euangelium : in quo praedicando positus sum ego praedicator , & Apostolus , & magister Gentium. Ob quam causam etiam haec et incula patior e sed 8. non confundor , non erubesco. Scio enim cui credidi , pro quo patior, a simili creditoris jumptum i& certus sum , quod non ero immunis, 8. quia potens est depositum meum, quo ibi deposui, id est, opus bonum, quod ego feci , seruare m reddere in illum diem. Formam habe sanorum verborum , collabora Euangelio , vel esto habens formam uerborum , quae anant , io. quae a me audisti in fide habenda, in dilectione, in Christo Iesu. Bonum depositum, docitrinam ά me commendatam tibi , custodi per Spiritum-sanctum , per auxilium Spiritus an- , , qui habitat in nobis. firmus cuctodiat hoc , dicit , ii. Scis hoc, quod auersi sunt a me omnes, qui in Asia sunt , ex quibus est Phigellus, & Hermogenes. Det misericordiam Dominus Onesiphori s quia me non disicesiit, nec erubuit J domui : quia saepe me refrigerauit , distando me, altys modis , & 12. catenam meam non erubuit sed cum Romam venisset , sollicite me quaesiuit, & inuenit. Det illi Dominus Pater inuenire misericordiam a Domino apud Christum, quia omne iudicium dedit Pater
filio , 13. in illa die. Et quanta Ephesi ministrauit mihi, tu melius nosti,
quam alij, tu enim interer s. re dicere Discipulum crucifixi 5 vincti: aliquantisper enim timidus & negligens
s. AvGus T. Sed collabora J Vt praedices virtutem Dei, qui nos salvos fecit. 6. LA N FR. Vocavit vocatione j Id est , in
ulta in t , dicens: Venite ad me omnes qui laboratis , Gr onerati esti, se ego vos requiesce- refaciam.
. Desruxit ) Id est, perspicuo ostendit
ubi esset vita & corruptio. S. AMBRO s. Non confundor ) Bene po-1uit, non confundor ue quia dixerat, non erubescaS.
9. Potens es depsitum Id est, Persectam spiritus gratiam , in qua spe ad prae
sens hanc spiritus gratiam, ut pignus, vel arrham assecuti sumus.
IO. LANFR. uae a me audisti Id est, cum insinuarem fidem & dilectionem quae oportet haberi in fide Christi Iesu. ai. Scis enim quod) Ad hoc ei istos commemorat . ut & ipse cautus sit, ne similiter
sese averrat.12. Catenam meam ) Consequenter hoc adiunxit; quia ad exhortationem eius di-Xerat , nec erubescas testimonium Domini.
13. In illa die J Quasi diceret , de quo
CAPUT SECUNDUM. TV ergo fili mi , quia illi discesserunt, confortare in gratia , qu est in Christo Iesu , in fide Christi Iesu : 1. & quae audisti a me L. Per COMMENTARIVS IN CAPUT II.
L. AMPRos. QEae audisti a me Qua au- disti a me, frequenter alios docere; hoc
263쪽
Ἱ96 B. Lans ranci Arcini episcopi Cantuar.
-δicit. 9 miatos te es. inter ambas . Vel ita : quae audisti a me et L AN FRANCvs. Permultos teste sunt probata per multos testes, id per Per multos , id est , inter multos. Vt multa testimonia scripturarum. Virgilius , via secta per ambas : id est,
multos testes, prasentibus multis testibus, haec commenda fidelibus hominibus , qui idonei erunt & alios docere. Labora sicut bonus miles Christi Iesu , non implicitus faecularibus. Nemo mil1tans Deo implicat , debet implicare se negotiis saecularibus : Vt et , Deo, placeat , cui se probaui t, Placiturum elestit. 1 D. Nam & qui certat in agone , non coronabitur, nisi legi time certauerit. 3. q. Laborantem agricolam oportet primum de fructibus percipere. Euasi metaphorice loquor , Intellige quae dico : dabit enim, faciet tibi Dominus in omnibus intellactum. Memor esto Dominum Iesum Christum resurreae iste a mortuis, natum ex semine David, secundum Euangelium meum, in quo laboro praedicando Vsque ad vincula, quo disque,inciar, quasi male operans r Ego quidem ligor, sed verbum Dei 1. non est allisatum. Ideo , ut Euangelium praedicem, omnia sustineo propter electos fatuundos ut & ipsi salutem , remissionem ρεccatorum , consequantur, quae est in Christo Iesu , cum gloria CHesti , salutem, gloriam futuram. Fidelis sermo , piem dixi, o diciturius m , ut salutem conse antur : quod facient: nam si commortui sumus Christio, & conuiuemus, si sustinebimus, sicut ille: & conregnabimus: si negauerimus; & ille negabit nos si non
credimus , 6. ille fidelis, verax, permanet, qui erubuerit me coram homi- Mibus, m ego eum erubescam coram Patre meo negare seipsum non potest. Haec commone, testificans cor a Domino, testem Deum adhibens. Noli contende
re verbis : ad nihil enim utile est , nisi ad subuersionem audientium , nisi
contendas ut conuertas, nihil utile est. Sollicite autem cura teipsum probabilem exhibere Ceo , operarium in confusibilem , non crebesfntem praedicare , recte tractantem Verbum veritatis. Prophana autem merba , & vanilo uia deuita multum enim proficiunt ad impietatem : & sermo eorum ut v 1. cancer morbus in serpit: ex quibus est Hymetinis, & Philetus, quia veritate exciderunt , s vel quia nutrius crediderunt resurretitionem , nisi
Christi, mel nisi mortalem in bapti semo ) dicentes 7. resurrectionem esse iam
3. AMBRO s. s Laborantem) Qma hortatus est, ut in illa sollicitudinem de secularibus habeat, necessitas flagitat humana de illis perquiri, quae erga escam dc indumenta sunt. III. I ANFR. Nam qui certat in agone PCerta legitime ut coroneris, a contrario: aliter non coronaberis, a simili: Nam qui
. Laborantem J Timotheus iste exemplo Apostoli labore manuum suarum volebat vivere , ab auditoribus , quibus verbum Dei praedicabat, nihil accipere,
unde penuriam multam patiebatur, quia infirmus erat , dc labori manuum vacare non poterat. Amonet ergo eum sub specie agricolae, ut de agro quem colit fructum, unde sustentet se, non aspernetur percipere.
1. Non est alligatum ) Quasi diceret; Me ligant , sed verbum Dei ligare non possunt; quia ubique praedico. 6. Illa sistis ) Praedixit Dominus per
Prophetas suos, magnam in orbem teria rarum futuram Ecclesiam & populum grandem, in quo laudandus esset. Si ergo, inquit, nos non credimus; ille tamen verax est, seipsum, id est , verba sua a se prolata negare non potest, inuenturus
alios per quos, & in quibus laudetur. vi. Cancer ) Morbus ad similitudinem animalis , quia sicut undique hic habet pedes, ita hic undique ocEupat. 7. Resurrectionem ) Vel quo tempore
Dominus resurrexit, & cum eo multa Cor
pora mortuorum; vel in baptismo , in quo
264쪽
Commentarius in Epist. ad Timoth. II. Is
factam , Christo resurgente cum quibusdam, Vci in baptismo , & subuerterunt quorumdam fidem. Sed qui templum Dei in t 8. s. firmum fundamentatum Dei stat , f ecce cur firmum habens signaculum hoc , munimentum
hoc quod a Deo cogno cuntur oecundum praedestinationem : cognouit Dominus qui sunt eius ideo stat: & , discedat ab iniquitate omnis , qu1 inuocat nomen Domini. 1 o. In magna autem domo, non solum sunt vasa auia rea , & argentea ; sed & lignea , & fictilia : δ quaedam quidem in hono rem , quaedam autem in contumeliam, mitiosi , qui si mundentur, erunt vas. Si quis ergo emundauerit se o. ab illis, supradictis erit Vas in honorem san ci ificatum , & utile Domino , ad omne opus bonum paratum. Iuvenilia autem desideria fuge , profana , inaniloquia deuita : sectare vero iusti tiam , fidem , charitatem , & pacem cum iis qui inuocant Dominum de corde puro. Stultas autem , & sine disciplina quaestiones deuita : scienς quia generant lites. Ecce cur ) Seruum autem Domini non oportet liti gare sed mansuetum esse ad omnes , docibilem , patien rem , cum mode stia corripientem eos, qui resistunt Veritati , I 2. ne quando , mi ne corri pientem Deus det illis poenitentiam, ad cognoscendam Veritatem , de resi piscant a diaboli laqueis, a quo captiui tenentur ad ipsius voluntatem, Dei mei diaboli, complendam.
secundum quemdam modum homines moriuntur, & resurgunt.
S. AMBRO s. Firmum firmamentum J Issa ad consolationem eius videtur dixisse Apostolus, ne quando det illis Deus, id est, ut veritatem prospicere pollini.'. LANFR. Virmum firmamentum) Quid quid garriant haeretici , fundamentum
Dei , id est , homo in quo fides Dei firmatur & fundata est, id non titubat, non vacillat, habens hoc signaculum, id est, hanc menti suae impressam memoriam, Cognouit Dominus , orc. Per hoc enim de haereses & omnia saluti contraria deuitat; quia scit debere discedere ab omni iniquitate Omnis qui inuocat nomen Do mini. io. In magna autem) Ne forte mirare tur quia a fide quidam discederent, similitudinem hanc facit. Quidam stant, quidam excidunt , nec omnes unius modi sunt, sicut in magna domo. 11. Abisu) Id est, a consortio istorum vasorum , quae facta sunt in contume
1 r. Nequando det Ne . pro si, vel pro an: quod etiam in hac significatione praeposit
1. Ioc autem scito , quod in nouissimis diebus instabunt tempora pes riculosia: erunt homines seipsos amanteS, cupidi , 2. Clati, ex non habitis , 3. superbi , ex his quae habere videntur , . blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione , sine pace , criminatatores , incontinentes, immites, sine benignitate , proditores, protervi,
I.T AN pK. Hoc autem scito, sec.) Dum tempus est idoneum, & suscipiunt doctrinam , corrigantur 3 non enim hoc 1emper facient. Et hoc est quod dicit: Hoc aμum saxo, sec. 1. AMBRos. Elati) Elati sunt qui iactant se habere quod non habent. 3. Superbi) Superbi sunt qui magna sapiunt pro illis quae babere vistentur.
. sphem/ὶ Blasphemi, detractores,
265쪽
19 8 B. Lansi anci Archiepiscopi Cantuar.
. Tumidi, caeci , & voluptatum amatores magis, quam Dei: habentes spetaciem quidem pietatis , Christianae religionis, virtutem , charitatem , autem eius abnegantes. Et hos deuita : ex his enim , ex talibus , sunt qui penerrant domos, fures, & captivas ducunt , fornicatores, mulierculas oneratas peccatis , quae ducuntur , id esti , seducuntur variis desideriis : semper dis centes , illos dico , & nunquam ad scientiam veritatis Christi peruenientes. Quemadmodum autem Iannes, & Mambres , incantatores Pharaonis , re stiterunt Moysi ; ita & hi resistunt veritati, homines corrupti mente, rei' bi circa fidem , a fide. Sed ultra non proficient , diu non durabunt, destruet eos Dominus , sic ostendet eos stultos joisse , sicut supradictos insipientia enim eorum Domino hoc alente ) manifesta erit omnibus, sicut de illorum Ἀφνρtiorum incantatorum fuit. Illi nunquam adscientiam peruenient, Tu autem assecutus es meam doctrinam in moribus, institutionem in fide, propositum, fidem , longanimitatem, dilectionem , patientiam, persecutiones , passiones 1 qualia mihi facta sunt Antiochiae, Iconi j , & Lystris rquales suspensiue ) persecutiones sustinui , & ex omnibus eripuit me Dominus , nec solum ego sustinui , sed & omnes, qui pie , perfecte , volunt viuere in Christo Iesu, 6. persecutionem patientur. Mali autem homines, S seductores proficient in peius; errantes, & in errorem mittentes. Tu Vero
qwicquid illi faciant permane in iis quae didicisti, & credita sunt tibi: sciensa quo . me , non a prophano quolibet J didiceris , & poteris facere , quia
ab infantia sacras literas nosti, quae te possunt instruere ad salutem, per fidem , quae est in Christo Iesu. Sacrae literae , quas didicisti , possunt te instruere , quia omnis 7. 8. scriptura diuinitus inspirata , utilis est ad docendum evirtutes, ad arguendum , tia , ad corripiendum, ad erudiendum in ius filia , lucte : ut perfectus sit homo Dei, ad omne opus bonum instructiIS. criminatores, delatores. 3. Tumidi) Qui magna sapiunt in his quae non habent. 6. LANFR . Persecutionem ) Haec persecutio aliquando a vitiis, aliquando a daemonibus, nonnunquam ab hominibus, saepe ab omnibus. 7. Scriptura diuinitus Ostendit quae scripturae arcem obtineant auctoritatis, videlicet quae per spiritum prolatae sunt. 8. AMBROS. Scriptura Siue doceri conueniat debent; siue peccantes debeant serte cogi argui , siue poenitentibus debeat inferri aliqua correptio ; siue erudire oporteat de his quae possunt adducere ad iusti
TEstificor , adiuro tς , coram Deo , & Iesu Christo, qui iudicaturus
est vivos , & mortuos , & per aduentum ipsius, & regnum eius e praedica verbum Deι , I. insta opportune , importune e argue , obsecra,
Epis . ad ut distinctione legi potest. Inita op- , - portunE, importunE , argue , vi oppor- tunus sentiaris cum instas ae3ificando: cum destruis arguendo, non cures si importunus videaris; & sic duo quae sequuntur superioribus redduntur. Obsecra cum opportune instas aedificandis. Increpacum importunus in arguendo destruenda videaris. Deinde duo quae sequuntur,
266쪽
Commentarius in Epist. ad Timoth. II. I99
increpa in Omni patientia , exterius osten , interius habita , & doctrina. verborum, operum. Et sic oportebit : Erit enim tempus, cum , quando, sa nam doctrinam non sustinebunt , sed ad sua desideria coaceruabunt sibi magistros, et . prurientes auribus: & a veritate quidem auditum auertent, ad fabulas autem conuertentur. Euiequid illi , Tu vero vi ita , in om nibus labora , 3. opus fac Eii angelistae, minis ferium tuum imple. Sobrius esto. 4. Ego enim iam delibor , immolor , & tempus resolutionis meae instat. 1. Bonum certamen certaui , cursum consummaui , fidem seruaui.
6. In reliquo, mquid relinquitur 3 hoc cilicet) reposita , id est , seruata, eli 7. mini corona iustitiae , quam mereor iustitiam , quam reddet mihi Dominus in illa die iussus iudex : non sollim autem mihi, sed & 8. iis qui
Ciligunt s. aduentum eiuS, boni , non metuentes damnationem in die iudicij. Felsina ad me venire cito. Demas enim me reliquit, diligens hoc sce-culum , & abiit Thessalonicam Crescens in Galatiam , Titus in Dalmatiam. Lucas est mecum solus. Marcum assume , & adduc teciam e est enim mihi utilis in ministerium. Tychicum autem misit Ephesum. Penulam , quam reliqui Troade apud Carpum, veniens affer tecum , & libros, meos, maxime autem membranas. Alexander Aerarius narrat ei quidsi bi Rom. e contigerit j multa mala milii ostendit o reddet illi Dominus se cundum opera eiu S, quem de tu deuita , ne alloquaris , valde enim restitatit verbis nostris. In prima mea defensione, qua me apud Neronem defendi , nemo mihi affuit , sed omnes me dereliquerunt: non illis imputetur. Dominus autem mihi astitit, & confortauit me , Ut per me praedicatio impleatur , & audiant omnes Gentes: & sic liberatus sum de ore leonis,' Neronis. Liberauit me Dominus ab omni opere malo 1 & saluum faciet in regnum sutum cadeste cui gloria in Lecula seculorum. Amen. Saluta Priscam , & Aquilam, & Onesiphori domum. Erastus remansit Corinthi ; Trophimum autem reliqui infirmum Mileti. Festina ante hyemem venire. Salutant te Eubulus , & Pudens, & Linus , & Claudia,& fratres omnes. Dominus Iesus Christus cum Spiritu tuo. Gratia vobiscum. Amen.
superioribus referuntur conuerso ordine. In omni patientia ad sustinendas indignationes eorum quos arguis : Et doctrina ad instruenda eorum studia , quos aedis eas. Alia dis in io , ins a opportune: quod si hoc modo non proficis, ins a importune ; id est , ersit importunus illis vi
deris, tu tamen opportunum sciens, quod cis , curam sanitatis eius animo teneas mansueto. Nullum enim medicamentum
sanat, quod non opportune adhibeas. Σ. I ANFR. Prura tes Id est, leues, instabiles, noua semper audire volenteS. 3. s. Opus fac Euangetinae Opus Euangelis est, bene vivere, & bene dicere; moribus &verbis subiectos instruere.
4. f Ego enim iam ) Quasi diceret. Ideo tam studiose te moneo , quia in praesenti
moriturus sum, te postea non moniturus. 3. AMBROS. bonum certamen Non ludens ista, sed ad exhortationem dixit Timothei.
6. I ANFR. In reliquo Id est, in reliqua
a ternitatis parte, quae ins fat. 7. AMBRO s. Mihi corona Bene iustitiae coronam vocavit illam, quae contemplatione laborum datur.
8. His qui diligunt in Miraculi dignum quod non dixit, illis qui laborauerunt auz passi sunt; sed dixit qui diligunt; quia certaminum & pastionum tempus non sem perest 9. LANFR. Aduentum eius ) Aduentum
Christi diligunt qui a malis cessant, dc bona faciunt: hi enim in die iudici j damnari
267쪽
B. Lan anci Archiepiscopi Cantuar.
CUM INTERIECTIS B. LAN FRANCI GLOS SULIS.
Itum commonefacit , instrvit de constitutione Pres terj , m de
stirituali conuersatione , m haereticis vitandis , quι in Traditionibus Iudaicis credunt: scribens ei a Nicopoli.
I Aulus seruus Dei, Apostolus autem, nuntius, Iesu Christi 1. praedicando secundum fidem, mel non meritis, electorum DeI , & 2. agnitio nem veritatis , quae 3. secundum pietatem , Christianam religionem , est in spem vitae aeternae , quam mi tam promisit , qui non mentitur , Deus, an re tempora tacularia : manifestauit autem temporIbus fui S , congruis, 4.
verbum suum , Christi m , pιi est causa illius Gratae, in pr dicatione, quae credita est mihi secundum praeceptum Saluatoris nostri Dei e Tito 1. di lecto filio secundum s determinat quomodo sit filius in communem fidem, gratia , & pax a Deo Patre , & Christo Iesu Saluatore nostro. Huius rei ali 1 reliqui te Cretae , ut 6. ea quae desunt, corrigas , s yyleodis , & Constituas per ciuitates Presbyteros , Episcopos , sicut & ego disposta tibi. S 1 Quis T. 61ne crimine est , unius uxoris vir , filios habenS fideles, non iii accusatione luxuriae , aut non subd1tos. S. Oportet enim Episcopum si1
a. A MARos. Secundum dem electorum)' Dicit Apostolus constitutus sum,
ut per me credant electi,ut vitam aeternam assequi possint, quam dudum repraesentare prς sumpserant. In opus vero nunc produxit aduentum Christi, quando optime se rem habere existimauit. 2. LANpR. D Agnitionem veritatis J Veritas secundum pietatem, id est, Christianam religionem, est, creatorem creaturam factum , hominem de Virgine natum , mortuum resurrexisse, nosse. 3. Secundum pietatem) Per quam habemus spem aeternae vitae. Diceret quis, fatis potes sperare, dc nihil consequi: ad hoc Tesipondet: uam promisit Deus. Iterum Obiicienti spes aliquando fallit, adiungit:
. Verbum suum J Vitam aeternam squa: promissa & manifestata est) dicit esse Verbum Dei: Egosum, inquit, via, se veritas, o vita. 1. Dilectos liοὶ Qui est filius meus, non
secundum carnem , sed secundum Catholicam fidem, quam ei insinuaui : Catholicum enim Graece, commune vel uniuersale dicitur Latine. 6. AMBRos. Ea quae desunt Benedixit quae desunt: nam pietatis ratio omnibus credita erat ab Apostolo. . AvGvsΤ. Sine crimine ela ) Crimen Eaepos in autem est peccatum graue, accusatione & g Q- damnatione dignissimum. . to '. 8. LANFR. Oportet Episcopum ) Hic aperte ostendit presb3terorum nomine Episcopos superius designatos fuisse.
268쪽
Commentarius in Epis h. ad Titum. 1 Oi
ne crimine esse , sicut Dei dispensatorem e non superbum, s. non iracundum , non vinolentum , ejedius iracundiae, non percussorem , non turpis
lucri cupidum sed hospitalem, benignum , sobrium , iustum , sanctum,
continentem, amplectentem, adimplentem Vere , eum qui secundum doctrinam esst, fidelem sermonem, do trinam scilicet Christianam veracem ut potens sit exhortari in doctrina sana , an ante, & eos, qui contradicunt, inobedientes , arguere. Sunt enim multi etiam inobedientes , vaniloqui,& seductores; Pseudo , incircumcisi quaestiones dcceptorie caeteris facie bant ) maxime qui de circumcisione sunt: quos oportet redargui qui v- niuersas domos, familias , subuertunt a fide docentes quae non oportet, turpis lucri gratia. Dixit quidam ex illis io . proprius ipsorum propheta:
II. Cretenses semper mendaces, malae bestiae, ventres pigri. Testimonium hoc de Cretensibus verum es f. Quam ob causam increpa illos dure , ut sani sint in fide, non intendentes ludaicis fabulis, & mandatis, traditionibus, hominum auertentium se a veritate, volentium Iudaizare , a cibis abstinere,
quod nou decet , quia I 1 13. I . Omnia munda mUndis : 11. coinqui
natis autem , de infidelibus nihil esst mundum , sed inquinatae sunt eorum de me S , & conscientia. Confitentur se nos se Deum , factis autem negant: cum sint abominati , abiecit; ἀ Deo, & incredibiles , & ad omne opus bonum reprobi.
9. AMBRos. Non iracundum) Hoc est reminiscentem iram , bc per longi temporis
spatia tenentem. IO. I ANFR. Proprius eorum Propheta Attende non solum Iudaeos, sed& Gentes habuisse ProphetaS. II. Cretenses semper mendacesὶ Tales esse eos confirmat auctor Epimenides Poeta Gentilis. I 2. AMBRos. Omnia munda mundi,) Qia qad escam facta sunt, nihil in se immundum habent ; si tamen quis cum munda conscientia velit insumere. Si quis autem pers iam incredulitatem habet conscientiam Coinquinatam, nihil mundum poterit illi esse , qui talis est.
bt I . AvGUST. Omnia munda mundi, J Om-Α nia munda mundis secundum naturam, in qua creata sunt; non tamen omnia secundum significationem munda primo populo Iudaeorum, nec nobis omnia vel propter salutem, vel propter consuetudinem humanae societatis apta sunt, sed cum
sua cuique redduntur & naturalem ordinem seruant, omnia munda sunt mundi S.
I . LANFR. Omnia munda ) Datur intelligi, quod ex mandatis ipsorum hominum quidam cibi iudicarentur immundi. IS. AvGusT. Coinquinatis ) Immundos dicit Apostolus quod carnaliter saperent;& infideles quod tempus gratiae a legis tempore non discernerent , quibus ideo dicit nihil mundum; quia & his quae res puebantur,& his quaesumebant non sancte, non iuste utebantur.
TV autem loquere quae docent sanam doctrinam. A mone. Senes, ut sobrij sint, pudici, prudentes , sani in fide , in dilectione, in pa
tientia admone anus similiter sint in habitu sancto , non criminatrices. non multo vino seruientes , bene docentes: ut prudentiam doceant adolescentulas, ut viros suos ament, filios suos diligant,se exhibeant prudentes , castas, sobrias, domus curam habentes, benignas, subditas viris suis, ut non blasphemetur verbum Dei. Iuvenes similiter hortare ut sobrij sint. In omnibus teipsum ptaebe exemplum bonorum operum, in doctrina, in integritate et me , in grauitate morum verbum sanum , sit tuum irreprehen-
269쪽
1or B. Lans rauci Archiepiscopi Cantuar.
sibile r ut is, qui ex aduerso est, infidelis, mel diaboliu , vereatur, nihil habens malum dicere de nobis. Admone. Seruos dominis suis subditos esse, in omnibus placentes, non contradicentes, non fraudantes , sed in omnibus fidem bonam ostendentes e 1. ut doctrinam Saluatoris nostri Dei 1. ornent, ornate habeant, in omnibus a Tis, dititis. Estne aliqua dos trina' est haec qua dicit: 3. Apparuit enim gratia Dei, & Saluatoris nostri omianibus hominibus , erudiens nos, ut abnegantes . impietatem , & saecularia desideria, sobrie , muste, de pie vivamus in hoc saeculo , expectantes beatam spem, & aduentum 3. gloriae magni Dei , 55 Saluatoris nostri Iesu Christi ; qui dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate , & mundaret sibi populum acceptabilem , sectatorem bonorum
operum. Haec loquere, & exhortare, & argue cum omni imper1o, ita te habe , it 6. Nemo te contemnat.
a.T ANFRA Vt doctrinam Hoc ad om- mia superiora refertur, ex eo loco, quo dicit: senes ut obrijsnt. a. Ornent in omnibus Ornam entum doctoris est, honesta vita discipulorum.
Doctrinam Christi ornare oportet omni S, cui gratia Dei, id est, remissio peccatorum& vita aeterna in prompta est , omnibus
Impietatem J Id est , idololatriam Τί
3. s Gloriae De hac gloria dicitur in E
uangelio secudum Mattheum: Filius enim hominis venturtis est ingloria Patris fui, cum
Angelis suis. Et est ordo , gloriae Iesu Christi magni, dcc. s. AMBROS. Nemo te ) Contemnat te nemo dicit. Si valde sit aliquis ferox, ar
CAPUT TERTIUM.ADinone illos Principibus, & Potestatibus subditos esse , dicto obe
dire, ad omne opus bonum paratos esse , neminem blasphemare, non litigiosos esse, sed modestos, omnem ostendentes mansuetudinem ad omnes homines. I. 2. EramuS enim aliquando & nos insipientes , increduli, errantes, seruientes desideriis, & voluptatibus variis, in malitia , rapina, & inuidia agentes, odibiles, odio digni , odientes inuicem. Cum autem benignitas, & humanitas apparuit Saluatoris nostri Dei , non ex operibus iustitiae , quae fecimus nos , sed secundum suam misericordiam saluos nos fecit, 3. per lauacrum regenerationis , vel lauacri regenerationem, & reno is uationis , renouationem , Spiritus saneti, quem effudit in nos abunde per Iesum Christum Saluatorem nostrum ut iustificati gratia ipsius , haere des
I. Λ MBROS. Eramus enim) Obij- ciebant vero ei quorumdam impietatem, ob quam multi fidelium bonum existimabant, si aduersus huiusmodi litem
a. LANFR. Eramus enim) Quasi diceret. Nulli spernen d etiamsi insipientes sint &increduli; quia aliquando eis similes fuimus : sed per gratiam Dei saluati fui
3. Per lauacrum) Per baptismum dicit n
quo regeneratur, & renouatur homo ad ueniente
270쪽
Commentarius in Epis . ad Titum. 2 3
des simus secundum spem vitat teterrue. Fidelis sermo est , quem dixi: & . de his volo te s. confirmare Vt curent scilicet eos, qui credunt Deo, c. bonis operibus praeesse qui credunt Deo. Haec sunt bona , & utilia hominibus. Stultas autem quaestiones, dc 7. genealogias , dc 8. contentiones , dc pu gnas legis deuita : sunt enim inutiles , de vanae. Haereticum hominem post unam & secundam correptionem deuita e sciens quia subuersus est, qui eiusmodi est , & delinquit , cum sit proprio s. iudicio condemnatus. Clim misero ad te Arteman , aut Tychicum , festina ad me venire Nicopolim ibi enim statuit hyemare. Zenam legis peritum , & Apollo soli1cite praemitte , Nicopolim ad ministerium illorum , ut nihil illis , Arteman, chico desit. Discant autem , Arteman , m Tychicus, Zc nostri bonis Operibus praeesse ad usus necessarios, impendendo aliis similiter , ut non sint infructuosi. Salutant te , qui mecum sunt omnes. Saluta eos, qui nos amant in fide. Gratia Dei cum omnibus vobis. Amen.
ueniente in eum Spiritu sancto , per quem fit remissio peccatorum. . AMBRO s. s Et de his volo J Necessa rium utique , ut ipse cum multa fiducia de his doceas, & consilium des illis, qui crediderunt Deo , quatenus diligentiam conuenientium adhibeant. Et omnia ista ad illud reddidit, quod superius dixerat commune eos principatibus &potestatibus subditos esse. s. LANFR. onsirmare Ordo. Confir
mare sed eos qui credunt Deo , ut curent, &c.
6. veribus Id est, ut studeant maiora operari, scut sunt in maiori loco consti
. Genealogias Genealogias Christialiter computabant quidam, quam Euangelistae de Apostoli; quos vitandos potiuS, quam confutandos praecipit. 8. Consentiones in Contentiones S pugne legis erant inter Iudaeos & Christianos: iIlis ad literam, his ad spiritualem intelligentiam legem oportere intelligi conten, dentibuS. 9. fudicio J Proprio iudicio se condemnat , qui errorem laudat, vituperat veri
CUM INTERIECTIS B. LAN FRANCI GLOSSULIS.
Hilemoni familiares literas facit pro Onesimo seruo eius ,scribens ei ab mrbe Roma de carcere , per ipsim Onesimum.
CAPUT PRIMUM. I. Aulus i. vinctus Christi Iesu, & Timotheus frater; L. Philemoni di COMMENTARIVS IN CAPUT I.