장음표시 사용
271쪽
eto B. Lansranci Archiepiscopi Cantuar.
lecto , & adititori nostro , & Appiae xori sorori charissimae, & Archippoflio eius commilitoni nostro , & Ecclesiae , quae in domo tua est. Gratia vobis , de pax a Deo Patre nostro , & Domino Iesu Christo. Gratias a-o o Deo meo, semper memoriam tui faciens in orationibus meis , audiens charitatem tuam, & fidem , quam habes in Domino Iesa , quam charitatem habes & 3. in omnes sanctos e . ut communicatio fidei tuae euidens fiat , in agnitione omnis operis boni patrati, quod est in vobis, mel nobis, 1. in Christo Iesu, ad Christi honorem. Gaudium enim D alia ratione reddit gratias ) magnum habui , & consolationem in soritate , quia viscera sanctorum requieuerunt per te , frater , sanctos refecisti dando de tuis. Propter quod , id est , charitatem tuam , c. multam fiduciam habens in Christo Iesu imperandi tibi quod ad rem pertinet: propter charitatem magis Obsecro , 7. cum sis 8. talis , ut ego Paulus senex , nunc autem & vinctus
Iesu Christi : obsecro te pro f. meo filio , quem genui, bapti tui, in Vinculis , Io. Onesimo , qui cibi 11. aliquando inutilis temperative J fuit,
nunc autem & mihi 12. & cibi utilis erit , quem remissi tibi. Tu autem illum ut mea viscera suscipe: quem ego volueram mecum detinere, ut pro te mihi 13. ministraret i . in vinculis Euangeli j: sine consilio autem tuo ni hil volui facere , uti ne velut, it non , ex necessitate , exastorie , bonum tuum esset , sed voluntarium. Forsitan enim ideo discessit ad horam ate , Vt IJ, I s. aeternum , hic , m in luturum fideliter illum reciperes : iam
dixit. que Apostolum se - dixisse. sicut erat consuetudo scribendi: nam de spiritualibus negotiis scribebat, & nunc de his quae in potestate Philemonis erant. Et illud magis proponendum censuit quod valde suadere poterat; quia pro aliorum salute habebatur in vinculis. Σ. Philemoni) Marito iunxit uxorem, deinde filium Philemonis ic Appiae, nec caeteros qui pertinebant ad eos, fraudauit
3. In omnessanctosὶ Ex hoc illud cognoscitur. Nam erga sanctos charitas in operibus demonstrata, affectum , quem erga Deum habes, comprobat. Vnde & optime adiecit ; Vt communicatio dei tuae pera fecia fiat in agnitione omnis boni. . LANFR. Vt communicatio ) Ιd est, communicans fidei nostrae fides tua.
1. In Christo Qui me Apostolum fe
6. AMBRos. Fiduciam multam J Non dixit potestatem habeo praecipiendi, sed fiduciam. Non dixit propter apostolatum, sed propter charitatem , quam erga omnes habebat. Qui enim erga omnes sanctos sic liberalis est, nunquam hanc gratiam postulatam dare pigebit. Cum sis talis ut Paulus) Omne quod summum bonum intelligi poterat , hoc erat in Paulo. Adjiciendo seniorem id
inctum , ad reuerentiam eum inuitauit.
8. LANFR. Talis in Senex erat iste sicut Apostolus, & ideo non vult sibi imperare, sed obsecrare : ipse enim superius dixit:
Seniorem ne increpaveris, sed obsecra utpa
ci. AMBRO s. Pro meo μοὶ Bene primum
dixit propositis eius mutabilitatem , a. ia eius m sic posuit nomen, eo quod sciret non bene tabilitate.
habere de illo Philemonem, propter pristinam eius mutabilitatem. Io. I ANFR Onesimo Onesimus iste se uus Philemonis erat , qui fugiens dominum suum. qu dam furatus est: sed veniens Roma ab Apostolo baptizatus est , quem
Ir. AMBRos. liquando ) Adiecto aliquando alium esse hunc ostendit ab illo, qui dudum.11. Et tibi) In primis dixit. tibi, ut non videatur alienum seruum subtrahere ab eius Domino. Qi md dixit, tibi, con- f. conte templatio obsequii dixit ; quod autem, P δ ὲ Πς. mihi , secundum correptionem eius di
i3. Ministraret Vult dicere; etiamsi hoc fecissem, tuum lucrum erat , ut is mihi ministraret. Nam si seruus tuus ministraret mihi mercedem utique tibi adquirebat. Nec dixit pro te, sed pro tuo commodo. I LANFR. In vinculu Euan e*ὶ Id est,
quae sustineo propter Euangelium, quod praedicois. ζ Hiernum in Id est, aeternaliter tecum
272쪽
Commentarius in Epis . ad Philemon. et O
futurum, ut non dicam tibi. Astute ro- nia in fugam versus est arbitrii per prau1gat ut quod seruus ei debet, sibi dimittat. talem. Ex his vero qu:e faeta fuerant occa Quasi diceret; possem dicere quod non sione accepta, dixit eum recellisse, ut me solum hoc, sed & teipsum debes mihi, sed lior fieret; priebebat enim firmitarem ver- nolo. borum eius, exitus ipsius negotij. Vnde I 6. AMBROS. Eternum) Euidens est quo- nec definitive, sed dubitatiue dixit.
non 17. ut seruum , sed pro seruo charissi naum fratrem , maxime , malde, mihi, quanto autem magis tibi , & 18. in carne ruus , & in Domino 3
iu side firma. Si ergo adiurative J habes me i9. socium , suscipe illum si
cui me si autem aliquid , detrahendo res tum , nocuit tibi, aut debet; hoc mihi imputa. Ego Paulus scripsi mea manu . ego reddam , ut non dicam tibi, quod & teipsum mihi debes: Σo. ita frater. Ego Σ1. te fruar in Do mino . refice viscera mea,hunc in Domino. Confidens in obedientia tua scripsi tibi: sciens quoniam & super id, quod dico, et liberum, vel aliud bonum in facies. Simul autem & para mihi hospitium: nam spero per orationes vestras donari me vobis. Veniam enim ad te. Salutat te Epaplaras concaptiuus meus in Christo Iesu , Marcus , Aristarchus , Demas , & Lucas adiutores mei. Gratia Domini nostri Iesu Christi cum spiritu vestro. Amen.
I . Vt seruum Hoc est recipias eum quod eum recepi. non solum seruile obsequium persoluen- ao. Ita staterj Pro adiuratione posuit. tem. ai. Testuar ὶ Hoc est sic videam te in 18. In carne Statum hunc temporalem omnibus illis, quae secundum Deum sunt, dixit, qui in praesentia habetur. profectum habentem spiritualem , quod I9. Socium ) Si , inquit, existimas nobis meum aestimo esse lucrum. omnia esta communia , recipe hunc , e
CVM I NTERI ECTIS B. LANFRANCI G LOS SVLIS.
N primis dicendum est , cur Apostolus Paulus in hac Epistola soriabenda non seruauerit morem suum, ut vel vocabulum nominis sui, vel ordinis describeret dignitatem. Haec causa est, quod ad eos scribens, qui ex circumcisione crediderant , quasi Gentium Apostolus , m non Hebraeorum; Sciens quoque eorum superbiam , suamque humilitatem demonstrans , meritumof - sui noluit anteferre. Nam simili modo etiam Ioannes Apostolus pro pter humilitatem in Epistola sua nomen ioum eadem ratione non praetulit. Hanc
ergo Epistolam fertur Apostolus ad Hebraeos conseriptam Hebrai a lingua misisse. Cuius sensum , ordinem retinens Lucas Euangelista poct excessum dea ti Pauli 'soli Graeco sermone composuit.
273쪽
ros B. Lanfranci Archiepiscopi Cantuar.
4.1. Vltifariam , 4. multisque modis factu olim Deus loquens Pa- , t V tribus in Prophetis , ρer Prophetas: nouissime diebus istis 3. locutus est nobis s. in filio , per filium, in eo , quὸd homo, quem cons mut haeredem uniuersorum , quae tunc per ipsum facita sunt per quem recit& saecula , secundum ouod Deus. 8. Qui cum sit splendor gloriae , procedens a Patre , O llendor a fle, non tamen diuersus , sed eandem habens jubstantiam J & s. figura , meritas , substantiae eius , portamque, regens, omnia verbo virtutis suae , iussu potenti , IO. II. purgationem peccatorum raciens, non tamen portans peccata , sed dejciens , I 2. fedet ad dexteram maiestatis cum dexteram , nec Distram Deus habeat, quat statem eius, sis , dexterae sedem appellamus in in excelsis : tanto melior Angelis est ectus, quanto d.fferent1us prae illis nomen haereditavit. Cui enim dixit aliquando Angelorum : Filius meus es tu, ego a 3. 14. hodie , in aeternum , ge
I. T AN p R. Multifariam , sec. J Con- is eius indignationis ec inuidiae eorum audito nomine Pauli Apostoli, s lita cessat salutatione; et si ideo eius Epistola
denegatur , quia eius nomine no titulatur,
nullius esse, simili ratione probatur. 2. Multifariam J Vt de propheta cui prς-
a Oseer .a. cepit a uxorem accipere fornicariam. Et
de illo cui praecepit ponere lumbare subh lapide , 8d post quadraginta dies Visere, quod visens inuenit quia computruit. Et
d. II. humano fimo; sed quia non posset comedi, post praecepit tegi bovino. 3. LMultifariam J Id est, aliquando pro Cpera , aliquando aduersa praedicens: aliquando Prophetarum verbis,dcaliquando eorum factis futura ostendens. . AMBRO s. Multisque modis) Tota intentio B. Apostoli in Epistola, Hebraeos ad fidem Christi conuocare, eminentiamque gratiae , quae per filium data est, a legalibus discernere verbis. F. LANF Locutus eji nobis in Filio, cte.)Commendato Filio, commendat nouum Testamentum ab ipso datum & humiliatis Angelis, humiliatur per illos vetus da
6. AMaxos. In lo) Quasi diceret per Filium, sicut in multis locis Epistolarum inuenitur praepositionibus indifferenter
7. Haeredem Hoc estDominum totius munisi ; nec iam portio Domini tantum
Iacob, & bors eius Israel, sed sicut in Psalmo de eo legitur: Posula a me,s dabo tibi
8. Qui cum sit stlendorὶ Vbique quidem
religionis nobis est opus intellectus, maxime autem ubi de Deo aut loquimur, aut audimus. Oportet autem ubi sermo deficit , vel cogitatio, glorificare nos Deum, quo d talem Deum habemus, qui & intellectum transcendit ec cogitationis intui. tum. Merito autem splendorem eum dicit , qui est lux mundi, lumen de lumine , insinuans nobis Patrem. Per splendorem autem unitatem declarauit essentiae , dc duas aperuit personas in gloria de splen
s. Figura substantia) Haec figura aequa.
litatis praebet iudicium , dc figuram dicit quod alio loco formam : Q ut cum in forma Dei esset. Io. LANFR. Purgationem Aperte Pa- f aperit, trem exhibendo humanitatem, quam as 'ri ypR i. sumpsit pro nobi S. II. AMBRO s. Purgationem ) Ad humilia incarnationis descendit dicens: purgationem peccatorum faciens per passionem. 1 r. Sedet in De resurrectione & ascensione eius nos instruit. Per dexteram autem magnitudinem demonstrauit hono
ternitate ι nec melius potuit eXprimi aeternitas, quae continuauerit.
14. Ego hodie genui te, sec. Probatur filius esse, na ipse est Pater, quia ipse dicit, quod est Era tui in Patrem, O Ese erit, Oc.
274쪽
Commentarius in Epist. ad Hebraeos. et O
nui te λ Nulli itaque. Et rursum, cui Angelorum dixit: Ego ero illi in patrem , & ipse erit mihi in filium ' 13. Et cum iterum Pater 16. introducit, introducere distomi, id ea, incarnari, primogenitum in orbem terrae, dicit. 17. Et adorent eum omnes Angeli Dei. Et i8. ad Angelos, de An
gelis , quidem dicit : Qui facit Angelos dum sunt misit θ suos, spiritus, &ministros suos , dum a fistunt Deo J flammam ignis. Ad filium autem:
per Prophetam , is . et O. Thronus tuus Deus Fili, in saeculum Leculi: virga aequitatis, a. I. virga regni tui. o. Dilexisti iustitiam, & odisti iniqui tatem : item dignior est, quia maiori dono Spiritus sancti uncitus est, quam alijsandii ; nam scriptura dicit: ) Σ3. Propterea unxit te Deus , Deus tuus, oleo exultationis, i irituali gratia , quae laetificat, prae et . participibus tuis, plus aliis sanctis: Et, tu Fili 11. in principio ne iideretur pserior: mel tu Pater in Filio , qui est principium ) Domine terram fundasti & opera
manuum tuarum , Fiij, qui est manus Patris, uel ad literam , sunt coeli. r. 6. Ipsi peribunt, mutabuntur , tu autem permanebis, dc omnes ut Vestimentum veterascent: Et velut amictum mutabis eoS, & mutabuntur e tu autem idem ipse es , & anni tui non deficient. Item probat, quia dignior est, mi pra Ad quem autem Angelorum dixit aliquando : Sede a dextris meis , quoadusque ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum Z 27. Nonne omnes, sunt 18. adminil ratorij spiritus, in ministerium missi pro pter eos, fideles, qui haereditatem capiunt salutis'
II. Et eum iterum Ordo, Et cum introducit, &c. Iterum dicit. 16. Introducit primogenitum, oc. Item probatur quia dignior est Angelis, nam adoratur ab eis ;& omnis qui adoratur, dignior est adorante. Deinde etiam probatur ipsos esse indigniores, qui ministrant ei; &hoc ab auctoritate ; quod est , ἐAngelos , c. Et , qui facit An elos, sec. II. Et adorent ὶ Incarnatum Verbum adorare admonendi erant Angeli , in ipsa diuinitate admonitionis non indige
18. Ad Angelos) ordo. Qui facit spiritus suos Angelos ; & flammam ignis suos
ministros. I9. Thronus tum Deus ) Item probatur dignior, nam Thronus, id est, sedes eius de sceptrum eius manet in aeternum; quod non est Angelorum. 2o. AMBROS. Thronus tuus Thronus Dei ad iudicium pertinet futurum : in faeculum saeculi ait: quia nouissimum iudi .cium aeterna discretione stabit. 2I. Vnga regni P Haec virga fortitudo est
inuicta, aequitas rectissima, inflexibilis dis.ciplina. ,1 Dilexist) Ipsa est virga recta, amare aequitatem, odisse iniquitatem. M. Propterea ὶ Vnctus Christus & regem significat, & sacerdotem ι sed illa naturavnctus dicitur, qua natus & passus; quod dicit Deus, praeconium magnae dilectionis ostendit. Oleum laetitiae est, peccati maculam non habere; unde conscientia eX- hilaratur, quando nulla asperitatis recordatione mordetur.
et . Participibusὶ Filiis hominum dicit.
a J. In 81 incipio, Domine) Post humanitatis excellentiam, iterum ad aeternitatemflij se conuertit. 16. Ipsi peribunt in Pereunt ab eo quod
sunt, dum immutantur in melius. Quoad queponam inimicos tuosὶ Per. al. Donec
pedes Domini stabilitas aeterna significatur; ubi tamqua vestigiis positus,omnipotentiς virtute consistit: his pedibus constat este subdendos, qui vitiis derelictis eius praedicationibus inclinantur. Donec vero non hic finem temporis, sed aeternitatem demonstrat. 27. Nonne omnes θ Filius solus saluat; isti saluti praedestinatorum deseruiunt: nam Angelum ad Mariam legimus misi im :pastoribus etiam Sc mulieribus in resurrectione Angeli apparuerunt.
bato filium esse digniorem, probat quoq; Angelos esse indigniores; sunt enim ei dichominibus administrantes.
275쪽
1Ο8 B. Lans ranci Archiepiscopi Cantuar.
I. 3 Ropterea Σ . abundantius oportet obseruare nos ea, quae audiuimus,
Ergo quia dignior Angelis , dignius est prxceptum , quam uetus datum per Angelos m quia dignius est , oportet nos illvis seruare, ne forte 3. pereffluamus , evanescamus opere in fide. Si enim qui per Angelos dictus est 4.3. sermo , factus est firmus, & omnis praeuaricatio, & inobedientia meteris legis accepit iustam mercedis retributionem z quomodo, nullatenus, nose me mus , si tantam G. neglexerimus salutem ξ noui Testamenti scilicet, 'non tantum sermonem. T. Quae salus cum initium accepisset humilitatis gratia dicit in nobis , non mi in imo confirmaretur, dia erat enim non ab eis acta
cepisse. J enarrari per Dominum Chri Jum ab eis , Aponiolis, qui audierunt,
in nos confirmata est , contestat e Deo , testimonium perhibente 'verborum si nis, & portentis, de variis virtutibus, & Spiritus sancti stiritualium gyattiarum distributionibus diuisis secundum suam voluntatem. Non enim 8. Angelis subiecit Deus s. orbem terrae futurum , de quo loquimur. P batur quia dignior ; quia Pater ubiecit ei orbem terrae, nam omnia , quia Psalmista dicit, quod testatus est , oec. in Io. Testatus est autem in quodam loco quis , mel de quo loquimur testatus est quidam , dicens : Quid est homo , quod memor es eiu S , aut ii . filiuS hominis quoniam visitas eum γMinuisti eum paulominus i 2. ab Angeli se gloria & honore coronasti eum:& constituisti eum omnia et bubiecta sunt , quia ipse super omnia constitutus est in super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius. In eo enim omnia subiecit, nam nihil dimisit, a contrario) quod omnia ei sub iecit , nihil dimisit non subiectum m ita orbem subiecit ei. Probatur quod
i. π AN p R. Propterea) Quia tantam cui iram habuit & habet Deus, ut& fi lium suum pro nobis fecit incarnari ;Angelos suos in ministerium nostrum quotidie inuitat.1. AMBROS. Abundantiusὶ Hoc est amplius quam in lege solebamus audire. 3. LANFR. Ne forte per effluamus Ne peius puniamur , ideo quod cognouimus, notum postposuimus. Vel quia iam ex parte decidimus, ne ex toto decidamus. 4. Sermo se ius) Veteris testamenti legem dicit, quae per Angelos data est Moysi. Non enim Deus per propriam substantiam loquebatur ei; sed Angeli in persona Dei. 1. Sermo facitus es mus) Oportet nos
seruare sermonem eius ; nam srmus est: firmus enim factus est sermo datus per Angelos. Oportet nos seruare, & si non seruauerimus, puniemur; nam qui non seruauerunt legem datam per Angelos puniti fuerunt. 6. AMBRos. Neglexerimus) Per hoc si1-gnificat quia non erat tanta salus in veteri Testamento : illa enim temporalis , haec perpetua. . LANFR. suae cum initium in Diceret quis, quis nobis annutiauit illam salutem
Respondet: Quae cum mit Ium , sec.
8. Angeli J Adhuc persistit in eodem, volens probare differentius prie Angelis
9. Orbem J Orbem teme hqe intelligit
uniuersitatem omnis creaturae in futuro taculo; de qua terra alias dicitur : Portio
Io. AMBRos. Te tus es) Cur nomen Prophetae non posuit Existimo non abscondentis affectu, sed ostendentis multam eos habere scientiam scripturarum. ii. Filius hominis J Visitauit cum Verbum caro factum est,& habitauit in nobis. Nam visitare dicitur , quando medicus ad infirmos ingreditur. ii. Ab Angeias Bene autem dixit , paulo
276쪽
Commentarius in Epis C. ad Hebraeos. 2G9
dixit inuturum est de quo loquimur. Nunc autem necdum videmus praesenti culatione omnia subiecta ei. 13. Eum autem , qui modico quam Angeli minoratus est, videmus Iesum, propter passionem..I . II. mortis, gloria resurgendo & honore coronatum e 16. ut gratia Dei, id est , ipse Christus , vel per gratiam , t 7. pro omnibus gustaret mortem, proprie gustauit. 18. Decebat enim eum , Patrem propter quem omnia , pro cuius laude dc
per quem omnia facita , qui multos filios in gloriam per praedestinationem
adduxerat, authorem Christum salutis eorum per passionem consummare. Qui enim sanctificat Christus, & qui sanctificantur homines , I9. 2Ο. ex uno Patre omnes. Propter quam causam , quia ab uno stiant, non confunditur , erubescit , Σ t. fratres eos vocare , .sicens : Nunciabo nomen tuum fratribus meis : in medio Ecclesiae laudabo te. Et iterum : ί probatur , quia ab eo pendet J 22. Ego ero fidens in eum. Et iterum quia
i se Epi copus, sibi subditi pendent ab ista ) Ecce ego , 23. 24. & pueri
mei, quos dedit mihi Deus. 23. 26. Quia ergo pueri communicauerunt carni & sanguini, id ect , sunt veri homines , & ipse similiter participauit facitus homo verus eisdem , carni sanguini tui per mortem destrueret eum, qui habebat mortis imperium , id est, diabolum: cuius imperium mortificabat J 27. & liberaret eos , qui 28. timore mortis per totam Vitam
minus ab Angelis : quia etsi corpus mortale assumpsit , tamen peccatum non habuit. 13. I ANFR. Eum autem Ordo. Eum autem Iesum qui modico quam Angelis mi noratus est propter passionem mortis; ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem; vi emus gloria & honore coronatum: Mest hyperbaton , id est , ordo confusius; qua a figura frequentius utitur in Epistola
i Mortis Quasi aliquis diceret, an Deus Pater morti tradidit Filium suum ZIta, inquit, ciui enim janctificat , or qμi,
I 1. Mortis, gloria in Id est, mortis ita sustceptae , ut pro salute hominum gustaret mortem , hoc est cui iungitur , Ut gratia
Deipro omnibus uuaret mortem : alioquin
nisi gustaret pro omnium salute mortem, cassa esset& irrita. 6. AMBRos. Vt gratia Dei) Ipsum gratiam nominat, qui pro omnium salute gustauit mortem: proprie gustauit, quia brevi tempore in illa fuit. Gloria coronatus est in resurrectione; honore in confessione
paternae maiestatis. IT. LANFR. Pro omnibus gustaret mortem in
Ideo gustauit , nam decebat. Decebat Deum, dc potuit per Christum consummare, id est, saluare nos; quia Christus Scinos ab illo sumus; quod est , Aut enim,
38. s Decebat Decebat enim , inquit,
Deum Patrem, ut per mortem consummaretChristum auctorem salutis humanet. Cur autem decuerit multis causis praeterimissis, duas paulo post dicit; Viper mortem deserueret eum , qui habebat mortis principium , id est, diabolum: es liberare, orc. I 0. Ex mno omnes j Id est, ex unius patris dispositione pendent. 2o. AMBRO s. Ex uno omnes) Unus enim est Deus, a quo omnia; sed ille aliter , aliter nos: ille quasi proprius filius, nos adoptiui. 11. Fratres eosὶ In eo quod dicit non erubescit fratres vocare, ostendit non naturae esse fraternitatem nostram: sed i sericordiae eius δ humilitatis multae.1r. Ego ero De suscepto homine hoc est dictum. 23. Elpueri mei Pueros propter innocentiam nominauit, de quibus ait Dominus in Evangelio : Sinite
ad me. 1 . LANFR. Pueri Pueros vocat fideleS, Ioan. g. a
sicut in Evangelio: fueri nun se i pulmon' iή h tarium habetis. Et alias : Nisi effluamini a scut puerisse. Et Apostolus t Malitispar I. Cor
Quia dederat Pater homines illi futuros honori & illi futuri sui, carne & sanguine compacti erant , placuit Christo homo
fieri. 16. AMBRO s. Guia ergo pueri Vt habe ret unde gustaret mortem proPueroruni salute et . LANFR. Et liberare eos) Homines ii berauit ; quod probat a contrario non
enim Angelos, nam si Anzelos liberaret
277쪽
1im B. Lan anci Archi episcopi Cantuar.
an elicam naturam assumeret , sed nus- more mortis, seu corporis, seu animae, per quam Angelorum naturam prehendit, totam vitam obseruabant legenae quos lien, o dec berauit Christus , seu ab interno , seu ab
α8 Timore mortis ) Fideses dicit, qui ti- importabili iugo legis. Σ'. obnoxij erant legis seruituti. 3 o. 3s. Nusquam enim Angelos , Ange licam naturam , apprehendit, sed semen Abrahae apprehendit , sed humanam naturam. 32. Unde quia semen Abrἀhae apprehendit Del quia participauit carni, sanguini J debuit per omnia fragilitatum fratribus sinDilatari, 33. Vt expertus in se hominis miseriam milericors fieret , & fidelis Pontifex ad Deum , 3 . Vt repropitiaret , condonaret, delicta populi, quod potest: ideo similari. In eo enim 3s. 36. in quo in carne in passus est ipse,& tentatus , potens est , modo accepta incorruptibilitate , & eis, qui tentanetur , auxiliari. 29. A M B R o s. obnoxii erant Serui si
quidem omnes fuerant mortis; quia mortem timebant.
3O. I ANFR. Nusquam enim in Probat superiorem causam; quia ideo homo tastus est Deus , ut mori potuisset: nisi enim pro humana salute mori disponeret, apparere volens hominibus, non hominem, ted Angelum, in quo loqueretur , assume
3I. AMBRos. Nusquam enim Angelos )Quia dixerat, Guoniam pueri communica uerunt carni se sanguini , s ines militer participauit eisdem: ideo, inquit, nin μη Angelos apprehendit , sed semen Abrahae V-yrehenit. Quare dixit apprehendit' Quia nos quasi recedentes ab eo, & longe fugientes insecutos apprehendit; S in unam personam nostrae fragilitatis naturam sibi
32. Vnde debuit) Non itaque alia fuit causa illi per omnia fratribus assimilari, nisi ut fidelis pontifex in nobis, nostri i-que propitiaret peccatis 33. LANFR. Misericors J Reuera non vocatur misericors nisi homo : misericors 1 misero corde dicitur: sic B. Gregorius in moralibus.
3 . Vt repropitiaret probat quod potest condonare delicta , id est , auxiliari nam per diuinitatem, & per carnem ' Per di
uinitatem quia etiam per carnem.
3J. AMBRO s. In eo in quo passus est In eo, id est, in homine in quo palsus est, potens est tentatos adiuuare ne vincantur, quia tentationes nostras sicut homo in seipso per experimentum cognouit.
36. I ANFR. In quo passus estJ In carne passus, est & tentatus est, & in carne tentatis auxiliari potest.
i. I TNde quia potens auxiliari) L. fratres sancti , vocationis cadestis, participes , 3. considerate , cognoscite , honorate , Apos solum , &Pontificem confessionis sidei nostrae Iesum 1, . qui fidelis est ei, qui fecit illum,
LANFR. Vnde ratres, oec. in SuperAISmonstrauit Christum digniorem Angelis , nunc monstrat digniorem &Moyses ut veteri nouum preserat testamentum '2. AMBRos. Fratres sancti) Animos eorum vult erigere ad excellentiam promis-
sonum Dei, nominans eos fratres charist smos ad coelestia vocatos.
3. on erate 'Ossolum Id est, cognoscite quis est Iesus Sacerdos & - aliquis,& non habens opus alia consolatione. 4. uis fidelis J Asserit eum fidelem, id est, deuotum defendentem ea quae sunt
278쪽
Commentarius in Epist. ad Hebriae os . all
illum , sicut & Moyses in omni domo eius populo Iredaeorum. 1. Amplioris enim gloriae iste prae Moyse dignus est habitus, exponit ) 6. quanto ampliorem honorem habet domus , qui fabricauit illam , quam seruiens in ea. Omnis namque domus fabricatur ab aliquo e qui autem Omnia creauit, Deus est. . Et Moyses quidem fidelis erat in tota domo eius tamquam famulus, in testimonium eorum dicendo quae dicenda erant Christus vero tamquam filius in domo suae quae domus sumus nos, 8. si 9. fiduciam,& gloriam spei usque ad finem, firmam retineamus. Io. Quapropter sicut dicit Spiritus sanctus : Hodie si vocem eius audieritis, noJite obdurare
corda vestra , sicut in exacerbatione obdur inerunt patres , secundum diem, in tempore, tentationis in deserto , Vbi tentaverunt me patres vestri ; probauerunt me , & viderunt opera mea sicut Dei quadraginta annis e propter
quod , quia tentaverunt, infensus fui generationi huic , & dixi : semper,
nam assidue , errant corde. Ipsi autem non cognouerunt Vias meas , praecepta mea, sicut iuraui in ira mea: si sapsiopesis o introibunt , non introibit qui quam , in requiem meam. Videte fratres , ne sitis increduli, ne forte sit in aliquo vestrum cor malum , incredulitatis , discedendi a Deo vivo sed adhortamini vos metipsos per singulos dies, donec hodie in praesenti dum licet ) cognominatur , ut non obduretur quis ex vobis ii . falla cia peccati. Causa cur non debeamus obdurari ) 12. Participes enim Christi, ivt membra capitis, est echi sumus : 13. si tamen 1 . initium substantiae eius , si ei quando substitimus, usque ad finem firmum retineamus. Dum dicitur Hodie, in praesenti, si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra, quemadmodum obdurauerunt patres metiri in illa exacerbatione. Responsio. Quidam enim audientes, exacerbauerunt, sed non uniuersi qui
profecti sunt ab AEgypto per Moysen. Quibus autem infensus est qua
draginta annis 3 Nonne illis , qui peccauerunt, quorum cadauera pros rata sunt in deserto ' Quibus autem iurauit non introire in requiem ipsius , et et terram promi pionis, nisi illis, qui increduli fuerunt ' Et videmus, quia non potuerunt introire propter incredulitatem.
eius, non permittentem corrumpi.
3. LANFR. Amplioris enim est, Ac.ὶ Dignior est, nam amplioris gloriae est, siquidem creator est, & Moyses creatura: Omnis creator amplioris gloriae est , quam creatura: nam fabricans domum, maioris honoris est, quam domus.
6. euanto ampliorem, sec. in Probat quia debent considerare , id est , honorare Christum , quia amplioris dignitatis est, quam Moyses; & hoc a simili, & a pari. 7. Et Myses quidem Probat quia dignior est Christus Moyse : Omnis enim filius dignior est in domo patris , & sua,
operationem, per quas spem habemus.
s. Si fiduciam se ossoriam , sec. J Ergo ut
eius domus simus, fidem habere debemus, igitur non debemus esse incredulis Quod est, videtestatres ; potest enim illuc usque pendere sententia. Io. Vuapropter sicut dicit, sec. Quasi dicat: Ergo quia tantae dignitatis est, lator noui Testamenti , non habeamus cor obduratum, sed illius praeceptis adquiet-
11. Fallacia peccati) Peccatum vocat di bolum , vel incredulitatem, quo vel qua fallantur infideles, ne credant quod credendum est.
I 2. AMBRos. Participes enim Christi ) Id est, unus effecti sumus eum illo; si quidem ipse caput est, &nos membra. i 3. Si tamen initium) Quid est initium substantiae 3 Fidem significat , per quam subsistimus & Deo nati sumus in filios. IG. LANFR. Initium substantia j Substantia vocat fidem; quia ipsa velut fundamentu bonis operibus substat,id est, iacet.
279쪽
111 B. Lansi anci Archiepiscopi Cantuar.
TImeamus ergo si si ili J ergo nec nos intrabimus exictentes increduli,
ergo timeamus , ne forte relicta pollicitatione introeundi in requiem eius , id est , aeternam requiem , existimetur aliquis ex vobis deesse. Cur timeremus ' illis tantum nuntiatum est. Etenim & nobis nuntiatum est,
quemadmodum & illis : sed non profuit illis sermo auditus, non admistus, creditus , fidei ex iis quae audierunt. Ingrediemur enim s nuntiatum est nobis , nam ingrediemur ; et sed nobis , qui credidimus, ingrediemur j in r quiem eius , qui credidimus: quemadmodum dixit: probat quod non profuit , nam non intrabunt in requiem J Sicut iuraui in ira mea introibunt aposiopesis 3 in requiem meam , terram promisitonis : i. & quidem operibus ab institutione mundi perse istis. Dixit enim in quodam loco de die septima sic Σ. Et requievit Deus die septima ab omnibus operibus suis. Et in isto rursum : Si introibunt in requiem meam. 3. Quoniam ergo superest introire quosdam in illam, & ij, quibus prioribus annuntiatum est , non introierunt propter incredulitatem : iterum terminat diem 4. quemdam, Hodie in David dicendo, post tantum temporis, sicut supradictum est: Hodie si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra. 3. Nam si eis Iesus c. requiem praestitisset , nunquam de alia loqueretur , posthac , die. 7. Itaque relinquitur sabbatismus populo Dei. Qui enim ingressus est in requie eius; etiam 8. ipse requieuit ab operibus suis, sicut a suis Deus. 9. 1 o. Fe-
I. T ANFR. Et quidem operibus J Probati duas esse requieS, unam terrenam,
quae promissa est Iudaeis; aliam caelestem quae promittitur nobis. Et est responsio, quasi aliquis diceret : Quare dixisti ingredimur in requiem, cum in nullam promissionis terram intrare nobis non tantopere utile sit Z Duae , inquit , requies
1. Et requieuit Haec est requies , quae promittitur sanctis, videlicet caelestis, ineffabilis Dei suavitas. 3. uoniam ergosuperes Quia quidam, inquit, intraturi sunt in requiem Dei caelestem , de hi quibus annuntiatum est in deserto non introierunt, quia verbum non crediderunt. Admonentur priesentis temporis fideles, ne obdurent corda sua verbo Dei, sicut obdurauerunt superiores increduli: eos enim vocat cum dicit : Nolite
. uem am Ordo. - Quem dampos: tantum temporis hodie in David di cendo , sicut supra dictum est: mi si,
s. Nam si eis Iesu, Non est iste Iesus Saluator mundi , sed Iesus qui etiam Io
sue nominatur, a quo populus Iudaeorum ductus est in terram promissionis ; qui si veram requiem eis praestitisset, nunquam
post illam hac die, id est . hodie, hoc tempore Dauid de alia loqueretur. 6. Requiem praestitisset Illi ingressi sunt id est, illis non dedit requiem illam ; nam si illis praestitisset, nunquam de alia locutus fumet. Vel respondit non omnem requiem tribuit eis Iesus Naue, nunquam de alia) omnem requiem, id est, tempor lem & casestem. 7. Itaque relinquitur ) Concludit quod superius probabatur. Quasi diceret: in .gredimur igitur in requiem. 8. AMBROS 'ferequieuiti Requies Dei operum persectio intelligenda est: per illam vero requiem, quae aeterna est. nos ad aeternam prouocat, quam sabbatismum nominauit, non requiem, quia Iudaeis loquebatur : nec vult rate sabbatum in regno Dei, Ut iterum quis minde reuertatur
ad opera laboriosa, sicut in sibbato carnali fecerunt. Istud vero sabbatum Dei quicumque intrat, requieuir perpetuo ab operibus suis, sicut Deus a suis 9. Festinemus ingredi Quoniam non
280쪽
suffcit fides, sed debet addi fidei digna vita , si enim meruerunt terram, qui mUrmurati sunt, quomodo merebimur caelum indifferenter viventes ut Gentes IO. LANFR. Festinemus ergo ingredi) Id
est, quia requies illa aeterna est, ergo festinemus fide ingredi. Vel, ergo quia illi per incredulitatem non ingressi sunt, ergo
nos per fidem ingrediemur in illam. 'stinemus ergo ingredi in illam requiem: ut ne i I. in idipsum quis incidat incredulitatis o . exemplum. 13.1 . Vivus est enim sermo Dei, & essicax &
penetrabilior omni gladio ancipiti: & pertingens usque ad diuisionen. s.
16. animae ac spiritu S , II. compagum quoque ac medullarum, & discretor cogitationum , & intentionum cordis. Et non est ulla creatura inuisibiliqin conspectu eius : omnia autem nuda & aperta sunt oculis eius , 18 ad quem nobis sermo. Habentes 'ergo Pontiscem magnum, qui penetrauit caelos , Iesum Filium Dei: teneamus confessionem. Non enim habemus fontiscem qui non possit copali infirmitatibus nostris, tentatum autem per omnia is . a c. pro similitudine absque peccato. Adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratiar, ut misericordiam consequamur, & gratiam inueniamus 21. in auxilio opportuno. II. AMBRos. In ipsum inererilitatis Id est ne in similia incidamus, ne eadem patiamur, qu:e illi palli sunt.
Ir. I ANFR. Exemplum Exemplum in creJulitatis vocat vindictam Dei, qua tanta illata est, ut exemplo aliis esse valeat , ne increduli esse praesumant. I3. AMBRos. Vivus es eis m ) Osten .dit hic nos eumdem habere iudicem qui illos propter incredulitatem eorum dam
si incredulis respondet. An nouit Deus si credo, vel non credo ' Viuuς est, inquit, Dei sermo, id est, Verbum Patris homo Christus, &C. II. AMBRO s. t Animae ac Spiritus Anima vivimus, spiritu intelligimus: Sc tam efficax est Dei iudicium , ut discernat inter carnalia & spiritualia. I 6. LANFR. Animae ae stimius Discernit Filius inter animam &spiritum ; quia ipse nouit quid homo cogitet, aut faciat
propter terrena commoda, & propter caei T. Compagum) Compages vocat con-niuctiones cogitationum ; medullas intentiones eorum: & idem apertius repetit cogitationum & intentionum. Et est ordo discretor copagum,&c. Si enim cogitatio cogitationi colungitur, ipse nouit quae sit secundum Deum, vel secundum si culum: ipse quoque qua Vergat intentio cogitantis , siue bonum, siue malum videatur esse quod agit.
13. Ad quem nobis fermο ὶ Ad Christum
erit nobis sermo, quia sibi reddemus rationem de actibus nostris in die iudicii. I9. AMB Os. Pro similitudine ὶ Similitudinem itaque peccati habuit; quae ramen caro illius absque omni peccato
eto. LANFR. Pro militudine peccatiὶ Pro similitudine, id est , secundum similitudinem, videlicet secundum carnem; quia
in similitudine hominum factus est. Vel pro similitudine, id est, pro exemplo dando fidelibus , ut id ipsi absque consensu
peccati tententur : obseruantes ne inducantur in tentationem. Vel ita, pro similitudine, id est . propter similitudinem ;propter carnem scilicet quam gerebat: nisi enim aliis hominibus similis esset, tentare eum diabolus non auderet. ordo, tentatum per omnia absque peccato. LI. In auxilio ὶ Auxilium Dei semper est opportunum; quia in necessitatibus sub uenit; sicut in Psalmo : Adiutor in opportunitatibus, in tribulatione.