Opuscula

31쪽

tare tiando quiescunt in ,illis situ est,ut motu ex se auspicentur e cuiusmodi est motus illorii corporum grauiud leuiu, quae sunt inanimia Proinde ob egestauetem sermonis cum Graeci, tum Latini ea Pe , hoc est lati transfertur ad omisnia genera motuum, qui sunt in loco decientur ad locum ivlotus porrd, qui est in loco duplex est genus, alterum commune,d alterum proprium com/mune est, quod pluribus in rebus inest, quam caetera genera motuum, d perplura vagatur genera pluribus qui dem in rebus,quoniam haeret&corpo/ribus caducis,tam simplicibus,quam copositis,ato adeo coelestibus, celestia naque in loco mouentur. Perplura vagaritur genera,quoniam transfertur ad accretionem,uad imminutionem: nam accretio motus est, quo non tota mole,

sed partibus corpus mutat locum, uti

32쪽

stirpes, quae crescentes occupant atri pliorem locum humi adhaerescentes: imminutione accipiunt humiliorem taminorem locum . Et si nec in accretioue ne neo in imminutione mutatur locus tota mole,tamen hic motus differt a motu coeli,quia coelum in eodem loco seni per conuertitur, eundem perpetuo te,nens locum,partibus per vicissitudinem subeuntibus. At vero motus proprius est ille, quo corpus omnino, S tota sua mole mutat locum Iccirco philosophi

audito nomine motus,per antonomasia intelligi volunt mutationem loci,quam oest, Aristote.nuncupauit:quem

admodum medici bilem sine aliqua ad

iunci ione xa ciet, intelligunt flaua. Nec solum est communis, di proprius, verum etiam est prior omni motu,tum natura,tum ratione,tum tempore. Pro

inde nemini debet mirum videri,si Aria

33쪽

saepe lationem diuisit in tres motus species , unam propriam ec reliquas duas communes . Caeterum qualiacunque sint genera motus, diuisione ha/henus inuenta,necessarium est, utina beant remobilem sibi subiectam: ia omnis motus est in re mobili, hoc est in eo, quod mouetur, ut caleia tio est in ligno, non intermino a quo incipit,veluti an frigore, ei in termino in auem desinit, ut in calore, quia est formati finis,finis autem est immobilis:

proinde admonet Auer . cum eo non esse disputandum,qui cogi tacta contendit formam moueri,quemadmodum inter initia explanabam. At si in aliquo esset termino, verisimilius est in termino ad quem tendit motus,esie, quam in eo unde fit:quia motus sumit nomena terae mino. que desinit, i motus in iis denominatur generatro,quanquam incipi a

34쪽

teritus,quatiauis incipiat ab ente: ni brus in calorem desinens,nominatur calefactio:quanquam, incipit a frigore.&lotus ergo est in eo quod mouetur, quia est sua materia ii qua est id quod ostendit breuis propria definitio tradita ab Arist.; phy definit enim motum esse Endelechia rei mobilis,ut mobilis este ergo motus est in eo, quod mouetur:ec quia res mobilis patitur crecipitinoistum, ideo motus saepe vocatur passio. Sed quo ad res mouetur,aemotus viroque termino ita concluditur, ut partim sit in termino, a quo recedit, de partim in termino ad quem accedit, sed nullo adhuc perfecte potatur, interea motus est quandiu enim motus tutandiu est,ibi desinit fieri, continuo etiam de si ut esse perpetuo fluit e nunquam Imanet in re mobili,quamcbilis est:

35쪽

res nam , in qua st motus,nobis in dicat eius naturam cuius rei illud ei argumenturim,quod talam narium conis sueuinius appellare, qualis est res mois balis,qua mobilis est. Ne longius abie. ris,res mobilis censetur etse,quia potastinoucri aut per se, aut ex accidenti aucper partem. Per se ea est quae habet in se motu nil motus nullo pendet. Ex accidenti eid, aut pei tu , aut non perpetud: perpetuiquidem, quia nuta quam per se mouetur quandoquidem semper alterii reat, tomnia accidenistia, ut aiscetiones, ut anima non per

petud quidem,quia aliquando mouetur

per se, ut nauta mouetur quidem per accidens, sed absolutus e separatus a nauigio,per se moucturiPc partem mobilis res potest referri ad mobilem ex accidenti non perpetudes Vt dicimus Socratem male valere , quia oculus I, i

36쪽

Ec PHRA SIS duntaxat male uale aut eundem moueri quia mouet manun vel pedem, vel aliam partem corporis . Addidi non perpetuo, quia pars separata a suo toto , nihil vetat quin per se moueatur. Itaque quemadmodum res mobilis variatilia motum in ipsa cieri tot modia iudicamus iter autem ab aliquoi cessarium est principio: quoniam quod mouetur,id omne moueri ab aliquo morore oportet, quem saepissime Philosophi agentem nominauerunt:idia huc relatus ipse motus actio appellatur,ab agente nomen deducens, quemadmo

dum remobili,in qua est, o recipitur,dicebam modo appellari passionem:

utraque enim cum acti tum passio motus est Consequitur nassi naturam mo toris pariter,atcbmobilis,ut triplici modo mobile simul e motor variant, ita

quoc motum utariare comperimus.Na

37쪽

motor,qui est author motus,aut mouet per se, aut ex accidenti,aut per parteriret ut medicus medetur alteri per se Ex accidenti ut medicus sibi medetur per accidetis,quia accidit medico esset gro, nullus enim agens arte in se agit nisi per accideris,ut muscus medetur, mus cus aedificat ex accidenti, quiaaccidit medico esse musico, pariter re aedificatori esse musico.Per partem mouet,ut dicere consuevimus,Socratem ferire, quia sola manu serit, karborem esse in aqua quia radix eius pars,hcret aquae.Haec sani multiplex motoris natura transferuetur in naturam motus qualis enim est

motor,talem efiicit motum.Porro motor

quia est principium motus, ideo erit rei mobilis inqua est motus,aut internum, aut externum internum est ciens moatus primo ruper se, non ex acciden ti, propterea efficit motum naturalem:

38쪽

quia corpus ii obile eo mouetur, tio sua principi uinclinate propedet, quod dicitur natur uturiura aut qrs est princi/pio eius inclinati di id prope lorastino nullis vocatur grauitas e leuitas: pro pensio ei dicitur e cla . De illos uniis tur sentcnt a piopenso sequitur graaritatem reicuitatem grauitas: leuitas formam,per quam corpus cbile o cst, exit in opusΣed utrum grauitas, leuitas sit natura,nunc non facio meam ii tem:satis est mihi habere pro comperto, de sententia Aristotelis, motum naturalem cieri a motor siue a principio in terno. Externum principium, quod eo mouc corpus ebile, quo principium

internum non inclinat motum violenatum etficit:Vt motus corpolis leuis lcersum,d grauis sursum,violentus cst:mouetus igitur violentus cst qud pellitur corpus mobile a motore externo,o alloqui

39쪽

dem, ut praesente,aut absente praesente uidelm,aut vehentesaut trahenter abissent vero, quia abest a toto motu,& adest initio imotus, qualis est motus ille, qui dicitur iactus a Latinis,agraecis . di I ictum pori 6 absente mctore pro dum opinatur Plato per antiperistasim, hoces ex appetitu quodam naturali aera 'occupandi subito illum locum,quem antea implebat corpus proiectum, id ne detur locus vacuus corpore et aerenim, qui circumstat de obsidet iactam sagittam,aut aliud missile, dum occupat locum destitutum corpore, interea pellalit sagittam tabefficitur iactus ex per mutatione locorum secundum dogma Platonis rid tamen Aristoteli non, pq g probatur Is enim in physicis causatur pulsum, quem nominat o dii dii et Motoriam 3 verbi causa manus,prin

pellit aeren deinde pars aeris pulsa, e

B iiii

40쪽

inis e compellit simulac sibi proxima

aerem , subinde alia pars aliam viciis nam,quoad potest reddere aptam admouendum,ubi non potest aptam red, der tunc pulsus continuo cessat. Sed ille pulsus,est motus loge celerior,quam

motus naturalisi corporis aecti, ut aerocyus pellitur deorsum, quam mouea tur corpus graue:si esset tardior,iaetumi

corpus no pelleretur.Proinde Empedocles opinatus est terram esse immobi lem, ex conuersione coeli, eo sane,quediit ipsa longe velocior , quam motus terrae deorsumn Argumento nobis est chalcydryon plenum aqua, ex cuius orificio patenteo lato circa caput ce terrime rotato, nihil aquae unditur, sed stat im nobilis propterea quod illa rotatio est multo velocior, quam

aquae motus naturalis deorsum. Nonnulli recentiores Philosophi, ut ost