Opuscula

61쪽

DEMo Tu smotu aut modus.Sane id,in quo est motus est aut magnitud aut qualita aut

locusti deo iniquabilis pacto latio emotus squabilibuti in linea recta iniquabili qualitate intenditur, de remittitur

squabilis alteratio:in squabili magnitudine exteditur quabilis accretioid imminutio. Modus aut est celeritas de tarditas:ex similitudine enim celeritatis,ae tarditatis, motus cietur equabilis,ex dissimilitudine in quabilis:ex quo fit ma xime spicula celeritate ais tarditatemnoeli specie motus ne piisseretiam: quandoquid sit in omni generexspecie motus.Naimas echemina,quia est in omni ferme animalis genere,ideo no est eius species, nec costituit specie animalis, sed est accidens Simili quo pionis

modo celeritas tarditas reperitur in omni specie motus et naturalis enim iter initia tardus est,in fine accelerat Rurau

62쪽

violentus principid velox est, postremo tardus relentus . No est ergo ne ispecies,ned differentia ipsius motus, sed reetius nominatur accidens:grauitas paueriter X leuitassunt accidentia non species,nec differentiae motus rein eadem specie minime differunt ut terrae maueior grauitas non dister a minore grais uitate eiusdem . Idem iudicandu de maiore,&minore leuitate ignis,esse aris bitror. Et si tot cause concurrunt aequabilitatis 5 inaequabilitatis,proxima tamen de interior est,id in quoicietur molatus . Sed procul remota est similitudo, e dissimilitudo celeritatis,ec tardita, tis Atroget quis,an omnis motus possit esse aequabilis,&inaequabilis Equidem opinor omnem motum,infra globia lunae,posse esse aequabilem de inaequa, bilem, quia motio corporis coelestis est perpetuo Tquabili quia concitatur in

63쪽

magnitudine aequabili Gaetcruaueris roes in quintum Physicorii Aristotelis,

contendit motu ea ratione, qua motus est, equabilem, aut inaequabile esse , ra. tione verosqua est motu corporiS,non omnis motus est aequabilis,aut inaequabilis, d aliquis,juoniam conuersio celi,est aequabilis tantu . latero motus velox est, quo mobile corpus aequali te, pore conficit maius paci una,auc manoueri tempore itidem maius pacium, aut minori aequale . Propterealamne cor pus mobile obnoxiii generationi de in

teri tui, mouetur an omni tempore Velo ictus,aut tardius:dixi obnoxium gciaci rationi,quia corpus coeleste,nei tardiori,ned celerior motu pol clervsubiunxi praeterea,in omni tempore,quia moratus nunquam seiungitur a tempore,sed semper cietur in tepore,ut fuit demouestratum in quarto Physicorum ab Arri

64쪽

stotele . Et quemadmodum ex teri ratis, tarditatis incremento diuidi, tu tempus,ita quo a magnitudo, ut liquido constat ex definitione velocioris tardioris corporis acti per aliquam inagnitudine . Ex descriptione velo cis motus facillime dignoscitur tardus, quia contrarioria est parratiota definiistio: tardus igitur motus est,quo mobiale corpus, aut in aequali tepore minus spactu pertransit,aut in maiori minus,

aut in maiori aequale.Causa versvelo citatis ac tarditatis(vtpote ualiquod corpus inanime celerius alio mouea

turo duplex reddi solet:altcramde sumitur a dissimilitudine medii altera ve/i 5 dispari grauitate micuitate corporis mobilis Corpus nam longe celerius sertur per medium liquidius L magis tenue,Vt per aera,quam per solidius e spissius,ut per aquam: utpote quod

tenue,

65쪽

tenue, acilius Tocyus cedat, crassuui autem obsistat, renitatur e remoretur motum: nam tenue est, quod diuidi, tur facile id aut facile diuiditur, quod etiam facile terminatur. Itaque aer, quia facilius terminatur il aquari propte rea citius diuiditur . Sed qualis est ratio siue proportio medii in tenuitate ac densitate ad mediu talis est teporis adrepus: et qualis est teporis ad lepus, sane talis est motus ad motu in celeritate de tarditate Corpus aut quo graui vi ed celerius descendit ecquat leuiisus lata velocius aicendit. Sed haec corpora, qu coparatur in motu velocioride tardiori debet esse paria de esse eiusdem figursiatd eiusde magnitudinis

haec enunoia sunt adlumeuca , utpote

qus coierant ad motus tarditate simulta velocitatem . At vero si nulla sititois portio medii in tenuitate e dentitace,

Eephrasis de luctu D

66쪽

tae crassitie prosecto necue erit temporis ad tempus,nequendorus admotum. Proinde motus ir vacuo nequaquam

cietur , quia inania, e pleni, qua sunt media , per quae motus agitatur nullae est proportioin tenuitate, Menseater quoniaminane est quoddam infinitum, plenum vero est finitum et sed uiti ad infinitu, ut inquit Lucretius noster, pro portio nulla et quemadmodum nulla est proportio puncti ad lineam, nihil adnumeru. Positata constituta causa his lacitatis, ta tarditatis, comodissime solvitur illa quaestio, quac viros doctos huic follicitos hactenus et cur corpora, qua natura mouentur quando pro ximant loco proprio, tunc celariori mo tu ferantur . Conspicimus enim gut tam Inquit Strato qua defluens ab imbricibus,ubi pauimento propinquar,

taxehementem celeritatem dia1Icuur,

67쪽

ae dissipatur so corpus graue turba, tum ab alto tecto sonum grauiorent aedit proxime suum locum . At corapora quae mouentur praeter naturam,

tardius, de segnius aguntur prope o cum , ad quem pelluntur . Fortassis ea est ratio, quod corpus sponte natu/rae motum maiorem, de vim acquirit, accedens proxime locum proprium et quia forma sua, o natura totius, magis ac plenius participat Tametsi haec opinio potest defendi, o captiosis argu metis comprobari, quemadmodum scio esse comprobatam a quibusdam minuisti philosophis, mihi tamen non pro batur: propterea quod cum his nostris placitis cui credo Peripateticis ii ni me conuenit. Ex natura ergo mediis pacti, per quod tertur corpus natu, ra mobile, causa potior multo sumi po

68쪽

quat loco proprio , in quo conserua tur, tunc minus medium intercedit,d sit tenuiua et ideo secilius diuidi, tur, ac minua impedit, minusque reis sistit, ob id celerius mouetur. Non de sint aliqui haud obscuri nominis phiis losophi , qui causam referant in plures partes medii , verbi causa aeris ad morum actas, atque valide agitatas et ecideo minus resistunt quia plures sunt

in motu, quam in quiete tunc, cum propinquat corpus loco propriori nam quanto plures partea quiescunt, tan to validius resistunt, quia firmae comsistunt: nutantes verore quasi fluitanis res paulo mometo facile cedunt, at que huc illuc impelluntur. At in motu violento, e praeter naturam, vis in pellens , aut impetu facto proiiciens,

paulatim e perpetuo deficit, e qua si exolescit et quippe qua semper es

69쪽

sendat plures partes stabiles, de quie,

hentes, quam inconstantes, Sc como las iccire corpus vi actum , tardius sertur in fine, quam in principio mo tus. Ut ut res est, de hac controuersia nunc non sum sollicitus , modo apud te constet causam pendere ex natura

medii secundum dogma Aristotelis equemadmodum plenius et diligentiva explanavi In opere nostro , de sch lasticia controuersiis . Sed haec omisnia, quae hactenus dixi, de celerita, tia de velocitatis causa dicta esse vo/k, de velocitate, et tarditate corpo/rum inanimium Vnam nemini est dubium , quin corpora sint cuncta, aut animata , aut inanimi r animata, aue immortalia , ut corpora coelesti , aut mortalia , ut corpora hominumam torum , stirpium et inanimia, aut sinis Nicia hi elementa quatuor, aut coma

D iii

70쪽

EC PHRASIS

posita, ut sulphura geminae metalla, tabeliqua id genus gravia , deuia: propterea aliter est iudicandum dece/leritate, rutarditate inanimium corporum, quam animatorum Corpora ete anim inanimia non possunt temporis momento moueri, propter repugnantiam externam,quia cui nuper dicebana meis dium sua spissitudin aut tenuitate imi pedit, ac remoratur motum tenuitate quidem minus, spissitudine ver malagis . Animata corpora caduca,nec habito mouentur, nec aut celerius, auctardius,cum propter repugnantiam ex ternam, tum internam . Diuiduntur enim in partem perse mouentem , Ut formam,&partem per se motam, ut corpus Inanimi non diuiduntur in partem per se mouentem e per se molatam, ut elementa,sed in format ac sim plicem materiam , quae per se non m