Joannis cardinalis Soglia ... Institutionum juris publici ecclesiastici. Ed. 3., ab ipso auctore recognita et aucta

131쪽

Nemo tamen ex his c0ncludat, totum id, quod quivis Sanct0rum Patrum litteris consignavit, ita retinendum esse, ut contra sentire aut agere nunquam liceat. Nam singuli Ecclesiae Patres asstatu Spiritus Sancti, sicut Prophetae et Ap0st0li, n0n regebantur, pr0indeque aliquibus in rebus errare potiterlint.

S. 42. DE USU ET AUCTORITATE SANCTORUM PATRUM

Itaque Sanct0rum atrum scriptis ita utendum est, ut Π0Η eis maj0rem praeter quam habent aucl0rilalem tribuamus. Qua super re damus regulas quae SequuntUr. Prima est In rebus, quae ad dem et mores pertianent , unius etiam , alteriusve Patris auctoritati magnasides habenda est major etiam si plures Patres idem omnino sentiant. Si quid vero consentientes inter se Patres aut divinis Litteris expressum, aut divinitus tradiatum esse doceant, eorum dictis sine illa dubitatione credendum est, neque licet dissentire. Quamvis enim singuli SS. Patres falli potuerint ut 0mines, dum tamen ad unum omnes in eadem sententia c0nspirant, expertes omni Serroris censendi sunt. Namque, ut refert Vincentius Lirinensis, Concilio Ephesin dii initus placuit nihil aliud posteris credendum decernere, nisi quod aera sibi consentiens S. Patrum tenuisset auctoritas; et 0ncilium Lateranense sub Inn0centi II can. 13 haec habet 0uue omnes consentientes cclesiae Patres respuunt, ea catholica et apostolica Ecclesia respuere dicit et quae cre-

132쪽

dunt, credit. Denique Concilium ridentinum ess 4 in Decreto de editione et Sacrorum Librorum usu sub poena anathematis sancivit, ne quis Scripturam Sacram contra unanimem Sanctorum Patrum sensum interpretari audeat. Secunda est In negotiis et causis, quae ad disciplinum spectunt, legibus u Delesia constitutis standum est, nou scriptis S. Pufrum. Neque niui S. Patres aut leges ferre, aut ali legibus der0gare potueriint, pr0pterea quod ad condenda, vel abroganda jura doctrina et sanctitas non sufficiunt, sed potestas necessaria est, qua S. Patres de lituebantur. Sapienter itaque Gratianus in principi dis l. 20 nos admonuit, cum de legibus disciplinae constituondi'. vel controversiis desiuiendis agitur, magis oblemperanduin e ς Summo i ii in Pontificum decre-lis, quam S. Patruin sente ullis nihilque obest, ut scite animadvertit Joauuos Baptista artoli sustit. Jur. an. cap. 42 qu0sdam ex unctis utribus contra sensisse cum saepe incidant tempora, ut quod olim celesiae neque necessurisui, neque utile esse crederetur, id postmodum inuinime proluturum esse videatur; quam ob causam is is quoque Ecclesine i qes interdum mutari oportet. Tertia e t In ne9otiis re contro Persiis ecclesiastique disciplinae, in quibus neque Pontili es Summi, neque concilio quidquum consiliuerunt, Sanctorum utrum sententia Pro testibus, quus sequamur, n0bis erunt. Hanc regulam accepimus a S. Leone V, qui in epist0la ad Episc0p0 Britanniae, cum Summorum Pontificum de reia, Conciliorumque canones enumerasset, per qu0s, Ut ait

judicunt Episcopi et per quos Episcopi simul et ter

133쪽

ei judicantur, ita subdit: si tute emerseris, vel conligerit inusitatum negotium, quod minime possis per istos siniri, tuu si illorum quorum meministis dictu, Hieronymi, Augustini, Didori, vel ceterorum similiter Sunctorum Doctorum reperta fuerint, magnanimiter sunt retinenda ac promulganda. I laque S. Patrum scripta in rebus disciplinae sunt Juris Canonici sons subsidiarius qualenus ubi cilinque Acrican0nes silent, scripta S. Patrum subsidio veniunt , et locum auctoritalemque ecclesiasticae legis obtinent. Ex quo factum est, ut qui colligendis sacris can0nibus dederunt operam, hi multas S. Patrum sententia suo Nisque cauonum C0 dici inseruerint.

Joannes Barbeyracus, aliaeus, et alii Calvinistae Sanctorum Patrum doctrinam carpere conati sunt, sed rustra laborarunt; vide Lexicon laeologicuin D. Bergier veri, Ecclesiae Patres, Iuris Ecclesiastici praelectiones intentii Lupoli 0 ut 1 cap. 13, et disputatione ut Liberali assonii de morali utrum doctrina.

DE JUR ClVILI PER CANONES RECEPTO Postremum denique duris Canonici s intem appellamus Jus civile R imau irum, tum quia multa ex romanis legibus, et iraesertim ex Ἐ0dicibus he0d0siano, et Justinianeo

134쪽

sumpta suerunt, et in us Can0nicum translata, tum quia in negotiis et causis ecclesiasticis, de quibus in ipso Jure Canonico nihil proditum est, perscrutari duris civilis regulas, easque sequi debemus. Si quis enim S. Gregorii Magni epistolarum libr0s perlegat, is pr0 sect0 0gn0Scet, S. P0ntificem civilibus B0mau0rum legibus saepius usum suisse, easdemque civiles leges pisc0pis, aliisque judicibus ecclesiasticis prop0suisse, quibus in exercendi judiciis lerentur. Otia de re p0lissimum legenda est ejusdem Pontiscis epist0la ad Joannem Desens0rem in Hispaniam euntem

c0nscripta, in qua illum ed0cens quemadm0dum in ecclesiasticis c0nli 0 versiis se gerere deberet, qua ei regulas dedit, eas omnes ex civili 0 man0rum dure deprompsit.

S. Greg0rii Magni exemplum alii P0nlifices imitati sunt. Qua pr0ple Lucius II c. 1 de n0vi per nunciat inc0ntroversia inter duas Ecclesias ex0rla b capellae cujusdam aedificati0nem, cum pisc0p0 Palavin judici delegat dubium videretur, utrum canonico procedi posset judicio, cum nihil le nunciatione novi operis esset in canonibus definitum, ita rescripsit Sicut humanae leges

non dedignantur sacros canones imitari, ita et uerorum statula canonum Principum constitutionibus u furantur. Ubi Gl0ssa ad verbum adjurantur haec habet In causa ecclesiastica teges possumus allegare, ut, si canones deficiant, possit judicari secundum leges. Et Abbas

tu idem caput num 3 inquit Causa eclesiae debet decidi per jus irile in defectum canonum. Hinc sententia c0ntra leges civiles, vel sacr0s cau0nes ab udice ecclesiastic lata ipso jure nulla est, ut habetur . 1 de sen-

135쪽

S. XLIII. DE JURE CIV. PER AN ON 'EcΕΡT, 101 leni et re judicata Sententia contra leges, canonesve

prolata, licet non sit appellatione suspenset, non p0test tamen subsistere ipso jure. DE REGULIS IN USU URIS CIVILIS OBSERVANDIS Nemo tamen existimet tu omnibus causis ecclesiasticis fas esse civilium legum auct0ritate uti in quibusdam enim causis omnin non licet. Quando igitur id fieri p0ssit, X plicandum est. Sed in primis praem0nere op0rtet, nonnullas civiles

leges a sacris canonibus probatas fuisse, alias vero c0rrectas, ceteras Silenti praetermissas.

Cognationem legalem, ait Benedictus XI de Syn0d.

Di0ec. lib. I cap. 10, et quae in ea ad nuptias profluunt obstacula, eo prorsus modo, quo a Iure civili statuta fuerant, universim recepit approbavitque Nicolaus I in responsione ad consulta Bulgarorum c. 2, cujus responsionis fragmenta referuntur in c. ita diligere 30 quaest. 3, et in c. nic cle cognat legat. Quamobrem si uuestio incidat sive in tribunali ecclesiastico, sive in Synodo, an in hoc vel illo casu adsit impedimentum cognationis legalis, necessario recurrendum erit ad leges

civiles, atque ad earumdem normam controversia decidenda. Sic etiam in C0rpus duris Cau0nici relatae sunt leges civiles de impedimento c0guationis spiritualis, deque experiment triennali tu causa impolentiae; et secundus Decretalium liber, qui ad judicia ecclesiastica pertinet, ma-8

136쪽

gnam partem ex ure civili descriptus esse videtur. Divisio etiam latus hominum in liberos et servos, legitimos et illegitim is, puberes et impuberes, minores et maj0res, multaeque aliae Romanorum leges ab Ecclesia probatae

susceptaeque uertam. C0ntra vero ab Ecclesia correctae reprobataeque R0manorum leges, quae concubinatum, divortium, infidelitatem in sp0nsa libris, consobrinorum nuptias, USura Spr0prie dictas, praescriptiones cum mala fide, occisi0nem adulteri a marito vel patre actam pr0baverunt. Praeterea alia multa, quae iii jure civili minus pie et religiose constituta videbantur, eclesia mitigavit emendavitque. Sic viduam, quae intra annum luctus ad secundas nuptias transit, omni infamia carere voluit matrim0nia filiorum-samilias et servorum sine consensu parentum vel domino-rtim c0nli aeta Valere, seu Vera rataque esse laluit declaravit filiis quoque ill egitimis linient a patribus deberi; jusjurandum adjectum c0ntractibus, qΠ0s 0la humana lex irritat, servari jussit. 0nser P. Gallum Carlier Ius liliat. Jurisprudentiae an inic0- Civilis cap. V . , o Henricum Canisium de Dissere ullis duris Canonici, et CiviliS.

Jam ver nemo est qui non intelligat, leges civiles, quas Ecclesia probavit et recepit, a n0bis probandas esse recipiendasque impr0bandas vero atque ejiciendas, Nasipsa tui pr0bavit vel correxit. Quid vero sentiendum est de iis legibus, quas Ecclesia nec approbavit nec impr0bavit, sed silentii prae leti vii

137쪽

lib. I cap. 14, si rem spectent mere profanam, nec ulla eae puri sacris canonibus adversentur, tacite approbatu videntur in c. 1 de novi per nunciat. Itaque ut hanc regulam adhibere recte p0ssimus, animadvertamus 0p0rtet, quae re mere pr0sanae, quae c0ntra spirituales

et ecclesiasticae dicendae sint. Itaque ubicumque Jus Can0nicum de aliqua re aut nihil, aut obscure statuit, ejus supplendi vel interpretandi causa, si re mere pro-sau sit, ad jus civile si spiritualis aut ecclesiastica sit, ad scripta auct0rum Patrum confugiendum erit.

Recentiores a non istae, apertis explicatisque uri CanonicisDialibus, s0lent ejusdem duris Idminicula subjungere quae quidem, ut ait J0sephus Schel in instituti0nibus uris celesiastici P. Mauri de Sehenkl ecl. 1 cap. 4 S. 73, legum celesiasticarum rationem sussicientem haud continent, nec earum proprie fontes sunt; at in c09nitionem principiorum indueunt, usum eorum expeditiorem et notitiam Iuris Delesiastici pleniorem reddunt et solidiorem. Inter haec recenset istoria ui celesiasticam, istoriam uris, Criticam Sacram, Chr0nologiam, et Geographiam, itemque he0l0giam D0gmaticam, quam, ut optime ait, insigne esse jurisprudentiae ecclesiasticae ad iumentum nemo inficiabitur, qui perpenderit, eadem fere ess utrius que disciplinae principia, leges plures pendere eae dogmatibus, ex. r. de Liturgia, . Ordine, Hierarchia, Matrimonio etc.

et rationem, ne aberret ad rere lationis normam perpetuo esse

dirigendam. Haec itaque magna et multa adjumenta c0mparare sibi debet, qui universum his Can0nicum publicum et pii vatum, ejuSque principia bene provisa e X plorataque habere cupit. Non vero negamus tam magni sic scientiarum apparatu eum non indigere, qui studio duris Cau0nici de vacat, ut tantumulodo discat 0renses causas apud judices tractare.

138쪽

CIPUT III.

DE COLLECTIONIBUS GENERATIM Can0nes Conciliorum, et Summorum P0nlisicum decreta diversis emp0ribus et locis constituta Codicem in unum colligi 0epta sunt, unde Collectiones Caninuin prodierunt. Hujusm0di 0llectionum utilitas maxima fuit, pr0pterea qu0d can0nes, qui in mullis voluminibus usi atque dispersi habebantur, c illectione pia sub uno aspectu p0siti sunt; ipsaque collectionis species lege ulis animum regit, et continuo quasi silo a primis rerum initiis ad sinem usque perducit. De collecti0nibus haec generatim monenda sunt 1. In causa fidei nulla esse potest inter Ecclesias disserentia juxta vulgatissimum illud er-

lulliani: REGI LA FIDEI UNA OMNINO EST, SOLA, DIOBILIS, ET BREFORMABILIS. At manente cum inlinione ecclesiastica,

varia p0lest esse disciplina Eeclesiarum. uod enim nequec iustu idem, neque contra bonos mores injungitur, indiferenter habendum est, ut inquit Augustiuiis dist. 12

c. 11. Hinc peculiares quaeda in Ecclesiae, velut Orientalis, Africana, is panica, Has can0num colles licines habuerunt, in quas praeter canones generales, illi quoque con- si simi, qu0s Ecclesia quaevis sibi pr0prios constituerat. 2. S0la ' canonum tu unum C adicem dispositio vel

139쪽

S. XLV. DE COLLECTIONIBL GENERATIM 105c illeclio nullam eisdem canonibus auctoritatem addit; alque inde can0nes in unum Codicem privata auct0ritale 0llecti n0n aliam auctoritatem obtinent, praeter eam, quam acceperunt ex sentibus, unde desumpti sunt. I laque ut canones ali0ne c0llectionis vim ali illam c0nse IdantUr, oportet collectionem ipsam publica auctoritate aliqua aut consectam, aut saltem pr0balam esse. Quapropter collectiones sacrorum canonum si deles singulos obstringunt, si Ecclesiae universalis auctoritale congestae fuerint, aut receptae fideles autem unius vel alterius Ecclesiae constringunt, si linius tantum vel alterius Ecclesiae auct0ritale Codex c0nsectus fuerit, vel c0mprobatus . .' Colle tiones, seu can0nes ap0cryphi vel supposititii ominantur, qui auctoribus adscribuntur ad quos n0n pertinent, aut

qui adullerali, corrupti, vel conficti plane sunt, ex quibus proinde nihil certi hauriri p0lest.

DE CONSTITUTIONIBUS APOSTOLICIS Antequam au0nistae de c0llectionibus tu specie di serant, in quaestionem Vocare s0lent, an Constitutiones Apostolicae Ap0st ilis ipsis tribuendae sint, atque adeo an aliquis C0dex cau0uum primis Ecclesiae saeculis extiterit. De his n0unihil dicendum est. In his Constituti0nibus mulla sunt, quae post0lorum doctrinae adversantur. Nam de Filii et Spiritus aueli divi uitatu male

sentiunt, quartas et ulteriores nuptias condemnant, ancillis permittunt ut bidini dominorum infidelium par 'ant,

140쪽

baptismum ab haereticis c0llatum iterari jubent, atque alia id genus pr0serunt, praeter errores bene mult0s cum historicos, tum chronologicos, qu0s Silentio praetermisetimus. Igitur Constitutiones hujusmodi, quales ad nos pei Venerunt, nec Apostolis, nec . Clementi Roman0 adscribi p0SSUni. Verumtamen de ipsarum rigine et satis res parum c0mperta est. S. Epiphanius, qui oruit quarto exeunte saeculo, post0licas Constituti0nes citat, commendatque

Qui liber, ut ipse scribit haeresi 7 contra Audianos, tametsi dubiti upud multos dei sit non est tamen improbandus. Num in eo, quae ad Ecclesiae disciplinum

ultinent, Dinia comprehenduntur, neque quidquam aut in fide ac catholica pr0fessione depravatum, aut Ecclesiae udministrationi uc decretis contrarium continet. Duo

itaque ex hoc piphanii 000 0lliguntur. Primum est S. Epiphanii aetate librum aliquem n0mine Constituti0num Ap 0si ilicarum ex litisse, in quo nihil a de cath0lica, aut ab Ecclesiae disciplina alienum inveniebatur Alterum est hujusm0di 0us lituit oues aut injuria temp0rum periis Se,

aut eas, quas habemus, diversas ab iis esse, et ex integro c0nsectas, aut allem si unae et eaedem sunt, alque illae,

quarum estimonia S. Epiphanius refert, p0st ipsius piphani tempora ab haereticis c0rruptas interp0lata Sque suisse, Π0d 0gu0scimus etiam ex l0cis ab e0dem pi-pliauio laudatis, qui aut in illis Constitutionibus n0ue xlant, aut aliam sententiam exhibent Ou0d vero attinet ad auctorem, ac tempus, quo primum pr0dierint, n0n una erudit0rum sententia. li 0babilius sentire videntur,