Joannis cardinalis Soglia ... Institutionum juris publici ecclesiastici. Ed. 3., ab ipso auctore recognita et aucta

111쪽

93 S. 40.

D USU ET AUCTORITATE JURIS NATURALIS IN JURIS PRUDENTIA CANONICA

Duo in usu uris naturalis errores vitandi sunt; alterorum est, qui argumenta juris naturalis ab ecclesiastica jusi sprii dentia ita removent, ac si utraque disciplina sibi esset adversa: alter eorum est, qui plus aequo rationitribuunt, dum omnia indiscriminatim ex naturali jure definiunt. In primo err0re illi versali sunt, qui in pactis et siluali inibus tulerpretandis, ut hominum osse iis ex-p0nendis, tu explicandis legibus quae a jure utiturali depromptae sunt, nullam ejusdem juris naturalis rati0nem

habuerunt. In alterum errorem, et eum quidem pernici0sissimum delapsi sunt in primis Protestantes, qui injuris prudentia canonica universa primum et potissim N in locum uri naturali tribile runt, e sane consilio, ut a rum Ecclesiae regimen et hierarchiam omnino destruerent.

Igitur haec vilia declinabimus, si regulas Seqllentes adhibeam S. Prima est In i re publico ecclesius tiro, ubi e seu constitutione, et potestate Ecclesiae quuestio . l. 1Hillus est usus juris naturalis, sed juris disiui posse Di Debuit sane Deus ordinem aliquem, ac pr0plere regimen in Ecclesia instituere, quandoquidem quae a Deo

SUnt, ordinata sunt qualem autem regiminis formam instituerit, cum ea res ex divina voluntate tendeat non

ex priucipiis uris naturalis desinienda est, sed ex ille ris

112쪽

Sacris et raditi0ne quibus ex sentibus, quid Deusv0luerit et constituerit, intelligitur. Ad rem nili es indissert de necessari jurisprudentiae naturalis cum ecclesiastica nexu et usu cap. 3 S. 7 inquit Incaute, dicam, et inepte prorsus agere ii omnes deprehenduntur, qui in constitutum sit in Ecclesia a Christo ejusdem Conditore quoddam regimen et cui, aut quibus id commissum sit, eae sol jure naturali, et recta ratione deducere, indeque unice vel jus circa Sacra Regibus atque Principibus adscribere, vel certam quamdam regiminis, si quod constitutum a Deo cum catholicis admittunt, formam praescribere conantur. Sicuti regimen ipsum ac potestas eae solo arbitratu divino pendebat; ita idem quoque dicendum de forma ejusdem regiminis , quae itidem nec uri naturali subjecta, nec alia esse potuit, quum qualem illam Christus supremus Ecclesiae et regiminis ejusdem Conditor esse voluit. Secunda est Posita natura, et sine eae gr. alicujus Ordinis hierarchiei, recte possumus vim potestatis eidem ordinis convenientem eae ratione et jure naturali inferre. Ita cum certum sit, rimalum Summi Pontificis institutum esse servendae unitatis causa, jure riteque insertur, omnem eam polesialem ex Christi institutione et jure divino Pontifici tribulam suisse, qua ad unitalem essicaciter conservandam pus erat, quia Deus, qui nec imp0lens nec improvidus est, dum sinem v0luit, media quoque c0ululit bl iustud sui id iusta. I ertia est In omnibus iis quae ad praecepsa morum et justitium naturalem pertinent, si leges positivae desi-

113쪽

ciant, jus nasurule erit leae ad quam iidicia et u gestu dirigenda erunt. Itaque argumento leg. u. . de Iurisdici recte concluditur, deficiente jure gentium, lites inter Prive es Summos e naturali jure definieridus

esse.

Quarta est Cum Ecclesia nihil possit in dii in is et naturalibus legibus derogare, immutare, dispensare, 09Hitio juris naturalis non modo utilis, sed necessaria est ad cognoscendum, quae leges sint naturales et proinde immutubiles quae vero positivae adeoque derogalioui, immutationi, et dispensationi ob notiae. Hinc Antonius Schmidi Iustitui duris cci par cap. 7 Atque, inquit, h0c

ipsum est, cur intersit quam mainime nosse, an e ipso jure naturae descendant, an e sola auctoritate ecclesiasti-cu. Huc spectat can. 2 dist. 14, in qu haec leguntur Sicut quaedam sunt, quae nulla possunt ratione convelli, ita multa sunt, quae aut pro consideratione aetatum, aut pro necessitate rerum oporteat temperari. Denique jus naturae maxime valet ad legum aequitalem demonstrandam, alque ad easdem leges rite recteque interpretandaS.

Qui verae s0lidaeque uris naturalis d0ctrinae cupidus est, is auctores et magistros habeat Jacobum Zallinger in Institutionibus Iuris naturae privati et publici, et in primis Igna lium Schwar in Institutionibus uris publici universi naturae et gentium.

114쪽

DE NOMINE ET DIGNITATE SANCTORUM ECCLESIAE PATRUM Ecclesiae Patres vocamus antiquos e0sque insignes Scri- plures Ecclesiasticos, qui post p0stol is et Evangelis lassingulari providentia Dei Ecclesiae dati fuerunt, quique, ut ait lucentius Lirin sensis in suo Commonitoris , in de et communione catholica sanete, supienter et constanter triventes docentes , et ei quentes vel mori in Christo fideliter. De occidi pro L isto Hie iter meruerunt Patres idcirci dicti, lum pr0pter an liquitatem, ex qua V 0 Patrum Ecclesiis ducia est, tum pr0pler doctrinae praeSlδntiam exemplaque virtutum, quibus permultos iu Jesu Christo filios genuerunt. Tulibus Patribus, inquit S. Augustinus lib. 2 0ntra Julianum, post postolos aucta Ecclesia pluuiuioribus , rigat tribus, edificatoribus, past0ribus, nutritoribus revil et hi, quod invenerunt in Ecclesia, tenuerunt: quod didie erunt, docuerunt; quod a patribus occeperunt, hoc siliis trudiderunt. Ipsi itaque sunt Sacrarum Scripturarum tuler preles, radi li0nis testes atque custodes, Praedicat ires fidei, Praeceptores ut 0rum, Magistri canonum , adeoque ex e0rum scriptis, lam illam ex sente quodam puri 0ri, d0ctrinam Ecclesiae discipliuamque

115쪽

in quinquaginta titulos distribulis agens primo de pi-Sc0pis, p0stea de resbyteris, Diac0nis, Hyp0diac0nis, ac reliquis inserioribus Clericis, postm0dum de Monachis, et p0strem de Laicis Paulo post idem ad pisc0patum

C0nstantin0 politanum evectus leges plures praesertim ex Justiniani C0dice depr0mptas, servat eodem ordine rerum,c0llecli 0 ni suae adjecit, unde extitit prima origo Om0curimum, idest collecti0num, in quibus canones ecclesiastici cum legibus imperialibus conjunguntur. Α Saeculo septim nova ingensque canonum c0ngerieSBala est, cum pullana Syn0dus praeter 10 can0nes ab se constitutos multa alia Syn0d0rum, patrumque decrerta c0mprobaverit. Quibus omnibus h0lius, qui graeci Schismatis vel auct0 vel pars magna fuit , adjecit can0ne SC0ncilii Nicaeni II, itemque canones in duobus c0nciliabulis

qui apud graec0s semper habitus est in summo h0n0re et pretio. De minoribus graecorum collectionibus nihil expedit serm0nem instituere. Unum illud m0nendum est, c0llecli0nes Joannis Scholas lici, et Ph0tii non esse omni SUSpicione et vitio vacuas uterque enim in Sedem C0nstantin0politanae Ecclesiae invasit, uterque schismali savit, et ad captandam Imperatorum gratiam, n0n lam Ecclesiae regulis, quam legibus imperialibus ecclesiasticam disciplinam c0mmunivit. Ad haec in primis Ph0lius praeter rullan0scan0ne S, quorum plures Ecclesia impr0bavit, ali 0 c0ngessit can0nes, qui suerunt ad proin0vendum schisma c0nstituti.

116쪽

S. 50. DE COLLECTIONIBUS LATINIS

Sext ineunte saeculo Di 0nysius c0gu0ment Exiguus,d0ctrina et pietate maximus, e0llectioni canonum in usum latinae Ecclesiae peram dedit. In ea enim 50 cau0ues Ap0stolorum, tum canones graecos in graeco C0dice,

quo Patres Concilii Chalcedonensis usi sunt, descriptos, et elegantius latine redditos lum cau0nes ipsius Concilii Chalcedonensis, omisso ultimo de aequalibus privilegiis Episc0p0rum Romani et Constantinop0litani a latinis num illam relepto lum etiam Sardi censes, et denique ex tali uis 3 canone Africanos, partim ex C0ncili0 Carthaginien i quod anno 19 celebratum est, partim in veteribus Africanis Syn0dis conditos, vel confirmatos

li 0nem, hortante lephano Episcopo al0uilano Dionysius

aggreSSUS est, propterea quod graec0rum can0num alina Versio Malina inquam versio, non latinae Ecclesiae C0dex, seu can0num latinae Ecclesiae coli steti j obscuritate et confusione laboraret. Simillimum vero est, priscam graec0rum can0num latinam versionem eam e-se, quae

ab eurico u tello, et Guillhlmo Voelio in Bibliotheca Juris Canonici vulgata e t eam tamen diligentius rec0gnitam et emendatam Fratres alterini in appendice ad opera S. Leonis Magni ediderunt. Deinde vero Dionysius Romanoruria Pontificum Decretales a Sirici usque ad Anastasium II addidit quare C0de iste Dionysianum duabus partibus c0nstat, quarum altera C0ncili 0rum can0nes,

117쪽

allera vero Pontiscum Decretales complectitur. Hujusmodic0llecli privata auctoritate consecta est, sed tamen ab Ecclesia R0mana recepta pr0bataque suit, cum praesertim Adrianus I collecti0nem ipsam monumeniis quibusdam auctam Carolo Magno R0mae versanti d0no dederit. Neque enim sit verisimile, ut observat Joannes Baptista art0li Jur Caia. Instit. cap. 47, Pontificem Summum canonum dicem quem non ipse omnino probaret, per Gallias aliasque regiones divitigari voluisse. An vero latinae Ecclesiae C0dex aliquis ante Dionysianam collecli 0nem extiterit; quis ejus auctor quosnam can0nes complexus fuerit; num adhuc supersit res parum expl0rata est. Id unum probabile est, aliquem

Codicem in Romana Ecclesia extitisse tum quia in Concilio Chalcedonensi ad unum C0dicem L gali Ponti scis,

ad alium Graeci provocaverunt, qu0d manifesto argumento est, utrique Ecclesiae suum Codicem suisse tum quia Siricius Pontifex in p. ad merium piscopum Tarra-c0nensem latuta, inquit, edis postolicae, vel canonum

venerabilia desini ita nulli Sacerdotum Domini ignorare sit liberum. Qu0d rus ira P0nlisex jussisset, nisi C0dex inpr0mptu fuisset, ex quo Sacerdotes sacrortim canonum notitiam haurire p0luissent. Nec illud obstare videtur, quod Innocentius I in p. ad he0philum c0nscripserit Ilium enim canonem praeter Nicaeno. Romana n0u admittit Ecclesia et in p. ad Clerum C0slantinopolitanum Quod

ad canonum observationes attinet, solis illis parendum esse dicimus qui te aeue desiniti sunt, quos sol0s secturi et agnoscere debet intclesia ilh0lica. viis tui in verbis

118쪽

significare aut una voluit, can0nes Innes ejiciend0 esse, qui Nicaenis adversarentur, quemadm0dum ipsemet Innocentius sententiam suam declaravit, ita subdens: Si autem

ulli proferantur, qui a Nicaenis canonibus dissentiunt, ii ob piscopis catholici rejiciantur. . Christoph irus iis tellus C idicem edidit sub hoc titulo

Code canonum celesiae uni Persae η; et illum esse

jactavit, quo C0ucilium Chalced0nense usus est, quiqueaul C0ncilium ipsum non ilum in Occidentali Ecclesia, verum etiam ita Orientali auctoritatem latinebat. Quesnellus in appendice operum S. Le0nis Magni alium Codicem protulit, ii Romanam Ecclesiam ante Di0nysium xi-ginim usam esse contendit. Sed utrique C0dici nec auct0ritas nec des ulla ab eruditis tributa est. De his omnibussus tractarunt Fratres Ballei in de an liquis collectionibus canonum pari. I cap. 1 n. 7 et seqq. 0uslantius in praes ad p. 0m. Pontis et Joannes Bart0li Jur.

Caia. Instil. cap. 46. N0n erit abs re c0mmem0rare, eumdem Christ0ph0rum Justellum edidisse C0dicem, cui titulus Codeae anonum Ecclesiae fricanae , in quo, ut ait C0ustantius cit. I0c0, nil praestat minus, quam quod pollicetur. Crederes enim in eo contineri canones prorsus omnes, quos habuere in usu fricani Patres alios vero nullos exhibet, nisi

quos Carthaginiensis Synodus anno 19 vel ipsa condidit, vel a superioribus Conciliis intra Iurelii Episcopi Carthaginiensis tempora conditos recitari sibi jussit. Itque

hos canones ne ad eum quidem repraesentat modum, quo

meumratu Synodi uelis inserti erant, sed quo Di0nysius

119쪽

Exiguus collectioni suae inserendos duaeit. Verbo dicam, purum putum est Dionysianae collectionis segmentum. C0llectioni i0nysii Exigui additamenta facta sunt una in pri0ri, tum in posteriori parte per studiosum quempiam luminem adhuc ign0tum, non vero per ipSum Pontificem Adrianum, quamvis ea collectio sic aticlas0leat Idriana vocari Passim etiam vocata est Codeae Gu0num quam rem d0cle illustrat Petrus C0ustantius in dicta praes. num. 131.

DE COLLECTIONE SIDOR MERCATORISC0llectio canonum, quae Isid0ri Mercal0ris vel Peccatoris vulgo dicitur, ineunte saecul , I prodiit. Haec autem collecti p0st praelati0nem exhibet ordinem celebrandi C0ncilii, dein 30 pri0res Can0nes p0sl0l0rum, tum epistolas pri0rum Ponliscum a S. Clemente usque ad Silvestrum, m0 decreta Nicaeui, et aliorum 60nciliorum

sive graec0rum sive latinorum in certas classes distributa, postremo reliquas Summ0rum ouliscum Decretales epistolas usque ad S. Gregorium Magnum. Quis fuerit Isidorus iste Peccat0r, sive Mercator, adhuc ignotum est. Illud ver certum Isidorianam collectionem tantum auctoritatis apud miles consequutam es Se, Uantaveris sincerisque can0nibus et Decretalibus deberetur; neque solum in totam Occidentale in Ecclesiam , sed in Orientaleni quoque penetravit; quandoquidem Niceph0rus

Ilisl. ccl. lib. 4 cap. 39 litteras Antheri, et Calli xii

120쪽

mem0rat, licet per err0rem pro Callixi n0minet Caelestinum. Hinc he0l0gi omnes, et Canonis tae, et C0ncilia ipsa Decretalibus, aliisque d0cumentis Isid0rianae c0llecti0nis usa sunt, ut saleri quisque debeat, per ann0Ssere septingent0S, Ut 0 multo Secus, neminem Unum inventum esse, qui eadem m0numenta lipposita et ementita suspicaretur. At primus Iunium, qui tranquillam Isid0ri possessi0nem turbavit, Cardinalis usanus sui in C0nc0rdantia Catholica lib. II cap. 2. Vixit autem Cu-

sanus medi sere saecul XV qua in0brem Centuriat0res Magdeburgenses, qui se xl decim saeculo Scripserunt, neutiquam gl0riari p0ssunt, ejus c0llecti0nis inp0sturam se prim0s omnium de lexisse. um a permultis calli0licis, aliisque viris eruditis diligentius in eam collecti0nem inquisitum est, et argumenta ad probandam suppositi0nemade firma allata sunt, ut nem jam de allacia Isidoriambigere jure p0ssit. Praecipua argumenta sunt 1. Script0rum Velerum silentium; nam Isid0rianae c0llecti0nis m0nument0rum, et p0tissimum Decretalium epist0larum, quae partim ad fideles naues, partim ad inues Germaniae, Italiae, Galliae, aliarumque Ecclesiarum pisc0p0s

inscriptae Sunt, n0 meminerunt clo pri0ra Oecumenica C0ncilia, n0n veteres Patres et Script0res, n0n Di0uysius Exiguus diligentissimus C0llect0r, 0n denique celeri, qu0rum intererat in c0ntroversiis exortis eas litteras pr0- ducere, si ex litissent. 2. Plura Scripturarum l0ca in Decretalibus trium priorum saeculorum leguntur ex Vel si0ne S. Hier0nymi, quae n0ndum edita erat. Similiter