Joannis cardinalis Soglia ... Institutionum juris publici ecclesiastici. Ed. 3., ab ipso auctore recognita et aucta

141쪽

qui has 0nstituti0nes III aut IV saecul vulgatas fuisse existimant, eo qu0d Patres prioriani saecul irum, et inprimis S Justinus Martyr S. Irenaeus, Clemens lexandrinus, eri ullianus, Origines, aliique hisce C0ustitutionibus, ala licet occasione, numquam usi sunt, Suri certe, si extitissent; nisi sorte dicere velimus illarum nunquam meminisse, quia apocryphae habebantur. At quaecumque suerit hujusmodi silentii causa, illud 0ulinuo sequitur, minime audiendos esse, qui postolos aut .

Clementem earumdem auctores praedicaverunt. Haec enucleanda puta Vimus, ut manifestum sit, nullam certant expl0ratamque auctoritatem his Constitutionibus tribueu-

DE CANONIBUS APOSTOLORUM Postrem capiti libri clavi p0stolicarum Constitutionum collectis quaedam canonum subjicitur, qui Ap0sl0lorum vulgo dicuntur, eaque collecti ab e0dem S Clemente acta suisse perhibetur. De hisce ver canonibus rectum judicium pr0 ferre dissicilius sane est, cum sententias invicem pugnantes ossendamus. os canones Apostolicos vocant Constanti uias Imperat0r, Syn0dus C0nstantin0p0li laua sub Nectari0, 0ucilium phesinum, he0d0sius et ustinianus, qu id observat De Marca de C0n cord . Sacerit et Imp. lib. 3 cap. 2. Sed uiuium niaxime S. J0annes Damascenus lib. IV de de orth. cap. 17 non dubitavit, cau0nes Ip0stoli 0 tamquam ab Ap0sti,tis

142쪽

108 c P. III. DE COLLECT SACROR CANONUMediistitulos in Sacrarum Scripturarum canonem referre

namque ila scribit Iam vero novi Testamenti libri isti

sunt. Quatu angelia Can0nes denique sancto mIpostolorum per Clementem constinnuti. Inter recentiores aulem Turrianus, auct0r e 0c Jesu, singulari libro adversus Magdeburgenses Centuriatores can0ne e0s omnes pro veris et genuinis luetur, eisdemque post0licam auctoritatem tum permultis es limoniis veterum Conciliorum et Sanctorum Patrum, tum rati0nibus et argumentis iudi

C0ntra ver plures eruditione et doctrina praestantes viri sentiunt, eam c0llecti inem neque p0si ilis, neque . Clementi adscribi p0sse quod tribus maxime argumentis compr0batur. Primum est, lum quia Eusebius Caesariensis, S. Hieronymus, et celeri, qui in c0nservanda ecclesiasticorum scriptorum memoria diligentissime versati sunt, nullam e0rum canonum mentionem faciant, tum quia nec Victor Pontifex iu controversia de Paschale celebrando, nec . Cyprianus in c0uli 0 versia de baptismate haereticorum his canonibus uspiam usi sunt e0s autem, si Α-postoloruin suissent, nec poterant ign0rare, nec in medium proserre omisissent, quand0quidem illa controversiarum capila perspicue dilucideque eisdem cau0uibus explicata definitaque reperiebantur. Secundum est, qu0d multa inii SNnt, quae cum aetate Apostolorum componi nulla rati0ne possunt. In iis enim can0uibus menti est de

Calatoribus, Lectoribus, de annuis C0uciliis Meli 0politauis; de divisioue Parochiarum, de hon0rum Ecclesiae a b0nis Epi M op distinctione, Meque aliis id genus, quae mel le

143쪽

S. XLVII. DE CANONIBL APOSTOLOR I 109

Apostol0rum ac S. Clementis aetale recentiora sunt. Tertium denique et potissimum argumentum est, qu0d ab ant quaedam tum p0st il0rum disciplinae, tum calli0licae doctrinae innin contraria. Nam ut aliqua mem0rem Ap 0st0licae d0ctrinae replignant canon 17, qu ille dumtaxat bigamus dicitur, qui p0st baptismum duas X0- res duxerit; et can0n 66, qui clericum sabbal jejunantem deponi, laicum vero praecipit excommunicari Doctrinam ver a Veritale cath0lista alienam tradunt canones 4 et 47, in quibus baptisma ab aere licis c0llatum plane rejicitur, irritumque declaratur itemque can0n 74, Nolibri Sapientiae, 0biae, et Jud illi a can0ne divinarum Scripturarum vel expunguntur, Vel mittunttir.

S. 48.

DE CANONUM APOSTOLORUM ORIGINE NUMEROATO UE USU Itaque cum hujusm0di canones postolici aut dici,

aut haberi saltem singuli 0n 0ssint, duo modo Uaerenda sunt . quis e0rum auctor extiterit; .' an et quinam ex iisdem canonibus auctoritatem tu Ecclesia 0blinuerint. Jam vero qu0d ad riginem spectat, Dissiciis erat, ait De Marca de Concord Sacerit et Imp. b. Ille ap. 2, in tam alto veterum scriptorum silentio templi hujus collectionis indugure , quam tamen certum est Concilii Niceten tempora antecessisse. ruditi consentiunt disciplinae antiquissimae lineamenta his can0nibus monii -

144쪽

neri. Ex his itaque perspectum exploratumque est, noli novae disciplinae genus esse ordinationes pisc0p0rum, Presbyterorum, et aliorum Cleric0rtim, n0n 0vum esSedogma de oblati0ne et astrificio Missae, de discrimine inter Cleric0s et Laicos, de p0lestate Episcopi in Clerum, de cura rerum eclesiasticarum ab eodem Episc0p0 gerenda, de excommunicati0ne, et de aliis id genus pili rimis, quae tamquam mutuo nova ab aliquibus haereticis improbantur Dallaeus, calvinianus h0m0, cum probe tulelligeret quantum horum canonum antiquitas Calvinianorum causae obesset, e0s quinto adult saeculo in lucem prodiisse, at lite a graeco eoque haeretico h0mine c0nsiclos suisse contendit. Sed aliae opinio a Guillelmo Beve regi resutata est , qui e0s canones aut labente secun d Ecclesiae saecul0, aut tertio ineunte conditos fuisse apertissime demonstravit. Hodie igitur omnibus perSUaSum est, can0nes p0St0li 00s partim ex sanctissimis regulis, quas p0stoli Ecclesiis tradiderunt, partim ex consuetudine Ecclesiarum, partim ex decretis Synod 0rum, quae primis saeculis in Oriente celebratae fuerunt,c0nflatos esse. Cui quidem sententiae valde ave di-Versa ips0rum ea nonum partitio, eum m0d plures, et mod pauciores, alibi 50, alibi demum 85 apud C illecl0res antiqu0s inveniantur. Id enim manifeste

d0 monstrat, eam collecti0nem totam simul uno tempore, at ille ab H auctore c0nse iam non esse , sed

plures diversis tum temporibus, tum l0cis ad dili0nes accepisse. Fratres alterini in t0m. III per. S. Leoni de c0llecl. au in pari. I cap. I Jades habent, Certum

145쪽

est, nullum corpus sine statis legibus regi, atque consistere unquam posse. Hinc postolos regendae Helesiae certas regulas seu canones praefixisse utituri nequit. Has autem regulus, quas illi verbo tradiderunt Ecclesiis,suhinde scripto fuisse collectus, et Canonum Ipstolorum titulo praenotatas satis credibile est. Neque propterea credimus, omnia, quae in ipsis canonibus continentur, Apostolis referenda Solent quippe hujusmodi opera, ut scite animadvertit P. Gustantius, Licet variis inere- fueritis augeantur, ejus nomen in epigraphe retinere, quo primum auctore coepta et constituta fuerunt. Verum de numero et auctoritate istorum canonum maxima latinam in isti et graecam Ecclesiam discrepantia sententiarum est. Nam Ecclesia graeca, saltem p0StΤrullanam Syn0dum, can0nes 85 omnes et integros accepit; e0sque tamquam ab Apost0lis editos eximia illa dam veneratione coluisse compertum est Latina illem Ecclesia 50 priores can0nes tantum recepit, e0Sque

in causis judicandis adhibuit, ita tamen, nihil ut de

eorum origine decerneret.

DE COLLECTIONIBUS ECCLESIAE GRAECAE Sed jam proferamus oportet collectiones canonum, quae diversis temporibus ac locis prodierunt. Ac prim quidem ante Coucilium Chalcedoneus propriam collectionem 3-u0num Oristulati Ecclesiae fuisse ex ipsius Coucili actis Certum exploratumque est. Namque ac t. haec habentur:

146쪽

112 ΑΡ. III. DE COLLECT SACROR CANONUM

S. Synodus dixit Sacri Canones legantur, et commentariis inserantur sumptoque libro Ictius urchidiaconus, et Primicerius magnae celesiae essit cauonem x Si quis Episcopus et c. item alium auonem 4-Si quis Presbyter, aut Diaconus etc. Similiter a l. 11 gloriosissimi uilisce dixerunt Canones relegansur Leontius Reverendissimus Episcopus Magnesiae e Codice relegit regulam 95-Si quis piscopus etc. Idem eae eodem odie legit regulam 96-S quis Episcopus te. Porro autem series illa tu inerum, sub qua can0ues distincti et laudati sunt, ei spicue dem0nstrat, unam certari e temp0re suisse collecti0nem can0num idque mirifice confirmatur ex illis ver-b - sumptoque libro legit canonem, e Codice relegit dice legit, quibus peculiaris liber designatur seu autem auctore et tempore C0dex ille pr0dierit, incertum est. Haec autem c0llectio canones 166 0mplectebatur, h0 cordine et numero digest0s, videlicet 2 ex Synodo Nicaena 2 ex Ancyrana, 14 ex Neocaesariensi, 2 ex Grangrensi, 2 ex Antiochena, et 59 ex La0 dicena, et

denique 3 ex Ci,nstantin0p0litana, qu0d didicimus ex Di 0uysi Exiguo, qui eam ipsam Patrum Chalcedonensium c0llectionem latine interpretatus est, et in suam c0lle li0nem transtulit et quamquam Dionysius e0rumdem canonum numerum uni late minual, id tamen factum est, quod Ancyran0s canones quartum et quintum in unu iu

IIuic collectioni cau0nes p0stolorum, Sardicenses, phesiuiis, Chalced0nenses, et denique et et sexaginta ex

epistoli S. Basilii educt0s adjecit J0auues Scholas licus,

147쪽

expurgatum et 0rrectum Xhiberetur, sed nullum prorsus verbum fecit, ex qu constaret, illud etiam auctoritale

legali 0navisse. mendatum igitur a Greg0ri XII suit,n0n appr0batum, nec authenticum declaratum. De hac

sententia Benedictus XIV ita scribit de Syn. idec lib.

VI cap. 15 n. 6 Gratiani Decretum, quantumvis pluries Romanorum Pontificum cura emendatum fuisse non ignoretur, vim et pondus legis non habet; quin imo inter omnes receptum est, quidquid in ipso continetur tantum auctoritatis habere, quantum eae se habuisset, si nunquam in Gratiani collectione insertum foret. Fallunt itaque, vel saliuntur, qui in vulgus spargunt, P0nlisces omni studio curavisse, ut Decretum Gratiani, tamquam Codex authenticus ab omnibus reciperetur, ut nimirum eo pacto sid0rianis Decretalibus P0ntificiae auctoritali faventibus p0ndus et robur adjiceretur. I ertia denique sententia tradit, Decretum integrum

authenticum esse, qualenus nempe omne ean0nes eliam

ex spuri sente desumpti auctoritate p0llent, dummodo usu et praxi in vim legis assumpt0 DiSse comperiatur. Hujus sententiae patroni rei exemplum sumunt ex capite cavs. quamquam enim, ut jurat, illud caput e sente spurio, nempe ex conficta J0annis Pontificis epist0la consarcinatum sit, ex praxi tamen et usu vim legis consequutium est. Ouid tamen inde Num si unum, aut alterum licet spurium cau0nem ustis recepit in legem,c0lligi jure p0lerit, ali0s qu0que can0nes indiscriminatim recept0s suisses Relinquitur ergo, ut secunda sententia ceteris p0lior habenda sit.

148쪽

130 CAP. III. DE COLLECΤ. SACROR CANONUM

Multa sunt Decreti capita, quae sub Paleae inscriptione reseruntur. Aliqui putant, res levioris ru0menti et illiquatas illis capitibus c0ntineri alii rentur aliena manu accessisse : alii alia commenti sunt sed illud ver similius est, Paleas adjecti0nes esse posteriori manu factas, et in margine primum descriptas , quas deinde librari ,-rum quidam miserunt, quidam in c0nteXtu posuerunt. Nam R0mani 0rrect0res observant, in vetustis Gratiani exemplaribus paucas admodum aleas, nec omnes in omnibus, nec e0dem ordine reperiri.

DE ALIIS DECRETALIUM COLLECTIONIBUS GRATIANO AD GREGORIUM X Decreto rationi ad 0mpilationem usque Decretalium Gregorii X aliae can0num c0llecli 0nes pr0dierunt.

Sunt autem quinque, inter qua prima recensetur collectiose ardi Circa Papiensis Praepositi, dein pisc0pi Faventini, quam anno 1190 vulgavit Passim dicitur Prima Decretalium Collectio, sed eam auct0r insignivit h0c titul g reviarium aetravagantium , 0 est decretorum, quae extra Gratiani opus vagabantur. At in ea collecti0ne praeter decreta, quae Gratiani diligentiam effugerant, Constitutiones etiam Summorum Pontificum p0st Gratianum editae usque ad Caelestinum III, et can0nes

Concilii Lateranensis III 0nlinentur. In quinque libros tribula est, et libri singuli in titulos primus liber agit de c0nstituti0nibus, de rescriptis, de judicibus et 0rum

149쪽

0ssiciis alter de judiciis tertius de vita et honestate

Clericorum, rebusque ecclesiasticis quartus de sp0nsalibus , et matrimoni0; quintus de accusati0nibus, deque delictis, et p0enis. Itaque c0llecti Papiensis sui veluti archetypus ad cujus exemplum reliquae collecti0nes ad0r

natae Sunt.

Papiensem aut p0st imitati sunt Gubertus abbas, et Alanus Episcopus Atilissi0d0rensis, qui can0nes a Papiensi

omiss0s, aliosque dein editos collegerunt. Sed utriusque c0llecti periit, atque ex earum ruinis n0vam c0llectionem c0ngessit Ioannes Galensis, seu Valensis, qui tum superiorum P0ntiscum, tum Caelestini III 0nstituli 0 esc0mplexus est. Haec Secunda Collectio dicitur.

Post Caelestinum III, Iuno centius ΙΙΙ utriusque juris

ac the0l0giae peritissimus pera ei nardi 0nstantinop0litani tertiam Decretalium collecti0nem c0nsciendam imravit, in qua du0decim ipsius P0 uti scis decreta pri0ribus Pontificalus annis edita c0ntinerentur, quam deinde per Petrum seneventanum c0rrectam idem P0ntifex vulgavit. Huic c0llecti sui paul post quarta accessit ejusdem Innocentii ΙΙ auspiciis, partim quidem ex p0sterioribus ipsius P0nliscis Decretalibus, partim vero ex can0nibusC0ncilii Lateranensis V adornata. Quinta denique c0llecti Honori III Decretales c0mplectitur ejusdem Pontiscis jussu c0ncinnata, et pr0mulgata. Qua lu0 pri0reScollectiones Intonius augustinus, quintam Innocentius Cironius typis ediderunt, n0lisque illustrarunt. Priores duae c0llecti0nes nulla in auctoritatem publicam insequutae sunt, p0sterioribus tribus Pontisces ipsarum auctores vim legis tribuerlint.

150쪽

DE COLLECTIONE GREGORII IXEx quinque Decretalium c0llecti0uibus, aliisque n0visC0nstituti0nibus collecti0nem suam Greg0rius ΙX deduxit, quam vulgari n0mine Decretales Gregorii X vocamus. Ea in re P0nlisex usus est per S. Raymundi de Peu-nalari, viri pietate et multiplici eruditi0ne praestantissimi. Earumdem quinque c0llecli0uum ordinem Baymundus e- IUUtUS St, adeoque rem totam in libr0s quinque distribuit, singulisque libris eosdem sere titul0s subjecit. Incoli , candis ver sub qu0libet litui canonibus, rati0nem teinp0ris habuit, ut prim l0c ea capita exhiberet, quae ex pri0ribus quinque c0llecli0nibus selegit deinde n0nnulla alia, quae extra eas c0llectiones vagabantur, p0Stre

suam collecli 0nem inseruil. Du autem hoc l0c m0uenda sunt. Alterum est, c0llecli 0nem hanc authenticam esSe,

ideoque omnia et singula generalis legis auctori late p0llere, sive a C0ncili generali vel particulari, sive a Summo Pontifice , sive a S. Patre, sive ab ali qu0cumque script0re vel Diale hausta sint. Haec enim c0llecti auctoritate Gregorii X consecta et publicata est, ut merito P0nlisex omnia sua secerit, quibus suam auct0ritalem in1- pertitus est L. 1. I. de vel Jur enucll. Alterum est,

antiquis Decretalibus, quas Gregorius X missas secit,

vim legum ecclesiasticarum detractam esse, cum Pontifex ipse eas solas Decretales in p0sterum vigere V0luerit, quae in suam collecti in em translata es fuerant, celeras