장음표시 사용
591쪽
uel effracturae latronum ' conductori hi praestare non cogitur. His cessantibus, Si quid ex depositis rebus, inlaesis extrinsecus h0rreis periit, damnum depositorum sarciri debet. Prop. IV. Non. Nov. Antonino A. IV. et Balbino) coss.
rare, his, qui horrea locant, maiorem uim imputari non posse. Explicit titulus de deposito.
11Τ. XI. y DE ABIGEATORIBVS.Κap. I. M0yses dicit: ' 1. Si quis inuolauerit uitulum aut ouem, et 0cciderit, aut uendiderit, quinque uitul0S restituat pro uitulo uno, quattuor oves pro Oue Una. 2.0uod si non habet, unde reddat, uenundetur pro surto. Κap. II. Paulus libro sententiarum V. sub titulo de a bige at oribus. 1. Atroces pecorum abactores plerumque ad gladium, uel in metallum, nonnunquam autem in opus publicum dantur. y Atroces autem sunt, qui equos et greges ovium de stabulo, uel de pascuis abigunt, uel si id saepius, 'aut serro, aut 3 conducta manu faciunt. Κap. III. Idem Paulus eodem libro et titulo. 1. Abigeatores ' sunt, qui unum equum, uel duas equas, toti-
abegerint. 'Qui quid uero intra hunc numerum suerit abi-
hi) Εω C. I. supplevi. Et vix consulto hoc Collator omiserit; nam si rescriptum ad depositum refertur, verum non eSt, dom num culpam praeStare oportere; et refragatur Paulli subicctum TevonSum. λ) a. 213. De hac subscriptione vid. Ble ed.
δ) N. pr0posita Ve. propositam m. ed. Bl. ) utide B. ante incipit, ex quo Lachm. recte fecit undecimuS. ) od. 22, 1. 3 fln. δ) Cf. L. 1 pr. S. 3. L. 2. D. de abig. 47, 14). q) aut a serro C . scilicet a aut) transposito paut si serro ed. Bl. β) Est Paul. 5, 18. S. 1. β) abactores Ve. Vi. Paul. Vis. edd. ab egeatores B. y) Intellige bovem marem unum, feminas duas. Cf. L. 3 pr. D. de abig. 47, 14) ' seminando supplevi. Cf. L. 3. cit. L. 16. S. 7. D. de poeniae
592쪽
geatus,' in poenam i ' furti, pro qualitate eius, aut in duplum, aut in 'quadruplumi conuenitur, aut sustibus caesus in opus publicum unius anni datur, aut ' SeruuS)' sub poena uinculorum domino restituitur. Κap. IV. Idem Paulus eodem libro et titulo. δ
remittendus est: atque ita conuictus, in duplum uel in 'quadruplumi iuris more dam atur. Κap V. Idem Paulus eodem libro et titulo. 1. 90ui bovem uel equum errantem, quodue aliud pecus abduxerit, furem magis eum , quam ' abigeatorem y constitui placuit.
Κap. VI. Paulus libro singulari de poenis paganorum sub titulo de abigeis dixit: 1. Cum durius abiget damnantur, et ad gladium ' traduntur: ' itaque diuus Pius ad concilium Baeticae rescripsit. 2. χ' 0ui pecora, de quibus litigabat, abegit, ad forum remittendus est, et si uictus fuerit, in duplum uel quadruplum condemnandus. Κap. VII. Ulpianus libro octauo de ossicio proconsulis, sub titulo de abigeis. 1. 3 De abigeis puniendis ita diuus Hadrianus rescripsit concilio Baeticae: δ Abigui cum durissime puniuntur, ad gladium damnari solent:
puniuntur autem durissime non ubique, sed ubi frequentius est hoc genus maleficii: alioquin et in Opus, et nonnunquam temporarium damnantur. 2. Ideoque puto, apud U08 qu0que') Scripsi. Quicquid sηel si quid) et postea ablatum C . Coll. et l
ulli et edd. abigeatus se. ab abigeari, unde est etiam abigeator. Φ') imp0nat Od. in p0ena plerique Udd. Paul. Vis., poena alii, ed. Bl. Conuenire in rem dicitur L. 36. S. 1. D. de rei vind. 6, 1), in usuras L. 20. S. 14. D. de hered. pet. 5, 3). 3ὶ Ex Schult. s. triplum C . etiam Paul. Vis. edd. , sed manit Stoerrore. η) 0uod excidit notatum sei b. Ob sequens Sub. φ) ma Paul. S. R. 5, 18. S. 3. Cf. 6, 2. L. 1. S. 4. D. h. t. 33 litigauerat B. m. litigauerit G. litigat Paul. Vis. ed. Bl. q) Cf. Supr. 7, 4. S. 1. μ) Cf. L. 1. S. 1. D. h. t. Edict. Theoder. c. 58. 7 B. abactorem Ve. Vi. ed. Bl. ') Cf. 7, 1. ') Ex Schult. G. tradantur Od. edd. δ') Cf. supr. 4. l. i) Extat L. 1 pr. D. h. t. δ) Cf. Heneten Inscr. Oreli. Suppl. 6004. Blum. ad h. l.
593쪽
MOS. ET ROM. LEGUM COLLA Τ. XI. 8. 567
susscere genus poenae, quod 'maximum δὴ huic maleficio inrogari solet, ut ad gladium abiget dentur: aut si quis tam n itus, et tam grauis in abigendo 'suit, ut 3 prius ex hoc crimine aliqua poena adfectus Sit, hunc in metallum dari op01 tero. 3. Rescriptum diui Hadriani sic l0quitur, quasi 'grauior syladio) si p0ena sit metalli: nisi sorte hoc sensit diuus Hadrianus gladii poenam dicend0, ludi damnationem. 4. Est autem disserentia inter eos, qui ad gladium, et eos, qui ad
ludum damnantur: nam ad gladium damnati confestim consumuntur, uel certe intra annum debent c0nsumi: hoc enim mandatis continetur. Enimuero qui in ludum damnantur, non utique consumuntur; Sed etiam pileari, et rudem accipere
possunt post ' interualla, ' siquidem p 0st quinquennium pi-leari, post triennium autem rudem 'induere 7 eis permittitur. 5. Eodem rescripto diui Hadriani diligentissime expressum
est, non ubique parem eSSe p0enam abigeorum.
Κap. VIII. Item Ulpianus libro et titulo, qui supra.' 1. Abigei autem proprie hi habentur, qui pec0ra
ex pastu 'uel δ' ex armentis subtrahitiit, et quodammodo depraedantur , et abigendi studium quasi artem exercent, ' equos de gregibus x uel boues de armentis abducentes. Ceterum si quis bouem aberrantem, vel 'equum in solitudine relictum abduxerit, non est abigeus, sed sur potius. 2. Sed et qui porcum, uel capram, uel 'vervecem abducunt, ' modo 3 non tam grauiter, ut hi, qui mai0ra animalia abigunt, plecti debent. 3. 0uamquam autem Hadrianus metalli poenam, 'item temporarii 0peris, β uel etiam gladii praestituerit, attamen qui
Hadriani rescriptum Supr. 7, 1.
594쪽
MOS. ET ROM. LEGUM COLLAT. XII. 1 .
honestiori loco nati sunt, non debent ad hanc poenam pertinere: sed aut relegandi erunt, aut remouendi ordine. 4. Romae tamen etiam bestiis obiici abigeos videmus: et sane qui cum gladio abigunt, n0n inique hac poena adsciuntur. Explicit de abigeiS.
Κap. I. Moyses dicit in 1. Si exierit ignis, et inuenerit spinas, et comprehenderit 'aristas uel spicas, uel campum, aestimati0nem restituet ille, qui succendit ignem. Κap. II. Paulus libro sententiarum squinto sub titulo de incendiariis. δ 1. 30ui casam aut utllam inimicitiarum gratia incenderunt, humiliores in metallum, aut in opus publicum damnantur: honestiores in insulam relegantur. 2. β Fortuita incendia 'si iniquo ' casu uenti 'Drente, siue 7 incuria ignem supponentis ad usque uicini agros
evadant, et si ex eis seges, vel 'uineae, uel 'oliuae,' uel 1 ructiferae arbores concrementur, datum damnum aestimatione
Κap. III. Idem Paulus eodem libro et titulo. λ' 1. Commissum uero seruorum, si domino uideatur, noX3e deditione sarcitur. 2. Messium sane per dolum incensores, uehi uinearum oliuarumve, aut in metallum humiliores damnantur, aut honestiores in insulam relegantur. Κap. IV. Idem Paulus libro et titulo, qui supra.
Sed Sequens et si desiderat antecedens si et casum venti eiusmodieSSU Oportet, quem noxium futurum prospici poterat. Cf. L. 30. cit. 7) suerint his uel B. furentis vel Ve. Vi. ed. Bl. serente uel C. Ves. β) uineas M. Ve. uinea B. C. Ves. ed. Bl. ') C. Ves. oliua B. oliuas G. oliveta Vi. ed. Bl. i' Paul. S. N. 5, 20. 33. 4. 5. ex C. Ves. i) Supplevi. δ) Paul. S. R. 5, 20. g. 1. ex C. GS.
595쪽
1. Incendia si qui in oppido praedandi causa laciunt, sacile
capite puniuntur. Κap. V. Ulpianus libro VII1. de ossicio proconsulis. sub titulo de naufragii s et incendiarii .
1. 3 Incendiariis lex quidem Cornelia aqua et igni interdici iussit: sed uarie sunt puniti. Nam qui data opera in ciuitate incendium 'socerint, β si 'humiliore β loco 'sint. 7 bestiis subiici solent: si in aliquo gradu, et Romae id 'secerint, β eapite puniri: ' aut certe ' deportationis poena χ' adficiendi sunt, qui haec committunt. 2. i Sed ei, qui non data opera incendium secerit, plerumque ignoscitur, nisi in lata et incauta neglegentia uel lasciuia fuit. Κap. VI. Paulus libro singulari de poenis paganorum, sub titulo de abigeis dicit: 1. Incendiasty qui in oppido praedae causa 'admiserint,3 capite puniuntur: qui casu insulam aut uillam, non ex inimicitiis, incenderint, leuius. Fortuita enim incendia ad forum remittenda βsunt, ut damnum uicinis sarciatur.
Κap. VII. Ulpianus libro XVIII. ad edictum, Sub titulo si satebitur iniuria occisum esse, in Simplum ut condiceret.' 1. 7Ιtem si insulam meam adusseris uel incenderis, Aquiliae actionem habebo. Idemque est, etsi arbustum meum, uel uillam meam. 2. Quodsi dolo quis insulam exusserit, etiam capitis poena plectitur, quasi incen- δ) incendiarii quidquid B. V e. quicquid Vi. qui quid Paul. C.
596쪽
diarius. 3. ' Si ' quis insulam ' suam δ' uoluerit exurere, et ignis etiam ad uicini insulam peruenerit, Aquilia tenebitur
lege uicino: non minus etiam inquilinis ob res eorum exustas.
et ita Labeo libro ' XV. responso rumi refert. 4. Sed si stipulam in agro tuo incenderis, ignisque euagatus ad praedium uicini peruenerit, et illud exusserit, Aquilia lex locum habeat,au in lactum actio sit, suit quaesti0nis. 5. Et plerisque Aquilia lex locum habere non uidetur, et ita Celsus libro XXXVII. digestorum scribit. Ait enim, si stipulam incendentis ignis 'essu gerit, y Aquilia lege eum non teneri, Sed in laetum agendum, quia non principaliter hic exussit, sed dum aliud egit, sic ignis processit. 6. Cuius sententia. 'et rescripto diui Seueri comprobata est in haec uerba: Ρr0pter g ignem, qui βpabuli gratia factus, culpa seruorum Veturiae Astiliae euagatus agrum tuum, ut proponis, dep0pulatus est, ad exemplum legis Aquiliae noxali iudicio ' acturus,' si litis aestimatio permittitur, iudicium 'cum ea edere potes. y Videlicet non est 'visa
'') Exstat L. 27. S. S. D. eod. ') Vi. et Dio. Item si B. G. qui scilicet novum caput hic incipiunt) ed. Bl. δ') Sup-
eoi. Excidit ob simile -sulam. In Dio. est uoluerit meam. Sed eadem postea pro lege ha bent etiam. VeriuS noster; cf. . seq. B. responSorum XV. Vii. ed. Bl. reSponSurum V.
Pith. s. sit B. Ce. scit Vi. scilicet ed. Bl. 3) profiteri propter Cdd. ex mala geminatione; vid. Zeluchr. XIII. p. 39. PraeSes prouinciae si propter ed. Bl. h) Scal. supplevit. β)acturus es) ed. Bl. ex s. 7) cum adire potest B. Ve. kap. CΙΙ.adhire potest Vi. accommodare potest ed. Bl. De re si iudicium cum litis aestimatione ' interpretaris de formula, quae detracta noxae deditione concipitur quod feci Zeitschr. l. c.), dubitationem movet, quod huiusmodi formula potius iudicium 'sine noxae datione' vel detracta noxae datione' dici et solet et debet. Itaque rem nunc ex L. 26. D. ad Dy. Aquit. 9, 2) iisque quae Gaius ' p. 112. disputavi, explicare malo. Ipsa lex Aquilia
damnato reo, quanti ea reS esset, dare, certi condictionem, ex
instiatione duplandam, a tori tribuerat; itaque is iudicium ex hac leste cum sua) litis aestimatione' dictabat. 9uam priscam
Severitatem praetor ad actiones, quas ipSe Sane omnino ad eχ-emplum legis Aquiliae dabat, simpliciter transferre dubitavit.
Itaque eas ut ceteras vulgares actiones concepit e nisi tamen ipse reus, ut cum litis aestimatione asseretur, permitteret, veluti, quod fuctum conflebatur, aut metuebat, ne iudex sine eiusmodi actoris
597쪽
Aquilia δ' sufficere. 7. 'Si 'sornacarius seruusue aedium conductoris coloniue ' ad sornacem ' obdormisset, et i uilla fuerit exusta, Neratius scribit, HX locato conuentum praestare debere, si neglegens in eligendis ministeriis fuit. Ceterum si alius ignem subiecerit sornaci, alius neglegenter custodierit, ' santenebitur, qui subiecerit 3 i' Nam qui non custodiit, nihil fecit: qui recte ignem Subiecit, non peccauit: quemadm0dum si hominem medicus recte secuerit, sed neglegenter uel ipse, uel alius curauerit, Aquilia cessat.* 0uid ergo est 3 Et hic puto ad exemplum Aquiliae dandam actionem tam in eum, qui ad fornacem 0bdormiuit, uel neglegenter custodiit, quam in medicum, qui neglegenter curauit, siue homo periit, siue debilitatus est. Nec quisquam dixerit in eo, qui obdormiuit, rem
eum humanam et naturalem passum, cum deberet uel ignem extinguere, uel ita munire, ut non 'euagaretur. δ 8. 3 Item libro VI. ex Viuiano relatum est: si surnum secundum parietem communem haberes, an damni iniuria tenearis 3 Et ait
' Proculus) , β agi non 'posse tecum' Aquilia lege, quia nec
cum eo, qui lacum haberet: et ideo aequum putat, in lactum actionem dandam. Sed non proponit exustum parietem. Sane enim quaeri potest, ' shi nondum mihi damnum dederis, 'sed ita ignem habeas, ut metuam, ne mihi detur, aequum Sit, me interim actionem in sactum impetrare Τ Fortassis enim de hoc senserit Pr0culus: nisi quis dixerit, damni 'insecti' sussicere cautionem. s. β' Sed etsi qui serui in quilini insulam exusse-
aestimatione, maioris quam ipse actor litem aestimaturu3 esSel.
- Male nudors. Rechlvesch. S. 42. not. 1 l. s. praemittitur pro permittitur. δ') visu. Aquilia B. visum Aquilia Ve. Vi. visum Aquiliam ed. Bl. ') Est L. 27. S. 9. D. ad leg. Aquil. 9, 2).
'in sorte seruus quae idem conductores c0loni f. Ve. sorte que eidem conductores col0nia Vi. sornacarius seruuS coloni Dig. Cf.
9, 2). δ) Ex Dio. euacaret B. Ve. euaderet Vi. euagaret ed. Bl. stat L. 27. S. 10. D. eod. quibusdam mutatis.
598쪽
ΜΟS. ET ROM. LEGUM COLLAT. XIlI. l. 2.
rint, libro X. Urseius refert, Sabinum respondisse, lege Aquilia seruorum nomine dominum noxali iudicio conueniendum: ex locato autem dominum teneri negat. Proculus autem respondit : cum coloni serui uillam exusserint, colonum uel ex locato, uel lege Aquilia teneri, ita ut colonus seruum possit noxae dedere: et si uno iudicio res 'sit β' iudicata, altero amplius non agendum. 10. R Celsus libro XXVII. digestorum scribit: si cum apes meae ad tuas aduolassent, tu ea S eXuSSeri S, quo Silam negare, competere legis Aquiliae actionem, inter quos et Proculum, quasi apes dominii mei non suerint. Sed id salsum esse, Celsu S ait, cum apes reuenire soleant, et fructui mihistut Sed Proculus eo mouetur, quod nec mansuetae, nec
et columbas interesse, quae si ' manus effugiunt, β domitae' tamen fugiunt. Explicit titulus de incendiariis.
Κap. I. Mous es dicit: 3 1. Non transmovebis terminos proximi tui, quos constituerunt patres tui, uel principes possessionis tuae. Κap. II. Paulus libro sententiarum sprimo , sub titulo sinium regundorum. 1. In eum, qui per uim terminos 'deiecerit, uel 'amouerit, 3 extra ordinem
animaduertitur. hi) esset C . Dio. Sed es- eae res adhaesit. ') 9uae Sequuntur in Dig., ipse Collator videtur resecuisse. δ) In breve coacta haec habentur L. 27. S. 12. D. ad leg. Aquil. 9, 2). ) ita CG. edd. Alii G.: inclusae aut in alueo clauSae, aut t3men clausae. β) lac. s. manu refugiunt C. . ed. Bl. Sensus est: etsi manus hominum evitant ac similant, ut nec mansuetas nec manSuefactae proprie dici possint. β) domi C. . edd. p-tae ob sequens lamen periit. Est vero domitae: in universum deposita feritate, ut et ipsa fucta hac domitura contineatur. ) Deuter. 19, 14. Cf. 27, 17. η) Paul. S. R. 1, 16. . L. 1. 3 flin. D. de term. mot. 47, 21). L. 1. C. de accus. 9, 9 . δ) Paul. Vis. deiecit C ld. edd. ε) Paul. Vis. amouit B. G.
599쪽
Κap. III. Ulp ianus libro IX. de ossicio proconsulis, sub titulo de termino moto. 1. Eos, qui terminum mouerunt, non impune id facere debere, diuus Hadrianus Terentio Gentiano XVu. Kal. 'Septembr. cum Q. Rustico βse tertio consule rescrip Sit: quo rescripto poenam uariam statuit. 2. Verba rescripti ita se habent: ' 9uin)Τ pessimum factum ' sit 7 eorum, qui terminos sinium causa positos abstulerunt, dubitari non potest: poenae autem modus ex conditione personae et mente sacientis magis statui potest. Nam si splendidiores Sunt personae, quae conuincuntur, non dubito, quin occupandorum aliorum sinium causa id admiseriui: et possunt in tempus, ut cuiusque 'patitur aetas, ' relegari: ' ideSt, Si iuuenior, in longiuS, Si Senior, recisius. Si uero alii negotium geSSerunt et ministerio functi sunt, castigari ' et sic in biennium aut triennium ad opus publicum dari. 0uodsi per ignorantiam aut sortuito lapides usus causa surati sunt,
sussicit eos uerberibus coerceri. Explicit titulus de termino 3 moto.
Κap. I. Moyses dicit: 3 1. 0uicunque plagia uerit
quemquam in Israel, et uendiderit eum, morte moriatur. Κap. II. Paulus libro sententiarum V. sub titulo ad legem Fabiam. 1. Lege Fabia tenetur, qui ciuem R0-
manum ingenuum, libertinum, seruumve alienum celaverit, ed. Bl. mouit Vi. β) septembriarum C . edd. et miror Bl.,
et hoc portentum verbi ferentem et congulatum hunc anno p. Chr. 140. assignantem, quo HadrianuS ante biennium mortuuS erat. Tertium et ultimum consulatum eum cum O. Iunio Rustico a. 119. gessisse constat. Itaque septembriarum ex Septembr. c. q. ru Stico natum eSSe Suvi Or. β) Idem rescr. refertur ex Callistrato
compatitur Vi. ed. Bl. cumpatitur B. Ve., quod cum factum est ex que. ') Ex Dig. supplevi; apparet enim haec ob similiter desinentia relegari et castigari excidisse, nec interpretamentum sed partem rescripti eSSe.' Exod. 21, 16. Cf. Deuteron. 24, 7. η) Spicor ex D
600쪽
MOS. ET ROM LEGUM COLLAT. XIV. 3.
legis poena nummaria fuit: sed translata est cognitio in praesectos urbis,3 itemque praesidis prouinciae extra ordinem meruit animaduersionem. Ideoque humiliores aut in metallum dantur, aut in crucem tolluntur: honestiores ademta dimidia parte bonorum in perpetuum relegantur. β 3. Si seruus sciente d0mino alienum seruum subtraxerit, uendiderit, celauerit, in ipsum dominum animaduertitur: quod si id domino ignorante commiserit, in metallum datur.
Κap. III. Ulpianus libro IX. de ossicio proconsulis, sub titulo ad legem Fabiam. 1. Frequens est etiam legis Fabiae cognitio in tribunalibus praesidum: quamquam ' eam ' quidam procuratores Caesaris HSurpaverint, ' quum y Romae ' tum' in prouinciis. 2. Sed enim iam eo peruentum est constitutionibus, ut Romae quidem praesectus
urbis solus super ea re cognoscat, si intra miliarium ceu tesimum sit 'in Fabiam commissum.' Enimuero si ultra cente-Simum, praesectorum praetorio erit cognitio ' in Italia):λ' in 'prouincii si enim ' est y praesidum prouinciarum, nec aliter procuratori Caesaris haec cognitio iniungitur, quam ' sh praesidis partibus in prouincia sungatur. Plane post Sententiam de Fabia latam procuratoris partes succedunt. 3 3. 'Vice praesidis si tamen procurator, qui illam prouinciam regit, licet
disse Latinum: vid. 3, 3. Praeterea cf. Paul. S. R. 5, 6. S. 14.L. 1. L. 6. S. 2. D. de leg. Fab. 48, 15 . L. 9. 15. C. ad test. Fab. 9, 20 . t r. 3, 4. 5. β) Cf. Paul. l. c. L. T. D. h. l.
D. h. t. in uia commissa Ci . edd. , quod nec eae Suet. Aug. 32. Servari poteSt. iniuria commissa Scal. et Pith. G. tq) Supplevi, cum excidisset ob simile -nilio in. Ex Cuia . s.
cerei modi m. huiusce rei et G. Huiuscemodi ed. Bl. Sed vulgaris Caesaris procurator provinciam regere dici non potest, et