장음표시 사용
21쪽
Porro, ut pariter liquet X pSa theSeo et uinciatione, nor illud sano affirmanaus, eam esse Umanae Ocietatis naturam, ut in uno homine socialis auctoritas resideat hoc enim de natura esse poterit huius vel illius in speciosocietatis determinatae, non autem de natura est societatis humanae ili genere Spectatae, et sic in genere hoc in articulo societatem consideramus): Verum id tantummodonSSerimus, a natura humanae societatis postulari, ut in ea socialis sit auctoritas residens in uno Vel homine Vel coetu hominum, aliis verbis in subiecto vel ph3 sic vel morali
113. DEMONST RATIO. Thesim lanc triplici largumento probamus, alio a posteri0ri, ali a pri0ri, alio a pari. Probatur .)ex universalitate et constantia facti. Etenim quoties et ubicumque fuit societas, in ea semper et ubique fuit unus aut homo aut hominum coetus, in quo socii omnesius obligandi recognoscerent id invenimus in civitate, in pago, in familia, itemque in Xercitu, in collegio, in os
sicina, in navi etc. Hoc factum adeo uniVersale et constans ostendit auctoritatem esse humanae Ocietati necessariam
Existimandum enim est, quod tam di UtUrno temporis spatio omnes modi constituendi inter homines societatem sint in venti et adhibiti. Cur ergo tot inter varios modos ille numquam inductus, Societatis in capite 8 illa nempe talis modus naturae ipsius societatis repugnat I).
Hoc porro argumentum consili matUr, Si animad VertaS, huiusmodi modum uiri ulDritalis Si te rectore faVere omnino
22쪽
inclinationi hum inae voluntatis, cui s in independentia placet ac libertas contrarium Ver modum esse insensum Voluntati, cui sane subiectio displicet atque obedientia illa, quam socialis secum fert et exigit auctoritas I). Probatur . ex eo, quod Sine auctoritate conveniens consecutio sinis socialis sit impossibilis Etenim assecutiossinis socialis est fructus, ei debetur Summae actionum socialium rite et constanter positarum. Atqui sine auctoritate est impossibile, ut habeatur summa haec actionum soci ilium rite et constanter praeStitarum. Ergo Sine auctoritate con Veniens assecutio sinis est impossibilis. Minoris veritas apparebit, Si tria haec simul perpendantur. Spectetur a natura actionum et ossiciorum socialium, quae sunt rite et constanter a Socii praestanda. Sociales haeactiones sunt eiusmodi, ut non omnes debeant a singulis poni, sed aliae ab uno aliae ab alio sunt eiusmodi, ut Vehementer differant inter se, quatenti aliae nobiliores sunt, alia igno
biliores, aliae magis, aliae minus laboriosa a). Spectetur 9
1 re In gni sotieta, inquit Tapa relli, sagaio Iordi. ecc di SSer-tagione II cap. S. n. 42I., Siste via' autorita, Vale a dire Siste O una perSona o Un' assemblea, in cui tuiti iconos cono i potere di obbligare. Si domestica a societ o politica, si in civilita o barbara, si a legittim o scellerata, ella ha i sito capi sit capo e questo uomo Sol o questo pugno 'uomini Iove a suo talento una moltitudine, in cui 'ordinario poclaissimi inclinano a lasciarSi condurre, molli sono ali autorita v versi, non poclii te anno risolutamente Opposigione anco per Via di fatio Conae splegherem no i questo fenomen si Oppost a genio natio deli' uomo per a liberta D a Ad rem Aristoteles, . nunc it num Aξi V ἐυ γα Mυαι
23쪽
natura sociorum, qui socialia illiusmodi ossicia debent rite
et constanter implere Ii diversis pollent viribus et facultatibus, ita ut non sint aeque apti iisdem muneribus socialibus implendis diversis insuper commoventur a SSionibUS, quibus Vel penitus retrahuntur ab exsequendis ossiciis socialibus, vel impediuntur ab iisdem rite et constanter XSequendis Spectetur 9 natura sinis, qui per actiones sociales debet obtineri Natura sinis est liuiusmodi Ut Saepe qUidem evidenter dignoscatur certum latin agendi modum omnino requiri ad finem assequendum, saepe Vero appareat sinem
obtineri posse, sive hic agendi modus, sive ille alius eligatur, Videlicet, hoc tantum odo appareat vel hunc vel illum agendi modum disiunctive exigi ad sua is assecutionem
rursus, natura simis quoad aliquas actiones exigit, ut eaec OnStanter Onantur eademque Semper ratione, quoad alias Vero actiones X igit, ut pro adiunctorum arietate modo haec, modo ea actio, modo lac, modo illa ratione irae- υθμ A Z σι ψαυ λλα iit HI. t V GiτTZ0 7 crat Ποίτορ υ
θια Tri T. Gυξίαν κοι, ν χαι πια T cata Quae Verba Sic apte explicat Silv Maurus re Civitas ac domus debent quidem habere unitatem, Sed non maximam. Est enim aliqua unitas, quae Si in civitatem inducatur, eo ipso non erit civitas est aliqua unitas, quae si inducatur, civitas erit deterior. Probatur et explicatur. Sicut ad sumphoniam requiritur quidem unita Voc una, Sed non omnimoda, ideoque si omnes Voces sint eiusdem rationis, puta omne graVes Vel Omne acutae, non erit Symphonia sed uniphonia et sicut ad carmen requiritur ut non omnes pedes sint eiusdem rationis, ideoque si Omnes pedes sint eiusdem rationis, non erit versus; sic ad civitatem requiritur quid a unitas, sed non omnis unitas Civitas ergo debet esse una ex multi civibus et domibus cives autem debent esse dissimilis conditionis, cum alii debeant esse arti ces, et quidem diversarum artium, alii in uagistratibiis constituti et quidem diversis etc. Talis autem multitudo debet fieri una unitate ordinis inducti per legem
et disciplinam communem. D f. Ol. II pag. In adnot. Q.
24쪽
stetur: denium, naturi sinis est Ciusmodi, ut saep2 lillicito sit cognitu quinam agendi modus ad sinem consequendum sit servandus, ita ut m lana perspicacia et e Xperientia requirat hir ad dies noscendum quid pro sinis assecutione sit agendum I). Haec tria si perpendantur, apparebit necessariam esse in hum Inn Societate aUctoritatem, seu princi pium determinans, quid a sociis sit agendum, et ita deter minans, ut omne moraliter obliget, pigro Urgeat, nolentes
Probatur 3. a pari. Quemadmodum socii comparari apte possunt cum distinctis humani corporis membris ita sinis societatis comparari potest cum incolumitate iam inicompositi, chliti gratia membra OXiStunt, atque mira adeo proprietatum et functionum arietate distinguuntur. Atqui actum esset de incolumitate humani compositi, nisi singula membra cuidam principio subessent, quo ipsorum functiones regerentUr Ordinarentur, atque ad praestitutum scopum dirigerentur 2 . Ergo ad societatem Servandam incolumem poteSta requiritur socialis, quae proinde merito dicitur
eSSe Velut anima seu forma societatis.
Itaque, ut cum S. Thoma 3 concludamus, necesSUest in hominibus esse per quod multitudo regatur. Multis enim existentibus hominibus, et unoquoqne id quod est sibi congruum providente, multitudo in diversa dispergeretur, nisi etiam esset aliquis de eo, quod ad bonum multitudinis pertinet, curam habens sicut et corpus homini et cuiuslibet animalis deflueret, nisi esset aliqua vis regitiVa Om
munis in corpore, quae ad bonum commune omnium mem
brorum intenderet. Quod considerans Salomon dicit ).
25쪽
Ubi non est ιι bernator, dissipabitur populus D - Hunc s. Thomae locum sic declarat Suaresius I) Ratio clara
est, quia Singilla priVata membra priVatis commodis consulunt, Uae Saepe contraria sunt bono communi, et interdum multa Sunt necessaria communi bono, quae ad singulos non ita pertinent, et UamVi interdUm pertineant, non procurantur eo UOd Onam Unia, Sed quod propria sunt; ergo in communitate perfecta necessaria est publica potestas, ad quam e ossicio pertineat commune bonum intendere ac procurare o Haec quidem de UaVis omnino humana Societate Valent Verum potiori iure Valent de societate
perfecta. AnimadVertas rursus id, de quo iam diXi, aliud esse loqui
de auctoritate in se spectata, aliud vero loqui de certa forma, Secundum quam auctoritas in concreto existit, atque de determinato subiecto, in quo auctoritas residet et a quo exercetur. In thesi hac loquimur de auctoritate in se spectata, et hoc contendimus, debere in quavis Societate SSe principium unitatis et ordinis socialis. Neque enim ea est na tura societatis humanae in genere spectatae, Ut Xigat auctoritatem existere in hoc potius quam in illo subiecto, in Una persona physica potius quam in una morali a), secundum hanc potius quam secundum illam formam. ΙΙ . SCHOLION. QuaereS, quaenam Sint U I, Uae Uctoritas habet in suos 3 Auctoritas est veluti principium
1 De leg. l. III. c. I. N. S. a Auctoritas quidem debet esse vita. Ut recte ait Tullius, de republ. . . . . re imperium nisi unum Sit, esse nullum potest. At uua esse potest vel p sic , et i roratilor, ut contingit quando auetoritas residet in coetu aliquo, vel in tota conectione iociorum. 3 A iuribus quae auctoritas habet tu suos, distingui debent iura, quae eadem auctoritas habet tu extraudos. Haec dici a nonnulli solent iura rauseuutia illa vero iura i uiuaudulia.
26쪽
unitatis et ordinis socialis, seu Societatis quasi anima. Atqui ut talis sit, debet triplici hoc pollere iure, i. e. iure laressere idi, itidica idi, cogendi seu exsequendi. Ius leges ferendi est ius proponendi, et quidem modo obligatorio, media adsulem socialem conducentia. Ius iudicandi duo potissimum complectitur, nempe ius iudicandi de genuino legum latarum sensu, et ius iudicandi de actionibus ocioruna, utrum et
quo in gradu sint a legibus difformes, Vel iisdem conformes. Ius cogendi duo praecipue continet, nempe ius redintegrandi ordinem socialem Violatum seu puniendi proportionatis poenis violatores ordinis socialis, et ius adliibendi
vim physicam ad socios renuentes cogendos ut o flicta socialia impleant. Porro iuribus in potestate ordinante reSpondent, Ut patet, Officia ex parte subditorum. Et haec de societatu potissimum perfecta Valent, suisque locis erunt illustranda.
De naturali hominis sociabilitate.
Hi tui Ie u esse natura Stia Suciale u veritas est uullis Lici ex capite inani 'Sta. IIS DEMONSTR LTIO. Homine ViXisse semper et ubique ViVere in societate coniunctos, factum est, quod negari a nemine potest. Quaestio tantummodo est de origine huius facti, utrum repeti id debeat e ipsa natura, an e hominum ad in 'entione et libero consensu. - IamVero hominem prae ceteris animalibus esse ab ipsa natura factum ordinatumque ad socialem una cum aliis vitam agendam, multiplici
27쪽
e capite probatur, hac tamen Veritate praeSUpposita Deum esse tum sapientissimum conditorem tum providissimum
gubernatorem Varum creaturarum, nec minorem citram
habere de rationalibus, quam de irrationalibus creatUr1S, quae propter illa rationales sunt ab ipso conditae. I. Argui primo potest ex ipso facto, de quo diXimus,
universali et constanti, homines scilicet ViXisse semper et ubique vivere simul in Societate coniunctos. - Nam factum uniVersale et constans nequit aliam sui causam habere, nisi
aliquid, quod universale sit et constans et identicum in omnibus tominibus Atqui nihil est universale, constan et identicum in omnibus hominibus, nisi ipsa natura cetera praeter naturam sunt in singulis Varia, mutabilia, di Versa. Ergo factum illud nequit aliani sui causam habere, nisi ipsam naturam: I)
II. Arguimus se Id e naturali, in qua homo nascitur, indigentia rerum, quae ad ipsam Vitae consei Vationem sunt neceSsariae, cui indigentiae succurrendae sibi unus Jaomo non susscit. - ruta quidem sunt a natura ita instructa, ut possint sibi singula susscere homo autem tam multis rebus indiget, ut solis Vivere nullo modo possit. Nam bruta nascuntur Vestita et armata et aestimati Vana habent ita determinatam ad omnia, quae sibi conVeniunt, ut naturaliter sine ullo doctore statim noverint nidos aedificare, alimenta quaerere, et medicinam etiam Sibiipsis ficere. At homo nascitur sine Vestibus, sine domo, sine alimentis, Omnium rertam egenus et Uamquam habet manus et rationem, quibus Omnia instrumenta parare potest, tamen singula longum tempus requirunt, et ade longUm, Ut Sit impossibile sibi unum hominena sufficere ad omnia prae Sertim cum nascamur rudes, et arte magis doctrina, Uam
28쪽
experientia discantur. Ergo necesse est, Ut Simul Vivamus, et unus ilium iuvet , Ita Bellarmin US I). BreVius, natura, Seu Verius naturae auctor De US Ult, hominem frui per
fecta rerum, quae ad Vitae conSerVationem Stant necessa
riae, sufficientia. Sed homo solitarius hac plena rerum susscientia frui nequit, fruitur autem Unctu conSociat USque
i) De Laicis c. V. Eadem Sic Xponit S. Thomas, opusc. de regina princ. l. I. c. I. Naturale est homini, ut sit animal sociale et politicum, in multitudine Vivens, magi etiam quam omnia alia animalia, quod quidem naturali necessitas declarat. - Aliis enim animalibus natura praeparaVit cibum, tegumenta pilorum, defensionem, ut dentes, cornua, ungue Vel Saltem Velocitatem ad fugam. Homo autem institutus est nullo horum Sibi a natura praeparato, sed loco omnium data est ei ratio, per quam sibi haec omnia ossicio manuum possit praeparare, ad quae omnia praeparanda unus homo. non susticit. Nam unus homo per se sufficienter vitam transigere non posset. Est igitur homini naturale, quod in societate multorum vivat. - Amplius, aliis animalibus insita est naturalis Ddustria ad omnia ea, quae sunt ei utilia vel nociva, Sicut ovis naturaliter aesti mat lupum inimicum. Quaedam etiam animalia ex naturali industria cognoscunt aliquas herbas medicinales, et alia eorum vitae necessaria
Homo autem horum, quae Sunt Suae Vitae neceSsaria, naturalem cognitionem habet solum in communi, quasi eo per rationem Valente ex universalibus principii ad cognitionem Singulorum, quae neceS- Saria sunt humanae Vitae, perVenire. Non est autem possibile, quod unus homo ad nania huiusmodi per suam rationem pertingat.' Stigitur necessarium homini, quod in multitudine vivat, et unus ab alio adiuvetur, et diversi diversis inveniendis per rationem Occuparentur, puta, unus in medicina, alius in hoc, alius in alio. - Hoc etiam evidentissime declaratur per hoc, quod est proprium hominis locutione uti, per quam unus homo aliis suum conceptum totaliter possit exprimere. Alia quidem animalia exprimunt mutuo passiones suas in communi, ut canis in latratu iram, et alia animalia passiones suas diversis iodis. Magis igitur homo est communicativu alteri, quam quodcumque animal, quod regale videtur, ut grus formica et apis. Hoc ergo considerans Salomon in Ecclesiaste ait, Molliis 3t
29쪽
cum aliis. Ergo natura vult hominem vitam cum aliis socialem ViVere. Haec sane conclusio est manifesta I), nisi auctorem naturae redarguere velimus vel crudelitatis, eo
quod nolit hominem perfecta rerum susscientia frui, vel improvidentiae, eo quod illam intendens tamen non de ho- inini modum illam assqquendi eo Vel magis, quod natura liberalem se et providam gerat erga bruta, quae tamen Sunt propter hominem. III. Arguimus tertio ex naturali qua homo sibi relictus laborat, impotentia su protegendi et defendendi ab iniuriis. - Etiamsi, ut idem pergit Bellarminus, quisque sussi ceret sibi ad Vivendum, tamen numquam sufficeret ad protegendum se ab impetu ferarum et latronum, sed ad hoc
necesse Si conVenire et collati Viribus resistere. D uare idem rursus redit argumentum Natura sane non Vult hominem esse ficillimam ferarum praedam ac victimam latronum. Atqui talis est homo, Si solitarius Vi Vat, secUS autem, si iVat socialiter. Ergo natura Vult hominem non quidem solitariam, sed socialem Vitam agere. IV. Arguimus qltari e eo, quod homo Xtra aliorum
consortium ViVens multis scientiis et artibus multisque Virtutibus careret, sicque rudis omnino atque imperfectus maneret. - α Licet homo sufficeret sibi etiam contrahOStes, tamen semper maneret rudis, et XSper Sapientiae et iustitiae multarumque aliarum virtutum, cum tamen ad hoc nati simus, ut mentem et Voluntatem praecipue Xerceamus. Nam cientiae et artes longo tempore et a multis inVentae sunt, et sine doctore percipi non possunt iustitia autem nonnisi in societate eXerceri potest, cum Sit Virtus
t Argumentum hoc alteri huic simile est Natura vult hominem e terrae fructibus cibum habere. Sed terra, Si eam homines non
eXcolant, convenientes fructus non fert, fert autem, si eam colant Ergo natura vult hominem Suis laboribus terram excolere.
30쪽
- 26 constituens aequitatem inter plures. D Ult 142mpe naturithona inem ad convenientem suarum s acultatum evolutionem atque congruam tum corpori S Um animi perfectionem per- Venire per scientias artes Virtutumque Xercitium. Atqui homo
solitarius id assequi nequit, potest autem obtinere iunctus et consociatus cum aliis. Ergo natura hominem ad mutuam habendam cum aliis hominibus communicationem ordinat. V. Arguimus ili iti e facultate loquendi et au
die di 1). - Donum loquendi et audiendi, id est, per
cipiendi distincte verba, quorsum homini collatum est, si debeat solitarius vivere: is Et sane ad quid natura hominem ordinet, recte dignoscitur e facultatibus, quibus hominem donat. Fieri enim nequit, ut hominem non ordinet ad illud, ad quod scicultates, quibus eum inStruit, essentialem ordinem habent. Atqui homini prae ceteris animalibus donat facultates loquendi et audiendi, et hae ficultates essentialem habent ordinem ad vitam socialem. Ergo natura hominem
prae ceteris animalibus ordinat ad Vitam socialem Con-c isto est clara, nisi dicere velis naturam temere et fruStra Operari, hominemque eSse tumultuarium et incogitatum
I Recte arguit Tongiorgi Eth. num. 432. . non Solum CXfacultate loquendi, quae est essentialiter socialis, sed ex ipso hominis adspectu si Vultus et oculi vere animi imaginem exhibent, nullaque est intina affectio, nullus Occultus motus, qui uti et Oculi atque adeo variis membrorum motibus non significetur, ita ut omnes per- Spicere OSSint, quem affectum alter animo conceperit, Ua cupiditate agitetur, quid cogitet, quid velit. Hic autem mutus sermo luculentissimo indicio est, hominem ad mutuam cum aliis hominibus communicationem natura factumque esse atque ab ipsa natura ad id institui. D a re Scias non esse hominem tumulivarium et incogitatum puS. Seneca de benes. l. VI. c. 3. Et ibidem paulo superius Ccgitavit no ante natura quam fecit; nec tam leve opus sumus, ut illi pote