장음표시 사용
21쪽
DUODECIM TABULARUM FRAGMENTA. v. 4. 10. VI. 1-4. XVII
tur , cui suus heres nee scit, ast patronus patronis liberi scint, eae ea familia in eam familiam proinimo pecunia adduitor.
1 r. mina hereditaria ipso iure esse divisa. V. 5.)sr. 10. Hereditatem actione familiae erciscimilae esse dividendam. V. G.)Gordianus . . . famil. ercisc. 3. 36. Ea quae in nominibus sunt non recipiunt divisionem cum ipso iuro in portiones hereditarias ex lege XII tabularum divisa sint. f. Dioclet. c. 26. C. 2 3. Paul. r. 25. φ . 1 3. . sami l. ercisc. 10. 2. Iustin. Cod. VII. 40. c. 1. IV. . c. 1. VIII 36. c. 1. Gaius D. . pr. . familiae ercise. 10. 2. Haec actio se familiae exciscundae proficiscitur e lege XII tabularum. Namque coheredibus volentibus a communione discedere, necessarium videbatur aliquam actionem constitia qua inter eos res hereditariae diAtribuerentur. I. Gotholaedus haec tentat Nomina inter heredes pro portionibus hereditariis erct cita sunto. - Caeterarum famulate rerum ercto non cito, i olent heredes, erctum citum faciunto Praefor ad rectum ciendum arbitros tres dato coli Festo V. rctum citumque uli. p. 82 Gell. I. 9 12 et Servio ad eneid. VIII. V. 642. Donatu hoc loco contra metrum sentit, dicens: citae, divisas ut est in iure ercto non cito, i. e. putrimoni Vel hereditate non divisa nam citus, cum divisus significat, i longa est. Ergo citae veloces intelligamus. )
si . 1 Chim nexum laciet mancipium liue, uti lingua nuncupassit, ita ius esto.
Fe8tus V. Nuncupata. Militer . 173. Nuncupata pecunia est, ut ait Cincius in libro II de officio iurisconsulti, nomina certa, nominibu propriis pronuntiata: Cum nexum faciet mancipiumque, uti lingua nuncupassit, ita ius esto ita, uti nominarit locutusve erit, ita ius esto. f. Cic. de officiis Is l. 16. 65. cit ad D. 2. h. t. Cic. de Orat. I. 57. 245. Vide etiam D. 2. 48. . de pactis. 2. 14.)Nuncupare, nominare valere apparet in legibus, ubi nuncupatae pecuniae sunt scriptae Varro . . . I. 60. iii l. p. b.)Cf. Gai I. 119. II. 100. Ulp. in D Vat. 50 de Scheuri, exum P. 1. q. Bachosen, exum 12. Huschke, exum 23 sq.
si . . Adversus Utiantem eo nomine dupli poenam statui. VI 2.)
Cicero de officiis III. 16. 65. Cum ex XII tabulis satis esset ea praestari quae essent lingua nuncupata, quae qui infitiatus esset dupli poenam subiret a iureconsultis etiam reticentiae poena est constituta.
si . . istis auctoritas fundi biennium, ceterarum rerum annus est. V 5.)Cicero a opica cap. 4 φ 23 Quod in re pari valet, valeat in hac quae par est, ut Quoniam usus auctoritas fundi biennium est, sit etiam aedium at
Cic. pro Caecina c. 19. 54. Lex usum et auctoritatem fundi iubρ sesso biennium. at utimur eodem iure in aedibus quae in Lege non appe1iuntur. Cf. Gai ΙΙ. 42 54. aheophil ad Inst. ΙΙ. . r.
1 r. De trinoctio usurpandi causa. VL .)
Gai. Inst. I. 111. Lege XII Tabularum cautum est, ut si qua Dollet eo modo in manum mariti convenire, ea quotannis trinoctio abesset Qque eo modo cuiusque anni usum interrumperet. Gellius III. . si 12. 13. Q. quoque Mucium iureconsultum dicere solitum legi, non esse Rurpatam mulierem, quae cum Kalendis Ianuariis apud virum matrimonii causa esse coepisset, ante diem quartum Kalendas Ianuariius sequentes usurpatum isget non enim osse impleri trinoctium, quod abesse a viro usurpandi causa ex XII tabulis deberet, quoniam tertiae noctis posteriori sex horae alterius anni essent qui inciperet ex Kalendis. Eadem repetuntur apud Macrob. Saturn I. 3. s. etiam Cic. pro Flacco . 34. 4.)
22쪽
D. 5. Si qui in iure mantini conserunt VI. 7.)
Gellius XX. 10 g -9. Manum conserere. Nam de qua re disceptatur in iure, in re praesenti, sive ger sive quid aliud est, cum adversario simul manu preiadere, et in ea re sollemnibus verbis vindicare, id est Vindicia . Correptio consertio 8 manus in re atque in loco praesent apud Praetorem ex XII tabulis fiebat, in quibus ita scriptum est: ,Si qui in iure manum Onserunt. Sed postquam raetores propagati Italiae finibus datis iurisdictionibus negotiis occupati, proficisci indiciarum dicendarum causa ad loginqua re grmabantur, institutu. est contra XII tabulas tacito consensu, ut litigantes non in iure apud
Praetorem unum consererent, Sed ex iure manum Onsertum vocarent id est alter alterum ex iure ad couserendam unum in rem de qua agerύtur vocaret,
atque profecti simul in agrum de quo litigabatur terrae aliquid ex eo, uti iram glebam, in ius in urbem ad raetorem deserrent et in ea gleba tamquam iutoto agro vindicarent. adde Cic. pro Murena e 12. i. Ulp. in fragm. Vat. g 50.)
D. Vindisias dari secundum libertatem. VL .)
vid. Pomponius D. 2. 24. D. de r. Iur. I. 2.)Livius III. e. 44. Advocati puellae, cum Virginium reipublicae causa dixissent ab0sse, biduo adfuturum, si nuutiatum ei sit iniquum me absentim de liberis dimicare postulant, ut rem integram in patris adventum disserat Appius Claudius), lege ab ipso lata vindicias et secundum libertatem. Dionys Halic. XL 30. σωματος εἰς Ουλειαν ε ἐλευθεριας ἀγou μου, μη
τοις ἀνέγραψεν . . . ut eius qui ex libertate in servitutem asseritur nonis qui in servitutem, sed is qui in libertatem asserit, dominus sit pende ut lite; anultusque ob causa hoc Ius ab Appio servandum dicebat primum quia hanc legem una cum ceteris in XII tabulis scripserat te.JGotholaedus D. . et . ita restituere tentat Si qui in iure nanum congerunt, secundum eum qui possidet ast i qui uen liberalν auga nanu arierat, ecundum libertatem vindicias dato.
D. I. Iignum tinctum aedibus vineaeque et concape ne solvito. VL .)sr. 8. In eum qui iunmit actionem dupli dari. VL 10.)sr. Quandoque sarpta donec dempta erunt VL L)
Fegius v. Tignum, O solum in aedificiis, quo utuntur, appellatur, sed etiam in vineis, ut est in XII: Tagnum iunctum audibus vineisue et concapu Schoeti e concapi iugo se concapit ne solvit Mull. p. 361 et 265. not. Ulpianus D. 1. r. . de tigno iuncto. 47. 3. Lex XII tabularum neque solvere permittit tiguum furtivum 4edibus vel Minois iunctam neque vindicaret Quod providenter Lex XII effecit ne vel aedificia sub hoc pruetextu diruuntur, vel Vinearum cultura turbetur; ed in eum qui convictus est iunxisse in duplum dat actionem. Festu V. Sarpuntur, vineae i. o. putantur ut ii XII: Quandoque tarpta
donec dempta erunt. MUll. p. 348. fr. 59. . de rei vind. 6. 1. Tigni appellati0ne in lege XII tabularum omne genus maioriae ex qua aedificia constant significatur Gai se. 62. D. de . . Cf. Inst. II 1. O 29. Paul. D. 98 9 8. . de solui. 46. 3. D 23. si . . de rei iud. 6. 1. h. . . ad exhibendum 10 4. D. 63. i. de donat litterVir. 24. 1. Huschii in Comm. n. l. XII ab de igno iuncto Vratis 837. . f. Rieliter
23쪽
DUODECIM TABULARUM FRAGMENTA. VII. Ἱ-6. XIX
D. 1. Ambitus parietis sestertius pes esto VIII. 1.)
Paulus Diae ex Festo v. Ambitus, proprie dicitur inter vicinorum aedificia locus duorum pedum e semipedis ad circumeundi facultatem relictus. Milli. p. 16. et eod. pag. 5 ambitus dicitur circnitus aedificioriam patens in latitudinem Ηdes duos et semissem in longitudinem idem quod aedificium. Varro de L. L V. 22. Etiam ambitus est quod circumeutido teritur; nam ambitus circuitus, ab eoque XII tabularum interpretes ambitus parietis circuitum esse describunt Milli. p. 9.)Volusius nec 1 anu de asse Sestertius duo asses et emissem. - LeX etiam XII tabularum argumento est, in qua duo pedes et semis sestertius pes vocatur. Cf. r. 11 D. de Servit praed. Urb. 8 2.31 r. 2. De nium ratione ad exemplum lepis Soloniae instituta. VIII. 3.)Gai libro IV. ad L. XII ab D. 13. . nium regund. 10. 1. Sciendum est in actione finitam regundorum illud observandum esse, quod ad Xemplum quodammodo eius legi scriptum est quam Athenis Solonem dicunt tulisse; nam
ἄλλα δενδρα πέντε ποδας. Si quis sepem ad alienum praedium fixori infoderitque terminum ne excedito Ei maceriam, pedem relinquito: si vero sedificium, pedes duos si fossam aut scrobem oderit qua Dium profunditatis habuerint tantum spatii relinqnito si puteum, se pedes: nt Ver oleam aut eum abalieno ad novem sedes plantato, cetera arbores ad pedes quinque.J
Plinius Hist. Naturalis XIX. 4. 50. In XII tabulis legum nostrarum nu8quium nominatur Vilin semper in significatione ea hortus in horti vero ho-i: redium. Festus s. Tuguria, a tectoe appellantur domicili rusticorum sordida. Quo nomine .... tione XI ait etiam . . . Muli. p. 355. cf. 0mp. r. 180 de V. S. 50. 16.)Paulus D ex est V. Hortus, apud antiq. omnis villa dicebatur. Mull. 102.)Idem V. Heredium, praedium parvulum. Mull. 99.
D. . . Finibus mundis tres arbitros dandos, si vicini iurgarit. VIII. . 5.)
Cicero ρ ogg. I. 21. 6 55. Ex hac autem non rerum, sed Verbomum discordia controVersia nata est de finibus in qua quoniam usucapionem XII tabulae intra quinque pedes esse noluerunt, depasci veterem O88essionem Academia ab hoc acuto homine non sinemus nec Mamilia lege singuli, Sed ex his XII ab . tres arbitri fines regemus. Nonius Marcellus de proprietate sermonis cap. b. y 34. pag. 430.)Iurgium et is hanc habent distantiam iurgium levior res St, siquidem inter benevolos aut propinquos dissensio vel concertatio iurgium dicitur inter inimicos dissensi lis appellatur M. Tullius de Repubi Lib. II. Admiror, nec rerum Solum, sed verborum etiam elegantiam: Si iurgant, inquit Benevolorum concertatio, non lis, ut inimicorum, sed iurgium dicitur. Et in sequ0nti: Iurgare igitur Lex putat inter se vicinos, non litigare. Thood. Arcad. in Theod. Cod. II. 26. c. unctis motionibus et machinis ampututis, finalibus iurgiis ordinem modumque praescripsimus, ne de eo tantum spatio, hoc est pedum quinque. qui Veteri iure praeseripti sunt, sine observatione temporis arbitr0 iussimus iudicare te. Cf. Rudorst Oromatis h Institutionen p. 33 sqq.
D. De viae latitudine. VIII. 10.
Onius D. . . de servitus praed. rustic. 8. 2. Via latitudo ex lego XII tabularum in porrectum octo pedes habet in anfractum, id est ubi flexum est,
24쪽
D. 7. tuomodo via immunita utendum sit. VIII. 11.)Cicero pro Caecina cap. 19. 4. Si via sit immunita, iubet lex XII
qua velit agere iumentum. Festus v. Viae sunt et publicae per qua ire, agere, vehere omnibus licet: priVatae, quibus Vetitum uti . . . praeter eorum quorum sunt privatao. In XII est Amsegetes vias muniunto: dionisam lapides sunt om samdi lapidus qua volet iumenta agito. Μtili. p. 371. cf. Zelisei, r. stir egeli. RechisW. XII. 399. XIV. 144. et nunc Mommgen ad Festum, qui locum ita composuit viam muniunto: gi sam eam dilapidas sint, qua volet iumentum agito. f. Festum: Dilapidata, lapide Strata.
Ρomponius r. 21. D. de statvliberiq. 40. 7. Et quod ita eriptum est: videbitur, ' pro hoc accipi debet videri poterit; sic et verba XII tabularum veteres interpretati sunt: si aqua pluvia nocebit, id est si nocere poterit. Paulus h. . . ne quid in loco ubi. 43. . Si per publicum locum rivus aquaeductus privato nocebit, erit actio privato ex lege XII tabularum, ut noxa
domino amatur. Cicero Topic. c. s. g 38. 39. - ut aqua pluvia ultimo genere ea est quae de coelo veniens resistit imbri sed propiore loco, in quo qua si tu arcendi continetur, genus est aqua pluvia nocens, eius generis formae, loci vitio et manu nocens quarum altera iubetur ab arbitro coerceri, altera non iubetur.
D. De arboribus circumcidendis. VIII. 7.)Ulpianus D. 1. φ . D de arboribus caedendis. 43 27. Quod ait Praetor, et ex XI tabularum efficere voluit, ut quindecim pedes altius rami arboris circumcidantur; et hoc idcirco effectum est, ne umbra arboris vicino praedio Oceret. f. Pomponius D. . . Od. Paul. . . . . si 13. Festus v. Sub
Plinius Hist. Nat. XVI. . Cautum est praeterea lege XII tabularum, ut glandem in alienum landum procidentem liceret colligere. Gaius libro IV. ad L. XII ab D. 236. o. V. S. Glandis appellatione
omni fructus continetur , ut Iavo lenus ait, exemplo Graeci sermonis, apud quos omnes arborum species γιροδρυα appellantur.
si . 11. Venditas res et traditas non aliter emptori adquiri, quam si is pretium venditori solverit ei alio modo ei satisfecerit. VI. 4.)vid. Inst. II. 1. g 1 Iheophilus h. l. et Pompon. r. 19. D. 181. Sed cf. Ihering, Geis de rom. Recesscis. 568. Ixner, Traditio 338. D. 12 Statu liberum, emptori dando est, ad libertatem pervenire. VI. 3.)Ulpa an fragm. II. . Sub hac conditione liber es8 iussus, si decem milia heredi dederit, etsi ab hered abiaienatus sit, emptori dando pecuniam ad libertatem perveniet idque lex XI I albularum iubet. CL Pomp. h. 29. o. Mod f. h. 25. . de statvliberis. 40. . in Statuliber est qui testamento certa conditione proposita iubetur esse liber; et si per heredem stat, quominus statvliber praestare possit quod praeestare debet, nihilominus liber esse videtur Festus v. Statuliber illi. p. 314.
si . 1 Si quis malum carmen inc russit quod infamiam faceret alteri, eum fustibus feriri. VII. 8.)
Cicero do Repubi libro P. Iud Augustinum de civit dei I. .: Nostrae, XII tabulae cum perpaucas res capite sanxissent, in his his ne quoque sanciendam putaverunt: Si quis occentavisset. sive carmen c0n disset quod infamiam saceret flagitium e alteri. Oreli. IV. i. pag. 476.
25쪽
DUODECIM TABULARUM FRAGMENTA. VIII. 2-7. XXIPlinius Hist. nat. XVIII. . legum ipsarum in XII. ab verba sunt: Γ
Horatius Satyr. II. 1. 2 si mala condiderit in quem quis carmina, ius est iudiciumque, sed bona si quis solventur risu tabulae. Horat Epistol. II. 1. 152 lex, malo quae nollet carmine quemquam describi. Cicero ulcul. IV. 2. quamquam id quidem etiam XII tabula declarant, condi iam tum solitum esse carmen quod ne liceret fieri ad alterius
Porphyrio ad orat. Satir. II. 1. 1. Qua lege cautum erat, ne quiου in quemquam maledicum carmen scriberet. Eleganter iurisperitus de Lege loquitur. Cornutus ad Persium Satir. I. 137. - propter quod lege XII tabularum cautum est, ut fustibus feriretur qui publice invehebatur. Porphyrio ad Horat. pisto L II. 1. 152. Fustuarium supplicium constitutum erat in auctorem carminum insumium. Oecent sit antiqui dicebant, quod nunc ,convicium secerit dicimus; quod id clare et cum quodam canore fit, ut procul exaudiri possit; quod turpe habetur, quia non sine causa fieri putatur Festus v. Occentussit illi. p. 181.)Cf. Paul. S. R. V. 4 φ .
Festus v. alionis mentionem fieri in XII ait Verrius hoc modo: Si membrum rupit, ni cum eo agit, alio esto; neque id quid significet indicat, puto quia notum est permittit enim ex parem vindictam. uiit L p. 303.)Gellius XX. 1 g 14. Nonnulla autem in istis Legibus sc XJ tabularum nec con8istere quidem sicuti dixi, visa sunt, velut illa lex talionis cuius verba. nisi momoria fallit, haec sunt: Si membrum rupit, ni cum eo pacit, tali esto. Cf. Gai IIL 223. ad . pacis supra ab. I. . et Cato apud Priscianum cit. infra pag. 40 not. laul. . . . . .
D. 3. Manu sustive si os regit libero CCC, si servo CL poenam subito. VII. 10.
Paulus de iniuriis Collat. II. 5. Q. Iniuriarum actio legitima ex L. XII. Τ b. qui iniuriam alteri sacit, V et XX HS poenam subit. - fuerunt et speciales velut manifestos leg. manu fustive, Lachm. si os fregit libero CCC, servo CL sestertiorum poenam subito vid. Gai ΙΙΙ. 223. Inst. IV. 3. Paul. . . V. 4 φ . Gell. XX. 1. 32.
D. Si iniuriam saxit viginti quinque aeris poenae sunto. VII. 7.
Gellius XX. 1. 12. ita de iniuria punienda scriptum est se in XII se Si iniuriam alteri faxsit, viginti quinquo aeris poena sunto. Gaius III 223. Paulus in Collat. ΙΙ. 5. φ . it. Festus v. Viginti quinque Poenae, tu XI significat vigintiquinque asses ud. 371.)
Festus v. Rupit fias in XII significat damnum dederit. Milli. p. 265.)Festus v. Sarcito, in XII Servius Sulpicius ait significare damnum solvito, praestato. Milli. 22. cf. Ulp. D. 1. r. . ad L. Aquil. s. 2.)
D. 6. Si quadrupes pauperiem fecisse dicatur et de pastu VII. .
Ulpianus se. 1. pr. . si quadrupes paup. 9. 1. Si quadrupes pauperiem fecisse dicetur, actio ex lege XII tabularum descendit quae lex voluit aut dari id quod nocuit, id est id animal quod noxiam commisit, aut aestimationem
Ulpianus se. 14 gra. D. de praeser verb. 19. 5. Si glans ex arbore tua in meum fundum cadat, eamque ego immi8so pecore depascam, Aristo scribit non sibi occurrere legitimam actionem qua experiri possim; nam neque ex lege XII tabularum de pastu pecoris, quia non in tu pascitur, neque de pauperie, neque do damni iniuriae agi posse. CL Fe8tu V. Pauperies. Noxia. Inst. IV. . r. et Theophil. h. L
26쪽
XXII DUODECIM TABULARUM FRAGMENTA. VIII 8 13.
D. . Mui 'Iges excantassit -- neve alienam segetem pellexeris. VII. 3.
Plinius Hist. Nat. XXVIII. 2 g 10-17. Quid Non et legum ipsarum in XII fabulis verba sunt: Qui fruges excantassit. Et alibi: Qui malum carmen incautassit. 'Seneca Natur. Quaest. V. 7. Et apud nos in XII tabulis cavetur: squis alienos ructus excantassit. Rudis adhuc antiquitas crodebat et attrahi imbres cautibus et repelli quorum nihil posse fieri tam palam est rel. Servius ad Virgi L elog. VIII. 99. Magicis quibusdam artibus hoc fiebat; unde est in XII tabulis: ἈNovo alionam segetem pellexeris. Augustinus de civit dei VIII. 19. Eo quod hac pestifera seelerataque doctrina ructus alieni in alia terras transferri 0rhibentur. Nonne in XII tabulis, id est Romanorum antiquissimis legibus, ieero commemorat 8Se oo scriptum, et ei qui hoc fecerit supplicium constitutum 3 cf. Huscis Gaius Ρng. 120 not.)
D. I furto frustum noctu commisso. VII. 4.)
Plinius Hist. Nat. XVIII. 3. Nigem quidem aratro quaesitam surtim noctu pavisse lac secuisso puberi XII abulis capita erat, suspensumque Cereri necari iubebant gravius quam in homicidio convictum impubem Praetori arbitratu Verberari, noxiamque duplione de orni cf. Gell. XL 18.4 8.)sr. 10. De eo qui aedes acervumve frumenti combusserit. VII. 6.)Gaius r. s. l) de incendio uitia. 14. 2. Qui aedes acervumve frumenti iuxta domum positum combusserit vinctus Verberatus igni necari iubetur; si modo ciens prudensquis id Ornmiserit: si vero casu, id est negligentia, aut noxiam sarcire iubetur, aut i minus idoneus sit, levius castigatur.
D. H. De arborum iniuria caesarum poena. II. 11.
Plinius Hist. Natur. XVII. 1. Fuit et arborum cura legibus priscis cautumque est XII tabulis, ut qui iniuria cecidisset alienas lueret in singulas aeris XXV. - CL aul. D. 1. 11. Gai D 2. . . arbor fari Caesar. 47. 7. Paul. D. 28 9 6. . de iureiur. 12. . et Gai Inst. IV. 11.D. 12 nox surtum saxit, si in occisit, iure caesus esto. II. 4.)Macrobius Saturnal. I. . Non esse ab re puto hoc in loco id quoque admonere, quod Decemviri in XII tabulis inusitat senox pro noctu dixerunt. Verba haec sunt: Si no furtum factum sit faxsi , si in occisit, iure caesu cito. In quibus verbis id etiam notandum est, quod ab eo quod est is, non eum aguaccusativo, sed im dixerunt. Gellius I. Decemviri in XII tabulis nox pro noetu dixerunt. Gellius XI. 18 6 7. Decemviri occidi permiserunt, si aut cum saceret furtum nox esset, aut interdiu telo se, cum renderetur, defenderet. Paulus in Collat. VII. 3. Proinde si furem nocturnum quem lex XII tabularum omnimodo permittit oecidere, aut diurnum quem aeque e Permittit, sed ita demum, si se telo defendat videamus a lego Aquilia teneatur. Pomponius dubitat nunc haec lex non sit in usu. Seneca Ontro Vers. X. c. ulf Lex qua nocturnum furem oecidi iubet, quoquomodo iubet, non de damnato tantum sed de sure loquitur. Cf. Gai D. . o. . ad L. Aquil. 9. 2. Paul. . . V. 24 φ .sr. 13. Furem qui telo se defendit iure caesum videri. II. 8.)Cicero pro ullio XX. 47 Atqus ille mihi leg0m de XII tab recitaxis.
quae permittit, ut furem liceat noctu occidere et luci, si se telo des endat. Cicero eod. XXI. 50 Furem lue occidi vetant XII tabulae, - nisi se telo defendat, inquit etiamsi cum telo venerit, nisi utetur telo eo ac repugnabis, non occides; quod si repugnat, endoplorato hoc est conclamato, ut aliqui audiant et conveniant. Festus. Sub vos placo, in precibus. - id quod supplico, ut in legibus transque datur et endoque lorato. Prisci auus Gram m. I. 18 93 Ennius in XVI. annalium si luci, Si noX. Dubitari potest inde utrum ex larem occidΡre permiserit, Si, an Vetrierit, Nisi. Gaius D. 54 4 2. . de furtis. 47 2. aurem interdiu deprehensum non
27쪽
DUODECIM TABULARUM FRAGMENTA. VIII. 14-20. XXII1 aliter occidere lex XV tabulamum permisit, quam si telo se defendat. l. citi ad h. 12. supra et Gai D. 233. de . S. V. telum. Gai ad Ed. h. 4. o. D. ad L. Aquil. 9. 2.): L. H. Tabb furem, interdiu deprehensum ita permittit occidere, si ii telo se defendat. Gellius N. A. i. 18. . viri tum demum occidi furom permiserunt, si aut cum faceret furtu in nox esset, aut intordiu telo se defenderet. Cicero pro Milone 9. XII tabb nocturnum fui em uoquo modo, diurnum autem, si se telo defenderet, interfici impune voluerunt. Ulpianus ad d. Collat. I. 7. 3, 2. furem nocturnum, quem L. XII abb. omnimodo permittit occidere, ut diurnum quem aeque ex permittit, sed ita demum, si se telo defendat. I. Gotholaedus legem restituere vult ita Si se telo defensint, quiritas endoque plorato, et M a quis cum clamor oecisit, Oure cae8M Giod.
r. 14. De poena furti manifesti. II. - T.)Gollius I. 18. Ex ceteris autem manifestis furibus liberos verberari addiciqu0 iussori rut so Decemviri ei cui laetum furtum esset, si modo id ludi fecissent neque se telo defendissent: ervos iram furti munifesti prensos orberibus adfici et e Saxo praecipitari; sed pueros impuberes Praetoris arbitratu verbexari voluerunt noxam tu ab his saetam sarciri. f. Gai. III. 189 et Huschke, Gaius pag. 121. Of.
r. 15. furto lance et licio concepto. IL .)Gai. Inst. ΙL 191. 192. ibique citi. Concepti et oblati se surti poena ex lege XII tabularum tripli est. - Praecepit Lex), ut qui quaerere velit laudus quaerat, linteo iacio cinctus, lancem habens; qui si quid invenerit, iubet id Lux furtum manifestum esse. Cf. ibid. III. 183. 187.
. . 16. Si adorat furto quod nec manifestum escit Euplione cimnum Ee
Gai Inst. III. 100. Nec manifesti furti poena per legem XII abniarum dupli inrogatur. Festus . Nec coniunctionem grammatici fere dicunt esse disiunctivam ;cum si diligentius inspiciatur, intelligi possit eam positam esse ab antiquis pro non ut et in XII est: Si adorat furto quod nec manitestum escit. Milli. μ 162. Gellius XI. 18 6 15. liis deinde furtis omnibu8. quae ne malaifeSta Ρ- PellRutur, poenam imposuerunt dupli sc Decemviri). Cato 6 R. Praef. 1. cit ad fragm. 18. infra in Adorare, a d antiquos significat agere. Paul. Dius e Figgi p. 19.
L 17. ines furtiva ne sucapiatur. II. 13.)vid. Gai. II. 45. 49. Inst. L . si . . Iulian. r. 33. . de suetap. 41. 3.
Tacitus una L 1. 16. Nam primo i tabulis sanctum, ne quis unciario
Cato de . R. praef. . rustiores nostri sic habuerunt, itaque in Legibus p08uerunt, furem dupli damnari, foeneratorem quadrupli. Cf. Gai 1 v. 23. Euschlio Nestum p. 116 sqq.)'. 19. Dupli condemnatio eae causa depositi. III. 1.
Pauli S. R. IL 12 si 11. e Collat. X. T. Ex causa depositi lege XII tabularum in duplum actio datur. cf. GA IV. . Rudori Zettselix fur eseli R. XIV. p. 461 sqq. Muther Sequestration si 20.
L 20 De tutore suspecto, et de condemnatione in duplum. VII. 16.
Ulpianus se. 1 g . . de susp. tui. 26. 10. et Ins L 26. pr. Sciendum est suspecti crimen e lege XII tabularum descendero. Τryphoninu. h. it, I de administr. i, per 26. 7. Sed si ipsi tutores rem pupilli furati sunt, videamus an ea actione quRe proponitur e lege XII tabularum advorsus tutorem in duplurn singuli in solidum teneantur Cio de iste III. 15 a I. atque iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut lutula XII tabuli et circumscriptio adolescentium Lege Laetoria etc.
28쪽
xxi v DUODECIM ABULARUM FRAGMENTA VIII. 21-27. IX. 1. 2.D. 21. latroinis si clienti si audent secetit sacer esto. VII. 17.)Servius ad Virgil Aeneid. L 609. x lege XII tabularum venit, in
quibus scr*tum est: Patronus si clienti fraudem secerit, sacer esto. Si enim client0s quasi colentes sunt, patrOui quasi patres tantum est clientem quantum filium allere. Cf. Ommsen Forschunge Ι 84.
Ir. 22. ui se sierit testarier libripeusve suerit, ni testimonium satiatur, inprobus intestabilisque esto. VII. 11.)Gellius XV. 13 6 11. Ex iisdem tabulis id quoque est Qui se fieri testarier libripensve fuerit, ni testimonium fariatur, fatiatur Schoet pag. 2. inprobus intestabilisque esto. Gellius VII. V1. 7. Et araciam quidem virginem Vestae fuisse lex Horatia testis est, quae supua ea ad populum lata. Qua lege ei plurimi honores fiunt, inter quos ius quoquo testimonii dicendi tribuitur, testabilisque una omnium feminarum ut sit, datur. Id verbum est legis ipsius Horatiae. Cou-trarium est in XII tabulis scriptum: Inprobus intestabilisque esto. Cf. Inst. II. 10. pr. Gai D. 26. . qui teStament fac. O88. 28. b.
D. 23. De poena falsi testimonii. Vs I. 12.)
Gellius XX. 1. 53. An putas, si non illa etiam ex XII tabulis de testimoniis falsis poena abolevisset, et si nunc quoque, ut antea, qui falsum testimonium dixisse convictus esset, e saxo Tarpeio deiiceretur, mentituros fuisse pro testimonio tam multos quam videmus Cicero de offio. III. 1. 111 Nudum enim vinculum ad adstringendam fidem iureiurando maiores arctius Ase voluerunt. Id indicant leges in XII tabulis.
D. 24. 4e homicidio. VII. 13.)
Cicero pro Tullio XXI. 1. Quis est, cui magis ignosci conveniat quoniam me ad XII abb. revocas, quam si quis quem imprudens occiderit 7 Tamen huiusce rei Veniam maiores non dederunt; nam lex est in XII abb. si telum manu fugit massis quam iecit. Cicero de Oratore liI. 39. 158 Nonnumquam brevitas translatione conficitur, ut illud si fugit. Cicero opic XVII. iacere telum voluntutis est, serire quem nolueris, fortunae e quo aries subicitur ille in vestris actiouibu8, si telum manu fugit, magis quam iecit. Cf. Festum . Subici Subigere.
D. 25. De malo veneno. VII. 14.)Gaius libro IV ad L. XII ab se. 236. pr. deo. Qui venenum dicit
adiicere debet, utrum malum a bonum; nam et medicamenta Venena Sunt.
D. 26. quis in urbe coetus nocturnos vitet. IX. 6.)Ρorcius Latro Declamat in Catilinam c. 19. Primum XII tabulis cautum esse cognoscimus, ne quis in urbe coetu nocturnos agitaret.
1 r. 27 Ut sodalibus testem sibi ferre liceat. VIII. 2.)
Gaius libro IV. ad L. XII. ab D. . . de collegiis. 47. 22. Sodales sunt qui eiusdem collegii sunt, quam Graeci ταιρίαν vocant. Hi autem O- testatem facit ex pactionem quam velint sibi ferre, dum ne quid ex publica lege corrumpant Sed haec lex videtur ex lege Solonis translata esse, rel.
Cicero pro domo c. 17. Vetant XII tabulae leges privis homiuibus irrogari. Non sunt enim generntia iussa, neque de universi civibus, sed de singulis concepta quocirca privilegi potius Vocari debent, quia veteres privadixerunt quae os singula dicimus. Meli. X. 20. 4.ὶ Cicero de Leg g. III. 19. 44. Tum leges praeclarissima de XII tabulis translatae duae quarum altera privilegia tollit, altera de capite civis rogari, nisi maximo comitiatu, vetat. Et nondum natis seditiosis Tribunis plebis, ne
29쪽
DUODECIM TABULARUM FRAGMUΝTA. IX. - . a. 1-4. xxv cogitatis quidem, admirandum tantum maiores in posterum providisse in privos homines seges serri noluerunt; id est enim privilegium quo quid est iniustius 3 cum legis hae vis, si scitum et iussum in innes Ferri de singulis, nisi centuriatis comitiis, noluerunt deseriptus enim populus censu Ordinibus, aetatibus, plus adhibet ad suffragium consilii quam fuse in tribus convocatus. Cicero pro Sestio c. 30 g b. Cur, cum de capite civis non disputo cuiusmodi civis si de bonis proscriptio ferretur, cum et acratis segibus et XII ta bulis ancitum esset, ut neque privilegium irrogari liueret, neque de capite nisi mitiis centuriatis r0gari, rel. Cicer do I 0gg. III. Ii has leges roponit PriviIesia ne irroganto de cupite eivis, nisi per maximum comitiatum, ne ferunto.)Cicor d Republ. II. 31 g 1 ab Omni iudicio poenaque provocuri licere indicant XI tabulae compluribus legibus. Cicero ibid. c. 36. si 1. - quod se legem illam praeclaram neglecturum negaret, quae de capite civia romani, nisi comitiis centuriatis, statui vetaret.
D. Vi iuste arbiterve ob rem iudicandum pecuniam accipiat. IX. 3.)Gellius XX. 1. o. Dare nutem scriptum esse tu istis Legibus su XII ab.)quid existimari poteAt 3 nisi duram esse legem tuta qu40 iudieem arbitrumve iuro diutum qui ob rem dicendam iudicandam tuachke Gaius 13 sq. pecuniam accepisse convictus est capite punitur etc.
D. quaestoribus parricidii et de provocatione. IX. 4.
Pomponius D. 2 6 23. . de origine iuri8. 1. 2. Quaestotes parricidii. quorum etiam meminit ox XII tabularum. i. Cicero de Rop. II 31. eit ad IX. .h austus v. Parrici quaestores ad IlI. 24.)sr. 5. De eo qui hostem concitaverit quive civem hosti tradiderit. IX. 7.)Marcianu se. . pr. . ad L. Iuliam maleat. 48. 4. I ex XII tabularum iubet eum qui hostem concitaverit, quive civem hosti tradiderit, capite puniri.
D. Ne indemnatus intersiciatur.
8a Iu de Gubern Dei VIII. 5. Intersei ... indemnatum quemcumque hominem etiam XII tabularum decreta vetuerunt. Cicero in Pisonem XIlI. indemnati civisse prosci ptio Coll. Cic. pro domo IV. . r. . . qui te Si fise . p. 28. i. Cf. Schoellis. 58. qui hunc locum ad homistidium trahore vult.
D. 1. Ilomitiem murthium in turbe ne sepelito neve urito. X. 2.)Cicero de Leg g. I. 23 6 58 Sed quaero quidnam sit in legibus. Sed ea non tam ad religionem pectant, quam is tu Sepulcrorum. Hominem Or- tuum inquit Lex in XII, in urbe ne sepelito, neve urito : credo vel propter ignis periculum. Quod autem addit: neve urito, indicut non qui uratur sepeliri, sed qui humetur. Totuari huius tabulae argui uentum tractat Cicero de Legg. . c. 23. 24. f. eitSchr. fur esch. c. Wi8s. XI. 38-42.)
Cicero si Legib. II. 23 4 59. Iam cetera in XII minuendi sunt sumtus, lamentationisque funeri8. translata de S0loni sere legibus. hilo plus, etc. cf. citi ad fr. 3 q.
D. . . muliere genus ne radunto neve essu ui suneris ergo habento; et de funerim Sumlu. X. 6. 7.)Cicero de Leg g. 'l. 23. 59. Extenuato igitur Sumptu, tribus riciniis, et tunicula purpurae et de dein libidinibus tollit lex XII T. etiam iamentationem: muliere genst ne raduntO neve 088um funeris ergo habento. - . elius: lassum quasi lugubrem eiulationem, ut vox ipsa significat quod eo magis iudico Verum 88e, quia lex Soloni id ipsum vetat. Cicero de Logg. l. 25. 9 61 Nam de tribu riciniis, et pleraqu0 illa, Solonis sunt de lamentis vero expressa verbis sunt Mulieres gena ne rudunt0, neve lessum funeris ergo habento.
30쪽
XXVI DUODECIM ABULARUM FRAGMENTA. X. - 11. Festus v. Recinium, omne vestimentum quadratum, ii qui XII interpretati sunt esse dixerunt. Verrius togam qua mulieres utebantur, praetextam clavo purpureo. Mull. p. 274.)Festus v. Radere, genas vetitum est in lege XII, id est unguibus lacerarumalas. MillL 273.3Plinius Hist. Nat. XI. 37. Infra oculos misia homini tantum, quas riseigenas vocabunt XII tabularum interdicto radi a femiuis eas vetantes. Servius ad Virgil Aeneid. XII 606. Moris fuit apud veteres, ut Enterogos regum humanus sanguis effunderetur, Vel captivorum. Vel gladiatorum; quorum si forte copia non fuisset, Ruiante genas suum effundebant cruorem, ut rogis illa imago restitueretur. Tamen sciendum cautum lege XII tabularum, ne muliere carperent faciem, his Verbis: ,Mulier laciem ne carpito. Cicero Tuscul. II. 23. 55. Eiulatus ne mulieri quidem c0ncegsus); et hic nimirum est lessus quem XII tabulae in funeribus adhiberi eluerunt.
li Homini tortuo ne ossa legito, quo post unus faciat. X. 8.)Cicsro de Leg g. ΙΙ. 24. 4 60 Cetera item funebria quibus luctus augetur XII sustulerunt homini, inquit, mortuo ne ossa legito, quo post unus aciat. Excipit bellicam peregrinamque mortem. 1 r. 6. De unctura, circumpotat-ιe, respersione coronis. X. 9. 10.)Cicero de Leg g. II. 24. 60: Haec praeterea sunt in Legibus de unctura:
qua servilis unctura tollitur, omnisque cireumpotistio. Ne sumptuosa respersio, ne longae Oronae, nec acerrae praeteretantur fat. Praeseruntur l.
Festus V. Murrata potione usos antiquo indicio est, quod etiam nunc Aediles per supplicationes Dis addunt ad pluvinaria, et quod XII tabulis cavetur, ne mortuo indatur, ut ait Varro in Antiquitatum Libro . Muli. p. 158.)Plinius Ilist. Nat. XIV. Numae regis Postumia ex est: -Vin rogum no respergito.
D. 7. Mui coronam parit ipse, pecunia ve eiuS, virtutisve ergo arduitor ei.
Plinius Hist. Nat. XXI. 3. Inde illa XII tabularum ter qui coronam parit ipse, pecuniave eius, virtutique ergo arduitor ei. cf. Sehoeti 155, Mommsen Staatfr. I. 143. Quam servi equive meruissent, ecimia partam lege dici nemo dubitavit. Quis ergo honos ut ipsi mortuo parentibusque eius, dum intus positus esset, forisve ferrestur, in fraude esset imposita. Cicero de Leg g. II. 24 φ 60 qua iam significili est, laudi ornamenta ad mortuos pertinere, quod coronam victute partam et ei qui peperisset, et eius parenti, sine senude esse ex impositam iubet.
D. uni plura funera flant, neve lecti plures sternuntur. X. 12.)Cicero de Leg g. II. 24 φ 60 Ut uni plura fierent lectique plures sternerentur id quoque ne fieret Lege sanctum est.
D. Neve aurum addito. cui auro dentes iuncti Scutit, ast in cum illo sepeliet uretve se fraude esto. X. 13.)Cicero se Leg g. II. 24. 60 Qua in Lege cum es8et Neve nurum addito; quam human excipit altor lex: Quo auro dentes iuuet escunt, astim cum illo sepeliet uretve se fraude esto.
D. 10. Ne rogum iustumve novum propius LX pestes idiciatur aedes
Cicero de Leg g. ΙΙ. 24. 61. Duae sunt praeterea leges de epulcris, qu rum altera privatorum audificiis, altera ipsis sepulcris cavet. Nam quod rogum bustumve novum vetat propius LX pedes diei aedes alienas invito domino, incondium veretur acerbum. cf. r. 3. D. de mortuo inferendo. al. 8.)
s r. l. Ne forum sepulcri bustiimo usucapiatur. X. ib.)
Cicero de Leg g. II. 24. 61 Quod autem sorum, id e8 vestibulum sepulcri bustumve sueapi vetat se lex XII), tuesur tu sepulcrorum. Fe Stus V. Ornan, sex modis intellegitur. - Quarto, cum id forum antiqui appellιhant, quod nunc vestibuliam sepulcri dici solet illi. p. 4. Festus v. uatum, proprie dicitur locus in quo mortuus est combustus ei