장음표시 사용
361쪽
abunde refert, nisi earum perpetui auxiliis foveatur. Et quamvis nationeS, commerciorum Suis foederum anetitate, mutua ibi praeStent adiumenta tamen haec nutantia sunt, litigii obnoxia et perieulorum plena, done firma et Segura reddantur stabilitat l0gum et certae cuiuSdam au toritatis ductu, quae relationes internationale moderetur, ac bonum politicum cuiusque gsentis eum bono totius humani uneris conciliet. Si miru quidam Oneentu eXSurget o mutui viribus Singularum gentium, et Vere ordinata peratio universu Aoeietati humanae respectu fini a natura propoSiti. Sueu nimius propriae utilitati amor cum aliarum gentium de trimento, a frequens Studiorum conflictus, aut Saltem partium Separatio, vitari non poterit ex quo vicissim impedimenta, collisiones et lueta proficise necesse St, Saeptu vero operationum discrepantium. Hine ultima humani senseris perseetio hoc OAtulare videtur, ut quemadmodum homine Singulare vinculo Societati domesticae, et Societate domo Sticae vinculo Soeietati civili colligantur; sicis Sao quoque Societate civile altiore quadam iunctione invicem copulentur, ac diversi generi Societatem efforment, quae Singularum iura tutetur, et mutuo consonSu virium ad bonum omnibus
32. Internationalis societas non est absolute necessaria Haeeunivei Sali gentium coniunetio, quamquam a natura perSuadeatur ac ponte Suam homine pullulet tamen reSpectu populorum non eamdem neceSSitatem habet, quam civili Societa respectu amiliarum. Nam samilia Sio civitato goni, ut Xtra illam vix aut ne vix quidem commode et tranquille vitam degere, nulla autem Pntione intra naturalis ordinis confinia plenam persectionem nanciSei
valeant. Quod profecto de politicis Statibus, qui vere hoc nomen
morentur, diei non pote St. Cum enim civili Soeleta coetu per laeto perSonarum con Stet Seu multitudine hominum a magna,
quae propriae incolumitati servanda suisque viribus in omni sero circulo activitati exorcondi susticiat, ac Sati amplam telluris partem, seraeitate soli 0 littorum vario tale distinetam, incolat; Suffciente per Se Sociorum necessitatibus et ovolutioni acultatum
humanarum proSpicere poteSt maxime vero, Si commercia addantur aliaeque eum exteri gentibus communicationeS.
Nihilominus, ut dixi, principium socialitatis in homine nonae
nitu expletur, quamdiu natione in hae naturali tantum coniunctione perSeverant. Quapropter ad eam poSitiva quadam forma donandam, atque inAtituti ex conSenSi emergentibus firmiorem Et
362쪽
358 ius NATURALE PARS II1. IUS INTERNATIONALE SEU GENTIUM
biliorsemque metendam, perpetuis stimuli natura compellit. Neque id instinctu dumtaxat, sed ipso quoque dictamine rationi quae ad pacificam ut ordinatam ocistatem non solum e samilii Sed ex nationibus otiam habendam vehomenter inclinat. 33. Aliquo modo iam inchoata dici potest. Haec, qua fortaSSeotioSa poculatio, chimaori adnumeranda, putari poSset non ita sortasso videbitur, si ei vilitatis humana tondontia sub ductu divinae providentia considerotur. Et Sano, quum vi rudi Oribu Retatibus nullum vel sere nullum huius magna conSoeiationi VeSti gium exstiterit ea tamen cum populorum cultura inchoari tadoleSeere comperta St. Si aliqua ex parte viguit temporibus tum romani tum aer Imperii, et nunc setiam imperfecta Saltem ratione adumbratur consenSu et deliberationibu praecipuorum regnorum et Systemate illo politico, quo aequilibrrum, ut Vocant eu POP aeum potissimum procuratur a). Iam vero si id hactenus obtinuit, eum nationum relationes ob regionum di Stantiam et ommunicationum paucitatem non adeo arctis vinculis alligabantur quid o Sthac exspeetandum serit, cum iam commerciorum amplitudo omne sere gente inter Se miSeuerit,pΥroSeaphorum serrearumque viarum celerita disiunctionem locorum sero proPSH ademerita Hi adde re sentissimum inventum telographi electri ei, quo fit ut velocitati tu i notitia ut iussa ex una orbi parte in aliam pervehantur, et mundi tormini, utcumquo disSiti, Se veluti manu contingorem apprehendere videantur. Coterum quidquid sit de siti possibili roductiori ad aetum, eo te huiusmodi Sociotas considorari Salioni poturit ut typus dualis, oui natione iugiter accedant, licet ipsum nunquam attingant, intra Solius naturae terminos. 34. Eius organismus respectu partium. Societas hae internatio. natis, ut alibi do civili dictum est, duobus constaret elementis multi-
363쪽
tudine et auctoritate hoe amon discrimino quod in socio talo civili multitudo oxhibo tur a familiis, quae proprie eiu Sunt parteS contra iii internationali consociation multitudo suppeditaretur ex integris
gentibia S, quae tanquam eiu mombra ConStituerentur. Hine emergunt omne differentino, qua vigent Sive respectu auctoritati S, SivereSpe tu ceterarum rerum, ad eiuSmodi societatem pertinentium quae Omnes e diversitato subiecti tandem oriuntur. Nam ubie etidivorsitas diversitatorii inducit in sinoni divorsitas vero finis di
VerSitatem affert ceteri omnibu , quae nonnisi ex fine normam et menSuram Recipiunt.
Quod autum X divorsitato subiecti finis hio varietur, exploratum compertumque St. Iunctio enim se Societas eum id praeStet, ut subioetum amplificet quoad virus si modia quibu inStruitur hune finem habet, ut prausidia ampliora et tutiora suppeditet ad
Hine quo madmodum finis civili societati est ut familia extor-nis subsidiis auguat quoad individuatum finem plenius obtinendum, Sub ea tu consideration publiea earumdum relatione ordinat Alefinis sociutatis internationalis in hoc cernitur, ut diverSae nationeSiuventur quoad Scopum socialem tutiu et cumulatius adipiscendurnieasque Au tali Consideration inter o devincia et temperet. Hinc iturum apparot cur familiae maturrim in societatem civilem coluerint, non itum nationes in societatem internationalem. Nam causa Subiectivo impudens se veluti Stimulus quoad societatum inseundam si indiguntia externi auxilii qua certo reSpectu sinis proprii plus familia pulsantur, quam nationes. Sine enim, otiam eorSum aceeptao, maiori copia mediorum ruuntur respectu
finis politici , quam samilia respectu fini individualis. Ex quo
lactum est ut amiliae, utpote guntiores, impulSi naturae magisseStino obtemperarint contra nationes, utpote minu egenteS, ei dum incitamento serius et pedetentim obediant. Duinde fit otiam mani sustum consociatione hac internationali politicam independentium Singularum gentium non auferri , Sed potius confirmari et ad proprio limites roduci. Si nim in Societate eivili familiase, qua congregantur, domesticum independentiam rutinent, tametsi publica auctoritati quoad relatione civiles subiiciantu id mulio magi de nationibus quoad earum OnSΟ-ciationem dicondum est Vinculum senim , quo iunguntur , minus. eSt arctum finis vero a quo norma regiminis desumitur, internam cuiusque reipublicae administrationem minimo ingreditur , Sed X-teriore dumtaxat respectu moderatur, quibus natione invicem
364쪽
ruseruntur. Iudicium autem certum et criterium indepondentiae ex- indo abstur, quod gens aliqua proprii legibus e gubernet, nec eiu Statuta civilia a superior aliqua politica auctoritat rescindi poSSint. Id autem pro quaque gente Sartum tectumque manet inconSociatione internationali , quae proinde Singularum nationum indepondentia nihil dotrahur dicenda St. Immo etiam eiusmodi independentia solidatur potius, set validiore quadam tutela sancitur. Nam cum fructus conSociationi non infimia Sit cautio propriorum iurium, quoad exsistentiam potissimum et proprietatem, XSi Stentia autem et vita serum publiearum in independentia con Sistat luculenter apparet ad finem Sociotatis inter nationali maxime pertinerΘ, ut independentia cuiusque genti et usus iurium, quae inde dimanant, incolumi conservetur 1). Quoniam, ut diXi, conSociatione hae gentium propria nationum indupunduntia non demitur prolaeto not0Scit, ex ea non Statum quom dam politicum efformari, Sed potius pon ederationem aliquam Statuum diverSorum, non mora tractatuum de Ae verae cuiuS-dam auctoritatis rogi mino nitentem. Et Sano, quod auctorita quRΘ- dum nec θSsaria Sit, nemini dubium esse potust siquidem stabilitas ordinis ut harmonica partium conspiratio haberi nequit, in unitate aliqua et principio ordinis, quod facultatem habeat determinandi media, quae ad finem conducant, et Socialem operationem praeSeribendi. 35. Eius organismus respectu larma regiminis. Quaeret aliquis In quo Subiecto saeuita regundi consociationum hanc resideret Repono, id pendere a conSensu nationum, quae invicem Sociantur. Cum enim porsecta aequalita Sit intur illas nonnisi a libera ea rumdem voluntate procedere poteSt, ut una aut plure ceteri prae figiantur, aut aeque omnes eiusdem auctoritatis fiant participe in comitii quibusdam generalibus. Quapropter, prout nationibu placuerit, regimini internationali sorma ASe poterit monarchica aut polyarchi R. Atque hic Aodulo advertundum ost, insorma regiminis diiudicanda, quae magi Societati internationali conveniat, non dum ratiocinium
rare in primo luogo ad assicii are a claScun as Sociato a sua Si Stenga gliaSSOciati delia tnarchia essendo agioni , a civica peragione di et OVradUBque mirare a Salvare a iaSeiana nagione a Sua Si Stenga Orci eSi Stengad una agione altro non essendo che ' nitualita et Suo essero et qualeella o Soeleta indipondento; lo copo deli operare inarchico Sara di On- Servare a claScuna delle genti associato a Sua unita intorna est Sua Sterna indipendenga si actui leonetico e C. DiSSert. VI, e. 3, a. I.
365쪽
fieri possu ac pro civili familiarum ostietate Ratione enim, quae
ostendunt dominatum omnium ociorum imperfectiSSimum SSO, et, praeeiSi circum StantiiS, parum naturae eonSonum reSpectu SocietatiSethnarchi ea minime valent. Haec enim coalescit nationibuS, quae longe pauciore Sunt numero et a Sui reetoribu repraeSentantur,
qui generatim scientia et virtute praediti pra0Sumuntur. Quare impedimunt ox dolaetu obitas cognitionis aut ex tumultu stupidita tum et turba iudiciorum discr0pantium, in ea Sogietate minime timenda Sunt. Ex alia vero parte Consentaneiam valde videtur, ut eum
omne natione idem ius secum erant in societat hae universali efformanda idem ius Potineant in potestate communibus delibera
36. Triplex potestas. Ut cuiusquo auctoritatis notio seri, Sic etiam auctoritas internationali triplici illa potestate, legislatina, eaesecutio et iudiciaria, instructa OAS d0beret, cum ceteri lanctionibus qua inde dimanant. Quare eius partium ore lege condere quoad
mutuo nationum re Spectu ordinandOS, earumquΘ XSecutionem procurare, atque contro VerSia gentium OSeere ac dirimere. Exinde vero, inter alia multa, tria emolument maXime conSequerentur. Primum, ut codex aliqui internationali exSurgeret, quo non modo ius gentium naturale magi confirmaretur et claresceret, Sed etiam
tu gentium positivum determinatione, certitudine et constantia donarsetur. Deinde, ut bella inter diversa natione cessarent omnino cum gentium diScordiae, quae sorto inciderent, ab inturnationali auctoritate diiudicarentur et componeruntur, ne sero alia bellandi cauS SupereSSet, nisi erimen ortasse cuiusdam nationis p0guliariApuniendum, qua iudicio potestatis internationalis armis obsisteret. Quo evento bellum non aliam notionem includeret, niSi poenae, quae nocenti a publica auctoritate instigatur. Tandem rebellionibus ansa sere nulla relinqueretur quippe Supremum hoc tribunal litigia otiam diiudicaret, quae sorte insurgerent inter Supremo gubernatore et peculiare populOS. 3T quae iura et officia. Denique, ne plura Consecter, iura ethnarichiae et omela nationum sociarum, eidem respondentia, ex fine dimetienda Sunt sociotati in tornationalis, eaque Sigillatim definire prae- Sentium elementorum limite excedit. Ut aliquid tam senaruviis in nuam finem imponam verbi Taparellii, quae latine sic Sonant Obedientia ethanarchica minus urget, quam Obedientia civilis tum quia munu magiStratu ethnarchieli extendit ad pavea, cum pauca Sint puncta Contactu inter natione conSociataS; tum quia Sic fert natura earumdem nationum, propter nativam independontiam, quam amit-
366쪽
362 UA NATURAM PARS III IUS INTERNATIONALE SEU GENTIUΜtor non obent; tum denique quia perSOnae, hi relationibu eurun dis praepoSitae, Sunt ii Si Principes FortaSS illa obedisentia tota quanta est, reduci posset ad haec Quaeque Natio consormarum debet normis et sententia lata a iudicibus othnarchicis Q, in compo- non dis intestinis discordiis II in dissentionibus, quae sorte insurgant cum aliis nationibus III, in con eursu prae Stando pro tutela iurium Singularum gentium OnSociatarum, contraio Ste Sivo internos Sive eXternOS IV, in eooperando peribu benevolentiae communis 1).s ARTICULUS I. De relatione Ecclesiae cum ocietate infernationali. 38. Necessitas tractationis. OSitiva gentium conSociatio, de qua paulo ante disseruimus, naturale principium Socialitati ad sui maximum in eromentum et explicationem adduceret. Etenim communicationem populorum, quatenu relationibu mere humani respon-d0t, stabit sermo ordinatam moeret, et ideo naturalem propen-Sionem in eo genere plane cumularet. Hi ne politica societas hae ultima perlactione et eluti complement donata, e regione quodammodo constitueretur societatis religioSae, nimirum Eccl0Siae, qua universali est et Sinu velut Suo gente Omne amplectitur.
Ergo opportunum erit, instar coronidi huius libri, aliquid summis labiis attingero de relatione et nexu, quo ambae hae ostio-tate S invicem spectarent, ut intelligatur quid emolumenti una
39. Ecclesiae praerogativa respectu societatis Ethnarchicae. In
comparanda EccleSi cum Societate ethnare hien, Opu non SSe arbitror de utriusque distinctione quoad Scopum, auctoritatem, riginem, orgianiSmum ut luo alia seiuSmodi Sermoeinari eum quisque
per A tacito iudi se ea omnia hue etiam quadraro, quae in tortio capit supurioris libri de Ecclesia disseruimus , reSpectu civilis
Soeietatis. Nam ethnur hia, de qua loquimur, certe confinia natura et praesonii vita selicitatem non transcendit nec aliud revera Oxhibui nisi xtremum illud se veluti culmen perseetioniS, quo Ocialita humana nativam evolutionum in amilia inchoatam ut civilicon Sorti Sat expletam , per gentium iunctionem compleret et ad plenum veluti actum adduceret Verum cum terrenae elicitatis et mere humanarum relationum termini contineatur; non alitus pandit ala quam Civili Societas, cuius destinationum veluti tutatur et perficit. Quapropter praerogativa omneS, quaS, O praeStantiam
1 opere saepe citato, DiSSert. VI, C. , a. 1.
367쪽
s ni ut altiorom originum potestatis, EccleSiae competere diXimus respoctu Statu politici, Sarta tectaeque illi manent etiam respectu Ao-ciotatis inturnationalis N igitur iactura tempori eadem repetu-mus, ea hi iterum ommemorare praetermittimuS. Potius non nulla innuemus bona, qua in conSociationem hane gentium, quatenus tulis sest, o E elusia proficiSeuntur.
40. Ecclesiae influxus quoad s0cietatem etnarchicam ineundam et conservandam Sponte Sua S ad con Siderandum offert, ab Ecclesia acutissimum in Citamentum ad gentium societatem ineundam, et poStquam inita sit, retinendam validissimum adminiculum praeberi. Nam homo non Solo orpore conStat Sed multo magis Spiritu , qui praecipua ius naturae Si parS. Neo ad Sociotatoni ullam adduci potust, nisi quoad Spiritum attrahatur ne in adum perseverat, niSi Spiritu alii adha0r0Scat. At vero qui ignorat, totam actionem coloSia liuo intendero , ut animi omnium hominum, cuiuScumque rogioni aut onditioni sint unitatu cognitionis et amori ut obsedientiae, quasi triplici eo qu indissolubili
vinculo, invicem copulsentur 'Pro et Ecclesia onus humanum non modo ab uno Deo conditum , verum etiam ab uno parente genitum docet a proinde, vol quoad ipsam maturialem originem, Omne homine cognationudovinctos Stendit. Tum eo ad iamdum nor destinari patefacit, set ad unam anademque societatem non modo in futuro aevo, Sed etiam in prasesenti coeundam divinitus SSo ordinatos, Sub regi minuit tutela unius Supremi PaStoris, qui D0 vie sungatur. Porro ad finem communem et Simul proprium Singulorum capeSsendum omnibus adum modi largitur, easdem lege imponit, eorumdem bonorum usi dorium excitat immo , quavis differentia Sublata omne plane homin0s, cuiuScumque dignitati aut conditioni sint,
mentorum participes eiuSdemque raternae dile otionis ossicio ad Strictos. Quare non modo principium ipsum iunctionis attingit, nempe nimum, Sed innumera nectit incula, quibu tum homines individui, tum familiau, tum doniquo natione ipSa inter Se uretissime coniungantur. Neque hoc utcumque praestat, Sed Stabilitate maxima, ut divina uten sanctione. Ex quo fit ut gente Omnes, quaelius luce collustrantur et Sacro igne oventur ad societatem etiam rosp0ctu temporalis solicitati inter se ineundam non modo maxime assiciantur , Sed quaSi noceSSitate quadam pertrahantur. Nec vero, in hoc caelesti inculo, Sperari poterit inturnationalem societatem stabilitate unquam donatum iri. Nam cum na-
368쪽
364 UA NATURAM PARS III. IUS INTERNATIONALE SEU GENTIUΜiionos vi Status politici non satis vividi indig0ntiis sollicitentur,
quibus repellendis consortium OnStan aliarum gentium Omnino sit eoossarium stimulo carebunt et cauSa, qua ad Societatem cum
iis conservandam incitentur, ni Si altiore quodam principio A iam immutabiliter devinctas sentiant. Ex quo facile apparet sapientia Summi Conditoris, qui ordinem supernaturalem naturali sic inne-Xuit, ut alter ulteri opitularetur. Immo providuntia plano mirabili sic re disposuiSse videtur ut ordo Super naturalis, qui magis interest, voluti conditio Sit, in qua naturali ordo undequmquo perlaetus evadoro nequeat. Ex quo fit ut hominus ad illum qua0rendum semporariis etiam utilitatibus impellantur. 41. Ecclesiae influxus qu0ad finem societatis Ethnarchicae con sequendum. Non modo utili Sed prorsus neceAsarius dicendus est influxus Eccl0Stase, ut Soeiotas intornationalis finem attingat, propter
quem a natura deSideratur, atque in Strumentum Vndat non violentia ut corruptionis, Sed benefigit et incrementi. Nam eum eiu S- modi societas supremum veluti tribunal onStituat, a quo nationum controverSiae diiudicentur, earumquo veluti Sorte pendeant, tanta autem vi instruatur, ut ei resister nulla alia materialis vi possit; Summopere et maxime noeessarium S ut vigilantia et prausidio regatur eiu auctoritatis, quae vim Suam nonnisi x iustitia d0rivat, et tota quanta est ordini morali euStodiendo atque ampli fleando operatur. Praeterea Duquon et tubilis nationum ommunicatio, quamquam per Se iuxta Scopum naturae ad mutuum auxilium prue Standum et morum honeStatem Rugendam Spectat; tamen vitio nativa infirmitatis humana tacito admodum ad mores potius deturpando et Commaculando convertitur. Unde Plato, antiquorum Sapienti SSimuS, vel pSum commercium inter gente S, n earum more corrumperet, RVerSabatur. Ut igitur tantum a lum declinetur, omni cura cavendum Stan salsitas vero et vitium
virtuti dominetur. Id autem aliter obtineri n0quit, nisi prausidio chri-Stianae religionis, quae ordinis moralis defensioni assiden turpificato more iugiter emendaro Studet, et revelationi ope torrentem veluti lucis in natione offundit, ad errori tenebras disAipandas. 42. Influxus Ecclesiae quoad Verum nationum progressum ordoipSe rerum hoc loco no adducit ad seni maximi momenti con- Siderandam, Cilicet nexum catholica EccleSiae cum vero humani generi progreSSu; qui Sine eiusdem Ecclesia influxu ae tu tota, per Societatem internationalem non modo incertus fieret, Sed sa-cillimo in regresAum et barbariem degeneraret. Nam mutuu nationum contactus, quo firmior Si ne latior, eo maiorem motum
369쪽
imprimit tum quia singularum gentium cognitionem ac proinde dosidoria dilata , tum quia sociarum additamento viro cuiuSque gontis maXimopere amplificat et omnium ConcurSum a mutuam aemulationem croat. t motus, ut in bonum, te etiam in malum ferri poteSt, concursus vero plurium facile ad debilioro conculcando et proterendos adducit. Utrumque breviter enuneleabo poSt- quam progreSSus duam a saliaetis quorumdam liboraverim.
Sunt non pauci panthoistici deliramentis imbuti, qui motum oneratim acceptum cum progreSSu Onsundunt; ac, modo Societas ut iamque incitetur, eam progredi arbitrantur. Quem Prorem ut tueantur, aliud absurdum addunt, progreSSum eSSe fatalem, a non
posso genu humanum, niSi progrediendo moveri. t mirum ostquantopero in hoc a voritate delirent. Ut enim experientiam omittam, quae genteS, ante culti SSimaS, OStea in prosundam barbariam cor ruisso saepe teStatur certo nulla Sunt rationi principia, quas illorum opinionem probatu dignam efficiant. Nammisi, iuxta Loibnitii pronuntiatum, praeSens, genitum eae tran8acto, stra Didum estfuturi: tanto id non aliud importat, nisi causa et effectu into Se con- nocti sic, ut hi semper in illarum viribus et proxima dispositionurationum sui Aussicientem inveniant. At nequaquam in ludit, nec includere potest, nec0SSitatem assiduo oveniundi ad meliorem statum, ita ut laturum transacto iugiter praeStot. Atquo id verum os etiamsi a libertat humana cogitationem abstrahamus, cum optimo contingero poSSit ut auSae etiam necessariae gignant effectu prioribus deteriores, Sive propter effoetaS viros, quae assiduitate actionis obilitontur, sive propter impudimenta, qua sorte meaeitati earumdem obiiciantur. Quod confirmatur analogia naturae corporeae, in qua Videmu re non paucaS statim post nativitatem arescor aut gradatim corrumpi, alia VoropoStquam ad maturitatem pervenerint, continuo tabeSeere, atque
ad dissolutionum se mortem pedetentim de linare. Quid vero dicundum erit, si libertatem addamuS, qua, ut homineSindividui, Sio etiam nationes et totum humanum genu instruitu IPro et mutabile ingenium huius causae, quae proprie actione Shominis se olici vel imperat, et ipsum influxum RuSRrum naturalium quadantonii moderatur , thesim adversariorum omnino diruit. Liberta senim humana, ut in bonum, Sio etiam in mulum noxilis si se licet homo vi naturae ad persectionem Ordinetur,tamon hane natura ordinationem Saepe frustratur. Nec melius quidquam is proficeret, qui ad neceSSitatem prΟ- greSSUS tuendam, divinam providentiam in medium afferret. Haec
370쪽
onim lico omnia sapiuntissimo disponat ac sortiturinum attingat; non tamen in offectibus sui concopium Suppeditat eripi, in quare Si ordinentur, ut posterio Superiori Semper antecellat. Satis os ut quicunque sit cursu rerum Vel recurSUS, ut quaecumquosi habitudo causarum ad Suo effectuS tota serum atque Ventorum ordinatio fini respondeat, quem Deu intendit, modo ac ioni
Ad rom itaque seni sentes observamus in primi motum alium osse
naturae eon Sentaneum et bonum, alium Vero malum et natura dis
cordem. Id patet tum respectu intellectus, tum roSpeetu voluntatis. Respectu quidem intellectus propterea quod non ita veritati mons humana coniungitur, ut ab ea de SeiSoero sequaquam poSSit Sod saeps in suis seductionibus salsum incurrit, sive propter desectum legitima ratiocinationis, Sive propter errore quo veritati in ratiocinando admiscet. Quibus praepostseris illationibus Sio quandoque tenaciter adha0ret ut ipsam amittat vel saltum obseuro evidentiam principiorum. Respectu vero voluntatis quia haec etsi innato pondero in bonum seratur tamen bonum lio osso potest vo realo vel apparens, et eiusmodi ut sensibus non rationi respondos t. Si igitur aut opinionis orror aut SonSuum illecebra aut libertatis abusu voluntas ad eiusmodi sallax bonum amplectendum e conVertat motus quidem habebitur, Sud qui non progreSSUm Sed regreSSUm Onstituat. Id valet non modo pro hominibus Singularibus, Sed etiam pro societatibus a toto hominum genere, per Se Spe tuto. Ut igitur perni ios haec vitetur , noeusAurium erit praesidium luci cuiusdam non desecturae, qua intelligentia opituletur quaeque dum mentem ad nova veritate de togendas urget, principia
Stabiliter tueatur, et errores, qui ratioCinationi deeursu offenduntur, Statim Stendat. X parte vero voluntati requiritur nuSRquaedam potentissima, qua dum illi dosidorium altioris boni Asemporingenerat, ire addat, quibus homo laciliter mulum cavere possit, set ad porsectionem adipiscendam iter intendere. Haec autem non nisi a Christi seligion praestantur: quae X una parte, Vi Fidei, mentem divina luce collustrat ex alia, vi gratiae, Oluntatem auget robore non Superabili. Hinc utriquo saeuitati calcaria addit, proponendo verum et bonum infinitum non modo veStigandum 1),
1 simae est autem vita aeterna, ut cognoscant te Solum Deum Verum et quem mi SiSti, IeSum ChriStum. GONN. XVII. 2 Ego ero merce tua magna nimi S. D ΕΝ. XV. 3 si Estote vos persecti, Sicut et Pater veSter caeleSti Siperfectu eSt. MATTH.V,