장음표시 사용
31쪽
DE ANALEM MATE. declinationem meridiani horarii , et
peripheria hori Zontis, declinationem uer ticalis . descensiui. Itaque cum haec con
sequentia subiiciat angulosi &peripherias
conuenientes naturae circulorum, unam in unoquoque manentium , d delatorum,
antiqui peripheriam quidem e raeche
mori praetermiserunt, ut diximus, ponentes pro ipsa, quam uocant in aequinoctialis plano peripheriam uero a Z seruant, uocant m proprie horariam: pro get ipsam fassumpserunt,descensiuiam nominanteS rursus ipsam quidem ab retinent, iocathectem orion simithterris, quam uocant in plano uerticalis loco uero ipsius assumunt al, quam antiscion appellant quai itur ratione in iis, quae ponuntur, ab antiquis differamus, liquido constat. COMMENTARIVS.S TA TIM ad ea, quae huius tractationis propria sunt, accedit Ptolemaeus, eXemplo usus circulorum, quos in mundi sphaera intelligimus in ea enim tres circuli tantum inter sese ad rectos angulos constituuntur, horizon , meridianus, cto B ii em
32쪽
uerticalis . ex quo&communes ipsorum sectio nes inter se perpendiculares sunt, quae diametri appellantur aequinoctialis quidem communis sectio horigontis, terticalis , item 1 ipsius aequinoctialis circuli, a quo nomen traXit: meridiana communisse nio meridiani , horizontis: qui uero gnomon dicitur , uerticalis , ac meridiani communis sectio est. Cum igitur hi circuli in qualibet caeli inclinatione figi , ac stabiles sint, adhibet Ptolemaeus totidem alios mobiles, qui una delati semper solem comitentur cita ut horigonmobilis, quem hectemorion uocant, conuertatur circa aequinoci talem diametrusi meridianus mobilis , qui horarius appellatur , circa meridianam: uerticalis mobilis, quem descensuum dicunt,
Itaque horizontis quidem motus fac1t
circulum, quem vocamus hecte morion. I transatione legitur hectem oron. Sed Quoniam Olympiodorus in commentariis in tertium librum meteororu Aristotelis huius circuli mentionem facit, quem hoημορ- appellat, nos hecte morion scribere maluimus Olympiodori uerba haec sunt . si es οὐ κινουμὐος ων σφοκρα.
33쪽
est enim , inquit, 'orizon, qui in sphaera mouetur atque hoc ne Ptolemaeo quidem ignotum fuit , qui eiusmodi hori Zontem hec temorion appellat propterea quod sex positiones in die assumit est autem prima duodecimae horae . secunda undecimae 4 deinceps aequales . atque hic circulus in eisdem horis eandem habet positionem.
Rursus unusquisque horum circulo ru, dum una cum solis radio supra terram sertur , duas essicit declinationes. CIRCULORVM enim mobilium unus
quisque cum aproprio , manente circulo una cum sole reces erit, duos constituit angulos, unuquidem ex rediis lineis , radio scilicet solis diametro .circa quam fertur: alterum uero e ipsis circulorum planis, mobili, manente, quorum
uterque necessario requiritur, si positio radii recte determinanda sit. Sed ut omnia, quae hoc loco di cuntur, sub aspectum ueniant Sit meridianus circulus ab c d , circa centrum es ad ipsum redii intelligantur horigo afcg uerticalis hibg, posito autem sole inli, sit meridiani mobilis hoc est horarii circulus , assi hori Zontis o bilis, hectemorii scilicet Pli flavi: uerticalis mobilis, qui descensivus dicitur,dh.nbpri ita ut hsit punctum , in quo mobiles circuli sese secant: sintq; puncta fg in quibus horigo secat uerticalem, lectemorion co , in quibus horarius uerticalem:
34쪽
uerticalem: ij,in quibus descelitius hori Zon tem secat iunctisq; hi, kl, ni producatur Peusque ad alteram circunferentiae horarii, is emticalis partem in o : ii ad alteram partem ci cunferentiae descensui, horigontis in p. erit
angulus descensui ex rectis lineis constans hila hoc est radio, gnomone, cui subtenditur ipsus circunferentia' d. angulus uero e circulorum planis, manente scilicet do fh g, mobili di ni ipse n ei, cui horizontis circunserentia ii subtenditur.
35쪽
tenditur atque earum circunferentiarum utraque
necessario adhibetur ad positionem radii deteria minandam, ut in hori Zontis plano, ad quod ipsi circuli, uerticalis&descensuus recti sunt . nam reliqua pars circunserentiae descensi ut di, quae perficit quartam circuli, hoc est ipsa hi, metitur ahitudinem solis supra hori Zontem qua gnomonis umb v longitudo definitur circunferentia uero horizontis is, ostendit distantiam solis hori et Ontalem , quam uocant, nobis liceat solis latitudinem appellare, umbrae latitudinem eam, qua ipsa designat iacitur enim umbra ad partes ex diametro oppositas ipsis, hoc est ad partes p. quae quidem fortasse causa fuit, cur antiqui mathematici non ipso dici, sed res iquo angulo hi , qui rectum perficit, usi sunt quem descensitium no minarunt, naque ei subtenditur circunferentiali solis altitudinem commonstrans pro angulo autem n es, usi sunt ipso a em, quid circulorum planis continetur, meridiani, Ddescensui: appellaruntq; antiscion, quod ad contrariam partem, ut diximus, gnomonis umbra proiicitur. At in circulo horario angulus, qui ex rectis lineis con stat radio scilicet, diametro meridiana erit hea, cui subiicitur ipsius circunferentia ali hunc&antiqui horarium uocant angulus autem ex circuloru planis, meridiani, horarii erit hi d cui subiicitur uerticalis circunferentia di eu antiqui in uerticalis plano nominant, earum circuns
36쪽
rentiarum utraque necessaria est, ut positio a Gil determinetur ueluti in plano uerticalis, ad quod Meridianus, lorarius recti sunt quoniam reliqua pars ipsius ah, quae quartam ci culi complet, hoc est lia solis altitudinem supra dictum planum ostendit, circunferentia dΚ, di stantiam eius uerticalem, quam nos clatitudine in uerticali circulo dicemus quibus Monomonis umbrae longitudo, Jatitudo circunscribitur: vergit enim umbra ad partes o, e regione ipsi K. Denique
37쪽
Denique in circulo he, temori angulum es, ex rectis lineis constantem, nempe radio. diametro aequinoctiali antiqui praetermiserunt: aequero ex circulorum planis, horizontis, ieet morti, hectem orion appellarunt quorum te
que ad radii positionem requiritur ut in meridiani plano, reliqua circunferentia ipsus Dii, quae primo angulo subtenditur, uidelicetis , solis altitudine supra eiusmodi planum ostendit circunferentia uero meridiani ad quae subtenditur alteri, eiusdem distantiam meridianam, seu latitudinem declarat, quibus gnomonis umbrae longitudo, latitudoq; definitur.
Quoniam aut omnis angulus secit aliquas magnitudines ex utraque parte deci nationis, interdum quidem aequales, ut inpositione recti interdum uero inaequales, ut in reliquis necessarium omnino erit in angulis expositis, aut peripheriis dete minari principium in unaquaque specie, a
quo acceptiones, contrariae declinationes, quae ad Ortum, uel Occasum, quae ad septentrionem uel meridiem sunt.Cum igitur nobis propositum sit acceptiones, ex positiones, nomina peripheriarum Ostendere, iuxta ordinent a ratione produ- ctum
38쪽
PTOLEMA EVSchum conseqtiens est, ut determinatio propria in unaquaque specie assignetur nomina enim imponuntis ab ipsis circulis, quod rum sunt peripheriae: iocamus eas qui dem, quae in iis, qui mouetur, insunt, hecte
morias, horarias, Hescensitias eas autem quae in manetibus, similiter meridianaS, uerticales, horizontaleS.
C V M in superioribus Ptolemaeus sex circulos assumpserit in sphaerea, propositae rei inseruientes, tres fixos , stabilesq;. totidem mobilesci quo rum unusquisque stabilis cum suo mobili duos angulos costituit erunt omnes anguli numero sex & se circunferentiae, quae ipsis angulis subiiciun itur itaque primo earum circunferentiarum nomina ostendit deinde acceptiones , uidelicet qua ratione accipiantur ex analem ate postremo expositiones , ut ipse appellat, quo pacto scilicet, & quo ordine exponantur, in proprias tabulas digera tur Nomina igitur imponit ab ipsis circulis, ubrum sunt circunferentiae: ut in proposita figura, circunferentia hectem ori Dii, quae angulo ipsius his subiicitur, heinemoria dicetur, meridiani circunferentia al, quae interlicitur inter ipsum hediem orionis horizontem , meridiana circun
39쪽
serentiam uero horari ala, angulo ea subi istam, horariam appellabimus: uerticalis circunferentiam vi inter meridianum horarium, uerticalem. Eadem quoque ratione descensui circunferentiam dii descensuam nominabimus:& ipsam n f horizontis circuserentia, hori ZOtale. Animaduertendum autem Ptolemarum an etiam ipsos, quibus hae circunferentia subiiciun tu , eodem nomine appellare. Vt enim ii ef,' ιι i , ,
Oemori angulum appellat, cui si hectem ori mi
40쪽
circunferentia subiicitur itavi a Si uocat meridiani angulum, cui subiicitur meridiana ad quod in meridiani plano fieri contingat. Similiter de ipsum di Κ, uerticalis,4 fem horizontis angu
At in magnitudinibiis semper eligimus acutum angulum consistentem ex alteru-
G raparte, si1 non sint recti . principia autem Rςςςpxionum in circulis, qui mouentur, sa
TZ, cimus ab altero polo conuersitonis, ad qua
declinati, hoc est in iis quidem , quae
sunt ipsius hectemorii, a termino diametri aequinoctialis, ante meridiem orientali, post meridiem occidentali in iis uero quae norarii, a termino diametri meridiani am
etico quidem, quando positio radii magis
septentrionalis fuerit, quam circulus ue ricalis meridiano autem, quando magis australis quod maxime obseruandum est quo amat eandem sabet determinationem. postremo in iis quae descensiui, solum a termino gnomonis, qui est supra terram. At uero in circulis manentibus principia acce- Prionum sumimus ab altero termino, tan- λ quam