장음표시 사용
51쪽
mari quisquam Romanorum ante id tempus adit. Cimbrique et Char uJdes et Semnones et eiusdem tractus alii Germanorum populi per legatos amicitiam meam et populi Romani petierunt. Meo iussu et auspicio ducti sunt duoJ exercitus eodem fere tempore in Aethiopiam et in Afrab iam, quae a d 20 fid tempus a nullo unquam aut Romani aut alius populi exercitu invi sae sunt. In Sicili am
25 secto rege eius Artax ia cuJua posse in provinciam sacere , maflui maiorum nostrorum exemplo reg nu in id fad Tigranem, Artavasdis filium, nepotemT igranis regis, per ΓΤib. Ne ro nem, qui tuJm e rat priVignus meus, transferre. Ea n de in gentem postea i iis ui Jgentem et rebellantem, d omitamJ per Gaium filium meum regi Ari obara a ni, regis Medorum Artavasdis filio, regen- ab dam tradidi et post e iusJ infortJem filio eius Artavasdi, quo sinterfecto Tigra ne mJ, qui erat ex regio genere Armeniorum oriundus, in id reg num misi . Provincias omnis, quae tranS Hadrianum mare vergunt fad Orientem Cyrenasque iam ex parte magna regibus eas possidentibus est antea Siciliam et Sardiniam occupatas bello Servili reciperavi. 33 Colonias in Africa, Sicilia, fMace donia, utraque Hispania, Achaia, Asia, SJria, Gallia Narbonensi, Pi si dia militum deduxi. Italia aut em colonias, quae Vivo me celeberisimae et frequentissimae fuerunt, duodetriginta deductas habet. Signa militaria complura per ali os filia ces amissa devictis fhostibus recepi 40 ex Hispania et G allia et a Dalm ateis. Parthos trium exercituum Romano- lrum spolia et signa res id eveJ mihi supplicesque amicitiam populi Romani petere Coegi: ea autem Signa in penetrali, quod est in templo Martis Ul- ltoris, repOSUi. Pannoniorum gentes, quas ante me principem populi Romani exercitus nun-
45 quam adit, devictas per Ti b. Neron em, qui tum erat pr ivignus meus et Iega iis, imperio populi Romani subieci; protulique sines It l3rici ad Istri4 sumitiis ripam, cisJ quod D a cor u in magii iis exercitus fio eis fauspici s pro nigJa tus est,
tusque t meus pos tea dJuo i iis strans Istrum sumen Dacorum gentes isti peria populi Romani perserre coegit.
52쪽
50 Ad me ex Ind ia regum legationes saepe missae Sunt nunquam antea ViSae
apud qu emJq uam Romanorum principe m. Nostram famicitiam petierunt per legastosJ Bastarnase et Scyllia e et Sarsinata rum scis Tanaim fluvium Tanaimque ultra re ges Albano rum queJ rex et Iliber orti in et Medorum reges. Ad me supplices confuge runtJ reges Parthorum Tirida tes et postea Phrates, TAB. VI. regis Phratis filius , Medorum Arta vasdes, regisJ A riobarganis silius,reg es Britania forumJ Damno Bella unusqueJ et Tiin - - - Cimbriorum Maelo, Marso omanorum Suebo - - - - fAd me rexJ Parthorum Phi ates Orodis silius filios suos nepostesque omnis misitJ in Italiam non 5 bello superatus sed amicitiam nostram per fhaecJ suorum pignora petens; plurimaeque aliae gentes expe riae sunt populi Rom. J fidem me principe, quibus antea cum populo Romano nullum fuerat lJegationum
A me gentes Parthorum et Medorum spetierunt perJ principes earum gen- 10 tium regesque eos acceperunt, Pa rthi Vononem, regis Phra tis filium, regis Orodis nepotem, Medi Afriobarzanem , regis Artavasdis filium, regis Ariobarzanis nepfotem. In consulatu sexto et septimo, spostquam bella civiliJa exstinxeram, per consensum Universorum scivium mihi tradita in rempublicam 15 ex mea potestate in Senatu s populique Romani a rbitrium transtuli,
quo pro merito meo Sena tus consulto Augustus appel)l at u sJ sum, et laureis postes aedium mearum v inctae sunt pJu bli cse suspe)xque eas ad ianuam meam e xJ qu erna fronde coJr o nsa ci v sic a posista ob servatos civeJs, qu ique es sest peJr finscriptione in si e stis meaeJ virtutis, cle-20 mentiae, iustitiae, pietatis , est psosit has clupe us aureus in curia a Senatu populoque R O mano, quo ii, squamquam dignitate omnibus praestarem, potestatem tamen nihJilo amplio rem haberem quam conflJe gae mei. TeJrtium desci muni consulatu in me gerente Senatus et equeJster ordo 25 populus queJ Romanus universus fine appellavit patrem patJriae, idque in vestibu lo a edium mearum fi nscriben dum censuit et in curia etJ in soro Augsusto subJ quadr igiJs, quae mihi feXJ S. C. pos itae sunt. Scrip si haec, sciam
53쪽
Summa Pecuniae, quam dedιy in aerarium υel ρvulo nomiano i et di 30 mis sis militibus, denarium εἴ ostens milliens fuit.
Opera fecit Ποca, aedem Masrlis, Isiois Tonantis et Feretri, sollinis, Diui Iuli, Quirini, Mineroa e, Lunonis Reginae, iocis Libertatis, Larum, deum Penalium, Lus feritalis, matris deum, L Nercal, Pulcinarad Circum, curiam cum C halcidico, forum Auguεlum, basilicam 35 Iuliain, flUJeatrum II. Marcelli, naumachiam circa Tiberim ei nemus CaeSarum, fPorticus in Palatio, Porticum ad Circum Flaminium. Refecit C reostium aede Jsque Γε a cras octoginta duas, thetilr,m POm- ei, aqusarum ductus, υιJam fFJla 'niniam. Ingens est magnitudo in ens aJrftιm, quas fecit in ludos et muneraJ gladiatorum a thieliarumquei et ρλ sebum nacale et υenationes, donorum, quae dedit colonis et municiρDJI taliae Olmidisque Procinciarum ter rae motu incendioque consum Plis Melamicis singulis senatoribJuSque, quorum CeriSus e lecit.
54쪽
TABULA PRIMA.1-3. Hi tres primi versus additi sunt tituli loco ab eo, qui descripsit haec ab αυτογραφω Romano, et ita Videntur esse additi, ut aliquid tamen, quod in ipsis tabuialis Romae erat, scriberetur. Quaeri igitur potest, quid Augustus ipse indici rerum a se gestarum inseripserit. Equidem haec puto: Res gestae, quibus orbem terranum in erio Avuli Romani subieci et impensae, quas in rempublicam Populumques RO- manum sci. His is qui descripsit, addidit Primum ea, quae neceSSaria erant, exemplar subiectum, sed ut tabellionis publici more Signis caret etiam, unde exemplar suum sumpsisset, adiecit etiam incisarum in duabus aheneis Pilis quae sunt Romae positae. Quas res geStas et imPensas incisas non ferrem in Augusto ipso aut in alio eleganti scriptore, in homine provinciali serendae sunt. Quod autem hic in duabus aheneis pilis incisus esse narratur index rerum ab Augusto gestarum, movit Li-psium ad Tac. Annal. I, 1l, ut item scribendum esse existimaret apud Sueton. vit. Aug. c. 10 l, qui dicit in aheneis tabulis incidi iussisse Augustum. Equidem Suetonii aucto ritatem huic homini, qui haec descripsit, praeserre non dubito nec pilas ipsas aheneaS fuisse credo, cum mausoleum, quod iis ornabatur, constet factum esse ex lapide albo. Vide Strabon. V, 3, 8. Quare tabulas aheneas ad pilas marmoreas additas fuisse censeo. Cf. autem sormulam interpretationis Graecae. 4. annos undeNiginti natus. Non quaeritur, a quo tempore Augusti imperium ducendum sit, in qua re mullum spatii Chishullus consumit, sed quo tempore exercitum compararit. Kalendis igitur Novembribus anni 44 a. Chr. 7l0 ab urb. cond.),
cuius anni a. d. IX. Kal. Octobr. annum undevicesimum expleverat natum enim esse
constat anno 63 a. Chr., 691 ab urb.), scribit ipse Ciceroni ad Attic. XVI, 8), se
perduxisse veteranos Casilini ad sententiam suam exercitumque comparare coepiSSe. Rocte igitur hic tradidit recteque ab exercitu comparato res gestas Suas orditur; nam quae antea egerat contra M. Antonium, privato iure et, ut Omnes poterant homines privati, de hereditate et de testamento certaverat. Verum item recte Velleius II. 61 dicit C. Caesarem undevicesimum annum irigreSSum mira ariSum CSSE ac Summa consecutum Priet ato coriSilio. Coepit enim consilia sua constantissime persequi et
viam honorum sibi quasi praemunire Statim postquam Romam venit, id quod factum
55쪽
esse circa Idus April. anni 44 discimus ex Cic. ad Attic. XIV, 5, quo tempore nondum sex menses ultra duodevicesimum aetatis annum expleverat. Similiterque intelligendi sunt Tacit. Annal. XIII, 6 nono decimo aetatis anno) Caesar Octamianus ci- filia bella sustinuit et Florus IV, 4, qui AuguStum intra decem et octo annos tenerum cum M. Antonio certasse ait.
Privato consilio et Prisata in ensa. Omitto ceteros testes: Cicero in Philippica III init., cum res modo accidisset, Sic praedicat Augusti consilium: C. Caesar
adolescens, Paene Potius Puer, - HUC POStulautibuS nec Cogitaritibus, nec Ῥtantibus quidem nobis - firmissimum exercitum - COmPar Tit, Patrimoniumque suum
udit, et paulo post Qua Pests i. e. M. Antonio) Privato consilio rem ublicam neque enim seri Potuit aliter9 Caesar liberaNit.
. . . TlNATlONE, unde Chisbullus essecit obstinatione, quod parum placet. Neque enim Latine obstinatio in malam partem dicitur, sed plerumque in bonam, ut idem sit quod constantia, perseVerantia. Secutus igitur Sum Gronovium, qui ex eo, quod Bushequius, Cossonius, Lucas tradiderunt . . . t NAT l ONE, essecit dom)λ-atione. Quae factio significetur, indicat Vellei. II, 61 Tor ebat OPPressa domina
tione Antonii civitas, iisdem prope verbis atque Augustus usus. Quantopere autem M. Antonius eiusque fratres illo tempore, quo Augustus eXercitum comparavit, civitatem oppressam tenuerint, notum est ex Ciceronis Orationibus Philippicis et epistolis. 6. senatus decretis honorisicis cet. Aliter hunc locum Chishullus constituerat, sic quidem: Sen)atus decretis honorificis Ornatus) in eum) o dinem sum adlectus ain consultus sinter consulares ut sententiam dice)rem locum que et) imperium mihi dedit respublica usti Practori) simul cum consulibus I tio et Pansai. Haec cum propter ea, quae SupereSSe dicuntur, ferri nequeant nam vs. 6 nulla lacuna significatur inter id quod est honorisicis et inter in), tum propter sententiam ipsam reiicienda sunt. Neque enim consules in senatum allegunt et quid esse dicemus locum et in entum mihi dedit ros ublica 2 die illud quidem Latinum, quod Augusto uti Praetori imperium datum esse dicitur. Aliter igitur ipse hunc totum locum
constitui, cum iam FranZius intellexisset, Vs. 7 scribendum esse sPansa et Irti)ο consulibus; eo enim refertur, quod us. 9 est eodem anno. Nec vero eo tempore, de quo h. I. dicitur, consularem locum in senatu concessum esse arbitror Augusto, in qua sententia est etiam Drumannus in historia Rom. huius temporis VOl. I. p. 239, sed Praetorium. Nimirum haec res ita se habet. Ipsis Kal. Ian. anni 43 a. Chr. Ill ab urb. additque ea de causa Augustus Pansam et Hirtium consules, ut insequenti anno haec facta esse significet) cum a novis consulibus de republica referre tur, Cicero Orationem habuit contra M. Antonium eam, quae est Philippica quinta. In ea de honore Caesaris hanc proponit sententiam c. 17): senatui Placerte C. Caesarem, C. filium, Pontiscem, Pro Praetore, senatorem Esso, Sententiamquct loco Praetorio dicere eiusque rationem, quemcunque magistratum petet, ita haberi, Prout
56쪽
haberi lege licerct, si anno si cris Te quaestor fuisset, excusataque mullis verbis amplitudine honoris Spondet ipSe C. Cae8Θrem Semper bonum civem sore. Haec senientia illo quidem die non perlata Vicit postridie, nec quod Cicero, Caesari amicissimus, magnitudinem honorum, quo S decernebat, eXCuSat timide, verisimile est, ei maiores postea esse delatos. Verum quod Cicero iubebat Caesarem in honoribus vere petendis loco quaestorio esse l. e. ita, quaSi anno Superiore quaestor fuisset, id male iniollectum ita retulit Dio Cassius XLVI, 29, ut diceret ei decretum esse το βουλευει, ἐν τεταμ ιευκοσι. Cf. de hi S ea, quae dixi in commentatione Latina de Ciceronis ot Bruli epistolis, quae vulgo seruntur, hoc ipso anno edita, P. 35. Post Mutinense autem proelium cum Caesar, neglectus a senatu, indignaretur, ille territus ei consularia ornamenta et ut inter constilares in senatu sententiam diceret obtulit Dio XLVI. 41ὶ. Hoc rursus Appianus boli. civ. III, 5l tempore parum recte notato ita narravit, quasi iam Kal. Ianuariis Caesari hi honores habiti essent. Atque ipsa rei natura ita illo quidem tempore serebat, ut qui pro praetore imperium habere iuberetur, inter praetorios sententiam diceret; ut loco quaestorio inter SenatoreS esset, fieri potuerit, ut loco consulari esset, fieri non poterat. Iride Garato n. ad Manutii prae salionem Cic. Philipp. VI et meam quaestionem de honorum gradibus sub imperatoribus Hadriano et Antonino Pio p. 268 in nauseo Rhenano anni 1842). Ornamenta autem consularia locusque consularis, quae post Mutinense bellum Caesari Osserebantur, cum statim ab eo parvi serent Di O l. s. l. , tum propter Verum Consulatum, quem continuo adeptus est, erant parvi facienda nec ea ab Augusto in hoc indice rerum a se gesta
rum commemorata esse arbitror. ESt igitur iam res aperta: nam eius auctoritas, qui
Livii libr. CXVIII in epitomen redegit, lacile spernetur. Unum SupereSt, quod quaeri possit, quae decreta illa honorifica, quibus in senatum allectus esse dicitur, suerint. ornatus autem est Caesar primum eo decreto, quod Cicero Philipp. III, i5 habet
quo ei gratiae sunt actae verbis amplissimis, tum postridie Kal. Ian. aut plura sena tus consulta facta sunt de honore Caesaris, aut unum plures res complectebatur. Ut praeter ea, quae Ciceronis locus, quem Supra altuli, demonstrat, Simul statuam equestrem Caesari decretam esse narrant Vellei. II, 6l; Dio XLIV, 29; Appian. bell. civ. III, 54. 8. imperium mihi dedit reviablica sqq. Cur additur illud respublica 2 Quian Senatu Solo, quem supra nominarat, imperium proficisci non potuit, sed ad id con serendum Opus erat populo Romano. In iis aulem, quae sequuntur, cum Chishullus in exemplo Τοurnelai liano superesse dicat litteram V, restituendum esse putavi uti Pro Praetore simul cum consulibus Irtis et Pansa essem i. e. ita mihi delatum est imperium, ut cum consulibus bellum contra M. Antonium gererem. 9. Cum) autem eodem anno me uenatus Populusqueὶ Consulem cum Q. PH di edi disset. Sic recte videtur Frangius explevisse pro iis quae Chishullus coniecerat. Neque enim suffectum consulem dici opus est, quia iam medio anno Se consulatum adeptum esse significavit, nec si ectum edere consulem salis Latinum est pro
57쪽
solo verbo sufficiendi. De rebus ipsis haec annoto. Pansa et Hirtius consules cum Mutinensi bello perissent, Caesar a Senatu neglectuS cum exercitu ad urbem accessit et senatus consultum expressit, ut absenti conSulatum petere liceret, biduoque post, cum proconsules duo ad comitia habenda a praetore urbano editi essent inio Cass.
XLVI, 45), ipse cum Q. Pedio consul creatus est. Dies is fuit a. d. XIV Kal. Seiaptembres, quo eodem mortuus est. Testatur id Dio LVI, 30, Sextili quo sive Augusto
mense ei primum consulatum obtigiSSe frequenS QSt Veterum auctorum commemoratio.
Vide Sueton. Octav. c. 3l et imprimis Macrob. Saturnal. I, 12, qui ipsum illud S. C., quo Sextilis mensis in Augustum mutatuS est, assert; cs etiam Lips. ad Tac. Annal. I, 9. Quamquam turbare Videtur banc rationem Vellei. II, 65, a recentioribus, ut a
Drum anno hist. Rom. TOm. I, p. 336, non recte erroriS accuSatus, cuius verba haec sunt: Consulatumque iniit Caesar Pridis quam miginti annos impleret, X Kal. Oo tobres, cum collega Q. Pedio. Quem qui S existimet in re suo tempore adeo celebrata et in tam accurata narratione errare potuisseῖ Nimirum creatus est consul Caesar a. d. XIV Kal. Sept., iniit con Sulatum eoque ipso verbo usus est Velleius) So-ptembri mense. Atque inter acceptum et initum consulatum aliquid temporis intercessisse et Dio XLVI, 47 significat, cum Caesari custodiam urbis commissam esse dicit, quam antea praetor Urbanu S habuisset, quo decreto non opus erat, Si continuo magistratum inisset, quia consul Semper Summam urbiS curam habet, et Velleius, qui de inito consul alia post societatem cum M. Antonio iunctam narrat.10. trium Dum rei ublicae constituendae. Edilus est cum Q. Lepido et M. Antonio in quinquennium inde a V. Kal. Decembr. anni 43 Til ab urb.), ut constat ex si agmento fastorum apud Griit. p. 298, 4, usque ad pridie Kal. Ian. anni38 714 ab urb.). Quem magistratum antequam cum collegis adiit, conSulatu sese abdicavit. 11. Omneis in exilium e uti, iudiciis legitimis ultus. Sic enim verba coniungenda sunt, aliter ac Chishullus censuit, qui ultus refert ad ea, quae Sequuntur, ea maxime re molias, quod ab Augusto constat in bello Philippico aedem Mariis Ultoris volam esse. Cf. infra ad IV, 2 l. Sed parum id causae est, ut naturalis verbo rum nexus Solvatur, nec omnino ultio tam in repellendis iis erat, qui patriae bellum intulerant, quam in puniendis, qui Patrem Occiderant, bellumque necessario, accusatio et damnatio ultionis causa suscepta esse videri poterat. Scripsi autem accepta Frangit coniectura omneis, quia in exemplo P. Lucae Superest . . . Nl AS, quod nulla alia ratione videtur suppleri et restitui posse. CL Vellei. ΙΙ. 69 omnibus, qui Caesarem Patrem interfecerant, damnatis aqua ignique interdictum erat. Iudicia vocat legitima, quia lege Pedia Q. Pedii consulis constituta erant. Nec tamen Caesar ipse quemquam accuSavit, Sed 'mici eius, ut C. Cassium constat ab Agrippa esse postulatum. Vide Vellei. ΙΙ, 69 et Appian. III, 95. Lentus autem dicit, quam res erat, in exilium ea uli; est enim iis aqua et igni ita interdictum, ut nullus tutus exilii locus concederetur, bonaque publicata: hoc certe conStat, OmneS ut capti Sunt, eSSe necatos.
58쪽
Praeterea illud animadverte, quod callide dicit occidissent vel in te fecissent, coniunctivo modo. Neque enim OmneS Vere OCCidernnt, cum nonnullos De Romae quidem illo tempore fuisse notum eSSet, ut Sex. Pompeium, qui tamen, ut particepS coniurationis, damnatus est. Vide Dion. XLVI, 48 et Appia n. boli. civ. III, 95.12. bellum inferentis, M. Brutum maxime et C. Cassium, qui provincias suas contra leges tenebant; prius enim a Senatu datae CaeSaris iussu ademptae sunt. Quid sequi Oporteat cum apertum Sit, quia nemo tamen Verba ipsa quae fuerint praestare potest, ab explenda lacuna abstinuimus.14. arma terra marique m O cntUS. Laetinam, quae in exemplis post
ARIQUE relinquitur, cum Gronovius parum apte expleSSet Romana, quasi Augustus alia arma praeter Romana ferre potuerit, Chishullus explere noluit. Equidem
cum verbum deesse intelligerem, aptissime mos erites Suppleri pOSSe existimavi. signaque toto orbe terrarum inferentes Uici. Iam Gron Ovius Scripserat signaque, secutusque eum eSt Chishullus; sed iidem quod coniecerant in extremo hoc versu circumtuli, ideo minus Probo, quia eo nec spatium, quod relinquitur, expletur, et cum Sequatur Uictor que, antecedere Oportet Significalionem aliquam victorum hostium. Quod in Lucasiano exemplo legitur toto in Orbs terrarum, Dum rectius sit quam quod celera habent toto orbe, di Scerni nequit; est enim utrumque aeque Latinum et aptum. Quaeritur autem, quae bella hoc Ioco dicantur. Gronovius quidem ea videtur intelligere, quae Augustus pro imperio populi Romani proferendo gesserit, quod ita esse nequit. De civilibus enim bellis dici demonstrat, quod sequitur ciuibus PePerci, ac numerum militum, quem deinde habet, non eorum esse Omnium, quos per totum imperii Sui tempus habuit, Sed eorum modo, quibus in bellis civilibus praesuit, infra exponemuS. Atque Video, nusquam in hoc monumento commemorari bellum Sexti Pompeii et M. Antonii Actiacum, quatenus civilia arma in iis versata sunt; nam infra V, i et 3l praedones modo, qui Sex. Pompeio, et reges peregrini, qui M. Antonio Se adiunxerant, significantur. Neque horum bellorum civilium commemorandorum minuS erat honesta species, quam eius, quod Brutus et Cassius intulerunt. Iam hi, Sex. Pompeius et M. Antonius verissime dicuntur toto orbe terrarum arma moviSse, Si quidem Pompeiu8 totum mare internum occuparat, Antonius autem praeter Graeciam etiam Asiam totam et Aegyptum tenebat. 15. Omnibus supplicibus ciuibus. Sic Chishullus reclius longe, quam GrO- novius qui superstitibus scripsit. Quamquam illud etiam non immerito paulo superbius videatur, nec multum gloriae Supplicibus parcere. Quare conieceram aliquando ca-ρtiois, paululum mutatis extremis litteris. quae in exemplo I Ournesortiano servantur, cum in ceteris ne lacuna quidem relinquatur. Dicuntur autem ii cives, quos Caesar
primum post Philippicam, tum post Actiacam pugnam in deditionem accepit. Postillam quid factum sit, vide apud Appian. boli. civ. III, 135; de hac Vellei. II, 86,
Uictoria Nero fuit clementissima nec quisquam inter evrytus eSt, PaucisSimis exceptis, qui de 'recari quidem Pro se non sustinerent; nec discrepat DiO LI, 2, etsi Vi-
59쪽
detur aliter dicere: των τε βουλευτων κcita τῶν Arπεων των τε αλλων των κορυφαιοὐν των συμπραξαντων τι τω 'Αντωνίω πολλοῖς μεν χρημασιν P ημίωσε, πολλους δε καὶ εφονευσε,
καί τινων καὶ εφείσατο, et rurSuS post mortem Antonii Aegyptumque captam LI, 16
των τε αλλων των τα του ' Αντωνιου μεχρι τοτε πραξαντων τους μεν εκολασε i. e. Pecunia
multavit), τοὐς δε αφ εν ῆ δι' εαυτον δια τους φιλους. Nam turbae militum parsum esse dicit ipse libr. LI, 3. et in exilio diuturno degentes. Errore in exemplo Lucasiano lacunae significatio videtur deesse, ex quo haec enotantur: PEPERCl. EX Tl, ut EXTl nihil sit nisi EXl L. quod in reliquis exemplis inVenitur. Ipsam lacunam parum recte Gro- novius explebat setiam) ex il lustribiιs) gentes, quibus tuto silicebat), sersea i quam occidere sina luis; rectius longe Chishullus set in) exii sis voti te sua de) gentes, quod
accepissem, nisi intelligerem neminem certe tunc Sponte Sua in exilio suisse. Veteris reipublicae Romanae temporibus ita fiebat, ut, qui rei erant, nonnunquam Sponte sua solum verterent potius quam iudicium expectarent; at civilium bellorum tempore nulli tales erant exules. Quare Scripsi in exilio diuturno, nec tamen ita, ut non libenter concessurus sim, si quis meliuS aliquid invenire possit. Cogito autem de iis exulibus, qui cum Sexto Pompeio fuerant, qui pace anno 39 a. Chr. 7l 5 ab urb.) faciarestituti sunt. Paulo post Scripsi quibus tuto Parcerem i. e. parcere pOSSem , malui seruare quam occidere, ubi Gron OViuS et ChiShullus cum, quam ego maiorem lacunam statui esse post tuto, in extremo Versu esse putarent, parum Latine scripserant quibus tuto licebat, seruari quam excidere malui. Denique non dubitavi Lucasianuin exemplum sequi, in quo Solo est seruare quam OCCAQUE, cum reliqua habeant se m Mari et excidere. Nam cum servandi ratio h. l. eadem prorsus Sit quae Occidendi, cur in altero ponatur passivum, in altero activum, intelligi nequit, nec lacile homo dicatur excidi.
16. in iis bellis millia cisium Romanorum - qumgfrita. Haec Supplementa Omnia sunt Gron Ovii, probata a Chishullo, praeter ea, quae ab initio sunt in iis bellis. Numerus militum Augusti cum pro eo, quod VS. 48 Servatum est TA, possit variari inter triginta et inter nonaginta millia, recte tamen a Gron Ovio videtur esse constitutus, sed sallitur idem cum Omnium civium Romanorum, qui non solum his bellis civilibus, sed etiam deinde per quadraginta annos sacramento Augusti adacti Sunt, non maiorem suisse numerum statuit. Facile enim Philippico et Siculo et Actiaco bello quingenia millia civium Romanorum efficiuntur. III viri enim, cum Bononiae coniurarent, habebant 43 legiones, ex quibus constitutum est, ut Lepidus in Italia ad urbis praesidium mansurus tres haberet, reliquae aequaliter inter Antonium
et Caesarem dividerentur App. bell. civ. IV, 3 . Habuit igitur tum Caesar 20 legiones. Quae cum completae essent et Omni modo inStructae, prosectus est contra Brutum et Cassium, qui 2 l legiones ad Philippos collectas habebant. App. I. l. c. 108). Eae omnes paulatim per exercitus ΙΙΙ virorum divisae sunt App. l. c. 135). Hoc bello peracto magna pars Veteranorum dimissa est, ut ex III virorum exercitu, qui
60쪽
item fuerat 21 legionum, cum deditis τυραννοκτονων copiis coniuncto serent ii Iegiones, ex quibus CaeSar tres accepit App. bell. civ. V, 3), sed nonnullas alias in Italia fuisse relictas ex Appian. I. I. c. 22 intelligitur. Tum deducta maxima militum parte in colonias bellum Perusinum exarsit nOVique delectus instituti sunt App. bell. civ.
V, 27 . Eo bello victor Caesar accepit 6 legiones L. Antonii App. l. l. c. 24 , et illegiones, quibus Calenus praefuerat App. I. I. c. 5 l) et 2 legiones Munatii Planci App. l. l. c. 50), adeo ut supra 40 legiones haberet App. I. I. c. 53 . Secutum est Sex. Pompeii bellum, quo Caesar 22 legiones Lepidi occupavit App. boli. civ. V, 123 aliasque quasdam Sex. Pompeii. Adde his Actiacum M. Antonii exercitum 2 l legionum, qui Caesari prope integer traditus est, et quae aliae in Asia et Aegypto in
eius potestatem Venerunt legiones. Sic quamquam accurata huius rei ratio iniri non potest, facile tamen plus quam 100 legiones Caesaris efficiuntur, quas si quinis millibus civium Romanorum singulas constitisse existimes, si et ille numerus, qui vulgo ponitur. Omnes autem ii exercitus, quibus AuguStuS per totum imperium suum praefuit, facile altera quingenia millia civium expleant. Quae cum ita essent, intellexi significationem aliquam bellorum civilium h. l. esse efficiendam. Atque Cossonius in extremo versu 16 habet servari quam excideres in, LucaS se mare quam Occidet Em.
Hinc ego non audacius quam illi, qui malui expleverunt, in iis bellis scripsisse videor. 18. deduxi in colonias. Fecerat id et inter bella civilia et iis finitis. Quae autem infra III, 19 commemorat centum et viginti millia deductorum in colonias mi
litum, dubium est, num sola in agris ab eo constituta sint. stipendiis solutis. Lacunam hanc, ut 3lteram eiusdem huius verSus, expleverat Gronovius, recteque secutum esse opinor Chishullum. Stipendia soluere h. I. est
pecuniam pro stipendiis solvere. Alia ratio est infra III, 30. 19. aliquanto plura. Sic Gronovius, Chishullus plus. Utrumque cum aeque probari possit, hoc praetulimus propter III, 21. 20. Pecuniam Pro agris. Reliqua supplementa Chisbulli us. 19 usque advs. 21 accepi; sed hoc loco quod secundum Gi Onovium scrip Sit Pecuritiam ProPriam, probare nequeo. Nam Pecuniam alicui Propriam dare Latine nihil esse potest nisi Pecuniam alicui ita dare, ut sit eius Propria, quae significatio longe ab hoc Ioco abest. Nec ProPriam est ita scriptum in ullo exemplo, sed, cum Chishuli. et Cosson. superesse dicant PROPR . . . . , Lucas habet PRO EPR , unde auctoritatis aliquid asciscit suspicio, suisse PRO AGR lS , quae Sententia ipsa prorsus confirmatur. Notabile etiam illud ex me, quod non ad pecuniam modo, sed etiam ad agros pertinet, quos Sua pecunia emptos divisit. Vide ivlia III, 22 sqq.
longas naves colli sescentas. Proelio Actiaco capias esse trecentas naves tradidit ipse Augustus in commentariis suis apud Plutarch. Anton. c. 69; nec tamen pauciores Sexti Pompeii bello captae sunt, siquidem ad maximum illud proe lium navale, quo de Sicilia discernebatur, Appian. bell. civ. V, 1l8 scribit trecenas utrimque naves esse delectas, ex quibus idem auctor c. l2l ait septendecim effugisse,