장음표시 사용
131쪽
NARRATIO TERTI APOten Issime Domine Vestrae Caesarea Maiestati Relathnem acit Feriadinandus Cortesius illius Praefectus,ct iustitia Maior in hac Nova miris oeeani Hispania, quemadmodum Vestra Maiestas inspici iubere poterit. Nos enim Maiestatis Uestrae ossiciales tenemur omnia referre ccomputum dare de omnibus, quae euenere in his partibus in in his literis omnia transmittuntur,& ea est mera veritas, d propterea non est necesse, ut nos diffusius scribamus. Sed omnia Relationi dicti praefecti remittemus. Inuietissime,ac Catholice Dbmine, Deus omnipotens vitam, curegalem Maiestatis Vestrae persionam, potentissimum statum conser
uet, augeati cum incrementomaiorum Regnorum.Dominiorumq3,ut regale cor suum desiderat. Ex Cuioa
ca die. xvnnensis Ma M.D.XXII. Potentissime Domine Vestrae Caesarea Maiest humiles serui,& vasalli, qui Regales a. V.pedes ex manus deosculantur. Julianus Alderete, Alphonsus de Grado, Bernardinus Vmqueade Tapia
RUM REGULARIS OBSERUANTIAE PROFECTUS animarum lucro in HuKetan siue Nova Hispania,Epistola vene- radi patris fratris Martini de Valetia custodis saneti euanget lin terra praemissa,ad Reuerendum P. F. Matthiam Vuenissein generalem commissarium Cismontanum eorundem fratrum. Euerende ac dignissime pater frater Martinus deValentia custodiae sancti euangelii custos, di caeteri ordinis minorum regularis obseruantiae fratres,in hac Nova Hispania degetes,set a subditi Reuerendissimae paternitatis vestrae, e-dientiamtidelem cum osculo manuum . Nos quidem constituti mus in extremis mundi partibus apud Indos in magna Asia, ubi Christi EUANGELIVM asithsec sub
ditis vestris primum coepit praedicari, ex nova fidei semi inaustulare, in artentibus anteasulcis, quia riuos eius inebrians
132쪽
INSULIS NURRR INVENTI Rebrians gratia saluatoris in stillicidiis eorum multiplicauit genimina eius. Fam vivere loquar non autem hyperbolice, plusquam decies centena milia Indorum sunt a seiris vestris baptizata, quorum quisque praesertim illi duodecim, qui missi suntvna mecum a Reuerendissimo domino Eardinali sanctae crucis patre nostro fratre Francisto de angelis, cum esset minister generalis, plusquam centum milia baptizauit, omnes illi praeter me didicerunt linguam Indorum,imo varias linguas eorum dem. Et in eis pdicant, Minstruunt innumeram multitudinem Q , S inter eos infantuli, pueri magnato naturalium sith largam nobis spem imponunt: qui a fratribus nostris instruutur,&vita, dc moribusa eligiose nutrivtur, in nostris coenobhs i condidimus fere iam viginti, Mindies multiplicantur di construutur abaeis demet Indisseruida deuotione , Et in quolibet habemus in habitaculis contiguis Ostris conuentibus plusquam quingent' pueros. in quibusdam parum minus, in quibundam vero satis plures qui iam indos rinaChristiana sunt instructi et pdicant filripatribus suis, cxin ambone publice miro modo:& multi ex eis docent alios pueros cicanunt horas dominae nostrae quotidie, surgu fissa eadem hora, qua fratres di in sua ecclesia seorsum ad matutinum, d canunt solemniter missas, sunt enim tenacis memoriae valde dociles &pspicaces sunt pacisci, inter eos nunquam est rixa, nec iurgium inter eos,loquuturi missa voce, depssis oculis, mulieres fulgent incredibili honestate, di verecundia foeminea naturaliter inest eis Confessiones illo maxime Reminaν sunt incomparabilis puritatis 8 inauditae claritatis sacrosanctu Eucharistiae Sacramentum abundanti effusione lachrymarum suscipiunt religiosos praecipue minores pro magno ducunt, quia primo eos cognouerut,ac per dei gratiam bonum exemplum ab eis accipiunt,maxime eis obediut,& ab eis indita ieiunia, ac alia exercitia poenitentialia deuotione magna sumunt, in doctrina Christiana valde proficiunt, ociatis assiciuntur ad illa quae sunt fidei nostrae catholicae, quam propere disiciant ea,melius quam puer Hispanorum. Ad laudem dei cui est honor 8c gloria, in secula seculorum, Amen. Ex conuentu nostro Thalmanaco prope magnam ciuitatem Messicanan, custodiae sancti Euangelii. Die duode cinna mensas Iunh. Anno Domini illesimo quingentesi-
133쪽
RARUM COPIA SUB EADEM DATA MISSARUM
Reuerendo patri electo caeterises patribus capituli generalis Tholosani in festo Pentecostes Tholosae celebrati. Anno domini M. D. XXXII.
Per Reuerendum Patrem, dominum Episcopum illius ciuitatis magnae, quae dicitur Temixtitan exico, in HuKetan, Malios patres ibi commorantes. Euerendi Patres, notum vobis facimus nos in magnis 8 assiduis laboribus ergainsedelium conuersionem esse occupatos . Ex quibus praeuia Dei gratia, per manus fratrum nostrorum ordinis Sancti Francisci de regulari obseruantia, baptizata sunt plusquam ducenta quinquaginta milia hominum, quingenta deorum templa sunt destrueta, cupiunquam vicesses mille figurae daemonum, quas adorabat, actae 8 combustae . In multis enim locis strueta sunt sacella dc oratoria, in pluribusq; arma decora oc fulgida sanctae crucis sunt eleuata,&ab Indis adorata. Et, quod horredum dictu, olim solitum erat, videlicet in illa magna ciuitate Temixtitan, di js suis annuatim ultra viginti milia puerorum puellarum corda sacrificare: iam ilIa humana corda non daemonibus, sed altissimo deo per doctrinam et bonum exemplum fratrum nostrorum innumeras laudis hostias offerunt, unde soli ipsi deo honor et gloria qui in illis locis a filiis Indoiν, quos apud nos habemus, reuerenter adoratur, multac ieiunia dc disciplinae, multiplicataei orationes, lachrymae o suspiria ab ipsis fiunt 3c emittuntur . Multi enim
puerorum istorum bene legere, scribere, canere,& punctuare sciunt Assidue confitentur, 3c deuotissime sanctum Sacramentum recipiunt, parentibus suis dei ver-hu facunde proponunt prout a fratribus habent, ad matutinas horas surgunt. Et virginis matris dei, ad quam specialem deuotionem habent, integrum osticium dicunt, idola parentum suorum acutissime explorat,& ad fratres nostros fideliter aia portant. Cuius cauta a parentibus suis aliqui occisi sunt,vivunt tamen laureati cum deo, unaquael domus fratrum Francisci habet aliam domum sibi coniunctam pro pueris docendis ab artificibus Indorum constructam cum lectorario, dormitorio, refectorio,&deuoto sacello. Sunt enim valde humiles 8c fratribus obtemperantes, eceos plusquam patres diu gentes, sunt casti, cum fratribus veraces,sint ingeniost maxime in arte picturae, o cum deo tandem sortiti sunt animam bonam . Benedictus deus per omnia. Inter fratres in lingua Indica eruditos, est unus laicus Petrus de Gante nomine, illa lingua facundissimc utens. Et sexcentorum puerorum 8 amplius curam habens diligentissimam,.quidem frater est principalis paranymphus, tradens in diebus festiuis cum magna solemnitate, puellas Christianas bene doctas. talibus pueris in uxores:pro quarum puellarum manu tenentiae doctrina, misit domina Imperatrix ab Hispania sex mulieres honoratas &doctas, praecepit per literas, fieret una domus tam magnae complet , vi in mulieres recollectae sub diocces ani fauore viventes, possient haberec docere mille puellas honeste viventes, di ita demum miro quodam modo ad fidem conuertuntur Indi, quando puellaea faminis, maliculi a viris religiosis prima fidei rudimenta discunt, Z postremo parentibus ethnicis quae didicerunt, renarrant,ut bene dixisse de eis videatur Uauidi Ex ore infantium di lactentium perfecisti laudem tuam. Valete in Christo oc orate, Vt quod deus coepit,per suam clementiam perficiat.
134쪽
sti, adeol ad ecclesiam Sacrosanctam catholicam 8 apostolicam. Autore Ri P. F. Nicola Herborn, regularis obseruantiae ordinis mino. rum Generali Commissario Cismontano
IN Christo sibi Reueredis longeis probatissi semiui 8c eruditissipatrib'Ministris
ordis Mino regularis obseruantiae, Prouincia', Franciae, Francie Parisiensis, Castellar, Saxoniae S. crucis Saxoniae. S. Iohannis baptistaeTuroniae,Turoni epictavien Arragoniae.Argentinae. Aquitaniae Sancti Iacobi Coloniae Agrippinae. Sancti Bonaventurae seu prouinciae Prouinciae Portugaliae Sancti Ludovici, Hiberniae, Scottae Concoptionis, Daciae Britanniae Angliae Granatae Indiarum Insularum, saneta Crucis Burgen Maioricarum , Angelorum, Pietatis, Sancti
Grabrielis, Carthaginensis, Flandriae, Turingis Inferioris Alemania sibi in Christo charissimis partibus 8 fratribus. Frater Nicolaus Herbornordinis eiusdem, partium Cis montanaru Generalis Commisiarius, Christi gratiam Ymisericordiam optat
Oxubi Coloniense Capitulum ut vocamus, ut vero ain Synodum absolaimem, Reuerendi patres, redditus est mihi liber quis iam, quo Ferdinanii Cortesse complureis, non sine muliis periculis exantiatae, et profectio res, et nauigationes per mare Oceanum, ad Indos usq;,paucis verbis erat desicriptae Legi obiterinam per negotia diutius, diligentius 4n eo versari non licuit:offendi quoi multa hs respondere, quae nuper Tolosianis in Comiths nobis renarrarunt patres, qui ciuitatem emixtitan 8 Tumbensem incolunt, ac suis sermonibus per dei gratiam ad fidem conuerterunt, indiest conuertunt, di in vinea domini desudant. Re putaui tum deinde altius mecu iteras, quas Tolosiam Illust domina Imperatrix semper Augusta, ex Hispanhs ad nos transmisit, nos obtestans, ac requirens, Ut viros probo , vita, moribus ac religione probatos ad eam gentem imbuendam destinaremus, simul et mitteremus super apud Indos &Christo regum regi, Carolo Quinto Caesari, Imperatorique Maximo in deditionem venit. Ego vero, qui necdum,nem in Gallias nequeari rit ansas concessi, anxius mecum cogitaui quos maxime, quales viros eo mitterem Nem enim temere quibuslibet, sed raris, sed integris, sed illustribus viris id legationis reor committendum. Quandoquidem 8 Paulus alicubi suo Timotheo praecipit, ne cito quibuslibet manus imponat, sed delegat multoque iuditio antea examinet, quos in euangelh opus destinare decreuit. Nam&ipse quosdam ait esse qui non siriacere annuncient, alios' sua commoda spectent, paucos qui se, Timotheum, Titum es caeteros euangelistas Veros legitimos verbi ministros sequantur. Nec modo id Paulus, sed & sacer ille apostolicus senatus, in designando Matthia obseruauit,& in posteros, iustissimis stanctionibus ceu per manus a maioribus nostirs adeoq; a Fratru Minorum primipilo Francisco patre nostris acerrimo propagatum est ita enim infit in ea quam nostis regu la:Quicut fratru diuina insipiratione voluerint ire inter Saracenosa alios insideles, petant inde licentiam a suis ministris prouincialibus. Ministri vero nullis eundi licentiam tribuant nisi eis, quos viderint eme idoneos admittendum Qui Francisci institutum hoc seculo misere ac impie lacerant, arrodunt, pessundant Lutherani, respondeat, ait si quid in risce verbis est, quod calumniariiquissimo iure potest digito ostendant loli effecerint, dispeream, si non manibus pedibust in eorum sensentiam eam, verum ut ut sese torserint,nihil scio efficiet. Stat enim veritas ipsa quo uisati
135쪽
vis ariete robustior. Quicunt, inqust, rat diuina insiphatio nevoIuerint ire inter Agarenos. Recte diuina inspiratione ait, nam et ipse angelus sathanae transfiκurat se in angelum lucis multo maxime id possunt ministri eius pseudapostoli, iubditichac nothi fratres. Neque enim omni iritui credendum esse praecipit cloannes, sed antea probandi, num ex deos irit spiritus. Probatio vero spirituum ouo sieri debeat pacto et alicubi Ioannes de Gersona, MFranciscus Picus Mirandulanus, ta nos in Monade nostra pauci siqnis re notis indicauimus. Quum primis itaque, vi ad rem posthabitis ambagibus redeamus, prospicien IMI patri bus meis obseruandiisimis, ut eos, quo mittere cernitis idoneos, ad verba mittatis Francisci, quibus ait si jdiuino oraculo admoniti uoluerint comistrari a infidelium partes. Neque enim humanum, neque Sathanicum oporteleefigmentum, quo adduci debent, tam arduum tami disticile opus ut arripiant, sed certe diuinum, sed pr)aecipuum sed summi dei oraculum Humanum enim voco figmentum, dum quidam nouitate rerum ac curiositate vi sendae terra cognoscedi populi, urgent divi militantur instant. Uno enim verbo tales a Paulo repellunturi mnes querunt quae sua sunt, non quae Iesiu Christi, sua commoda spectar,ris quis, non dei gloriam neque hominum salute spectat. Qui videlicet eo commini antVDaurum. ut argentum, ut lapides preciosos, quos multos ferunt inis regionibus esse, Nadant, colligant, ditioresqueegrediatur, quam fuerunt ins est . Quod malum etsi seculi negoti j dediti pectare ponssint, tantum tamen abesse debet a diuini Ierili ministris, quantum terrena a coelestibus. Que enim comparatio Christi ad Velia luci ad tenebras, spinarum ita eniim interptantur diuitie)ad rosas Eximendus est itaque cupiditatis affectus ac porro euelledus a veris euangelia ministris Id quouel Christi exemplo docemur, qui eos quos ad praedicandum misit discipulogii instituit, ut ars e zonis excutere peri baculum Jalciamenta, denique Gem commeatum, quo homines sibi prospicere solent,auferret, detraheret, atque eximeret Eallianicum vero spiritum eum appello, q multi sub ovilla pelle lupina mente contegunt, qNinor Christus sionat, mens vero ait animus haereseos aculeo punait.
Quales plerosq; multos suo malo habet, tolerat ac alicubi nutrit Germania Galliave ac Hispaniae finibus sivis ceu perniciosissimos rei publicae hostes pellice' ei proscribit,damia it. Hos minime ad mittendum idoneos, non tam epo, qua Christus, et Franciscus iudicat. Attendite, inquit Christus, a falsiis prophetis, qui ventutad Vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces Et Paulus auete canes, videte concisionem, videte operarios malos.Sed 8c Franciscus eos qui suo instituto iniciari cupiunt, examinandos de fide praecipit, ecclesiasticis fa-
I sint stabiles in ea fide quam celesia catholica suscepit, quod
is deles, d dicto audientes, quod synceriter doceant vitia et virtutes, poenam 'loriam. Atqui haec praestare impostores, & haeretici non possunt. . Qui enim fidei fundamenta in aths iacient, quum ipsis interim naufragium in 'defecerint, quum sint a Christo alieni, quum ecclesiastica sacramenta, ritu quoque di ceremonias, pessundauerunt, multisil modis se ecclesiae hostes declarauerunt: Huc huc igitur animos restros, studiaque intendite, ut fideles sint, ut catholici sint, in sede constantes, sint
infracti, ad omnem doctrinae ventum non nutent, non vacillent, non permoveantur
Fide enim standum est, ut ait Paulus. Nam hac vincitur triformis ille Cerbeius. Haec basis est es toti, spiritualis aedificii lapis angularis Sancti enim perfidem
vicerunt regna, subiecerunt Christo orbem, alligauerunt daemones, vi flores euaserunt, coronas commeruerunt Ppetuas. Nemo ital qui in fide orthodoxa vacillat,
qui a maiorum nostrorum religione, decretis, secris orgins, ceremoniis vel latum digitum deflectit,eo mittendus est ubi haec oportuit,doceri, auspicaridi exordiri. Si qui inter vestra penetralia tales essent, ut homines scimus, nec Noe, nec Christo, neque Augustino meliores, eos in spiritu lanitaias, di veritatis potid ab errore reuoca
136쪽
bitis, monebitiscuit suum intellectam In obsequium fidei Catholica S apostolicae captivent se non ipsos persalis adulterinaldo mata perdant, quin resipiscant,redeatq; ad ecclesie imium, disi que errorem imbiberint, eum ad patrum concilia,placita decretam corriganta mσDiuinu vero spiritum Sacer Francsscus eum puto intellexit, quo apostoli imbuti qualibet hvano iudicio imbecilles evabiecti&oim peripsema haberetur, sola dei gloriam, lucru animau, extirpatione erro' salsa religionum subuersionem spectanteritotum percurrerutinundum, adierunt Aethiopes,migrarunt ad Graecos, peruenerunt ad Latinos Nisi enim hunc spm ductorem habuissent, nemo non eos, Ut insanoSut phanaticos, ut abus modis exibilandos contempsisset Verum adfuit eis caeleste illud nume, tribuitosa sapientiam,siubiecit gentes regna, domuit furentes arannos. ete* hic ip ritus non sinit evagelii ministros a veri notione aberrare, si modo Christo credim Sous veritatis ducet vos in oem veritate. Et, in vobis erit, di apud vos manebit. Ha,us sinus ener iam facile ex Euagelicis o Paulinis literis licet colligere, modo oculatius easdem introspiciamus Cristus equide pter hoc quod eum veritatis doctore opellat notas quasda ob oculos in Matthaeo Joanne ponit, qbus graphice expri-itur, ut non tam veri notione xprofessione, qua rebus ipsis factisque illustri citi Urnosicamus qui digniores sunt ad euangelicam functionem suscipiendam. Ex frugibus, inituit,eorum cognoscetis eos. Fructus vero appellat Paulus charitatem, papatientiam, benignitatem, modestiam, continentiam, castitatem, di id genus ali
prIclaras, ingenuas dotes, quas suis Galatis praescribit Apostolus. Easdem vese habet o Sapiens quidam, seu Philo ille sit,seu alius quispia, quando testatur huc
G ;ritum esse modestum, humanum, suauem,certum, stabilem, securum, omnia pros cere benefacere, ac bene mereri de omnibus Si quem iam videritis ni dotibus mc tam' eum bono animo ac conscientia ad indos conuertendos mittite . Alioquiis
Imbrilo, si hoes otiosos, si carnales miseritis,paye Chio lucri nihilio reportabimus h sed multum ignominis. Secundo loco prospicienduh qmissi sunt,ut qua synce Chri doceat,ea maxime principe loco doceat, s sciri facillimum est di salubee . Ei enim ratio habenda est intereas gentes,qnouissimis diebus istis Euangelio ' ρ,-iunt recensi sunt in autorati fidei Sacramentis quae olim, sub nascentis eccIe eo ordio habita est.Utpote simplicib. verbis, Ut doceantu e non suis meritis, sede Aopota apnouisse Chrm,' admodu de Romanis scribit Pau. Getes supramo
tam non est stra. Et item paulo ante Quos uocauit non solu ex Iudaeis, sed etia in Tomoetui. Paucos em ante annos, imo nonnullis i regionib hoc est, in ciuitate aia i ad seManu, primu evaget a gra ac lux corustare cepit. Ante aeria simulachrisDI Alitis filiosos suos id qd horrendu e dictu multo με magis mile radu latu, inimis Antea sole 8 luna, S iem caeli militia coluerut,antea plerit odivi rateoxtorres, ita magis pecudu qua hominu tras Igerui, alii huanu languine sine dele sitiae rur inprostoatao honestate dc verecudia intecto corpe cesseruialia'; idta: abominationes rapetrauerui, adeoq; a Christo alienati, Ma Veritate, ut pie rex-2 - coepis larua nihil in eis M- seidos Lot sese imudicia traderet.Ueri ubi eis Euanganotuit, ubi Chro ma- μ' Iederunt penitet, pudetq; veteris in peccatis circvacti vi . Miroem modo se
fetum tale aeta erimia moerore Stristicia afficiut, si modo vera sints deisv
137쪽
gratiam Mesementiam eonsecuthenque electi, haeredes 8c testamentorum partici Pes facti, qui nuper a Christo alieni, qui adulteri, qui idololatrae, qui et rationis Nomnis gratis di benignitatis diuiae fuerunt extorres . Hanc gratiam saepe ob oculos reuocare oportet, quigue ea efficiat, hoc est quod hominem iustificet, quod cohaeredes regni constituat, quod omnis meriti ex viis spiritualis sit initiu, semper sunt commonefaciendi. Maxime aut mi dei, qua puenti sunt, qua benedicti, qua caelestibus et aeternis bonis dignati, eis est repetenda ex sedulo inculcada. Vere emandis competit, quod ait Esaias, nisi domin reliquisset nobis semen, quasi Sodomae Gomorra fuissemus. Semen quod nobis Indisque reliquu mansit, est IesusChristus, qui nos benedictionibus coelestibus praeueniens, in regnum adoptionis de miseranda capti Mitare traduxit. In hoc enim semine, quod Christus est, benedicentur omnes genis res. Quo benedicti sunt, abluti sunt, sanctificati Christoque insitich facti Indi nostri, eoque non iam longe,neque procul sunt, sed prope, sed dives domestici dei, extructi super fundamentum apostolorum 8 prophetarum, id est, super Christum, qfundamentum est, S lapis angularis. cui tota domus Ecclesiae innititur Docendi igitur sunt, ut porro omnem fiduciam in Christum constituant. Quandoquidem peest pax nostra, qui fecit tralunu. Ipse est sanctificatio nostra, redemptio nostra, salas quoque tota. Episto. ad Romanos & Ephes sepiculeis ob oculos ponenda. Natales fere fuertit olim Romani, Graeci, du alienitent a Christo, qoales modo sunt,ndi in magna Asia. Erunt igitur eodem modo eademque lege ad Christum conuertendi, cu in fide suscepta 'bfirmandi. Fideisub Dec symbolum, quod apostolicum vocant, paucis verbis eis est explicandum.Quandoquidem in eo summa religionis nostrae graphice depingitur, curi credi oportet quemlibet fidelem exprimutur. Nolo tame si quado id ipsum explicatur
Vt simplici ingenia arguths scolicis occanicis inuoluantur Mittantur eiuscemodi ad scholas Theologorum,&eorum hominum, qui ociosis verbis de iis perlibeter rixantur,ac ad verbera usque contendunt Monet nos non semel Paulus, ne sis nos per inanem philosophiam decipiat, ne quis depraedetur . Monet et suum Timotheum. Noli contendereverbis, ad nihil enim utile est, nisi ad subuersionem audientium. Qui igitur dei eloquia gentibus nuper ad indem conuersis renarrare volet, id necessum est, ut observet, rege tractet, ac breuiter adeoque synceriter verbum Veritatis. Id quod facile quisquis praestabit si in sacris literis, in Doctoribus eccles asticis bene institutus fuerit.Quanquam audiam apud indos esse ex nostratibus, per quos ceu organa quaedam spiritus veritatis sese in auditorum 8 infantium animos transfundit. Qui porro simplices, idiotae, literarum expertes, quales fuere apostolorum complusculi sub exordio nascentis ecclesiae, interim tame docent, praedicant, operatur in vine adomini, sed non sime spiritu domini. Spiritus enim sanctus, qui linguas infantium disertas facit, qui affectus hominum ad se rapit, qui ex ore infantiae lactentium sibi laudem occinere, seque agnosci voluit, hos regit ocimbuit. Nouimus enim varias esse dotes, varia gratia', donorum, exoperationum genera inissinquit Paulus,per spiritum datur sermo sapientiae, ath sermo scientiae, ain fides, alteri prophetia, huic discretio spirituum, illi interpretatio sermonum. Haec omnia operatur unus atque idem spiritus diuidens singulis proutvult. Unicuique datur manifestatio spus ad utilitate. Qui hoc pu imbuti, sine itera cognitione euagelium an
nunciant, quavis mea opera, mel doctore non egeant, volo tam unu observent inter docendum , ut videlicet semper suos sermones ad maiorum nostrorum placita accommodent, ut ad regulas communis fidei nostrae errantium animos ac mores redigant exigantque. Non ambulent in mirabilibus suprase, sed simplicem Christi doctrinam simplicibus verbis in auditores transfundant. Manifestatio enim sipritus datur ad utilitatem, nimirum ecclesiae. Quam vero utilitatem, quam frugem, reportabunt auditores catechumini, si altiora te quaesiveris, si quiditates rerum, distinctionum labirinthos, intentionum monstra, naturas communes di alia idgenus inuo
138쪽
llicra Chrysippea iactes, praedices, inculces Certe haec,etsi eruditis multis arride- . at mihil olim sic arrisere, ut vix multo negotio ab iis diues potueri,non sunt tamep illis animis, ac infirmis conscientiis inculcanda. Lacie enim opus habent. non solido cibo. Eo haec diximus, ut intelligant fratres,qs transmisimus, principia fidei nostrae synderiter, ac simpliciter esse tradenda nonsititiliter, neq; subobscure, alio Nopera campensa perdiderint. Utilitatem lacu, non subtilitatem, neque curiositate spectent, siquidem 'mbolum interpretentur. Vtilissimum vero erit nosse, quod, nus est rerum omnium artifex, qui coeli terrae hoimq; 8c spirituum plastes est. Cui merito omnis honor, laus, gloria, cultu SQ internus o externus deputadus est Dominum deum tuum adorabis, di illi soli seruies, inquit post Mosen Christus. Eo ptinet, quod ratio symboli continet,Credo in unum deum patrem'ipotentem, creatorem caeli es terra Idola igitur nihil sunt, opera hominum sunt, nihil habent diuinitatis, nihil praestare potant salutis. Id resipa discimus, si gentium stimulachra dehcimus incendio per alimus, si in pristinam formam,unde erant efficta redigimus, tum com
Deriemus ea aurum esse, argentum esse, di quiduis aliud, quam quod miseris mortalibus,quit 1 Eccoluere, Laemones persuasere. Profuerit non parum multumLaclanti, libros de institutionibus diuinis, Eusebi Pamphili de praeparatione Euangelicaecaliorum alios, qui superstitionem ethnicam densissimis argumentis subuerteruot, legisse domemoria retinere atque reponere.
Quae sequuntur mox in symbolo, ad Christum spectant. Is enim nobis mediator& veluti caduceator missus est, ut nos per sanguinem suu reconciliaret deo patri, nosque in filios adoptaret, haeredesque constitueret aeterni regni. Id etsi alio modo potuitniat efficere, quam morte fit risui, noluit tamen clementissimus ille pater altu esse
quam hunc ipsum modum, quem in symbolu redigerunt apristoli. Et in Iesum Chri uinquiunt, filiu eius unicu, econceptus est de spuiancto, natus ex PMaria virgine, passus sub Pontio Pilato, crucifixus es sepultus est. Singula verba, singulis canonicae scripturae sententiis, risque multis, respondent. Deinde sinpula verba, certos quosdam & coniuratos fidei hostes haereticosque impugnant, explodunt, fundunt, ac confutant Legendus hoc loci esset Iohannes amascenus , qui iusto volumine hanc remabsoluit, pioque lectori satisfecit. Atqui, inquiet quispiam, cur tam exacte omnia Christi mysteria alti ere apostoli in compendiosa hac fidei formula Vt essent aeternum mentibus nostris insculpta, ne unquam sineremus elabi, ne Q mota eam charitatem, qua deus nos adamauit,sici charos 8 dilectos habuit, uti nangelum aliquem, neque hominem quempiam , sed proprium filium suum in opus salutis nostrae destinaret. Sic inquit Christus deusdilexit mundum, ut filium suum unigenitum daret, ut omnes qui credit in illum, non peat, sed habeat vitam a ternam. Et item Paulus Deus qui diues est in misericordia, propter nimiam charitate qua dilexit nos,cu essemus,ctis mortui, conuiuificauit nos in Christo, cuius grai saluati estis. Et paulo post. Grrem deis aluati estis per fidem,& hoc non ex vob. Veiemdon.&c. Hoc donu,haec dei munificentia,ppe tuo gentib. est proponenda ex instgenda. Nam memores nos vult esse deus tanti beneflch, quod, filium pstitit generi humauo, quod vica nostri causa exinanivit semetipm forma serui accipiens, habitu inventus ut homo, quod prodiit ex utero intemeratae virginis in mundum, quod habitauit in nobis, quod in terris visus est cium hoib.conuersatus, deinde quod incommoda multa,opprobria, conuitia,contuellas, de nil cruce ipsam passus est. Sub Iatus enim dc in cruce adactus est, vitibus inclaresceret paterna erga no clemetia, ut nemo de suas lute de sparet, modo inlChristu credat, Christo inhaereat, Christum credes 8c amas imitetur. in hoc em pari usis, ut seqmur vestigia eius. In hoc sepultuse, ut nos id moriamurictis 8 sepeliamur vitiis . Additur subinde alius fidei articulus quo Chri triuphus 8c victoria declaratur.Tertia die resurrexit a mortuis, ascendit ad .aelos, sedet ad dextera dei pris Dipotetis, inde Metur' iudicare tuos Z mortuus. Ferut singulos ost. singulo articulos si filiabola religionis di fidei in unu qndam acer
139쪽
ace uti contulisse. Qui id alunt, non infideliter re ipsam atticeriit, Quocirca et nocum in ea sententia simus, dicamus, eos articulos, quos hic asitos cernimus, in id adiectos, ut Christi regia maiestas, dignitas mortalibus omnibus innotescat. Quod enim resurrexit, potentiam spiritus declarat ac mortis interitum id quod multis ars umentis es Paulus Moseas declarant. Resurrectsonis vero causa fuit, ut ostenderet se mortis ac vitae habere imperium, ut di nos in nouitate vitae ambularemus, vi iam non peccatis, sed gratiae, sed misericordiae vivamus, omniam membra nostra in id conferamus, ut Christo vivere, Christo mori possint. Ascendens vero in caeluspem fecit misero ac calamitoso Adamo ac posteris eius eo veniendi, Quo ipse praecessit, iter ostendens,&praemonstrans eis. Et quod Dauid ait: Ascendens in altum captiuam duxit captiuitarem, dedit dona hominibus. Quo simul me non tam mortis vietorem dc expugnatorem, quam nocia vitae autorem ostendit Nemo enim fuit. Qui tam gloriose egerit, quum & se a morte suos amisieranda seruituteliberauerit Hinc illa admirationis vox prodrit, Quis est iste, qui venit de Edom tinetis yesti , de bosra iste formosus in stola sua. Et David, Quis est iste rex gloriae Dominus fortis N potens, dominus potens in praelio. Nihil enim potentius, nisi mortetnortem superare, inferos spoliare, eliminare e regno suo daemones, redigere eosdein seruitutem qui hactenus suis imposturis totum orbem dementaverunt. Gloriosius vero quid unquam vel dici vel cogitari potuit, quam eundem suapte potestate conscendere caelos, transvolare ac transilire caelites omnes, eoq; dignitatis euehi, ut non modo homines, sed etiam daemones, sed angelicos spiritus sibi subricianturi Sedere vero ad dexteram patris pdicatur, quod sit inprimis ec summis paternae haereditatis bonis-Ita enim decuit, imo oportuit, si aequo iure, Ut ita dicam, certa sumi, repensare beneficia, ita remunerari filium, qui omnibus se inferiorem fecit. Imrru nutus enim erat,& inferior faetus, non solum angelis, sed etiam hominibus multis, si externam rerum faciem spectemus Eo laetum est, ut non iam super homines so-
tu, nec modo super demones, sed omnibus omnino spiritibus superior sit, dignior sit exessior sit. Sede, inquit David in dei persona a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellam pedum tuorum. Et Paulus fatetur illi tributum nome, quod est
supra omne nomen. Et alibi, portet enim illum regnare, donec ponat omnes inimicos sub pedibus eius . Quod venturus dicitur ociudicaturus vivo, mortuos, vox est terroris,h impie vixerunt: laeticia verons, qui probe ac praeclare omnia gesserui s ac voce oibus domib. oibus agulis, imo frontinio, manibus,Oculis, inscribamus:Veniet iudicare vivos mortuos. iudicabit siquide, sed pro mansuetis terrae, contra infidos,sed pro iustis, contra iusticiae temeratores, sed pro bonis, contra improbos, 3 ut in summa dica, ita sententia pronuciabit, ut nemo iustus, nemo ma- Ius iuste vel ri, vel causari ponit. Reddet emunicuit iuxta opa sua , alteris qdem
poena, ignominia cruciatus aeternos, alierali j vitam, aths morte. Procedet, insit in Ioanne Chis, a bona fecerunt in resurre etione vitae, quero male egerui, in resurrectione iudic'. Utvere dixit Paul. oportet
nos oes manifestari ante tribunal Christi ut recipiat unusqses prout gessit in corpore proprio, siue bonusiue malu laetilluopaeprecium evi internoscamus articulu, Credo inspira mira, sancta ecclesia Catholicam. Credi potest pus sanctus procedere a patre et filio, et non nisi in imagine et speculo intelligi, et cognosci. Hic spiriritus Ois boni et artifex et largitor est Que moderari ecclesia sciam catholica et apostolicam eo colligitur, quod Clitus ait, Aliu pacle tu dabo vob, ut maneat vobiscsi inaeternu, spira veritatis, que mudus non potest accipere. Et ite, Non relinqua vos ' orphanos. Habet ital huc spissi in arrobone iusti, habeti doctore veritatis neuch, habet ductore deust, habet pacletu tristes et moerore confecti Non destitithic ecclesia Christi moderari, qualibet saevierit hostes, quavis in errore adducere conati futimpostores ethfretici . Stetit hactenus ecclesia supra petra fundata infracta ac im
140쪽
hominuin adsultus. Et porte, inqui inserorum non ualebui aduersus eam. Non pualuit Herodes, non Nero, non Domitianus, non caeteri tyranni, fidei hostes. Thurcae, Tartari, Teucri. Multo minus qui ex nobis prodierunt haeretici, schismatici pseudapostoli, praeualebunt. Statimmobilis supra Christum extructa. Stat roborata doctrinis non varh neq; peregrinis sed veris di germanis, Oxomnino talibus quae ex diuinise canonicis literis desumptae sunt. Stat 8c diuina promissione fulta. obfirmata&consolidata. Ego, inquit Christus, rogaui pro te, ut non deficiat fides tua. Si Christus suis precibus obtinuit, quo minus fides ecclesie deficeret,men tiuntur haeretici, Rutheni Hussitae. Vuicclesistae, Lutherani horum soboles, qui maden toggannire trecentis annis euangelium perperam praedicatum. Verum statveritas pro nobis, stat pro ecclesia defensione. Non, inquit Christ', deficiet fides tua perinde ait diceret, Maxima incrementa sumet, dilatabitur eisio sese usi adultimum maris Oceani propagabit, vivere dixerit David, a solis ortu usi ad occasium magnum nomen eius. Et Christus, Multi venient ab orientes, occidente, e aquilone, di recumbent cum Abraham, saac, di Iacob in regno patris mei. Quo simul ec Indose eos qui antichthon inhabitant, significaretvoluit. Nemo enim a Christo excluditur, nemo ab hoc respuitur. Una voce omnes & gentes barbaras, cx Iudaeos ec Graecos inuitat, Venite ad me omnes, qui laboratis Nonerati estis, ego reficiam vos Et item, Ego sum pastor bonus. Et alias oves habeo quae non sunt ex hoc ovili, di illas oportet me adducere,, fiet unum ouile Munus pastor Pastor Christus est, ouile celesia est una, ad quam adduxit complures, alios per se, alios per apo Ios, plerosi per horum succe res Episcopos, martyres di doctores Nouissime 'ero diebus istis, per fratres Minores adducit multos in maiore Asia. Omnes enim in unam navim, adeoc in unam classem inscribuntur. Una enim est ecclesia,unu corpus, unum ouile, cui inserendi Mannumerandi sumus. Extra hanc ecclesiam nemini speranda est salus imo quisquis extra hanc existit, alien a Christo est, hostis est, prophanus est. id si credas, bene quidem habet res, si nescias caecus es, si credere nulis, iam iudicatus es. Credit haec non tam scripturis sanctis quam is, que ex hac deduci possunt, necessariol consequuntur,eol septem recipit sacramenta, susipicit ecclesiasticas institutiones, obseruat patrum decreta Moderatur praeterea a spiritu invisibili, qui fidelium mentes inhabitat, interim tamen certis quibusdam notis internoscitur, sacris lec caeremonhs ritibus seipsam declarat &ostendit, ec ab Iudaeorum religione, adeol a paganismo ethnicorum, hac ratione distinguit. disterminat, quod cultum suum uni deo impendit,ac huius filio regi seculo imm tali, ex perpetuo triumphatori Christo Iesu. Una igitur ecclesia ec catholico cono regatio est,cuius primarium caput Christus est, vicarium Petrus, ex huius successsores, Clemens, ClemS,Linus,Gregorius ,., item atri qui in ptem solicitudinis sunt vocati. Nam diuisiones administrationum sunt, idem autem dominus, pro ea qua est prudentia, singultis sua munia partitur,ati administrat. Dedit enim suae ecclesiae moderandae quoidam quidem apostolos,alios autem doetores, alios,ero euanpelistas, alteros alteris functionibus praefecit. Qui omnes unam ecclesiam Christi sanguine redemptam ac repurgatam constituunt, modo idipsum sentiant, credant ecprofiteantur Este illud non abs re adiectum, Sancto communionem Communionem hanc intra nam ecclesiam exordiri, coalescere ac confovere necesium
est. Sunt inuicem membra fideles in unum corpus per Chris um inserta. Quo atri iam e mortali corpore euaserunt regnanti cum Christo, ath hactenus in terris aduersus triformem hostem militant, tril tamen eodem spectent, oportet si modo 'nowspualium cupiunt esse plicipes. Nel em extra ecclesilae corpus sese sacro charismatum communio diffundit, ut prosit, ut salubris sit, sed intus est, intus operatur, intus agit. Sensit id David, quando ait: Ecce quam bonum o quam iucundum habitare fratres in unum. Sicut ungentum. quod descendita capite in barbam barbam