Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

121쪽

omificare quemvis faetidum hesitum,sicut hic

Pontanus hoc nomen usurpat,er Vergilius in deusoriptione cuiusdam βluaevaviter foetentis in Tioburtino agro,ubi inquit,saevis extaut opaca Mepbitis. Servius etiam ad e documscribit, Mephium se proprie putorem terrae, qui nascitur de acquis silphuratis,aut Deum grauit imi odoris Pli inius tamen facit peculiarem quenda pecum instropriis ex M phite, nisi locus deprauatus est, Cr non debuit addi coniunctio Cuc . Id quodpropem dum probat sequens oratio in singulari numero etitu ita,ulsit legendum: In HirpinisAnfracti Mephitis, id foetorseu Detens pelunca in Anfuncto I mali inorum,non, in Hirpinis Anfuncti ac Meruphitis. Sed non est meum hoc stimare, si picari tamen cuis licet. Haec sunt apud Plinium libros

cundo,capite nonagesimo tertio Anfundis autena

uocatus si h locus, quasi omne parte sanctus, ut

scribit seruius exponens descriptionem huius uati sis,quae extat apud Vergil. in septimo libro,quum. que imitatus est hic Pontinus Aristoteles etiam inos uniendi triaticinandi uim tribuit talibus locis, cum ait: ομοιως si κρα. -υμάτων τολσλα πολλαχῆ,ομια ἀνεωκται, ἄρ τύ HO

122쪽

36 E P ora ITI OP . Quod in postremis uersibus de subterraneis horreis Harporum populi Apuliaesignifica apud veteres non uisse usitatum, ex columellas iri poαtest, quis in primo libro scribit Sed idgenus horret,quod scripsimus, nisi sit insicca positione uita, quamuis granum robusti imum corrumpit situ. Q nisi nullus adsit, possunt etiam defossa stumenta seruari sicut transmarinis qui bicidam prouinci s, inputeorum in modum, quos appedant Bros,e Fausta humus aeditos abes actus recipit. EXPOSIT. χAR XXXIII.

De Iride.

Ider omnia μιετεωρα nutam fres ne pr illustrius, neque admirabillius, atque adeo explicatu disticilius Iride Et haud se, duisquam extet aliquid de ea scriptum, quod iis nauturum tuo ridat, ut non incertior animis rellari quatur, quum iiiijs, quae de alijs meteoris scripta

sunt a doctis hominibus, praesertim ab Ar prela,

cutis foelicitate crucumine in talibus rebus tramu ' dis, utinaI splerius nihil proculdubio unquam

123쪽

n ETEOR. PONT. 16sgentum dicas, non humanum fi . scripta uel deo

gustiri tantum. Ego certe puto naturum rerum oramnessuas opes in eum uirum effudisse. Et merit, Iuni Plinius summum in omni scientia uirum παpellat. Verum non est mei instituti huius uiri Iuuis de cariere, quae uel Demosthenon potuissent exerocere. Hoc uolui indicare in principio huius cupitis, cum nemo, quod ego sciam, tam Deliciter, e diu genter de Iride scripserit, quam Aristotcles, me tumen egentem eam partem μετεωρολογικῶμin Aristotcle minus acquiescere posse,quam in qua in alia parte eius operis uersantem ue ii rei difficultate, iue ingeni mei imbecillitate frue aliqua alia de caussa accidat. Alij autem tantum abest, ut1nibifatisfaciant,ut etiam inibi uideanturAristoteαsissententiam non ubiq; esse assequuti, uti exponen

tes eum,uescitantes. Quod cur dicum deinceps inαdicubitur. Et debent mihi ignoscere stridis huiuis doctrinae, quod cupio in talibus rebus aliquid certi scire. Quanquam opture id magis mihi licet, qua usterare . De medico,non de alijs, nec pudet mes teri,quod res est. Quanquam autem exis o non posse omnino certam absolutum cognitionem huiuspraesertim meteori inueniri, tamen, uti semes atq; iterum,

nisi stor Oupra memini, probabilia ista, e quam

124쪽

E POLI Hiluculis, magna certe, siquis caligitici humani ingeni cum ipsa rei magnitudine comparet, non debeam: id pernari sed Puto animo cognoscere,oe senatire maximum partem eruditionis humanae in talio

bis rebus esse initam. Sed de his sat s. Nunc ad daput ipsum ueniamus. In principio capitis fabulam, quandam pro suo more narrat, quae nihil sun ad i 'i' μm icit, tantum poema reddit ornatius er copiosius, ex plus, quam per dimidium partem capitis nihil aliud agit . Alludit tumentorimento

ad naturam Iridis. Fabulatur enim Iridem, Quo αcras prius eam, ius turis ab iis persona beneuo αlentium, natum esse ex Phoebo crineris quadam ministra Iunonis. Iam autem hoc docti imi quissen. tiunt esse arcum coelest me sole nube rorida,

quae haeret in uere, C adhuc magnum cognationena bubacum aere. Quare tametsi non ad negoctu priucipaliter facit haec fabuti,tamen cum eo cognata est.

In sequentibus per quandam similitudinem ostendit

generationem ridis, quum incipit ab apostrophe, aut adhortatione adflium suum, de coloribus Iaridis ulliuid sed ualde breuiter monet,docet etiam Iridem acere pluuia tempestiles, utq; id tum prombat uo quodam exemplo,tum amplificat Poeticis, prosopopoeijs Item unde fluum color sit in Iride, qui is inter puniceum e uiridem.Praeterea circum

stan

125쪽

Ilantiam quandam obiter addit, uodsistit arcus,

aut oriente Sost,aut occidente. In in dicit Lunam

etiam Iridem et icere, ex quando hoc accidat. Elluuiem haec similitudo,qua utitur si definitione eudescriptione Iridis sicut ex aqua in i a inuas alio quod rudi Solis reliedlantur adparietem, aut alia quod aliud opacum,id est umbrosum c denseum corpus, ita resiliunt etiam ex nube leui,id est non aspeαru in alium uicinam,ita oppositum nubem Ares in hunc modum plerus degeneratione Iridisscribunt etiam interpretes Aristi telis. Ovidum tamen etiam dicunt ex re rumone rudiorum solis a nube in ocuolumfert Iridem Sed non se huncsententium totelis fati testiriputo non tantum similitudines quaesunt in Arisbicie ed multos etiam alios Iocos, quibus tanquam definit ridem, ut in eo loco, ubi de Halone docet, sicuit Fit igiturustre ius res actio, cum uapidus aer in nubem concrescit, dummodo cos sistis,aequabili sit,acparti consis exiguis. Et paulo post Refringitur aut ali ectus caligine, quae circusolem unaue confii Et Quanquam autem haec desulone sunt diffa,tumen ud arcum etiam a

comodari possunt, cum refractio uisusfiat in utros sicut idem dicit Sed aliquanto post,ubi trami specialiter de Iride, claris uerbis hoc exprimit Aristitate, tes, cum inquit: οτι πὰ κλασιρί eie

126쪽

uisionis insolem nec mouet me uorundam expora sitio, uel potius transfrmatio horam uerborum Aristitetis Quam um autem non ualde contendo, ut quis iam totum rem spe obscurum,σuarius orapiniones, communi tamen iure uti uolui, e libere dicere,quaesentio: Nustius addictus iurare in uerba magistri, nataim cum notum sit,non prorsus nuti

las Aristotelem sic inteirexisse. Vsurpo autem hic

promiscue uocabula restumo reflexio Sicutris, utrunc lothac die Eoue ανάκλασις,qua ubὰνακλα ω,quod est restingosum est. Recenntiores faciunt discrimen inter radium reflexum, crrudium resta lim: reflexum uocant, quando repercutitur ue pereundem lineam,sive per diuersum a corpore opaco remolum,quando insuperficie dionei forum mediora aut perpendiculurispargitur, aut ad perpendicularem declinat, non rem linea excurrit, idq; latituist, quando radius obliquus est, nam rectus etiam in diuersis me iij no discedit a perpendiculari. Porro ἀποδη ς etiam Mathematicae,quae sunt in Aristotele, declarant, s haec stetis

sententia, praesertim ubi de Hulone docet. Reperacutitur utem rudius ab omnibum corporibus leuiu

127쪽

i m nimis longus m,una tantusimilitudinebreuiter Arotesii intentum declarabo. Siculsisti, aut nubes in peculo,aut qua cernuntur per repercussionem uisu3, id quod etiam alicubi docet Aristite, Ies,non per reflexionem radiorum, qui iaciuntur a corporibus tu fit invisone,Iridi similiλ φάσέ ασι CFauero mul quos reuerberuntur radi sola et aliorum corporum luminosiorum, erin uicinum opacum incidunt ab aliquo ea suesit opacu, fine transluccus, ut aqua, utlpecu&, ideo factum esseputo, ut arbitrarentur pleris o H Aristoteo lenisen Nepe reflexion in radiorum Solis Iridentes ici,non per reflexionem radiorum uisu sure leui ad corpus lacidum. Quae tamen est,ut urbitror,uerura Aristi elis sententia, e diu me a paucis hoc tempore animaduersa. Et non impediunt me di puritationes eius de uisu,cum utili aliter de eodem Aria

i it cit Plutonice, ut hic significat hunc senis

niferi,non recipiendo in organumtaedetnittena , materiae, quae tracti tur, conueniebat fortasseautper quandum libertatem uam,qua porustasecuti sunt Academici, ut uult in quo iura loco cicero,nffusior colores Iridis sint tres Rutilim

128쪽

Lin es flammeum appellat, est in extima circum irentia, qui φοίνιJ, ,πιάδι Graece dicitur, utroque nommine fudi, a stuctu, aut a surculo pesinae dicut a Graecosunt sexu Phoenice Cr Punicei uocabula.

Orruleus intimum circum irentium tenet, Graece αλουργος uocatur a muris colore,ut opinor, σglaucus. In mediti sitata exilla, is apud Graecos a

porro nomen habe ta dicitur πράσιν Hanc

diuersitatem colorum Aristoteles ex inaequalifrmi ate allie ius esse dicit, quaest, aut quia nubes non auliter densa est, aut quia uisus longiusprocul α esit ubi nubes est densior, cle a minutii iiiiis gutti ubi fortiter restingitur uisus, ideos phoenii eus' color Lucidum enim uisum per atrum,aut in atro, phoeniceum apparet Testititur hoc Soher Luna,quorum color est in ortu, occasu puniaceus, saepe etiam alijs temporibus diei Id quod 'propter densio uapores, quiriter nostrum uisum, e corpus lassae interpositisunt. Idem in ignes lae uiridibus lignis cernitur. Ibi enim flammas rutila , aut punice propter fumos admixtos, cum per sese animast alba. Reliqui duo colores sunt secundum proportionem, id est, pro ut ubinde mi, nus densa est nubes uersus intimam circumj rentiaeum, uisus obilius restingitur. Restingitur autem

debis

129쪽

M ETEOR PONT

debiliri a nube rara,quam a iube denofacit ad hoc pariter,aut plus euadii lintra nubis. Si eniim onud kt,uisui hebetatur prius,quesn perueniat ad nuαι . contrusit, quando in propinquos Idq; in omnibus rebus accidit, ut quo uicinius agriciuntur, exclarium cernantur, quo remotius, eo obscurim. Eadem ratio est in rudi sic lis, crin re ractis uia lustrior enim res apparet per radios restos uisa si caeterasint paria, quknsi per radios reflexos cerotiatur omnia in speculis, Mathuc simili ita corporibus obscuriora uidentur , quam extra si eracliti,aut quas . Atq; ideo lumen Solis in Iride non ita clarum est, utper se uarios colores facie propter diuersum densitatem, Crisitum nubis. Seneca statuit quinq; in Iride colores, Cruxit reis liquos extremorum esse mixturam Ovare aliterra non totus Sol ibi repraesentetur, caussam dicit esse Aristoteles,quod guttula in nube sint minuti limae, C diuidi nequeunt, nec polit in cis singulis aliud, quam color Solis,aut alicuius alterius lucidi corpoαri oppositi exprimi, postea per continentiant fudit in eis magnitudine, quae cerni possit, militer

colorem tantum cerni . Haec omnia clare ostendunt,

arcum coelest in feri secundum Aristotelis do trionum per reflexionem radiora uisus adsolem a nube in sit quὶ cepit in planum mutari, Ciminutisa

130쪽

ατα πPOSITIO simarum glittularum plina est, ui tumen quam tibi minus. Itan tarn illamen Solis uisum in tali nube tanquam in peculo. Similitudines,quae o H dunt tali aliquid naturaliter in nube subhumida

conjiciposse, ex ipso Aristi tela Crati' scriptoria

buspetendaesunt cernitur etiam nonnunquam laxus color inter phoeniceum e uiridem is sit ex collatione obrum duorum colorum iuvase Pho niceus enim positus ad uiridem fluum apparet, te.

I, etiam Arithtela. Et autem illa uarietas scili

exuli atq; alijs coloribus positis iuxta se inexplia cubilis. De qua re sic iste dicit se γα τογυράσμασι, iii ποικίλμασιν μυθα γ-lic pher τῆσπιασio an παῖαMατιαθί αἰψια κωρι ωνXernitur nonnunquitu Iris amplior, sanc circundans. Eius coloraressunt obscuriores,quam primae illius Linterio. Praeterea situs eorum est contrarius, ita ut phoeniceum introrsum pesset, coeralius exta ora sum. Viridisnon mutatur Et utrius p rei caussa est eadem, quae in arcu est regre A luminis Solis. Stis tenta in interiore arcu reflectitur uisus in Sotalem, Cypropterea lumen C colores apparent deo biliores,itu fit in exteriore arcu,emitu in hoc,ut in

illo colorum dis irentium efficit inaequalis nubium dis iu ,σden situ, ut Arisbtelis docet. Ab