Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

91쪽

METEOR PONT.

i etiam Euronotus uocari solit, Afri a Graeo cis Lips dictvi, stibus occasu brumali, c hic nona additur alter ab Aristit te sed a recentioribus ino seritur Libanotus inter Aulbum e eum, qui Lips uocatur. Quadere sic eleganter Seneca Ioaiquitur Placet autem duodecim uentos esse, non quia bis tot sint quosdam enim inclinatio te rurum excludit,sed quoniam plures nusquam sunt. Sic casu dicimus, non quia omne nomen sex rectipi sed quia nullum plures, quanifex cur autem non sint totidem uenti ad Austrum, quot sunt ad Septentrionem,in caussa dicit esse Philosophus multitudinem uaporum, quae est ad Septentrionem. Gellius tamen unum stituit inter Septentrionem, orientem, Aquilonem, Boream Graece dictum, solum etia in corum, quem caurium appellat inter Occidentem e Septentrionem. De Aquilone duo

tem est deceptus,quod eum constiuit ad ortum sol litialem. Qui enim inde pirat aerem turbat,er nubilumfacit, autore Philosopho, e Aquilo ignificat latinis uentum serenatorem, quanquam medici ire hunc uentum, Boream Graecis idem uentus est pro omnibus ex ista plaga pirantibus usurpant. φὶ etiam in eo deceptus Gellius, quod Boream, qui est idem uentus, qui Apurctius est, ex cardine inquistus transtitit. Praeterea atruon satas a res, q os

92쪽

as EXPOsITIO quos io,Eurum posuit in ortu aequinossiali Errauit etiam Plin si tamen Arisbtelem estsecutio sBoream Iocauit inter Septentrionem, C Gecium, cum Aristiteles mani die pro eodem uento habeat arctium, toreum. Inde est etiam alium error, in hoc scriptore, quod tres uentos inter ortum Craseptentrionem facit. Idem non recidi etiam intellexi, in Aristitele Euronoti uocabulumpro eo, quod diu hversum uentum ab Olmpia significet. Hinc est,

quod in ista regione coeliponit tres uentos inter Hustrum, e Subsolanum. Praeterea, ut Foc etiam obiter moneam, in eo capite Psin in usitatis codicio Fusperperam sunt distincti ista uerba media inter Aquilonem, exortum aequinoctialem, ab exortu solstitiali Phoenicia, media regione c. Ab ex lortu enim sopitiali, id praecedentia,non adsequentia pertinent. Itus punissim est ponendum intersols littuli, ' phoenicium Significat autem ab ortu solpituli, id est, aestiuo Caeciam fure. Postremo quod

non aliquasi perstitione nitum multi uenti in i troducti, tio nauigantium testatur . Et est eadem varietas in ueteribus Germanicis uentorum appetirationibias: Atq; haec dixisse de uenis in hoc cupites Fciat.

93쪽

METEOR PONT. EXPOSIT. A P. XIII.

Ventos quosdam prouinciales esse.

hoc capite duo tramittur. Primum est de ventis, quisunt quibusdam regionibus pecum liares, ut est circius, quem ex Narbonensilprouincialpirare Plinius scribit, e Gellius Libro uec do tu ex Gallia,tum ex Hispania te hocsola ento hic' mentio, e secundum ea, quae apud Gellam uni ex Catonis originibus. Aliorum quorun π uentorum prouincialium Plinias meminit in li. a. p. 6 T. Et Seneca in quinto libro natural '. his uerbis: Quidam urit quorundum locorupropri),qui non transmittunt,sed in proximum Θαrunt. Non stas a latere uniuersii mundi impetin. AtubulusApuliam in stat, lubrium apis,Athe id Soron,Pamphγliam Iugenu Galli circius, ui aedificia quassanti tamen incolagratias agunt, quum alubritaton coeli uidebeant et Secundites uberior quaedam expositio de Iocis, e qualitam

Mus uentorum. Supra enim tantum dixerat quare

rateret Austri , quodq; Aquilo esse figidus er

qua serenaret uerem. Hic addit Iterum qualitarium Austri, quae est humiditas, e quam ob cali am naci cm Erpluuiamfuciat. Item ori titullum

94쪽

ciunt ratem orientulas, serenan occidentales in frigidant, pluuium adducunt ana de re in prout ximo capite aliquid annotatum est. Ceter mAenticii alpes dicuntur,ut pum,montes Thraciae uiciniAeiano ciuitat Crest diphthom in initio uocis Aeniae. EXPOSIT. AE A P. XIIII.

Cur uenti obliqui serantur.

Vaeri etiam solet, quare motus uentorumstcta obliquus sunt enim uenti uapor calidus,c siccus,qui sursum potius debent moueri quam per trunbuersum. Eium rei caussam Aristote les dicit motui ι, seu fluxum quendum continuuntPreliqui totius aeris, qui sequitur motum coel stium

corporum,ita enim ego illum locum in Meteoroilogicorum intelligo: οτι πῶς κυκλω ἀέρσυν'

ea dota uρορα. Ad quod facit id, quod inpri lino lib. eiu dem operis dicit Fluere enim neces si totum aerem in circulum Cre. Sed hoc obscuruis est,er minis generale, quia tantum orientales nentilita uiderentur flare debere, cum motus uel si miri superiorum corporum fit ab ortu in occasum Q vari i*am Auram pho arum diuersis motibus hoc

95쪽

cent. Dicunt enim uaporem, cum sit calidus ersicciis, terrestris eleuatum ad medium regionem

ueris iterum a frigore deprimi, atque per illam, ceu lumni quandum iri quum mulatim irri, neque descendere iterum recta linea, quod ali uaporessuccedentes hoc uetent, addi poterat, quod calor existas in uapore, si inde sursum contra. dat Similis uulsa indicatissupra de a Misiliabus quibusdam accensiis. Haec est plana, e 1 plex caussa huius motus, ac maxime consentanea doctrinae Philosophicae, quae eliganti, imis duasi militudinibus hic illi lauta est in textu Alteras ab impulsionem brum dum Astera ab excreamento uiorum. Postea iuberit locum non ualde quidem istuc pertinentem sed tamen afnem huic

materiae Dicit plurimos uentos in Autumno esse, quare id fui. Ais monet quaedam de nimio caestore solis,quoduapores consumat,quae est tanquam

causa quaedamsuperiorum .sed impescitis. Nihil enim destigore dixit, quod idem efficit sicut nos

supra monuimus. Pontanisaddit huic cause tres daba quarum nasutis est probabilis, cum Philo, sopbia consentiens, altera est magis Poetica, quam Phasica, te ritu pertinetia Astrologos. Primum dicit

96쪽

dicit se in equesitatem uaporis ex leui, Cri dui. Leue sursum rupi, graue, habet enim omnis exholatio tulis terrestre quiddam,descendere, atq; ita βαmel impulsum in transiuersum irri,cum calor proohibeat eum defluere in terrum, contra grauitas intra pediat calorem in suo motu, qui est ursum. Haec caussa est cognata cum superiore illa, festinarii potetis problematibusfectione a6. Secundum coras dicit se, quod uapor iste in extremis regionio bus collectum studio quodam uidendi alias regiones,

inde se moueat ulterius, atq; ita mutet Iocum,praemsertim cum non post resolui in pluuium propter siccitatem Geu quod sit pulverea, ut ipsi loquitur,

per quandum ἐναντίωσινMaec ratio est,ut dixi, Poetica, quanquam, cum dicit desiccitate, e quod nonposit ex ea pluuiaferi,uliquid naturale ignis scat sed hoc incurrit in uul aspraecedentes Formiuste hoc etiam uult intelligi, prae multitudine cogitandem ex illis plagis uaporem in medium aerem, uelutputentiorem, C liberiorem campum excurru rere timu causa quam dixi ad Actrologos pertis ner est Iun. e , C reliquarum erraticarum hilarui j ,er naturus beseri, ut aestae aliae alios fatus excitent, c agitent haec est filis ei, quae est apud Senecam,quod aer habeat hunc uim natura,ut ita seipsum impellat ex agitet. Deinde exponit cui fas serenitas

97쪽

METEOR. PONT. 339mitatis,quaesunt tres aut enim magno culare consumptis uaporibμssit serenu,aut stigore ob uelis meatibus terrae, de quibus upra etiam mentio est a nobisse aut imbre extinctis, e refrigeratis uentis,acsiccis uaporibus. Quae omnes ta eapud Actri bielemctunt. Hunc locum amplificat exempl0Amquilonis, ereo, quodsi in vere,quando iterum terara calore tria muterim uentis praebet. Sicut enim clausa terra,nonspirant uenti,ita patefaci pirat. EXPOSIT. et Ap. XV.

De Turbine.

E turbine hoc caput docet. Est autem farbonenti reventini qem s. duod est di bimam, iundo deli 'tundoi uoluendo Ovia uerosubinde lutior Α, incitatur u uim est, ut Rura quaedam apud Geometras ita vocaretur,PQ ut inquit Ouidius, turbine croci ab imo Talis est pirorum Mura, tuririumstre insuperioreparat item cordi sun ima lium,nec pars eius utitorisor,aut uperior proprie sed tota uri cuppetatur Generatur hic uentus ex concursu duorum contrariorum ventorum, et in Drum impellitur,uenti autem concurrunt aut diuersi , aut Druersi,

98쪽

magno impetu in terram ex nube rupta de ciui tur, a post a repercμβι, C iterum sursum rapti in descendentes alios incidunt, fluctando cum eis ita , ceu uorticem quendum faciunt, e conuo nuntur. Sic Ponturins hic docet, ac in vitio capi,

iis de Turbinis fidii scribit, post a de cure sis, ma

teriali si mulisimul, concurrunt enim haedua caussae, sicut plerumn solent in descriptionibus rerum Arisbtelis est paulo alia sententia. Docet enim τυφῶνα, quem Plinius C Seneca Turbi, nem uerterunt, uentum istutum in ipsa nube in Ii,nm uentum, ac una cum illo uelut tu lantem, Da nec una fora notioni, dest, circularis fuerit fum,sic ut una secum nubem deuehat implicatum,ucsit uelut ἐκνε pia ἄπι m', ut ipse loquiis tur,id est, inconcom procella,de qua iam dicetur . Sunt cir haec Arisbtelis uerba γίνετατυρα ν , τα ἔκνεφiαὶμ δυνατο ἐκακρι,nναι του νεφους. Videtur autem Pontanus commiscere in hac descriptione, quae Philosophus de lapbone, qui proprie sic vocatur, dixit, Crea, quae dixit de uento, aut excurrente in locum angurustiorem G putentiorem, aut impingente alicubi, sic ut repercutiatur, ut in portis aut um, ut ibi dicitur,ac additur Gταργαρ που ς τἀνα

99쪽

EXPOSIT. χAP. XXVI. De Procella. Odem modo hic de Proce ascribitur, quo in praecedente capite est scriptum de Tura bine, ordine tumen diuersio. Hic enim inciis leti is expositione uulsurum erusinit in ius, contra quam supra est factum, hic est Hismanto breuior Poeta Est autem haec summa care luti Procellam scia multis uaporibus calidis, siccis, qui, cum aliquandiu conflictitisint inter circa terram, tandem est Tantur in acrem, er a turbent, aerem e maria sipent nubes, tonitrua impediunt, imul raptosursumpulue quo coelum obscurens. Graecis ἐκνεφλ uocatur hic uentus,' autem quando multus udis 'or sic se nube eruperit separatus nube, aut hontrahenssecum partem nubis,quodturbinem fuit,etiam dixi. Plinius fucit quatuor species repenu Uorum uentoram, C diligenter eas describit: 'rimum uocat procerum, Graece ἐκνεφλ: uti

vorticem , Graece τυφωνα, vocat hunc

100쪽

refcrtur ad ulmina Sentit autem per omnia cunqArisbtele, nisi , τυφῶνα duos tales uentos licita quiAristoteli tantum unus est con diuit autem eupinter εκνοσίαν e τυφωνα medium caeterum, quod est nimbus interpluuius iocis procella interuentos. ganquam nimbus etiam pro proce iusiurpatur uide cap. 6 .er s. libri secundi huius

autoris, principium. 3. lib. meteor Arisb. ea necam m. s. natur L quistionum. EXPOSIT A P. XVII.

Circa uentorum obseruationem anni quo Ptempora obseruanoda esse.

On tantum iubemur in hoc capite discrimi N esu potium mutationes temporum annis mul obseruare, quando volumiri obstru et ventosfed etiam quo tempore, qui lassae oriuntur, ii aut occidunt,item,quilinipolim hilarum interse, nuta pectus praesertim earum, quae solent in aere flutus ciere inguntum autem habeant momenti in hac re mutationes temporum, facile est iudicare me

ijs,quaesupra aliquoties dimisi ALSunt autem anni i