장음표시 사용
521쪽
TIT. VII. I Iosse Philosophum satis multa, de Impe
ratoris ossicio, & de omni re militari. Ap- plaudentibus itaque & laudantibus cum Antiochi Satrapis, qui ipsum audierant; interrogatum di Hannibalem, quid de eo sentiret Respondisse Poenum dicunt,
Multos se quidem deliros saepe vidisse,sed qui magis,si Phormio deliraret vidisse neminem. Vereor mehercule, ne suturi sint,
qui de meo hoc facto idem judicent, cum me de Alchγmia, quam neque disciplina
satis, neque etiam & quidem multo minus usu mihi cognitam esse, nequaquam eo inficias, verba feciste viderint; ad te praesertim, illustriis & fortissi Princeps qui notantum, ut Hannibal, militari prudentia& bellica virtute Dux passim depraedicaris inclutus: sed & omnium praeterea laudabitum scientiarum cognitione ita polles, ut ipsi ob id Nestori merito comparandus sis armato, nisi ille olus aetatis habui siet; tu plus verae sapientiae. Debueram ilicet animo mecum perpedere, rectius me cum conscientiar, tiim famae consulturum fuisse tacendo, quam inscitiae meae testes advocando: sapienter monente illo, quicunque etiam fuit,satius esset culpa abstinere, quam ea commissa, crrati Veniam poscere. Hanc tamen vel pi opter ea facilius me impetraturum confido, quod cum instituti mei ratio exposceret, etiam adpraesentem hunc Titulum Notas meas adscribere; non quidem animus mi hi fuerit, integram Alchymiae artem, aut Artis praecepta tradere: sed satis fore existimarim, si quae partim exprobatissimorum Auctorum lcctione, partim etiam virorum doctorum conversatione& colloquio didiceram, ea materiae huic convenientia, hic loci,vel historice saltem exponerem; interim non modo haud invite cuivis permittens, suo ut abundet sensu,& de his pro arbitrio statuat: sed & eo me non parum sustentans, quod si erratum
Pancirost. lib. d. hic forsitan a me fuerit, honesta tamen dicatur erroris excusatio ejus, qui multos& praestantqs in re magna Duces fuerit quutus. Ut igitur ab ipsius verbi not.:tio A si Vm ne exordia constat exJulio Firmico 3 GVq διέρliis, antiquissimu esseAlchymiae. chemiat, chymiae, aut chimiae nomen, ipsis etiam Arabibus &PEgyptiis usurpatum. Suidas in recitanda illa Diocletiani historia, cujus Panciroilus hic meminit, ut & Cedrenus dicit quam nos recte vcriore possumus Chemiam. Plutarchus in i-riae ait, AEgyptum sacra lingva a sacerdotibus dictam esse χἡμῶαν. Quid absurdi est, putare, artem ipsam jam inde ab Her- mete Trismegisto sacerdo ibus AEgyptiis
familiarem, Chemae; quali AEgyptiae,nomen traxisse, ad perpetuam ortus sui memoriam Θ Quid Arabcs apposuerint dc quo tensiu, satis notat Pano troilus nostcr
etsi Ccel. Rhodi ginus non Al, sed Archi
Iniam nominet. tib. . cap. I l. quasi ut quibusdam placet, αργυρου χημῶαν. Quod si Arabib. id verbi fusionem significat, non
inepte Recentiores no imnis rationem reddunt απο του quod est, fundere lem,ut Libavius tib . . s. Chymic. s. o. SHcinricus X triarad. Lipsiensis insua confe1scap. 7. tradidere. modo ne aGraecis acceptum dicamus cum Libavio. Neq; enim satis est, ut idem putabat, Graecam linguam cognitam fuisse in AEgypto: aut ibi fuisse fertiles metallorum fodinat&sic plensulas. Cur enim a Graecis non potitam artem illorum potius, quam dOn cstico appellarciat nomine Z Eo dc in modo Chimiam diccre liceat απο id est, humore, sapore, d. c. ut quomodo
go. Infra cnim demonsti ab tur, non a Gracis primo,autLatinis, sed ab fgyptiis ancin hanc fuisse excultam. Rcccntiores
in quibus fortasse primus Paracelsus) Am
522쪽
rido Spes r. siclopit. per eam cilciat Ur, actum cogatur comprimaturq; subtilis quaedam&spiritualis natusa, in qua vis N enfectus medicamenti praecipue consistit:)Vel, ut placci Libavio aduersim Germannum,st Adio Epistolarum loco, quasiMagi ricam, aut excoctoriam. Non desunt, qui 'Destilla- Destillatoriam vocant, a dc si illationibustoria. artificiosis: quam tamen Hieron. Rubeus Sedit . . nb .a . Destillat. ut & Panci rollus noster, divcrsam facit a C hemia: sed ita, ut
lina ex altera orti m duXi se videatur: &,
qui ad destillationem,mctallorum praescrtim, incumbit, is statim, ab omnibus sere,
Chemicae arti Operam navare credatur.
DU tω- Nimirum discerivi, non tam subjecito, cir sta Ch scopo .Facit enim Destillationem rei Medi-m H qηρ eae praeparatione ad usum Medicum: Che-mstriis miam, metallorum transmutationem &fς μι- perfectionem. Libavius contra, Chymiam eam dicit Alchymiae partem, qua perficiuntur quavis opera Chymica, Esset
tiae, Magisteria, &c. lib. a. Ais m. c. I. Sunt, qui latius adhuc accipiant verbum Chemiae, quam ut superiosum nominum ratio
competat. Non enim solam Medicinam& Operationem, sed omnem etiam Naturae rationem, & ex aliis principiis, Sale, Sulphure ct Mercurio, ipli tribuunt. Ita fere Theophrast. Paraceis. post Veteres neq; enim ipse se a uiliorem, sed restauratorem passim venditat, qui multa didicerit a patre Uilhelmo, Setthagio, Trit-
3sic. Chymis. 2 de luce Naturae P0 f. & alij plurimi.Ιndeq; est, quod in Dialogo, qui inscribitur Chrysorrhimon, dicatdr scientiarum, ut ingeniosissima, sic maxime utilis & necessaria. Eandem ob causam Domnae in Clave lib. I. c. I. ct alibi, conitituit eam Theoricam & Practicam, ut Philosophiam, quam etiam dicunt, sed cum ad- Chymiajecitione, Philosophiam adeptam: licet artis f theoriis hujus professores etiam absolute&absq; cs,etp adjectisne ista Philosophos se appcllent. titi a. Theorica Physica est scicntia, ut Libavius ait, honoratior; de sumenda Dornaro lib.
ι .de luce Natur. ex Genesios cap. I. 6 2. &fundamentum Chemistici artificii seu
pratilica, quae conjuncta est, ut Chryso rhimon ait, cum naturalib. rationibus, ex sympathia N antipathia manatibus: quippe quae cx Naturae secretis admirandos, pulcherrimos, salutares, & divinos effectus soleat proferre. Non disputo, quam inepte: hoc obse vo, nc minem adeo insaniisse, ac nuper
Rulandum, qui, ut mihi hunc Titulum recognituro ostendit Vir Clarissimus, Johan. Inget stetierus, Medicus Palatinus in iob. f Dedicatione Progymnasmatum Alcho- golpeti
natae, fere ex Harvetti Demonstrat. Verit. ruI.
Chym. & exam .Paris. Cens. Libavij transcriptorum, in ipsam Aulam Augustissimi
Imperatoris transmissa, ausus est totidem
verbis scribere: Si Paulos Apostolo)consentienter ratiocinari licebit, eminentior sic enim legendum censeo ob propositum, quod est dc monstrare, hanc artem, ut paulo ante ait, esse omnium eminenti sysimam Dei notitia, ex hujus artis Alchymiae praxi hauriri potest, ipsis sacrarum literarum monumentis. Sed haec vindicent ij, quibus praecipue haec cura incum bit. Ego ad subjectam materiam officias
Et si autem Dornaeus&alii subjectam Chymia artis materiam ponunt Vegetabilia, Mi- sub te tianeralia, & Animalia, horum enim omnium usus est in medendo ) in quibus ad Medicinam praeparand S separatione im
puri a puro quod, illo rejecto, usurpant,
523쪽
quippe essita, quam vocant, Anatomia Essentificatum, & a Compedibus, quo plus virium haberet, corpori humano seorsim aut conjunctim applicatum, tum ad morbos depellendos, tum ad valetudinem confirmandam, liberatum) versatur: qui tamen usum Medicum primo non si ectant, sed Politicum aut Oeconomicum , hoc est, divitias aut delitias, illi
totam occupatam censent circa Metalla& Metallica. Primo dixi. Nam quod decantatum illum lapidem Philosophia cum cum GEBRO MAURITANO,& DORNAEO, ut postea dicetur, Medicinam faciunt non minus corporum
nostrorum, quam Metallorum: id praetexi magis, quam credi a plerisque hanc artem tractantibus censent Sapientes, qui ubique rari. Sed ego hanc litem aliis dirimendam relinquor & in instituto
mica pergo. Ex eorum numero, qui Alchy- 'enta. miam ad Metalla dc Metallica adstringunt, est Panci rollus noster, ut colligere est ex iis, quae ad hanc artem & vetera,& recentia profert Inventa. Ex veteribus est, aurificium: ex recentioribus, Lato,
Saphyri dealbatio , Stanni praeparatiΘ, Aqua fortis , R reclamante Libavio,
Comment. et Echem. Part. I. tib. 6. cap. I .
ex Budelio & Matthesio, allegantibus Psalm. D. Hierem. . Malachia 3 Platone item& Plinio: quam recte, alii viderint. Equidem probationem aliquam agnosco: illam, qua de serino, non video probatio per Cupellam: de quibus passim Chymici & allegati jam, & allegandi de
inceps. Verum sunt longe plura, si non vetera : saltem recentia. Quae cum in certa redigat capita Chrysorrhimon; operae precium duxi ea hic adscribere; eoq; amplius , quo uberiorem nobis suppctitabunt dicendi materiam. Ipsa autem CX-
empla & modos in sinitum foret hic recitare: & peti possunt a Libavio libr. a. ALcbm.&Baptista Porta de Maria vaturali. qui ex aliis ea diligenter collegerunt. Ait ergo Chrysorrhimon: ab ingeniosis hominibus quaedam ita sunt eruta atque vulgata, ut jam artes amplius dici non
mereantur. Quaedam autem inventa non
dum sunt. Quaedam inventa quidem sunt, sed ca paucissimis, atquc fere nemini tot seculis constiterunt. Ex quibus unum est praecipuum totiua artis Cnyinicae unicus scopus ac verus finis) miro tamen a tificio,altoque silentio : cmper absconditum, aut arcanum dici adhuc mereatur.
Et paulo pdst: Chymica inventa ut pror-cipua perseriuar) sunt partim circa incialiala, partim circa metallica, Circa Metalla haec fere possunt constitui: Ea commi co restinui,ut aliquid aliud esse apparca te cujus exempla satis sunt vulgata. Ea immutare, ut circa ferrum & ars maxime solet contingere: pondcri adiicere, aut, quod facilius, detrahere: solidiora quaedam reddere: colorem in quibusdam mutare, ut circa ferrum ut plurimum: molliora quae dam, alia duriora essicere: omnia vero haec
absque fallendi studio. Alia, & quidem
subtiliora, circa Metallica vcrsantur: nt deaurationes, argentationes, separationes. Ex quibus indagatae sunt Mctallicorum admirandae vires, sympathiae, antipathiae: ut Antimonij. Hydrargyrij, Caphurae, Sulphuris, Chrysocollae, Plumbi cinerei & candidioris cum auro, argento, Osi-
chalco, &c. Pluc pertinet pyrij pulveris inventum: & vitri deducendi scientia in Jongillinus lincas. Omitto ea, quae ad remedia pertinent, Deltillationes, lassitus, fusiones Ictallicas: quibus vix quicquainingeniosius, accuratiusque. Quae autCm inventa nondum sunt, de iis verba qui faccre postum p Inveniri tamen adhuc plura posse cxistimo: veluti vitrorum absq; igne mollities, Electi icopositio, lapidum durissimoru fabrefactio, aquarum tenuis-s a sima-
524쪽
arum excoctio, &e- Quae vero inventa sunt, sed paucissimis constant: ex his est, vitrum in adamantinam duritiem perducere: morbis desperatis ex Metallis&Metallicis praesentissima ac subita exhibere
remedia. Item contra venenorum omni
um vim antidotum cxquisitissimum certissimumque. postremo, quod omnium
eorum, quae enumeravit, vim atque em caciam excedit, est certa ac compendiosa
methodus, qua subtilissimi spiritus parantur, quorum cssicacia ab sutoria metalla multiplici proportione perfectiora asque auctiora nul la prorsus tentata fal- Iaci Metamorphosio produci possunt. Et paulo supra: Ad hunc scopum pertingendum cum tot ingenia si ustra laborarint: tit tamen aliquid egisse vulgo videantur, ad Sophisticam confugere existimarunt,&sic aurem, quod dicitur hamo piscati sunt. Haec ille. Ad hanc Sophisticam sunt qui
referant lapides, seu tincturas auri particulares, quas sic dicunΠ, propter universalem: qua de multus est Hem. Κhun rad.. in sua consessone, praesertim cap. ex authore Consilii Solis N Lunae, Com. Bern-hardo, Riphi o, Zacharia;aliis Philosophis post Gebriun : qui hoc dat consilij cap. m.
Sum. ρ sese. ut descriis particularibus Univer salis quaeratur lapis: Ciijuci materiam
Phit Ρ- se, facite: nec fas tamcn esse, nomen' ph ἔν muteriae 'oprium, ut caeteram artem praeparandi nam in his duobus , I. materiae cognitione: 2. ejus debita praeparationc, totum Chymi coriun ossicium consistere ait J. Aurelius lib. a. Chrysopoese divulgare, nisi ubi non prodest. Loca allegantur in Henr. Κhun radici Us.cap. I. ex Philosophis sed explicantur tum ab aliis, tum vel inprimis a Theobald. Hoghelande libri Alchemia difficultate. Sunt qui
pro lapide Philosophico habitumi fuisse
dicant celebratissimum illud Theophrasti Laudanum: quam Melchior Adamus Lauda- in Theophrastι vita medicinam esse dicit nu The laudatissimam ex rebus, quas orbis habet, phrasti praestantissimis, quae vitam conservant consectam,& in omnibus morbis, praeterquam in lepra , essicacem , adeoque promptam , salutarem & mirabilcm,
ut vere de ea dici possit, quod Philo apud
Galenum de Theriaca praedicavit. Nam, cum a beram Basia, Poloniae Regis medicus, ex Italia redux, devenisset ad Para- celsum, qui tum temporis ad S.Viti urbem agebat; cum eo ad aegrotum accessit, quem supervicturum paucis horis assirmabant omnes, ex casu virtutis & pulsus defectu, laborante etiam pectore. Ibi Theophrastus idem assirmabat fore, secundum Hu- quos imoristarum artem Medicam: sed facile mortuis restitui poste ex verae arte, quam Deus in restituta natura occultaverit: atque aegrum i lium in crastinum ad prandium invitavit. Producto igitur quodam destillato trium guttarum, id in vino illi exhibuit, illicoque hominem ita restituit, ut ea nocte prorsus convaluerit, & sequenti die comparuerit
in hospitio, Theophrasti cum si imma omnium admiratione, Laudant quoque' istius vire in curanda hydropi si ex eo de deprchendutui, quod subjiciendii puta- Hydru sui. In Bavaria Nobilis quidam familiae eurata. praecipuae hydrope laboravit. Ad eum, Baronis cujusdam cui nobilis illi cliarissimo, rogatuThcophrast. invisit:suoq; medic
mento favente&annuenteDeo, statim hydropicu liberavit; adeo ut aquae intercutis quasi rivus in conclavi deflueret. Supervixit ille Nobilis, hydrope illa liberatus, decem insuper annis. dolenduinprimis est, ejus ciquod Laudant isti conficiendi rationem siciendia emini aperuerit. sed tanquam singulare ratio imysterium secreto semper habuerit: ad- cultaneo ut ne moriturus quidem ulli mortalium id manifestare voluerit: Ac quoniam
525쪽
Paracelso traduntur: placuit e multis uni cnm illudPetri Rami in medium proferre. In oratione enim deBasilica palam profitetur, quod in intima naturae viscera sic penitus introiverit: metallorum stirpiumque vires & facultates tam incredibili ingeni j acumine exploraverit, ac perviderit: ad morbos omnes vel desperatos, & opinione hominum insanabiles percuradum: ut cum Theophrasto nata primum Medicina perfectaque videatur. Tanta Asclepiadi fama Romae in populo militiae studiis dedito contigit, ut totam Veterum Medicinam abrogaret, novamque sectam conderet: qua saepe vino, aliis abstinentia cibi vinique, fricatione corporis, am bulatione, gestatione, morbi omnes curarentur, Itaq; cum ea fama excitos Mithridatis Regis Legatos & pollicitationes sprevisset, hominemque e funere resatum servasset: universum prope hominum genus in se convertit. Theophrastus nempe Germanicus, hic Asclepiades fuit : Sed de
Theophrasto ista hic inseruisse satis sit.
Plura desiderans consulere poterit Melchior. Adamum in ipsius Theophrasti Pa races vita. Porro de Artis hujus, quando partes variae sunt& late patent, authorib. & antiquitate quaeritur varie. In laci is habemus, Tubalcain filium Lamech erudiisse
omnem fabrum aerar iam & ferrarium. Genes. s. υ. aa. Inde credunt quidam, an-nctante Iesbau: Obb. i. Alchyma cap. R. et mprimum in at qua artis parte sudasse,quae dicitur Mctallurgia. quasi vero hinc amplius aliquid concludi possit, quam qua ad agri culturam faciunt illa metalla, aut eorum usum, & in universum cognitionem : de qua disputat Polydor. Vergilius lib. a. cap. 1ρ. post Plinium. Artem vero transmutandi metalla in aurum & argen-μm, Omnes vendicant cuidam Hermeti AEgyptio, seu Mercurio Tris me sto: quem sic dicunt, non tam ad differentiam
caeterorum,) tres enim memorantur a b,
Roberto Castrensi, ex Melae: qui b. Hier. Rubetis quartum accensetfect. . cap. . de Destillat. cujus sunt citra controvcrsiam
contra quam Libavius Alch m. tib .r. censet, nescio an etiam Pellicanus, seu vas &sigillum Hermetis) quam ad laudem. Qita de re sic scribit Robertus Castrensis
Myraefat. -MorienumRom. a se ex Arabico Latine, quamvis minus eleganter, conversum: Legimus in historiis Veterum, tres fuisse Philosophos, quorum quisque
Hermes & Mercurius vocabatur. Primus
fuit Enoch: alter Noe: tertius, qui post diluvium in AEgypto' regnavit diu. Iste autem a nostris Anteco rib. dictus estTriplex, propter trinam virtutum collectionem, sibi a Deo tributam. Erat autem Rex, Philosophus, & Propheta. Is vero fuit, qui post diluvium omnium artium& disciplinarum, tam liberalium, quam
mechanicarum primus fuit inventor &editor. Hactenus ilic. Eandem rationem nominis Trismcgisti reddit Paulus Scaliger lib. . . Distem. Cathoc verum Tabula Hermetas, Smaragdina quae dicitur, seu Scrino veridicus, ut Dornaeus vultpraefat. 6omment. in ipsam, huic in ruto convenientiorem reddit, his verbis: vocatus1um Tris megistus, habens tres partes Philosophiae totius mundi. Thomas Mutetiatus Angliis sol. Chymis. 3 coriamum hunc Mosi fecit:: Paulus Scaliger, loco citato, pronepotem Atlantis , Prom cinei physici fratris. Mosis autem nativitas cadit in Annu mundi a 373. qui est ante natum Salvatorem nostrum I 98. Argonautarum expeditio circiter Annum Mundi 274o, ante natum Christuin rasi . in siip- putat Abrahain BucholE. in indice Chro-mco. Diocletianus vero Imperator flo
526쪽
ruit circiter annum a y . post natum Christurri. Ultra ergo mille octing. itos viguisse hanc artem in AEgypto ante Diocletianam Chymicorum librorum devastationem, de qua ex Stiida auctor noster loquitur, recte potest colligi. Cum autem Moses cruditus fuerit in omni sapientia AEgyptiorum, adeo ut potens esset indictis N facitis. forJ.υ aa. forte quiS hinc concluserit, neque eum ignorasse hanc artem: eoque amplius, si verum est, quod assirmare non dubitat Dornaeus, Tris mcgistum tabulam suam Smaragdinam, in qua contineri artificium hoc, omnes contendunt Chymici, ex historia creationis omnium, ut a Mose descripta est, desumsisse. Siccntini tib. de luce Na Iur. Praefatio. exposit. ad tab. Hermes ille Trismegillus, cognomento Mercurius, in doctrina Geticiis per Moseri tradita non
vulgariter instructus, hac posteritati physicam Spargiricam inde desii tam reliquit. Quae si vera sunt: quis non cum PancirOllo dicat, hanc artem esse antiquissimam pSed praestat ipsam Hermetis inserere tabulam, ut legitur apud Dornaeum loco
citato: Verum, inquit, sine mendacio, certum & verissimum. Quod est inferius, est, sicut quod est supci ius. Et, quod est superius. cst, sicut inferius, ad perpetranda
miracula rei unius. Et sicut Omnes res fuerunt ab uno, meditatione unius; sic o-nanes res natae ab hac una re adaptatione Pater ejus cst Soli Mater ejus Luna, Portavit illud ' cntus in vcntre suo. Nutrix ejus Terra est. Pater omnis Theole mi iot:us mundi est hic. V1s ejus intcgra est, si versia fuerit in terram. Separabis terram ab igne, subtile a spisib suaviter cum magno ingenio. Ascendit a terra in coelum, itemque descen itin terram, & recipit vim superiorum & inferiorum. Sic habebis gloriam totius mundi: ideoque fugiet absae omnis obscuritas. Haec est totius fortitudinis fortitudo fortis: quia vincet omnem rem subtilem, Ona Remque solidam penetrabit. Sic mundus creatus est. Hinc erunt adaptationes mirabiles, quarum modiis est hic, Itaque vocatus sum Hermes Ti is megistus, habens tres partes
Philosophiae totius mundi. Completum est, quod dixi de operatione Solis. Hactenus tabula: quam omnes Commentatores, ut Hortulanus, Raymundus Lullus,
Arnoldus de Villa Nova, Comes Bern-hardus, Libavius & alii , praeter unum Dornaeum, sensu allegorico potissimum
de Metallorum transmutatione exposuerunt. Ille enim de universali medicinatum praeparanda ex vegetabilibus, mineralibus, & animalibus; tum applicanda corpori & animo explicat, ut videtur, ingenio fissi me. Uerba sunt Com.adiab. Hermet. haec; Est igitur scopus istiusHermeticae doctrins, Medicina quaedam Iniversalis, quae nedum insensatorum corporum materiam omnem ad Medicum corporis usum praeparandam intelligit, ut ex contextu colligere est sed hominum etiam corruptiones, atque morbos omnes indifferenter auferat. Et mox: Non parum
sane se fecisse putent homines, si tot ac tam
varias corruptiones amoverint: quandoquidem ultra quod sanitatem corporis hac ratione sibi conciliare valeant, mentis
etiam tenebras omnes, atque velamina tollunt ι quibus amotis facile veritatem cum
creaturarum , tam conditoris omnium
Dei, ad ejus gloriam proxina orumq; salutem, diligentius exquirunt,&c. hoc est, Phyine, Chymice,&Theologice seu Metaphysice, &Moraliter exponit, tum lib. de luce Natur. physica, tum ex professo, &distincte magis in comm. in tab. tum denique caeteris a se editis libris. Alij perspicue magis requirunt Chaos & ejus elabo rationem: quae consistit in separatione &definitione seu fixione: quomodo condita sunt
527쪽
T IT.su ni prhnum,referente Mose, omnia. Videatur Paraccisi & Dornaei expositio Genelaos. Henric. Κhunradus Confer. μά ad mysterium Incarnationis confert hoc negotium. Sunt, qui ad alia sacra. An autem hoc profanare sit, Thcologorum esto judicium. Ego, quae sparsim invenio ah cujus momenti, refero, & ad Hermetem redeo, a quo quas per manus tradita est& propagata, non ad Graecos, non Latinos, sed Arabes. Qua de re audiamus Th.
Munitum: Chemiam inquit) tra litavit
Mercurius ille ter maximus, circa Mosis aetatem natus; sed ita obscure, ut capere eam nec coaevi, nedum Latini potuerint.
Successit postea Zoroastres, Salomo, &post ipsum Arabum familia : quorum tamen ante Gebrum nemo, quod scimus, Chimiam definivit, suisq; organis acti Θ-nibus, materia, effectibus locupletavit. Huic tamen Paracelsus, aliiq; praeclariChymici, tam sermonis perspicuitatem,
quam rerum ordinem addiderunt, vereque affirmare possunt illud de se ipsis: Di
lavit ille nos, ct nosti m. Jam ut de balomone, cujus plus quam humanam sapientiain abunde sacrae testantur literae, nihil υ- hic commemorem: de Zoioastre utique, cujus jam memini, Clemens Rom. Pon-- ιJρ tifex scripsit, eum , ob reconditos hauddsebie scientiae thesauros, Magiae magistrum, & Dei amicum, Persis fuisse creditum: quamvis fulmine ictus interiisset, cum in Graecia multi simili fato perempti, di sepulchro honorati legantur. Id quod& principibus Romanis non insolitum fume constat, ut scilicci flammis coelesti- t M. bus interciderciat. Nam & Romulus Sylvius Albae Rex, a quo genus Quirini de- . sic fluxit, fulmine periit: S: Tullius Hostilius
tertius Romanorum Rex,dum Antecesses oris sui Numae sacrificia parum rite imitatur, cum tota domo fulmine conflagra
Anastasius Imperator de coelo tactus vulgo perhibetur, quanquam Zonaras in Annalib. paulo aliter de hoc prodidit, vidisse cum in somnis virum terribilem, qui librum manu gcsLns dicerct: Ecce ob pervertitatem fidei tuae annos XIV. vitae tuae deleo, Se quia fatale tibi praesciverat, ut fulmine interiret, vir alioquin non pessimus , Juris civilis disciplina imbutus apprime, at vesanae& nimium curiosae religionis, quippe qui divinitat cina Christis-mul cum cal ne conflatam, & unica natura
confusam asseveraret, Dersuasse ab impiis, cum aliquando tonitrua & fulgura prae ter modum eliderentur, ipse perterritus in remo cubiculo mortuus inventus est,
ad quod trepidus confugerat: experturils
tunc Christi veri Dei & bominis judicium, & vanitatem sectae utramque naturam commiscentis. Quam ut aliquando confutarct Aragenorum Rex Alamund rus, recenter ab Orthodoxis institutus, moestitiam vultu coram scolestis simulavit: quod, ut fingebah, rumor pci tuli S-set, Michaelcm Archangelum moltuum.
Illis id fieri non posse affirmantibus ; Ecqua igitur ratione, inquit, o vecordes, A- Attendi nastasio Caesari imposuisti , dum suasistis te se mit divinitatem Christi promiscue cum car- q oryne conglutinatam pati potuisse λ Hoc lepido & scito responso, ait Forcatulus lib. 2. deImper. 2Phil Fh. Gallor. plcriq; ille fit, asblita pervet state discellerunt; eo
lubenti iis, quod Anastasius nacticulose semet territas occubuisset, morte sola verum sequi cdoctus, atq; cundem minitans exitum sceleratis Iniquitariis, idem,si non tetrius dogma hodie etiamnum impie &nefarie a fierentibus. Quod autem AEgypti cad hoc enim jam redeundum est j a tem istam Chymicam occultam scrvarint, cha mia etiam Suidas testatur. Quo minus mi- ab AEgyrum est, ad Graecos& Latinos tardius hac pius oc. perVenisse: licet nobiliorss olim Philo- cultata.
528쪽
sophi, ut Democritus, thago ras, plato, alij inAEgyptum dicantu profecti, utMa
Magia, gi se arcana, quibus Medicina .annexa fuit, addiscerent. Cicero ue Fimbua . . Tusculanarumac Philostrat. in vita Apolloni' libro I. cum certum sit AEgyptios Medicinam admirandam e flectile N illustrasse Magia illa naturali, quae & rca Um naturalium sympathiae & antipathiae pcritia,
conspii antibus astrorum, &non raro etiam Spirituum vicibus constabat, ut ex
Plinio & Suida docuit Joh. Langius Epist.
Agedicin. lib. a. c. a. Apud neminem certe ex antiquioribus sive Gra corum, sive La tinorum, quod sciam, imiae nomen ex stat, nedum res. Suidam tamen, Plutari. Firm - chum, & Julium Firmicum, Virum Con-c- sularem , qui Constantini Imperatoris tempore, ab annis jam mille ducentis Namplius vixit, supra excepi, illorumq; loca attuli. Hic autem nominatim Alchymiae meminit scientiae obr. 3. suae Mathes
quam vocat disciplinam AEgyptiam)ad
nam in nono ab Horoscopo loco in nocturna genitura hominem ad sic: entiam Alchymiae propcnsum reddere. Nam quae ex Aristotcle vulgo aiferuntur, ad transmutationem parum faciunt. Non multo plus facit, quod teste Plinio librHIAV. . Cum princeps ex auripigmento aurum sec t. Plus enim ibi separationis, quam
transmutationis est: ut ex contextu patet.
Non desunt xamen, qui ex Hippocrate, Platone, Heliodo& Hcrincte, aliqv d ejusmodi posse intelligi contendant. Ex Hippocrat. est in Epistola ad Cratevam, ubi Opius ad inii abatur rem herbariam,
ut & Universorum naturam ac constitutionem, sacerrimum terrae fundamentum: ex qua animalia, plantae, alimenta,
medicamenta, fortuna, di ipsae divitiae e nascuntur. Neq; enim alias haberet, ubi consisteret avaritia: neque sane Abderitae nunc decim talentis in e cassent me, pm
Medico mercenarium declarantes. Ex PlatonisTimaeo afferunt aureum ramum,
qui propter crassitiem durissimum quid sit & nigricans, Adamanta dictum. Ex Hesiodi i . Operum ajunt aenigmaticum id esse, quod ignorare dicuntur stulti, quanto plus sit dimidium toto: &quam ampla sit in malva& asphodelo utilitas. Ex
Poemandro Hermetis aenigmatica quoq; putantur illa: Exiliit confestim ex elemen- tis Dei, deor sum latis, Sermo Dei, inpu- rum naturae opifici vin,& unitus est men- ti opifici. Ejusdem enim substantiae fue- rat: & relicta sunt irrationalia deorium moveri solita, naturae elementa, ut essent sola materia.VideJac Vsing. Eram. Pran.
Clam. c. I. Sed quid multaὸ Sat antiqua est, si sat vera: hoc est, si id praestare potis est, quod promis tit ars, sive particulariter sive Universa iter: &quidem non sine foenore, quod artifices, ut hoc obiter dicam, pro ea liberalitate, quae est in verbis, vocat multiplicationem in millesimum, imo infinitum. Jam si hoc praestare potis est Ar s ista ecte Panci rollus cum Juris utriusq; Interpretibus concludit, Eam esse
licitam. Sed inde tamen non esscitur, animum csse applicandum. Nam & dissicilis est ejus allecutio, & periculosa possessio.
Quae ubi more meo exposuero, quantum licet per eos, quos consului authorcs, finem faciam.
Principio de Artis veritate di utanti Chisi
non posJunt sirin ora esse argumenta, qua artu Pquibus usus est Panc troilus noster, ductis ritas. la sensu seu experientia, & ratione.Inde enim alia omnia robur capiunt, quae in utramque partem disceptantur, non tam in hoc, quam omni alio negotio. Qui veritati se opposuerunt, ut Agricola, Cardanus, Scaliger, Carerius, Fenottus,Erastus, Au-bertus, Seidelius, & nuperrime, quod sciam, M esinus Scotus praetereundas enim
529쪽
enim censeo Quotliberarias infinitorum Scholasticorum, & hujus secis questi
nes cum aut negare debuissent experientiam & sensum: aut, ut ait Libavius Sirraxi Metali Thes o .ct .R. modum, Quem posuere Artifices, ingeiacre per rationes
Logicas,hoc est , ex mera phantasia desumptas, aggress sunt ostendere,non posse fieri artificiale Metallum. Quanto re nius illi, quando, uti idem ait, Peripatetici sunt omnes, audissent suum Magistru&principem Aristotelem, praeclare &prope divine monentem, in iisquae sensilia sunt,non ratione, sed sensiam quippe judicem omni exceptione majorem esse considendum; Qui etiam, neglecto sensu, rationem q iaerere quando disputat
contra eos, qui omnia dicebant moveri. 8 Τ01 8. . a. i imbecillitatem mentis merito censet:& absurcii, praeter rem imaginationi seu rationi credere .s P f. I.37. imo in Liua amplius, contra evidentiam opinari. I.deo lucta uter. cap a.Iρ Sensu enim constat& experientia,seu testimonio indubitato , & factum esse aurum,
nam de hoc potissima lis est &factum
cile ea arte, quam norunt Artutae, prositentur Sophistae, fraude ea, quam multiplicem CX enim & triginta ejus species recensentur ex Ricem Thrasibuli admonitione, ad calcemsuae Config. bene docet Heruic radus. Et quoniam hujus jam facta est mentio, non abs re duxi, ex ad mirandae diligentiae ejus Amphitheatro ipsamet illius verba hic adscribere , ut
quanta & quam rae pla Experientiae, de qua dixi, vis sit atque potestas, omnes intelligant. Hanc ille certe & merito in hu-Jus pugnae acie collocat prima,praeserenseam Rationi, Sapientibus Naturae Dei, Mentis igniculis, Naturae parentI,COnsensui typico, Potentiae & voluntati Dei. ς Tot enim argumentis utitur, 'uabuSLὸ
pidem esse demonstrat. Sic enim ait et. Panciror. lib.2. VII. Id 3. Amphitheatri. Lapit philosephiciis R.
Hunc enim rerum experientia, omnium
etiam sola sitissicien sinagistra, infallibili
ter atic statur : cui refragari Donne cffet
plus quam stultum; Hunc ab aliis tamen
praeparatum virtuose essicacem vidit &Ponti cx Romanus & Caesarea Maj cstas. viderunt & Reges Orbis terrarum non pauci: nec non Imperij Rompni Electores nonnulli. viderunt & Principes ali quot , Comites , Barones , Nobiles ,& propter virtutem & docti inama Notabilibus proximi Doctorcs : imo ex omni gente, Jcidaica, Ethnica & Christiana , statuque ac ordine passim, multi tam Ecclesiastici, quam Politici; literati pariter atque illiterati, oculis obstupc s. cntes Naturae per artem miraculo ) viderunt,
manibusq; tetigerint suis. Sciens loquor. HO, omnes voco testes.tu Physico Chemiae mastix eos interroga, in subsidium veritatis, Veritatis amantes. Rem ita habere tel buntur Libentes. Sequitur ratio. de qua priusquam agam, pauca aliorumciferam exempla,praeter illudJohan. An- Exempla.drcae sen addit aa Speculat. Rubr de Crimine talpi Cujus mentionem facit Panciarollias. Qui enim plura volet, patet ab Artificibus , Gebro , Hermete, Comite Beriali ardo,aliis; inprimis Roberto Vallen-st, qui in professo scripsit de Artis hujus
Cer titud.& Antiquitate. Hent.C ornelius Agrippa libro /. de Occulta philosofh. c. I .amrmat. Spiritu auri , aut potius j cidem forma & parte puriore , imperfecta metalla & argentum vivum in argentum VCrti posse, seq; id vidisse & noviste. Johan.
Franciscus Picus l: b.3.c a de Auro plurima recenser, quae quantum potero, in
pauca contraham. Obiit sin q, id P ante
paucos annos Nicolaus Mirandulanus , Nic. δω ι Sacerdos ex Minorum Ordine, senex, no 'ι η. bis.1otus, integer vitae, S c. Is N Boiu maeargentum, & Carpi aurum iacit ex aere,
530쪽
multorum testimoni . Fecit& Hicro - vunt. Vidie, Cinabari, adjectis quibus lyn is,ubi multos annos veriatus cst: ubi dain rebus, excluso auro & argento ,si- ipsum aurum feci se, vivit adhuc qui con- mul aurum fieri, simul argentum.Vidi exic statur. Praeterca fuit intcrMortales aeta- mcra Cinabari olei cujusdam simplicis te nostra Apollinaris,ex ordine Praedica- admistione, aurum & argentum, sed partorum Sacerdos,boni nominis: qui non vi momenti fieri. Vidi saepenumerd hyia dubitavit amicis offirmare,sernodos plus
viginti constamcr tenere, quibus verum aurum conficeret. Romae publico in tem plo scriptum erat: Auri ex plumbo collectora Fuit ante paucos annos Venetiis, dra gyron, qui emi ex plumbo &arre detrabius, in argentum & aurum trans r
mari. Superioribus diebus & oculis vidi,& manibus contrectavi aurum, quod me inspectante factum fuit, ex argento, qui publico multorum Nobilium viro- ti tum circiter horarum spacio, nulla prius
riperis gravi quantitatem excedeici, magnum satis auri pondus ex vero argento fecerit Fuit in ditione mea, qui tribus testimoniis ex re tritici granum T quante, argenti vivi unciam vertit in probatissimum argentum: atque unum ex his, qui viderunt, cum aloquerer , audivi dieen- facta argenti mutatione, nec in hydrargyrum ,nec in aquam. Vidi non semel minus decima parte horae disjici metaliatum, sic ut sulphur alta petierit; hy drargyrosima.Vidi,prioris metalli forma prorsus abolita , subito novam, id est, auream, solertia artis imponi. Ego seorsim aurum, seorsim araentum diverss aranulis eEtem ; se diligenter convcrsionein inspe- ci uno eodemque pharmaco; itemque xisse , colorisque cinerci fuisse Medici simul & aurum , & argentum, eodemnam Vivit adhuc vir mihi notus & ami- tempore, eodemque pharmaco saepenucus, qui plus sexagies suis manibus, ex re- mero sum intuitus. PLee Picus. quibusli bus metallicis aurum & argentum confe- milia multa leguntur apud H. Rubeum Cit, me praesente;nec una tant lim via , sed multis, id est consequutus. Vidi in eonfectione aquae Metallicae, in qua nec argen-
tun nec aUrum, nec sulphur,nec hyhrb. deDestillat.Sect. . c. I. Gr a. I .ibavium tib.a. Alchym tractati .c Iρ Robert. Vallensem loco citato. Vari etiam haec habet Alexandri Imperatoris,in epistola quadam drargyros poneretur , ex insperato si- ua scribentis: Homo noster antiquus est mul aurum & argentum generatum Vi- Draco noster. Ille comedit caput suum, di aquarum vi cx aere argentum extrahi. cum cauda sua. Et caput & cauda est an ita Est alius iii quoties libuerit, suis ex fur- mus & spiritus: & anima & spiritus sunt nulls promitur aurum , quod publicis ossicinis pro purissimo vendit : cui satis amplae sunt opeS, &ctet. Vivit adhuc, cui non desunt opes, cujus manibus vidi
ars conversum in argentum'& aurum,
succii quodam plantae. Quidam InopS. creati de luto:&hoc exoriente &Occidente per expellentem nocumenta. Non mentior. quia quod dixi,vidi in civitate Fern esius is b. a. de abditis rer. ca Hscap. I δ. ex professo de veritate & ratione artis testatur in laaec verba : Non olfeci mo-
monstrota sibi insomnis aqua, aurumse- do de Lapide philosophorum loqui-cit: qui it m ferrum bis in aurum vertit:ex tur verum etiam de hoc non parum Ior- auripigmento ter quaterve fecit. Vidi a- tasse degustavi, lucro foenoreque maxilium, qui duobus modis in verum argen- mo, ut qui eo studio verum comprobatum riustum auro vertit argentum vi- verim, quod fabuloso figmento haud a.