Laurentij Beyerlinck theologi et canonici Antuerpiensis Apophthegmata Christianorum

521쪽

APOPHTHEGM CHRIsTIANOR so; TisTE ALDoBRANDINI L TOhil magis spectare decre Principem, quam Religionem id ue tribus de causis cum, quia homo est tum,quia Dei minister ac denique quia Segub reίtor est gubernator Henricus Farnes in Apophth de Principe.

Et quia populi sui obsequium refugere videtur, qui Dei negligit imperium; Maxima, aiebat, Principis commendatio in Religione consistit. ver respirat in inclinata fortuna popolus, ubi Principem videt Religioni deditum ibid.

Rogatus,quinam Principum forent clementissimi Maxime, respondit, religiosi quia nihil est Religione clementius. Hinc noluitvetustas deorum simulachra ex lapidibus aut metallis iungi, quia durior esset illa materiaci sed ex ligno, quod ad usum hominum crescit. Ibidem.

Sciscitanti quoque, quid potissimum Principi curandum Religio, respondit instanti, Quid insuper Ne ait, ea deseratur, quae Religioni debetur obedientia ori Anglic Regum pectoribus insculpta aliquando Minscii pia fuisset haec imperandi normaluiueret adhuc avitus pietatis cultus, quem iam pridem liliatus pater suo stigmate foedauit. Ibid.

PRINCIPIS PORTITUDO.

INcunabula ei pub., militaris disciplinae ab

uno Hercule trahi, asserebat superstitiosi vetustas unde quaerenti, qualem esse oporteret Ptinci-

522쪽

ueo AVRENTI BEYERLINCTpem respondebat illustriT CARDINALI ALDo-BRANDIN vs Fortem quia imperi tutela disiima, Fortitudo. Praeclare Seneca; Rex est qui metuit nihil, ut tuto positus loco, Iusta se videt omnia Occurritque suo libens Fato. Ibidem.

Interrogatus autem, quo fortitudinis studio duci deberet imperator Eo, inquit, quoferebatur Pelopi-aas Thebanus Is enim cum ad expeditionem proticisceretur,monenti coniugi suae saluti prospiceret; ILic, inquiebat, gregario mititi curae sit Principe a certe decet, non se solum sed i totum exercitum a perditione seruare immunem. Ibid.

Dixisse eum etiam memoriae proditum est: Fortem qui lacessi Principem suo se gladio iugulat. Ita Bralidas vir magnanimus, hasta quam e vulnere eduxerat, suum hostem interemit. Ibi d.

PRINCIPIS PRAEIENTIA.

M/gno quidem in pretio Principis fortitudo

apud magnos; at non minori ,eiusdem PRAE SENTIA unde rogatus PETRUDALDOBRANDINVS, quidnam in conflictu renite tibus summum adferret pnaesidium Con fectus inquiebat, Principis. HOC semiens Agabrias aiebat, pluris esse pecudum exercitum leone duce, quam leonum imperante pecude Debet ergo Priuceps iuxta Silium, Primis i

523쪽

ApopHTHEGMA CHRISTIANOR. . Sos Primus inire manum, postremus ponere Martem. Henr Farnes poplith. de Principe. Requirem V BONUS, STRENUvS, O c.

PRINCIPIS CONSILIUM.

I Idiculos eos dicebant viri sapientes olim , qui

vocem in quςstum conferunt nec ossicium in deliberando, sed spem sequuntur est enim consilij obses, non qu stus, sed prudentia. Quod ut sapientissimus ille ANTIsTE doceret dicebat: CONsILivis LPrincipatus baculus sine quo are,o potest, iacere vero potest Princeps Henr Farn ibid.

Interroganti autem cuidam,quo armorum gen re hostium vis maxime possit reparari Umbone,dixit, Palladisci quo qui tegitur, lassi non potest. San 'res bellica sine consili prudentia, nec utilitatem habet, nec laudem. Ibidem. ID M Dum Imperatori imbecillo cum robustissimo hoste cofligendum aliquando foret,rogatus, Quomodo talis Imperator se geret, ut victoriam reportet V leopardim, ait, cum leone Innuebat autem, arti conlatio magis quam viribus fidendum. Hinc Verinus in Distichis: Consilio vilius quam viribus arma geruntur; uilitis est robur, consiliumque Ducis. Ibidem.

524쪽

ΡRINCIPIS VITA.

ALEXANDER SEVERVs. PRiNcipis p Repub personam sustinere, magnum dicebat Cicero at maximum, eamde bene ad ciuium utilitatem sustinuille. Hinc dum humili veste cepenumero incedere A LEX SEVE-Rvς reprehensus ab aulicis, Imperatoria maiestas, inqtriebat,uiriure constat; animique, non corpor cuia ιu quia, ut recte Iuuen. Scilicet in vulgus manant exempla regentum: Vtq; Ducum tituos,s mores castra sequuntur. LampridiuS. ALPHONsV ARAGONIVS. ille quoque verus sui aeui Alexander, si sortitudinem; maior eo, si virtutem summam pietate spectemus Chim vix habitu a popularibus dissideret, admonenti reetium habitum sumeret, dixisse commemoratur: Malo moribus auctoritate meos excellere quam diademate inpurpura. Sciebat enim summam Principis virtutem,

Consulere patria, parcere aflictis,fera Caede abstinere, tempus atque ira dare, orbi quietem seculo pacem suo. 2En Syl. de Dict Alphonsi.

Iungatur Alphonso HENRicvs qui rogatus,cur plebeio habitu Imperator uteretur; uuia, inquit, Raum est, non corporis sed animi ornatu excellere.

Ioan Peregrinus. AENEA SYLVIV s. Iste priusquam Pontificatu fungeretur, intellexerat

525쪽

rat Alphonsurn, de quo iam sermo, nulli umquam subditorum offensam dedille. Et isti, itaquit, Principis es, non solum neminem iniuria assicere; sedo eos qui damna aera inferuntsine causa,prohιbere. Ita uidius fere in eamdem sententiam c. Regia screde mihi res est, succurrere lanis. Idem ibo. Comm. de rebus Alphonii.

MARCvs BARBARI CV VENET DUX.

Cum huic item obiiceretur quod in puniendo,& se de iniuriis vindicando tardior esset, respondite Boni Principis est, non si ulcisci de inimicis sed se fcit ut se ulcisci posse declaret Laudatur merito illud Aenecae: uui vult amari, languida regnes manu. Coro Zetus. Sosiai BERII CAEs VXOR. Neque latuit op H. A TIBERII II. CONIV-GEM, matronam prudentem religio fura,rem magnam esse bonum Principem. Ita enim saepius eam ad maritum locutam ferunt Praestat esse malum hominem , ct bonum Principem quam malum Frincipem, ct bonum hominem significans, melius esse Principi bene facere i male audire quam bene audire, & male facere. Ex lib. Rer mem Gali

PRINCIPIS EXEMPLUM.

REois MExεMpLVM totus componitur orbis, habet commune adagium. Hinc si is pius&prudens, similes sibi subditos habiturus. Quare bene ALPHoessus, de Principum vita disserentibus: Ueluti, aiebat, Heliotropium ad Solis motum; ita po-

526쪽

ueo P a AvRENTII BRYERLINCRpulares ad principum mores vertuntur, 'rmantur. Iae velit honesta, nemo non eadem velit. ,2 emo suos hac est aula natura potentis)Sed domini mores saesarianus habet. Panorm lib. a. de Cest eiusdem. PD E MIntellexerat mala Punica per artem reddi dulcia& sepida. Quin, inquit, ct nos ciues nostros ingenio acri 2 prauo, industri, labore meliores reddimus. quasi diceret, populi deprauatos mores, gubernantis studio reddi meliores nam Facere recte ciues suos, Princeps optimus faciendo

docet

Cum uesit imperio maximus,exemplo est maiori Panorm lib. . di Gest eiusd.

PROSPERITAS.

MVndio RospεRiTATEM, veram quidem prosperitatem, sed falsiam iucunditatem dicebat August. Ateiusdem institutor directorque AMBRO-sius, dum ad domum diuitis cuiusdam diuertisset, qui sibi omnia ex voto, toto vitae tempore euenisse gloriabatur, uestigio recessit. Rogatus a comite, cur fugeret tam liberalem hospitem Ne inquit, una cum eo perpetua pro feritate uso, masse pereami. neque id vanum augurium Vix enim domo reces .serat, dum ea cum omnibus eam incolentibus terr hiatu fuit absorpta Paulin in Vita.

527쪽

Quici vero hoc exemplo illustrius Trat golinus id arescus Pisanus,qui eo deuenerat, rebus secundis sublatus, ut nutu imperioque quasi cuncta administraret diuitiis, nobilitate, filiis, nepotibus. queam uen beatu se Felicem praedicabat. Cumque festo sui natalis die fortunam apud amicos extolleret, caeloque aequaret ausus ad extremum, familiariumque piam interrogare, num quid sibi de esse existimaret qui attenta re Ium humanarum fallaci specie, quamque volucri orbe circumagantur ici certe mente a Deo mota, Sola, inquit, ira

numinu procul diu ue abesse a tamsecundis rebus non potest neque vere abfuit Paulo enim post turri a Gibellinis inclusus, misera fame cum liberis extinctus est de quo ita lusit aliquando Cornelius Κilianus Dumaeus: Vrbs 'ise, atque Arnus qui Pisas irrigat amnis, Testes exii 3 sunt, I olive, tui. Cum turri inclusus, charissima pignora natos Esuri extingui cernis, ct ipse peris.

Post Daniles duce Virgilio regna infera lustrans

Necdum ibi sedatam comperit essefamem. Nam videt in diis Ruggeri occiput ore

Horribitio rabidis dentibus impetere. Fortunae miserum mortales discite casum. urit ecce Comes dira gotinus obit. Require ADVERSITAs, O

FORTUNA.

528쪽

PRIDENTI A.

N Vllumnum fabest, si sit PRUDENTIA , inquit

Iuvenalis. Cuius intuitu ciscitanti quandoque, quaenam esset vitae magistra respondit CARD UN A VIAE ALDOBRANDIN vs Prudentia Soli n-quiens, Prudentia alumni ad recite vivendum idonei

sunt. Facit enim illa ut habet Claudianus ne quid incon altus agas. Henricus Farnesius supra de Apophthegm. Princ. D E MCum praeteritorum malorum iam quasi obducta cicatrix recrudesceret,in refricaretur admissi sceleris in imperando memoria, rogatus quomodo recte Respub gubernari possit respondit: Una est recte gubernandi ars,sime qua nec regere quis potest, nec regi Prudentia. Ibid. I, MInterroganti uuid maxime timet vir prudens Res,inouit,frtuita, Significabat autem, prudentis non esse inanibus honorum aut cupiditatum blandimentis seduci ibidem.

Praeclare igitur de iudentia locutum C RECO- RivM quis inficiabitur ' cuius ab ore profectus hic sermo: Qui serpentu prudentiam in malis, colubina cerιtat circa lora miscuerat V neq; prudentiamsinet malignam fieri,neq, smplicitatem solidam. Ha

529쪽

Pu DICITIA.

PVoic etiAM, muliebris sexus potissimum orna-

metum, pertra istanti, id unum verendu, ne exequi valeam vel minimam earum rerum partem, quς tantae virtutis prς conio debentur satius tamen duxi parce de ea loqui, quam silere omnino Videamus ergo quantum subiecta exempla PUDICIT i AEdecus illustrent. IO AN MACER obuias quasvis mulieres in eis pudicitiam, detecto capite reuereri solitus erat cumque forte duas salutasset, rogat qui illi a latere, cur id faceret; an sciret se salutem impertiuisse meretricibus 'Qui ait: Si ita est, nescio. malim tamen exhibere reuerentiam decem inhones iis feminis, quam falli non salutando nam pudicam. Sentiebat sane cum Plauto in Amphith non eam esse dotem, quae dos dicitur; sed pudicitiam,vi pudorem, scdatam cupidinem CorOZet.

In hoc quique , etsi a pietate dc religione nostra abiit, admiranda haec pudicitia fuit. quem fides certa habet, functa Helena coniuge, nihil umqtra Venereum attigisse. celebrabat saepe, iecolebat illud Bacchilidis Poetae V egregius 'ctor vultum speciosum essuit, sic pudicitia celsius consurgentem vitam exornat. Coll. ex Mon Pol. I. Lips cap. I7.

PELAGius GALICI PRINC FILIUS.

Addatur PELAGivs Ille Abderamini regi Maurorum datus obses Et ecce forma eius captus Barbarus, florem hunc sibi destinat,&alludere coepit, contrectare, cientare. Ille reiicit, idque sepius: donec

530쪽

si LAURENTII BEYERLINCK donec vim parat amator cui iste ingenua ira pugnum impegit, , Tolle canis, inquit, vitam non pudicitiam mihi extorquebis. Praeclarum in puero exemplum. Ibidem. LUDOVIC s M. A L. Ex Videbat Annam Reginam dominandi libidine flagrantem, & multa quoque contra se molientem. Monentibus autem se in tempore de ea vindicaret; Uxori, ait, pudicae plura sim condonanda. Hanc si iam in coniuge magni ducens virtute, Pudicitiam: quae, dum semel deperit, nulla est reparabilis arte. P. Emil. in Vita.

Quid si PETRvM ALDOBRANDINVM hic, licet praepostero ordine, inserere fas quantus Pudicitiae custos exstiterit, unum eius dictum declarabit rogatus enim , quidnam potissimum humanis assectibus dominaretur Pudor, respondi in Pudicitia quin imo pius ab eodem prolatum : Homosine pudore inpudicitia, ct nomen amittito hominis naturam . Verissimum certe nullum enim animal praeter hominem, sensum habet pudoris. Hhnricus Farnes supra. Lege pophth de CASTITATE.

IACOBvs CARRARIENsI PRINCEPS PATAVINUS.

Moderatae Pu Ni Tiosis veluti summum ad

virtutes bonum, ita delictorum impunitas est graue ad quodvis scelus malum. Erat IACOBVs CARRARIEN sis, qui laxatis foribus, e vita exces surus