장음표시 사용
71쪽
De actoribus togatarum Niebulirius sentit, has quoque subulus, ut Atellanas, nb Romn-nis ingenuis incolumi civitate agi potuisse; quare motus, nescio. Veterum nemo illud tradidit; et propter hoc ipsum, quod Livius diserte Ate1-
Ianiis solus tib Romanis ingenuis licius esse narrat, dubitari non potest, quin ab iisdem histrionibus, qui pnil intus rigerent, otium togatae Sint Retue. Livii locus hic est': se Quod genus ludorum Atellani s), nb Oscis acceptum, tenuit iuventus, nec ab histrionibus pollui piissa est. Eo institutum manet, ut Rctores Atellanurum nec tribu moventitur, et stipendiu, tamquam expertes uriis Iudicrae, faciunt. Idem colliges ex Horatio, seribente r Recte necne crocum floresque perambulet Attae Fubula, si dubitem, clament periisse pudorem Cuneti paene patres: ea quum reprehendere
uuae gravis Aesopus, quae doctus Roscius egit. Neque enim Atta, quod sciamus, illius subul , Rique togntas, composuit. Denique huc trahi possunt haec, quae Suetonius in Neronis capite undecimo offert: se Inducta est et Afranii togata, quae Incendium inscribitur; concessumqlle, ut scaenici tardentis domus supellectilem diriperentne sibi huberent. Asconius Paedianus narrat, Latinas fabulas, ut togatas, Atellanas et huiusmodi alias, per pauciores aetns esse personas, quum Grueens. Diomedes quidem contra scribit, Latinos scri-
72쪽
ptores complures personus in fabulas introduxisse, ut speciosiores eas frequentia facerent. Videntur
tamen huius verba referenda esse tantummodo .ad palliatarum comoediarum scriptores. Fragmenta togaturum non ita sunt compurnia, ut inde denumero personitrum introductarum eerto iudicuri possit. Querulus sive Aulularia non repugnat Aseonii testimonio.
Saltare togatas tradit Plinius primum instituisse Stephanionem, qui utrisque Saeculuribus ludis saltaverit, et divi Augusti et quos Claudius Caesar consulatu suo quarto fecit. Inde hic Stephunio apud Suetonium dieitur togatarius.
Ita quidem Plinii et Suetonii locos intelligo,
quumquum apud illum haud necessariam putans Inrduini emendationem togntns pro togntus. Nam qui togatas saltat, necessario etiam togatus Antiat. C. I. Grysurius autem togatarium putat esse togaturum notorem, Scribendumque npud
Plinium togatarius pro togatus; ut Stephanio
proprie fuerit togatarum actor, qui in mimo quoque sRItaverit. Verum praeterquam quod haec opinio mutationem necessariam reddit, quod paullo ante Ostendimus, ab iisdem histrionibus, qui pal- Iinins ngerent, togatas quoque Retas eSSe, quod omnino probabile non est, fuisse, qui togatas solas agerent, etiam ex Plinii Ioco Inudato apparet, Stephanionem non fuisse actorem fabularum, sed saltatorem. IX. Quando fabulne togatae scribi coeptae sint, non certo constat. Donati locus omi: se Comoe-
73쪽
diam apud Grnecos dubium est quis invenerit, Bpud
Latinos certum est. Comoediam et tragoediam to- .gutam primo Livius Andronicus reperit, quia opinio ista neque nitus scriptoris testimonio neque ipsiuKAndronici fabularum titulis aut fragmentis probntur, nut nb ignitro homine profectuq aut corruptus eSt. Osnnnuq pro togatum coniecit pili liniam; fortasse recte. Probabile nutem est, siquidem ex imseriptione iudicare licet, Naevium, euius Romulus laudatur, primum togatam praetextatam docuisse. Certe adstipulari non possum A. G. LRngio eam comoediam potius vel satiram fuisse
suspicanii ex Varronis Ioeo*ixi: serit lana, quum in Romulo Nuevius uppellat Oscam, ab Oscis. Haec enim, ut, qualia sunt, profecto nihil produnt
de natura Romuli Naevianue, ita etiam corrupta sunt, et cum nntecedentibus, ut in tractandis fragmentis monstra bimus, emendanda videntur hac ratione: DCurere n carendo, quod eam lunam)tum purgiant Rc deducunt, ut earent spurcitin,
quum ex en Enrunt, quod in ea haeret neque est
Ianii; quae in Romulo Naevius appellat Osca, ab Oscis. Sed ne haec quidem evertunt probabilitatem, quam offert inscriptio, fabulam fuisse praetextatam, quum non incredibile videatur, poetiam etiam in praetexta ad Oscorum sordes ulludere potuisse. Si ex aliis locis verisimile esset, Romanos Latini argumenti habuisse fabulas Rhinthonicas, tum fortasse incidere posses in suspicionem , hanc quoque eiusdem fuisse generis. Recte nutem Langius cum Scriverto i et aliis negat, in praetextatas referendum esse Ennii
74쪽
Nam quae ex Ennii Scipione lauduntur, en Sumpta sunt ex curmine, quo Ennius Scipionis res gestas celebraverat, quodque vemibus trochnicis septenariis sive quadratis compositum fuisse iure existimul C. Blumius Legimus enim npud Gellium 383: AValerius Probus grnmmiaticus inter Suninuetatem praestanti scientia fuit. Is Hannibalem et Hasdrubalem et II amiten rem ita pronuntiabat, ut pnenultimam circumflecteret; ut testis est epistola, scripta ad Marcellum, in qua Plautum et Ennium multosque illios veteres eo modo pronuntii se affirmat. Solius tamen Ennii versum unum ponit ex libro, qui Scipio inscribitur. Eum versum, quRdr Rio numero factum, subiecimus; in quo, nisi tertia syllaba de Hannibalis nomine circumflexu ponntur, numerus Clausurus. Versus Ennii, quem dixit, ita est:
Et qui propter Hannibalis copias considerRnt. Librum hic esse carmen, quod commemora imus,
non fabulam, dubitare nos non sinit loci rntio, quum, Si praeter cRrmen illud etiam fabula eodem nomine exstitisset, Gellius non tamquam de uno et noto libro, Scipionis nomino inscripto, loeutus esset, nec intelligatur, si voluisset significare fabulam, quidni etiam, ut solet, proprio vocnbulo usurus fuisset, praesertim quum hic, si liber prolabula poneretur, limbiguitas verenda esset. Ut autem Versus trochaici, qui ex Ennii Scipione laudantur, non ex labulit, sed ex earmine desumpti esse putandi sunt, ita ab hoc carmine prorsus
Lat. T. I. p. 104. - 214) do Theatro I. 6. - 215, Instituit. poet. I. T. 4 et II. II. I. - 2163 de Ennii Medea p. 32. - 21 3 Εinteitvng in Rom s alte Geach. p. 48 sq.
75쪽
removendi sunt versus hexametri heroici, peryeram illuc relati ab Hieronymo Columna cui qui temere uuscultarent non defuerunt. Is enim, . deceptus loco, quem Macrobius ex Ennii Scipione ponit: -Sparsis hastis longis clampus splendet et horret poema hexametris Versibus eoinpositum arbitrabatur, atque ideo nonnullos tales Ennii versus, quum ei huc spectare viderentur, contra librorum auctoritatem sub Scipionis nomine posuit. Quae autem inde allata manifesto trochaico metro constnnt, en ex operis prooemio sumpta esse opinabatur. Sed quod attinet adversum illum, qui vulgo putatur hexameter heroicus, is eiusmodi est, ut recte iudicare videatur Bothius quum tales numeros ne Ennio quidem imputarit. Nee vero assentiri possum viro docto, pro iisynarieto eum habenti. Est proces dubio trochaicus septenarius, cuius finis desideratur, delendumque vocabulum et, profectum ex antecedente splendet vel a librario, versum e plente vel asyndeton refugiente; nisi, quae tamen mutatio paullo iunior est, eum Ger. Jο. Vossio pro eo seribere millis Rique. Deinde apud Trebellium Pollionem haec sunt: si Dicit Ennius de Scipione: Quantam statuam faciet populus Romanus, quRnt Rin columna m , qu ne res tuns gestas loquatur. uune Hieronymus Columna violenter et purum Latine hoc modo in hexametros coegit: O quantam statuam faciet, quRntumque columnum Romanus popolus: res, quae, no tungesta loquntur.
2193 Ennii fragium. p. 267 sqq. - 22M Saturn. VI. 4. 221 Tragice. Lat. Damm. p. 60. - 2223 de Historicis Lat. I. 2. - 223, Claud. VII.
76쪽
Verum vidiisse videtur Salinasius, quum Trebellium hic non ipsissima poetae VerbR posuisse Rnnotuvit, sed Sententiam. Neque certo quidem ex Pollionis verbis patet. eum iSin nitulisse eX cu mine, Scipionis nomine insignito, unde Maerobius haec eAscripsit, quae non mRgis Supiunt prooemium, quam versus ille upud Gellium: ,,- IIundus coeli vastus constitit silentio, Et Neptunus saevus undis asperis pnusam dedit; Sol equis iter repressit ungulis volantibus;
Constitere lamnes perennes, nctores vento vacant.
Certissime nutem constat, togatas praetextatas composuisse praeSinutiSsimos Romanorum tragi-
eos, M. Pacuvium et L. Attium; item, Cn-rtutium Maternum, oratorem et poetam tragicum. Mnee enatis laudatur Octavia, quam fuisse praetextatam, sicut Ructorem eius clarum
illum C. Cilnium, infra probare conabimur. Unam praetextam etiam A. Persius Flaccus, satirarum poeta, edidisse fertur. Quin praeter hos etiam nonnulli ulli praetextatis scribendis operam dederint, non est quod dubitemus. Saltem nemo
horum enumeratorum propter tempus interiectum
illum, a Balbo qunestore positum, scribere potuit. Neque hic praetereunda est, quae Bdhuc exsint, Octavia. Porro u scholiasta Cruquii praetextutus et togntus composuisse dicuntur A e t i u s
sus, Afri nius, Pomponius; ut omittam, qui post Afranium enumerntur, Africanum, quod
nomen, ortum ex simili nomine nutecedente, expungendum esse iure nonnulli monuerunt. Eosdem tamen eodemque ordine Acro togaturum tantum scriptores recenset; uc dubito sane cum A. 224) Saturn. VI. 2. - 2253 ad Horat. Epist. ad Pis. 288. - 226) ibidem.
77쪽
G. Liangio num horum vel unum praetextatas fecisse nitis testimoniis confrinnro queus. Certe quod nd Melissum tittinet, scholiustae testimonium dubium redditur eo, quod Suetonius, ubido illo agit operiique eiuκ enumernt, yrnet Atatiarum non facit mentionem. Nec ningis Afranius praetextatus Scripgisse credendus, ut nil frugmenta
eius demonstrabimus. De Pomponii, Siquidem, ut videtur, L. Pomponius Bononiensis Significatur, praetextatis perinde dubitandum est vel ideo, quod
iragvienta eius, quise non itu Pauca Sunt, nusquam eiusmodi subulam produnt. De Aelio Lamia et Antonio Rufo pretaeter horum schol instarum testimonia mihi nihil innotuit, unde do operibus eorum aliquid concludi possit. Denique etiam perperam in praetexinrum Scriptores P. Sulpicium Rufum retulit Deirius, C. Iulium Caesarem Strabonem Icordesius, C. Titium Vetzelius, C. Asinium Pollionem Eckhurdus non improbante ΚοrdeSio; quorum opiniones qui merito refellerent iam fuerunt Fabulus trabeatus C. Meli8sum primum ne
fortasse solum fecisse iam didicimus. Τοgutus tabernarias perinde, ut prnetextatus, primum scripgisse puto Nnevium. Nam, ut minus cerin Omitium, docuit is C Iustidium subulam. Atqui Clastidium eriit Oppidum Galliae to-guine. Quid igitur probabiliuS esse poteSt, quum
Libulum illum fuisse togntum Itaque etiam Mintuere licebit, hunc poeium non magis in pulliatis, quum in togatis, civitatis principes contumeliis perstrinxisse. Atque omnino labulae toguine mihi initium cepisse videntur hoc modo. Naevius, homo
78쪽
optimntibus infestus omninoque probra ingerendi cupidus, primum liberius tractare coepit Graec rum eomoedins, ita, ut nonnunquam Bd Roman rum mores spectaret, id quod deinde etiam ali, ut Plautus, fecerunt, induceretque personRS, quise Romisnorum eos, quos odio haberet, maledictis insectarentur. Hinc in eius AcontiZomeno, quae,
ut ex titulo patet, palliata fuit, Sulpicii , Η
mani nominis, fit mentio Mox autem animadvertens, non ita commode et upte Graeca cum Romanis confundi, prorsus novum fabularum genus scribere coepit, in quibus nullae, nisi H ninnue, PerSonne prodirent, quasque, quamvis imgenium earum non valde abhorruerit ab antiqua comoedia, tamen novae formum Rccepisse prob
biliter statuemus. Commotus autem poeta tali modo ad comoedias Romani argumenti faetendas facillime etiam adduci potuit, ut simili ratione ridtragoediae forinnm Romani argumenti fabulas scriberet, cuius generis Romulum eius fuisse nos arbitrari diximus. Qui proximi Naevium insecuti Aunt poetae Maenici elari, Ennius et Pla
tus, novum istud inventum curasse non Videntur.
Inter Caecilii Statii lingmenta, quum plures ibi tituli Latini reperiantur neque omnes propter verba allata Graeci argumenti fabulis praepositoa fuisse stutui necesse sit, etiam togatarum reliquias latere non est incredibile. Praecipue vero togatis tabernariis suis inclaruerunt Titinius, T. Quinctius Atta, L. Afranius; de quibus ad reliquias ipsorum copiosius agemus. Porro ex Acronis testimonio et commentatoris Crim2293 Vid. Charisius II. p. 185 ap. Pulsch. E Graecia: κοντι νιμι ον solliperat Dionysius Sinopensis teste Athenaeo XlV. p. 664. d. , et Ἀκοντι μένην Antiphanes testante eodem X. p. 441. b. 5 v
79쪽
quilini, quamvis ambiguo, hic nominandi sunt A elius Lamia, Antonius Rufus, Pomponius.
L. Poni ponium Bononiensem togatus tabernarias scripsisse etiam per titulos fabularum eius complures facile concedere licet; quod idem de ultero quoque valeat Atellanarum scriptore elaro, Novio. C. Melissus nutem ut inter togatarum scriptoreΗ
enumerntus reperiatur, trabeutns eius solus esse-cisse putundiis esse, Supra monuimus. Prorsus
Vero me fugit, qua Ructoritate nitens Munkius Trabeam et Dossenum in togaturum Scriptores retulerit. Denique hic commemoranda est incerti auctoris Querulus sive Aulu Inrin, quae scriptu videtur esse ineunte saeculo quarto post Christum natum δ)ii. Spectantibus nobis iam eorum I OOturum numerum, qui fabulas pallinias scripserunt, apertum est, numerum eorum, qui togntus fecerunt, quamvis plures fuisse statui posSit, quum quorum nomina scimus, si cum illo comparetur, minimum
fuisse; npparet, poetas Romanos facilius sibi duxisse, Graecas fabulas, paucis mutatis, Latine
Vertere, quum prorsus novns fingere, nut certe
illas itu insormare, ut inter eas et recens lactas non multum similitudinis restaret
sius Rsissex. erit. T. I. XXI. scripsisset plus leurs pro ungrand nombre in hisce, quae de praetextulis prosert: siquoiqu) il ne noua soli demevre qu une Tragedie de cetieespece, lyoctavie qui passe Eous le nom de Ssineque, noua activona nhanmolns que les Romains en avolent un grandnombre. Praeter Senecae Deluvium fabulamque, de Balbi quaestoris itinere ad Lentulum compositum, novem fere tuu- tum praetextarum inseriptiones nobis innotuerunt. Diuiti eo by Corale