Io. Baptistae Montani Veronensis In nonum librum Rhasis ad Mansorem regem Arabum expositio. A Valentino Lublino Polono, medicis posteritatique eorum fideliter communicata

201쪽

fingaeuum toto emus tunc intentionem aes euelles, dum in mam principaliter , fcundario euacuanduitioni hoc tasu revillare debemus ad remota, et extrabeia multum sanguinem,nec amplius ad bastica accesere, qui rex quo intendimus praeseruare, ideo ad longinquum trais hemus, et cum hoc removebimus aegritia nem per eurivitationeni multi sanguinis, et revellemus per locum latiginquums autem revulsione,derivatione , Cr in cliatio, ne indigeremus, ut in laborante pMur ide, quoniam cunmultitudine sanguinis in toto, materia praeceps est adfluxum,partim autem fluxa est, ideo his tribus indigemus, evacuatione quidem, quia ibi adest multitudo, reuul me, quia muteria fluxura est, eriuatione, uti etiam 'uxa est, meo indicatione sumpta ab aegritudine quia metria est mram fluxa est materia ad locum derivanda est . quid ergo

faciendum erit f Alterum duorum faciemus, et ita strua abimus viam Graecorum, et Arabum, Aut habetis corpust robustum,et validum,et non timetis fucopam,quia sciemem valde tollerabit eligere debetis uenam commmodyrmam ad evacuationem,reuulsionem, et derivationem,ideo Hip. et Gal. in pseuritide eligunt lienam Ba ticam eiusdem lateris,cum sucopam non timet, quia a ri

ino cum praeceps fit, fit sectio Nec omnia,quibus vidi

gemus,divertitis,quia Iocres medius est inter propinqui , , ab evacualis, derivatis etiaret,quia locita proximmus est,sed oportet ut usque adsedincopam exacuetis, sed aetis illae necfiliis e mittitur sanguis da oncope ' a Vete euacualis, deriuatis etiam,quia locus proxiams est,sed oportet ut usque adsedincopam evacuetis, sed

202쪽

tus validis ima,praeter ea hoc dicit Hip. expresse in quarto de reg. Aint. et Gal. assentit in commento quod ubiis turique corpus est plethoricum ducit sanguinem usque adsimopen. Arretheus autem in cap.de phlebotomia dicis caue in pleuritide sanguinem ducas a vena eiusdem latraris,nam Foncopes fieret, quia supponit fieri propter inibecillitatem virtutis,uel ad peripneumoniam deducetis cavum,et forte Auendore summi ab Aretheo, cum diacit sectionem uenae eiusdem lateris in pleuritide ducere ad mortem,quia deduceretis ad alterum duorum, quod es Educere ad mortem igitur alterum duorum eligere debratis,uel ex eodem latere mittere sanguinem usque ad Di copen, et viam Hippoc. et Gal.eligetis, aut incipietis afaphena primo, secundo a latere oppo to, tertio a uena eiusdem lateris,et modius iste tutifirmus erit. Si uero non fuerit corpus plethoricum,tunc non habemus nisi duas intentiones,' quia multitudo tollitur, et removetur coapio a eductio deo duae bene indicationes sunt, una,ut diis uertatis,alia ut derivetis,tunc ab eodem latere es' facienis da,quia remedium praesentaneum est, Ideo bene dicebat Gai quod oppositi lateris uena secta uel nullam, uel ta dum remedium afFert,non eligetur remotissima, ex qua fit reuulfio, uti eam tantum non intendimus,non eligitur etiam propinquissima, quia non est facienda tantum deria uatio,ideo tutissime eligimus mediam, quae est Bassica eiusdem lateris.

i Proposuimu sex modos,quibus deducimur phleta

203쪽

DE VERTIGINE

tomiam,quorum tres erant simplices, et tres compo ti, plices quidemseunt cum euacuat onem tantum viter dimus cruolumus,aut diuertere,tantum,alit derisare, nusquisque horum modorum itarias habet indicationes c ut diximus et ab evacuatione incipetamu ,quae ab indieatione sumitur a redundantia sanguinis scius omni hacon deratione, et quoniam multitudini debetur in euatiosumpta indicatione a natura rei evacuamus,et cutitimur tali modo eligimus uenam propinquam magis hepati, quod est fons sanguis et talis est uena Basilicare propria,ubi non habeamus aliam indicationem nisi istarei utemur tali evacuatione per phlebotomiam Basilic etidus modus es' derivatio,cet iste sumitur a materia iam fluxa in laco aliquo,ut fi materia singuini permixta in laco fit fluxa indicatione sumpta a materia iam defiluxa derivationem intendimus facere materiae illius es locum uicinum qui fortior in expellendo, et ultra minuemus materiam illam,quae in loco continebatur, et ita Fortior fiet locus in coco edo re si Tertius modus reuulfo est,etita indicationem sumit a materia fluxura, et tunc quaerimus attractionem humoris fluxuri ad locum remotissimum, quia existente loco debili ad quem fluxura est materia, neeficiatur per defluxum illius locum maxime distanterisv erimus, et hoc praecipit Gai titio Metbo. Quando

debilis iborax est,et pulmona cycntia et est fuistis,ne

uena rumpatur, vel aperiatur tunc reuellensum esse ait

etiam quod aeger non inciderit in sputum sanguinis, quia aptus est,ut incidat id facit. Et isti mossunt plices eua

204쪽

euandi sanguinem primus euacuario a loco proxime finis tisanguinis secundus a loco proximo membro Hecto, qui derivatio dicitur,tertius ad oppo tum membrumaxime remotum,qui reuulfio dicitur,Compositi sunt, quando contingit materia iam fluxa fit et ut fit redundanistia sanguinis in toto corpore,hic cui uni materiae compositae ita est modus operanda compostus, sunt enim duo hic materia et proptem hanc derivamus est secundo pleis nitudo, et propter hanc euacuamus , crita duobus mois dis indigemus, id ergo faciemus s Debetis primo euraeuare sicut in simplicibus diximus a maxime vicina uenafinti sanguinis facta euacuatione indicationesumpta a materia iam fluxa derivabitis eligendo lacum vicinum mentbro clycto,secundus modus oppositus est huic, cum materia non fluit sed fluxura est,et corpus plenum , sed baa bet partem aliquam debilem, ad quam praecipitari solet sangui praeseruare debetis eam,et ad maxime oppo tum lacum trahere,et quia plenitudo est ridicatio est, ut euacuetis, et quia habet partem illam debilem sustitionεhabemus ne materia fluat ad istam, quid faciendum erit fDico inpliciter esse reuellensum, sed quia multitudo ad est quae indicat de euacuatione facienduin uenam illam aecedetis, quasi reuulfio,quia tunc duabus intentionibus fati facietis plenitudini quidem multum finguinem euam

cum do,quia dicebat Gal. x. Reg. Acut.loquens de plenia tudine,ab omni uenasteri euacuationem,revulsemi etiam, quae principalis est,partem maxime oppositam membro

205쪽

haec tria quaeruntur plenitudo, et materia partim sevi, partim fluxura in quo tres habetis indicationes, a fluxu-ra,ut reuellatis a fluxa,ut derivetis,a plenitudine,ut euacuetis,quid ergo agendum erils Dico distinguendum sede plenitudine,uel purus est sanguis idest uera phthoria cum robore virtutis aetate consentiente, praecipue fi materia fuerit praeceps ad locum nobilem puta ad pleurant,eurigenda est uelia,quae haec tria faciat, quia aegritudo haec

non dat indutias,debetis accedere ad uenas eiusdem late ris,quoniam peream haec tria facietis, primo euacualis multitudinem, cundo reuellitis,quia locus communis es' reuulfioni et derivationi, ia media participant natura extremoram,ideo commodi fima erit, et copiose etiariusque adfacopens opus fuerit stante. uirtute, et multitudine puri sanguinis Si uero no fuerit purus fungi si sed cum depraualis humoribus, et succis fuerit commisistus, aliquando etiam malignus , et pestistrus, ut in febrimbus pestilentibus,quae fiunt cum inflammationibus multoties uentriculi hepatis, et thoracis cum angini et phi ritidis inflammationibus, et in epidem s , sicut Venet scontingit iam i s .anni sunt , in quo tempore tales uigeis bant pestifere febres cum petechiis, duae erant medicorrefecte,quidam A dextra,quidam asinistra educebant sanis guinem, et omnes interimebant, ideo ubi es' talis multi,tudo cum prauis humoribus non trabimus tunc uersus Iocum electum sed prius cum inferioribus debemus incipere a saphenu sutedo prius septiplici reuulsione,deinde deprauata illius sanguinis portione euacuata ad propii c in sui

206쪽

miores venas accedemus, uia non aderit amplius impem tus furiosus,quae omnias recte intellexeritis optimam habebitis,' rectam uiam mittendi sanguinem dico indica tionesumpta a natura morbi, sed indicatione sumpta a loco, et a ductuum'um,aliter trit dicendum. Et haec Ast dicta de modis mittendi sanguinem indicatione sumpta a natura morbi,Ex his soluitur dimultas, cum dicit Reissis,quod praedictae non apparuerint uenae, et facies fuerit rubra,sanguis ex Cephalica,vel Ba lita mittedus est, cur locutus fuerit ex tertio modo iam declarato, eclararumtur,exponimr mens eius,quia supponitur plenitudo i simis, et locus e ctus, et quod materia partim fluxa fit,partim fluxura, Et quia tres habemus indicationes, aram a plenitudine,ut euacuetur, aliam a materia fluxu ra,ut revellatvr,tertiam a causa fluxa,ut derivetis,se fueurit sanguis non purus,uel biliosus struens a Bassica inci pictis refigerando hepar, ne talem generet sanguissem, postea ad Cephalicam accedetis, fi uero purus erit saria guis, et tantum redundans in quantitate eligimus Cephalcam,per quam euacuabimus multitudinem, et derivabis maes,quia media vena est,quae potest utrunque ficere,cTitare ponsum est ad diffultatem: i Niu AC praetem rea scotomuel ecie, et ita ea, quam ante diximus caput ex oleo roset aceto est insundendum. Facta euacuatione per sanguinis misionem,um ad localia accedit, et dicit, quomodo fit refrigerandum caput,et per contrarium curatur.contrarijs repercutere,et roborare socet cum a

ceto,et oleo rosaceo quae sunt propria inistramenta, com. t L iij munia

207쪽

:l DE VERTIGINE munia tamen remedia omnibus aegritudinibus capitu, et quia repercusione,Cr corroboratione indigebamus, acetum elegit,quod est tenuisti substantiae iuuans penetrationem sumpta indicatione a natura membri, ob membranas et ob cutim satis crassa quas debet penetrare, oleu tem rosae eum licet habeat astrictionem, quia eam habet primi gradus,non impedit penetrationem, et ultra hoc magissedat dolorem, quod non est in aceto propter aeri, moniam, et acutiem. Herculanus hic uult oleum rosa,

triplum esse ad acetum,quod non est semper uerum, quia ferit corpus ualde seri bile tanta portio aceti non conmueniet.Consideranda etiam erutomptomata. Si enim uerint uigilia multae sub triplum olei tunc non erit accipiendum immo oppostum potius facietis , uero inclisatio ad somnum fuerit plus de aceto,' minus se olio roseo. Cui confert ut aeger acetosa comedat,oe semper Vinnita. Postquamgatis tradidit remedium repercusseum, docet quomodo sit regendus aeger in uictu, Et uult,ut Ilianicis, et acidis utatur cibi quia haec cum rigida, et secrevarat in dominio sanguinis coueniunt praeterea sunt paucissimi nutriment calida autem , et humida maxime num triunt,et quia ubi plurimum est de sanguine ibi plurismum est de nutrimento,ideo stiptica, et acida dixit conmuenire, uia et substantia,et qualitate conueniunt. Vnuhic sciatis,quod in fibribus pestilent fugiit dominio fremguinis putri ubi erit putredo in massa sanguinis stipuisca,' acida conueniunt,quia sui stiplicitate conueniunt, et obstant putredint,item parum nutriunt,quibus omnimbus

208쪽

CAP v T II. gobia indigemus. Sed hic excelletissimi quid Moserat oppositumfaciunt, et dicunt in fibribus stiplica, et acida non

conuenire, De stiplicis aliquando assentio, de acidis nunis quam, Et isti habent duas authcritates Galla secundo, et in primo Reg.Acut. ubi dicit, quod in Ebribus debemus emetri ab acribis, istici et acidis, ta ex erant, fracundo authoritas est in primo de ratione uictus in Acutis commento secundo et i 8 .ubi ait, cauendum e , a stipitiscis infibribisses notetis de prima authoritate, ubi dicit quod ab omnibus acribus, restiplicis, et acidis cavenda est,quia exasperant,loquitur de pleurs, et aegritudiniabus thoracis, ratione cuius ex peritatis dicit non con

venire aliter sibi contradiceret,quia in lib.&Feb.ad Gla M. piperis decoctum exhibet, et a b et Oximellis Iuliani, et ficilliticum incrasis maxime humoribus,quae omnia acria, et asperasunt,Ideo quo ad primum GaD authoritas nihil se,.De secunda quando dicitur in febri astiis

plicis cavere debemus, ii non adducunt persectam authoritatem tantum partem illam,quae uidetur satisfacere suae opinioni nisi in duobus casibus dicit Galen. cum sciliiscet fuerit aliqua disposito ad oneopam, uel quando fuerit xus uentris , i adiunctus,immo utimur lipticis, sed in fibribus pestilentibus omnes patiuntur haec Dina tomata,in quibus nihil'equentius accidit, quod aluus fluat sed imo fluore, ita quod non est retentio aliqua,

ideo nisi corroboremus uentriculum,inoncopas cadunt, quia ergo in pestilentibus utrunque findoma contingit, ideo conueniunt,quia Galen in cap. e bolo Armena dixit

209쪽

.8 DE VERTIGIN Donides, at evadebant a febre pestiletiabolo remetasat

frivati, qui nonservabantur ex illo, peribant omnes . et tamen bolus armena stiplica est, Desecidis autem in omnibus conueniunt febribus maxime exceptis aegritudiambus Pectoris, in quibus non conueniunt, suta exasserirant, reger quoque calida cibaria uitare debet AE G E Rerc. Hic omismus ea uerba data opera, quae addita sunt et est cum sinere prouenit cum vapore,qui ab aliquo eleuatur membro usque ibi,cui confert, ut aliqua ex medicianis intim adurentibus illisuper ponatur membro, quia laquitur de vertigine per consensum, ideo non facit ad pro postum,per calida cibaria intelligere debetis ea,quae sunt calida quo adseubstantiam, quo ad qualitatem, uel quoad utrimque calida quoad qualitatem sunt piper nasturtiu

anisum,rima momum,ideo cavere debetis ne aeger bies

tatur,quo es substantiarnsunt quae atigent sanguinem, ut caro,panis ex farina, quae multum generant sanguineri ex confistenti augent,calida propter utrunque sunt ficut mel, et uinum potens,quod calefacit, ia calidum, et scis cum est in tertio, in substantia etiam, quia generant fana gulnem med etiam calidum est, o ad qualitatem in secuncto, o ad substantiam uero quia generat bilem, ideo Nirifariam,vel panem latum,uel lentes decoctas cum aceto exhibebitis. v ENTER quoque ex apodimate mirabol citrin.De quo in cap.de Cephalia diximus, ideo solaedus

Imc quartum ponit remedium ps omnia iam dicta exeriquentam, cr erit taliter ordinandum Recip. mirabol.c

tam aeruch.h .contundantur grosso modo, oes non ham. bebitu

210쪽

C sthebitis tempus diei naturalis,ut stetit in iust foueaec ratis eos in duabus libaequae violarum usque ad dimidis, postea fat fortis expresio, et in ita libra aquae fue decometionis apponetis pruno in dulcium, qualia sunt Edis a

uel unc. . et facietis medicina benedicti et propinabitur, in aurora, vel per tres horas ante pridivi cu at neq; in FACIE rubedo neque febris cum sotomia fuerit . Mira breuitate utitur Rufis, quia supra proposuit uertigineria materia calida dependere, et a sanguine pereetur ureamque comprehendetis,et quia etiam a bile causatur, uia sere miles sunt, et in quibus disteri , remittitnos facite aut cap. de cephalia facta ex bilis dominio , Nunc accedit aduertiginem a materia frigida pensentem et accipit finis dromen norum,quae conuenit ei suae ualeant distinguere eam a quacunque alta,ideo cum quis id , quod ante eum est caeculamiter moueri uiderit, et ei ocali tenebrescunt , et cadere uoluerit,quae sunt tria metu in communi uerti,ginem attestantes,Cr accidat,quod neque rubedo in facie.

neque febris affueritia materia frigesa erit, et plura aliarina sunt, uerum est , sed Res breuitati studens ponit tantum ea ira, quae sufficienter distinguere valeant aemgritudinem, et quia stante materia frigida,uel per esset tiant, uel per consensum potest causare uertiginem, sed uendendum erit, an fuerit stomachi natis ea, aut subueraso,quae Astui antistam,quae per conserasum a uentricli io e Lab ea, quae per essentiam a capite est, ideo se nausea L v e