Io. Baptistae Montani Veronensis In nonum librum Rhasis ad Mansorem regem Arabum expositio. A Valentino Lublino Polono, medicis posteritatique eorum fideliter communicata

461쪽

DE EPILEPSI A

cceio moto ad Epit effam. Circa hunc tra,

ctatum debetis scire, quod nos, ita procedere mus,declarabimus naturam Epitemis, et causa , et gna quaeremus, et indicant,cali as,' naturam et indicationes omnes,quibus omnis species Epilassis curabitur, et secundum naturae diuestatem remedia diuersa inquiremus, et incipiemus a natura rei,sed prius de nomine dicamus, nam apud illos rudes Graecos hoc nomen et V m3 svri Axμβώi ta dictum es , quia credebant illi homines,quod umori aliquis corriperet, ex qua corrureptione concuteretur, ideo Epitessiam.i. correptionem appellarunt,idcirco Hipp.composuit lib.ad removendam opinionem illorum,ut non crederent a daemone proveniare,sed a causs,in quo libro multa ponit eorum figmenta,

dicebant enim cum quis cadens plorat,vt uocem caprae emmittat,quod a Marte Deorum esset correptus,si uero somnum equi ingentis a Neptunos ex compresione music Ioram uentris super intestina stercus emitterent ab Apolline pastore gregis esse correptos dicebant idcirco steris cita bouinum apparebat, si emitterent spumam, et cata citrarent a Martes interrores aliquos inciderent a Proserpina, et Hecate et illa erat opinio antiquorum,ideo talis appellabant episepticos alio nomine hieranosis appellabatur idest sacer morbus tum propter rationem dictam, tum,ut dicit 'retheus, quia tales solent corripi per periodos

462쪽

os Lume, et cum videantur habere tales perlodos,videntur etiam habere comertium cum Caelo, cum motu scilicet Lunae,ideo sacer dicitur, Appellaturbetiam comitialis, quia quis in comi s incideret in parox fimum comitiadis ebantur, et interrumpebantur,quia uitiata erat dies morbo illo. Quantum ad cognitionem clientiae,et causam rum epile Se volo alia uia deducere uos in hanc cognitionem,quae habebit eundem scopum ficut prima, et Frie uos magis delectabit,et per nouem principia deducam uos in talem cognitionem primo videbitis quid nominis, et hoc

fit primum secundum quid fit opiploma hoc,quod curari

debetitertio ex quo est Edimnoma,cuius loci fit, an huius membri uel alterivi, et quid i in illo, et quomodo fiat, et cur,quarto cum fit actio lasa,quae fit an naturalis, an animalis,et an fit actio laesa uniu3 uirtutis, vel plurium, et fi plurium,quaesent,et quot fuit,praeterea an uirtutes

illae tollantur,vel minuantur, uel corrumpantur, quinto

cum si actio lasa, et pendeat a morbo immediate, uidebimus quae fit aegritudosexto ex quo morbu3 est, qui praemcedit omptoma, etiam ostendimus simploma ese in membro,in quo fit, en t morbu3 ipse necessario in membro in quo est omptoma,ut non separetur morbus a simplorumare, et si ostendimu3 omploma esse in cerebro, an morbus cli fit annexus foemptomati fit in cerebro an uero sim noma semperfit in cerebrosed non semper morbus, et illud membrum quod habet morbum an faciat pati cerem chrum,ut separetur morbus a se nomate, et loco ita ut

morbus fit in pectis prema acro in capites timo que

463쪽

DE EPILEPSI Asnt cause facientes morbum, et tam de intrinsecu, Cri extrinsecκ loquemur, et de intrinsecR,quae vere ejicientes, et quae aptitudine facientes Fnt,de extrinsecis uero, quaesiit conservantes, et quae alterantes,octauo qui mores, qui motM,' quis terminus,nono quaeremus, quaest di,

Ferentia huiu3 morbi cum parao, et Apoplexu, crin quibus conueniat, et in quibus Aferat En habitis habebimus exquisitifimam notitiam epile te, iam habui cis primum

caput, secundum est,cum si hoc accidens res praeternatumram Ab quo genere debeat collocari, tria sunt praeter naturam,unum habet rationem cause,aliud morbi, aliud Drumiplomata,quid dicimus esse epilemam Est ne morbus uel causa,an ueros inploma certe ex En, quae apparerit uidetR hominem cadere in terram, concuti, et amittere sensum, et motum,talem episepticum appellamus, ergo non morbo,nec cause morbi,sed bmptomati attribuitur hoc nome,ergo epile in nomen est omplomat ergo nominibus uti debemugsculi 1 maioribus accepimus.Cum ergostfmptoma,queredum esst in quo membro nex quo

omnia membra concuti videntur aequaliter, non apparat tamen,in quo membro principaliter inueniatur. Nos auratem ponimughanc concluseriem,necessario hocomploma in cerebro reperitur, et probatur hoc modo,totum corapus .equaliter priuatur sensu, et motu ergo principaliter in cerebro est, Antecedens est manifestu sensui, consequetia probatur,na s non esset in cerebro,et in principio sensus, et motus, non esset in toto quia saltem principiu esset immune,sed principiu patitur, et hoc est caput apud me

dicos

464쪽

C A P V T VII. et i silicos ergo in cerebro est hoc foemptoma,sed quonia in re rebrosunt plures partes no inuenimus adhuc subiectum propium, pol ii esse in substantia cerebri,uel inmebranis uel in vasis,aut in uentriculis, Vbi escemus esses Si nos

confideramus tam repentinam inua onem, et excussioranem erit in membro parato ad hoc, tale autem amplum,

et laxum est, et nil est tam amplum, et quod habeat vias, et receptacula, et uca, quae poFint recipere, Crexcutore excrementasicuti sunt ventriculi cerebri, ergo in uentriculis erit,ergo optime Galenus tum in tertio deloc.affquarto cap.dixit hujus modi ejectum esse uenistriculorum Onia contrahuntur, et concutiuntur motione inli

Iuniaria facta a causa aliqua praeter naturam, quod alimtem talis contractio,et concciofat,videata omnes anmtiquos Hip. et Galenum loquentes de hocium ex his ratum,quae apparent,id mamst to patet,quia nunquam uim detis E pile fiam fine contractione illa omnium membrorerum,neruorum, et musculorum, qui cum habeant choris das,' villos a nerun productos, et nerui a nuca, Crnuta a cerebro, Nam continuitas si, ita quod cum nerui aequaliter conuellantur, principij nemorum est huiusmodi conccio,Ex his ergo,quae apparent,ddixerant cori

tractionem es e cerebri argumento sumpto ex hoc, quia nerui omnes patiuntur, et nullum habent electum in se, sed consensum tantum a suo principio, Cum ergo convellantur, eodem modo convellitur cerebrum fue princia pium exemplo cathenae habentis caudices multos , s moin

465쪽

pr t. DE EPILEPSIA ueritis principium admotum primi caudicis, omnes modi verentur, ita ad motum cerebri sequitur motus omniurinervorum,sed in hoc aduertati ut distinguatu sta muri ab Epilema, quod non es' ratio aequalis contractionis cum attrahitur motu e lenico, et quando fit spasmus , loquor autem destimo, istas inanitione , uel a replatione, non autem de non proportionatis ad materiam, Quia cumsis asinus uerus, necessaria est illa contrarectio nervorum nihil operante voluntatesue abbreuretur longitudo, et dilatetur latitudo, me utrunque abbremeretur, sed in contractione cerebri concurrit aliquo modo uolantu, nec pure involuntarius est motus iste , sed irriritatur voluntas cum percipit oppilationem, et nocuis mentum in ventriculis, ut materiam excutiat, ita quod materiam habet praeter naturam, et mistus motus est Metticipans violenti, et uoluntarij, quia cogulitur venistriculi ad expellendum, et voluntas contrahit, cum irristatur, contrahit inquam uentriculos ad expellendum. Motus ueros ami ueri inuoluntarius est, Iam ergo uictiletis Edimnoma hoc esse in cerebro, et uentriculis,et militer,quid Ler cur fat,quia finis huius contractionis est intentus a natura,ut expellat illud nocumetum. Quartum caput erat,ex quo est actio Iesa,videndum esst cuius uirtutis,et nemini dubium est, quod est actio laesa omisnium uirtutum,quaecunque a cerebro emanant, Incerembro sunt duae uirtutes sen tiua, et motiua, et utraque licitur, et ideo est, nia in uentriculis es' obstructio, et nocumentum,in quibus sunt stiriti s et uirium animalis, quae

466쪽

hCqA P v et VII. et igstirtus liritibus uti proprijs instrumentis impeditatis utitur : obstructis illis ventriculis non potest virtus tranfimitti,cr necessario priuatur sensu, et molli animina et hoc patet, tu videmus,quod animal cadit,ex consequenti priuatur motu voluntario, quod etiam fractus priuetur patet, se non uidetinec tit sensi tactu ,Ideo sen bus extrinsecis priuatur, Quod etiam intrinsecis, idest discursu, Imaginatione et memoria priuetur patet, quia transacto puroo o,quid discurrit, quid imaginaritus fuerit,nescit,acs esset lignum, secus autem contingit in somno,licet extrinseci sensita ligentur, interiores non ligantur, immo recordantur, quid imaginati fuerint in fomit s. Et hae sunt uirtutes, quae latantur senstiua,et motiva virtus,sen tiua dico ti interim,quam exterior seds interrogati eritis quomodo Leduntur, quia possunt auferri,diminui, et corrumpi,respondeatis diuersum esse modum DFonis, uti virtu motiua corrupte laditur, quia movetur motu praeter naturam, et non uoluntarie, et quando moueri non debeat, senstillavero non corrumpte, sed ablate, uia sensus prorsin aufertur, non enim parum,nec corrupte sentit Ad nihil omnino,Ideo quo adsensu3 ablati sunt,motus corrupti, Et ita habetis in quo membrosi foemptoma,quod fit, uomodo et cursat, et cum sit actio bes,quarum uirtutum fit actio las, ac praeterea quomodo ladantur, Relinquitur ergo caput permscrutandum, ex quo est actio las, et omnis actio lasa sat ratione morbi, a quo immediate procedunt impedimmenta operationum , iuuenundus est morbus, qui faciat

' 't

467쪽

. DE EPILEPSI Abanc operationem lasam,rafine dubio erit uel mali temperatura,vel mala compo tiriuersolutio continui, quod non fit solutio continui ex motu imus patet, quia constastim invadit hamploma hoc et confistim recedit,sed solutio cotinui subito non recedit, licet subito accedat omnino est dicendum quod fit complexio mala, uti iam habuistis, quod omnis mala temperies cerebri, quaecunque fit, alia

foemptomata facit, fi enim fuerit frigiditas iuncta humi, ditati cataphora facit, et fi augeatur fit caros, me subet, si Frigiditas ficcitati iuncta fuerit,facit catochon, Si fueririt materia frigida cum frigiditate et humiditate putre, facta,facit Iethargiam, Sifrigiditas ficcitati iuncta fuerit,

et anteriores partes cerebri o ccupauerit stultitiam ermaniam,se cum materia melancholica etc. Igitur hae iure

temperies nunquam faciunt epilemam. Erit enim incompo tione, sed patet quod non in numero, quia nihil est ductum,nec additum,nec in quantitate,quia nulla quantitas addita est,nec infitu,quia fitus non est mutatus, non est in figura, nec in forma, ergo est in meatibus, vel cavitatibus,non in ductibus,nec in v s quia non apparet,ergo in uentriculis erit per suscientem enumerationem, ergo isti contractio uentriculorum cerebri,quod est Diu ploma, facta est propter linam aegritudinem, idest oboestructionem euenientem in uentriculis, et iste motus conuulmus est foemptoria, idest epilema habens talem caumfam,obstructionem, ilicet uentricularum, Et iam habemtis quid fit morbus faciens e limavi, scilicet obstructio cerebri,qui est morbus in composetione, Videndum mom

468쪽

C A P V T VII. tis do est, ex quo obstructio uentriculorum est causa, a qua immediate pendet hoc fomptoma,idest epilema, an possi contingere aliquo tempore ut aegritudo fit in una parte, et omploma in cerebro. Advertatu hic, et dicatis, quod in epilemcnon loquor nunc de aliquibus Di tommatibu3,in quibus contingit, ut aegritudo fit in una parte corpori in alia fit bruptoma, ut in fluxu quem isti hepaticum uocant, foemptoma est in intestinis, quia non retirinent , sed aegritudo est in hepate frigida, et humida inritemperies, propterea non dico generale esse, sed quod in imilema nunquam posit contingere casus, in quo fit famploma in cerebro, et aegritudo in alio loco, quia semper aegritudo est obstructio cerebri, fi debet esse epilema sed statim insurgerent hic ingenios et exercitati dicenistes,s aegritudo debet esse essentialiter in cerebro, quid dixit Gai tres esset ecies epilemae, aliqua per essentiam in capite,alia per confisum uentriculi, alia ab aliquo arilio loco,qualis illa adolescentis qui sciebat referre sentire re se duram fluidam ascendere ad cerebrum, Quid ergo dicendum est in hoc loco s Dico quod ista dissilictio est uera , sed adhuc stat ueritas nostra, quia uest peressentiam, siue per communicantium alicuius qualitatis, semper sequitur obstructio cerebri, ergo vos instretis nunquam erit percosensum s Nego consequentiam, quicut fit per consensum, uel per essentiam in cerebro, hoc non facit obstructio illa subito ueniens,sed distestio fixa, in cerebro, ratione cuius materia semper fit parata, ita quod aegritudo semper est in capite, ratione cuius adura

469쪽

sentiam,s uero ab extritis co a membro inferiori aduraniat aliquid, uod obstruat uentriculos dicitur per conferisum, uia trasis utitur aliquid cerebro, ratione cuius rei transmisse obstruuntur uentriculi, Diceret aliquis, cum

ascendit uapor ad caput hoc inimitatur sus fioni, quae sit a uentriculo, Et hoc pote F contingere, et erit per consensum, sed quid dices de illa, quae sit a pura qualita, fefet ne obstructio s utique , sed ut didicisti in primo de destrent f in orborum loquens Gali de obstructione diis xit plura esse genera obstructionis, inter quae duo posuit

obstructionum genera primum, cum obstruitur meatus, uel cauitas ab humoribus,uel a vaporibus recis, et haec facit ad rem nostram, Aliud genus cum parietes clam cum stantes uafis contrahuntur, et angustant locum,non

quia materia ibi fit, sed quia parietes adhaerent, et haec

aliquando est naturalis,et a natura intenta, et cum uentriculus amplectitur cibuin , constringitur ad quamlibet iumen onem,idem facit uterus circa foetum,aliquando sta motibus violentis,cum fit contractio pulmonis, et musculorum thoracis,aliquando ob aegritudinem,cum memis brum lasenem percipit,constringitur,ut expellatur, in

qua constrictione fit Fortior expulse, ita in cerebro contingit, et in spasmis non proportionatis cum chorda a mordaci qualitate,vel humore laditur eo ringitar, per quam constrictionem quandam expulsonem acquirit, ita uentriculi faciunt,licet non si humor,uel uapor, sed qualitas extrane et occulta,vel manifista,quae ascendat ad

470쪽

C A P v T VII. Eiceerebrum,tunc constringuntur, ut expellant nocumenatum a re, illa constrictio est opillatio ventriculorum , quia aeque bene impeditur vla: ne materia pertranseat,

fi materia ibi esset, Ideo semper est obstructio ibis deribet fieri conuulfio epileplicasne materia, Dest qualitas

edaeniens, quia stilla species conuulfonis, cum parietes constringuntur ad expellendum, Hic notetis quod iis hae obstructione notavit Gal. de rentiam. Nam ubiculique fiat,cum adest materia obstruens, non definit cereis. iram concuti, et conuelli, ut expellat corpulentum huminorem,sed ubi non adest corpulentus humor consti instar,lit uniantur uirtutes,et calidius fiat, ut expellat,quia sepe frigida qualitas adest, ut de illo, qui dicebat auraim frigidam,se sentire,quae astendebat, Igitur linitur cerembrum, ut ex tali unione calor, et uirtus corroborentur

ad expellendum,cuius num est, quia Galenus tertio de Iocis ejectis,cap septimo,dicit, quod in ista tertia specie non sunt accestones illla,nis per longa interualla , quia contingit a mala qualitates imulante, ut notauit Galenus

S . καToe Tovou. Igitur hujus modi conuulfo raro

fit, uia Si potius conuenit propria quies, quam motus sin fiunt fere fine conuulfione,ut Auic prima terib cap. de epilema inquit,habetis ergo rationes, quomodo nunquam posit esse sedimnoma tu quod episeream appetatimus,fine cerebri obstructione,ex consequentisne aegritudine in capite existente,et cum hoc stat quod aliqua fit per essentiam de Utio in capite, et apta ad parox se

mam sciendum, sed posset de hac eliquis dicere, ad hoc