Jacobi Cujacij J.C. praestantissimi Opera omnia in decem tomos distributa, quibus continentur tam priora, ... quam posteriora, ... jam a Carolo Annibale Fabroto J.C. disposita .. Tomus sextus vel tertius Operum postumorum quae de jure reliquit contin

발행: 1722년

분량: 608페이지

출처: archive.org

분류: 상속법

321쪽

3 S i In Lab. XIV. Respons Julii Pauli. s 8Σ

fere omnia bona tua donatat , intervertendae in cicili A --- testamenti querelae , id est, ad excludendam querelam inome. testam. ut ait L i. c. de in m. donat. Quae scilicet uerela inci meton tectamenti secundo minus habenti ex Iustitutione . de honis aviae, minus quam sufficit legitimae portioni, hoc iure competere potest, hoe sure se ilicetque tela in ciosi testamenti competit non tantum exheredato . sed etiam instituto ex minori parte , quam ei de-h eatur . I.so. omnimodo, c. de ino et Iesum. Sicut patronum quoque ex parte minori, quam ei debetur . heredem institutum, placet ad suum auxilium admitti, LR. s vero , dehon. liberi. Donatio ante testamentum collata in primum ,

immodiea . & in ciosi est . quia secundo praeripit minutive legitimam portionem . Quamobrem secundo Imperator exemplo querelae inoffciosi testamenti dat quere- iam in ossiciosae donationis , non quidem in totum sicut Bquerela inossicios datur in totum, id est, totum teliamem tum rese indit non ita, ut dixi, querela inoniciosae dona tionis datur in totum, sed in partem dimidiam tantum, ut ait Imperator . Et rursus non in partem dimidiam totius donationis, vel assis, sed in partem dimidiam quartae partis bonorum aviae, id est, sescunciam i tine once . O demie. Sie enim hoe rescriptum accipiendum est ex L se tota, s. in id mater et . c de in se. donat.O NONILyr. Quod de ex ve teribus docuerunt recte Bulgarus, de Allo . Quarta pars dimidiae totius assis est portio delata non ingratis nepotibus singulis , quam si habeant, setisfactum utrique est. At cum in specie proposita unus ponatur ex donatione inter vivos fere assent hahuisse. alteri non est suisfamim . nisi ex asse impleatur ei . vel suppleatur quarta , qtid est D legutime . id est, se sc uncia , secundum ius. quod obtinuit ante CNnuellam Iustin. de triense , ct Iemis Vel hodie ex ea Novella, nisi suppleatur ei tertia portio legitimae portionis, ne appellatur. id est, sextanti ut si mille aurei nostrates sint inhilnis auiae, de duo nepotes, ut posuimus, jute veteri tio singulis debita est ias. aureorum , id est, quarta quingentorum , iure novo i 65. aureorum, & solidorum quadraginta. id est, tertia quingentorum. Hoc autem, releriaptum proposuit Paulus, ut eo uteretur, ut videlicet ex eoarpumentum duceret in explicanda sequenti specie . Qui hahebat quinque filios emancipatos, uni ex eis, puta, Gaso vivus sere donavit omnia bona sua Abi modico retento. Deinde testamcnto omnes filios cum uxore sua heredes in nituit. & eidem Caio ex eo, quod retinuerat praelegavit duo praedia . eiusque fidei commisit, ut ex reditibus praedicitum donatorum inter vivos . sta tribus daret certum, II quid quotannis puta, illi tot. Quaeritur,an C iis, tanquam oneratus fideicommisiti fratribus a se relicto . ex eo Falcidiam retinete, vel detrahere possit e Et ait, fratribus praestanda esse fideicommitti in solidum , t em vir. CD ino A. ressam. Sosida fideleommissa , quibus scilicet repleti testator voluit portionem debitam caeteris: cui rei etiamsi non prospexisset paterireplenda utique eis laret ex antelato reseripto Alexandri . Sic enim argumentatur e Si contra uoluntatem patris replenda liberis est debita portio ex constitu- one Alexandri, ad ejus finem , & modum rescisti, de re-

voeata immodica donatione inter vivos collata in unum

ex filiis, de multo magis replenda est in solidum ex voluntate testatoris , rescripto scilicet principis aecedente patris voluntate , ut in hae oecie. Ubi autem sunt quinque filii. tit hie ponitur, quae facto testamento singulis debetur por- Irtio, si testamentum restindant per querelam inonicios te-namenti e si, exempli pratia . quo S ante usus sum. mille aurei nostrates sint in honis, jure veteri est quatia , id est, aurei quin'uabinia, jure novo , quod Novella Iustin. induxit . est dimidia, id est, aurei centum. Nam ubi sunt filii qua tu or,vel infra quatuor, id est,tres, vel duci, Novella fingulis dat tertiam portionis legitimae , ubi sunt supra quatuor. dimidiam. Quo jure utimur. Quod , his versibus memoriae causa exprimas rediersuastior, aut infra dant nasis jura trientem.

Semissem vero dant nati, q inqtie. vel ultra: Qui ei tantur alias in ala T. ea dig. exfr. de te m. in verbo quartam partem per Trebesiam ubi potes eos repetere. Tom. III. Test.

Ad L.VII. de Alimenti & citat. legat. Nisi aliud testatorem ens e probetur.

NUne transeamus ad L . de aliment. O cibari legar. quae lex ait, quod est in lege praecedenti, alimentorum legato non contineri ea . quae ad disciplinam pertinent alia menta scilicet sapientiae . si e animi cultum qui ut Mariscus Tullius ait, quasi quidam humavifatis ethtii est e Addit hane exceptionem . nis aliud testatorem sensisse seratatiussit et e puta , mercedes quoque disciplinae testatorem v uisse alimentatio. id est, legatario praestarie res est aperta. Ad L. xi . L . tit. Ititivi Tititii liberiis Ivis cibaria, ct v

regariti annua certorum nummortim reliquit: ct posteriore

parte tectamenti ita eavit e obligatos en Oh caesam Meteommissi fundos meos illam ct illum. Mi ex reditu eorum alimenta suprascripta precipiant : qti tum ecte an s qvianio minetres redigus permen dirim , qv.im est quantitas cibariorum , Ovelhariorum . heredet ad supplendam eam onerari non debeam e vel se alio mo excesserina . an fungendam sit. quod superiore anno minis percepering 3 Taulus respondit, cit imo ristiaria liberiit destium ivterra deberi et neqtie ex eo, quod postea praedia his planoris iure tectasor obligare vo- uit. tit eae reditae eorum alimenta perciperent, minuisse eum, vel ati se ea, quae reliquerar, v deriis

P Roponitur in I. tr. eod. th. testatorem libertis suis per

fideleommissium legasse cibaria, de veniaria annua ce torum nummorum, & posteriore parte testamenti ea visse

ob hane eausam fideleommissi libertis pignori obligatos e

se certos tandos et ut ex reditu eorum tandorum priore

parte testamenti cibaria, A: vestialia relicta liberti perciperent . Etiam testamento pignus constitui potest, tr d. non in . de pignerat. act. IS. de ann. IV. p. Quaeritur autem . si quo anno minores reditus ex illis fundis , qui fideicommissi nomine a testato te pignerati sunt, libertis provene rint , quam est quantitas alimentorum, an heredes supplere debeant . quod alimentorum quantitati deest e vel an ex ubertate . & prouentu dapsili sequentis anni suppleri debeat . quod superiore anno minus perceptum est, ut sit in locationibus, hi s. I. Tapinianus, loe. Et Paulus respon- dct, heredes omnimodo debere integra alimenta libertis defuncti praestate quotannis. etiamsi quo anno fructus funis

dorum eo nomine obligatorum non recte provenerint.

Cui responso nihil obstat. quod tamen prima specie videri posset, Lig. de trit. vino. oleo lex. O Li . g. vini, de ann. IV. quoniam adhibenda est distinctio hujusmodi di

Aut . ut in illis legibus , quae obstare videntur . quota nis ex reditu landi . vel sundorum certorum testator legavit certum modum e de si quo anno reditus landi minores provenerint . quam sit in legato . sine suppleti debent exuhertate superioris . vel inferioris anni et Aut ea verba, ex rediiti sundi tuitis, non adjecit, sed pure legavit certam vini , aut olei, aut frumenti. aut pecuniae quantitatem in singulos annos e hoe casu , ut hic desii itur, placet integrum quotannis ab herede legatum praestari debere rquamvis fundos in hane rem postea. id est posteriori parte testamenti obligaverit, ut ex reditu eorum , annua, quae pure reliquit, legatario praestarentur . Dixi in obligasi

ne pignorit. vi ex regiis , quod non dixit in dando legator causa sequentis pignotas non mutat causam legati principalis . Ad L.XoV. de Aur. de aro Ieg. Titiae mi aeteae . , a sne mendatio vixi. auri pondo quinque dari volo. Quaero , an heredet ad praestationem integrae meteriae auri, auad pretium, o Dansum praeflandum compellendi sti e malus responditi avit auram ei, da qua quaeritur . Iraesari Oportere r aut pretium ami . quanti eo arari potesLAd I. Item quaero e s lue eonfestata praetor is a pronuntiavit ut mareria praestes die an laetores audiendi fini ab hae semem Oo et ii a

322쪽

ita pupulum, adversus qum pronuntiatum est, apud suceis Asorem eius in inferrum restituere volentes vitis respondii et praetorem. qvi auro legato certi ponderis materiam prae-flari iussi, recte fronuntiasse videri.S Equitur L 3 s. de auri , aret. legas. in qua proponitur.

quidam amicae suae, id est,concubinae ut L ID. de veri. ius eum qua sine mendacio, di fine querela vixerit, usus en iisdem verbis, ut hic proponitur, per fideicommissum iesiquisse auri pondo quinque i & quaeritur, an materiam auri, puta , massam auream . vel vasa aurea tanti ponderis heres fideicommissario praestare debeat , an pretium quinque libratum auri pondo, S libra idem est o & quantum

pretium e Et ait, in arbitrio esse heredis, vel rudem matrariam praestite, vel pretium, quanti praesenti temsiore qui que pondo auri comparati possint, ut L .s p. hoe ni. Quia Biale legatum, leto atiri pondo quinque , magis in quantitate,

quam in corpore confisiit, L cum avirum. g. i. hoe tii. Et ait

quanti comparati potes , quia tanti res valet, & vulgo fertur. & eli verum, quanti emptorem invenire potest, hi g. s. titi. de mori. catis donar. l. t. s. si heres, ad Senatust.

De Ii. Ad eadem speetem legati pertinet quod subsicitur responsum in hae ipsa lege. AD s. i.Si tutore pupilli nomine persequente fideicommissum pupillo relictum , lite contestata apud praetorem fideicommissarium . praetor pronuntiaverit ut materia praestetur, non ideo posie tutorem nomine pupilli adversiis pronuntiatum praetoris, adversus rem iudicatam a praetore, restitutionem in integrum a successore praetoris impetraret quia recte praetor pronuntiavit. Quandoquidem a ccertum eii, vel materiam pupillo ab herede praestati debere, vel aestimationem e & pronuntiationem praetoris non adimi heredi arbitrium pro materia dandae aestimationis.Et observa etiam ex hoe loco disseientiam inter legata de fideicomis missa. De fidei commissis cognoscit praetor specialis , qui fideicommissatius dicitur, de quo multi loci in aure nolit S lis in causa fidei commissi apud eum eontestata est, ut &hie proponitur . De legatis autem cognoscit judex datus arraetore urbae vel praeside non praetor, aut praeses. Atque ideo in causa legati litis contestatio fit apud judicem datum. non apud praetorem, L 3. de legad. a.Legata sunt juris ordinarii,& sus ordinarium hoe est, ut praetor non sudicet. sed judicare iubeat: ut praetor non iudi t. sed iudicem

det. I-ideicommissa sunt extraordinarii suris, Ipectinia veris

tam i S. I. persecutionis, de vers. fignis. D

d L.Lxxxi de Conditae demonst. Illis libertis alimen. torum nomine, se eum filio meo morari De ne, menstruos deis narios centenos, ct velitaria dari volo e liberti in obsequiosuerant . qua Eu adolescens ad militiam promo veretur qua causa effectum es. vi quibusdam Romae relictis proficiscere. iuri via ea a defunctus est si estium est, an ab he

redalvs estis alimenta debeantur 3 Paulus responditaeonditionem quidem in persona libertorum qui eum filio defuncti murati sint,aia per eos non stitit quo minus morarentvrimorivomis testatoris defecisse hori videri . sed si temetor propter filii

inlisitatem his, qui eum eo morari sissent . alimen a praesarivola te eam ra voluntatem defuncti petenses audiri non

oportere.

Equitur ex hoe lib. I . Pauli Ira Diae eonaeo demonst.

Quidam Romae libertis suis, testimentum saetens, leravit alimenta certorum nummorum in menses singulos sub hae eonditione . s cum filio suo parvo aetate morati

fuerint, id es , si in filii obsequiri. & ministerio suerint, &liberti quidem in obsequio eius fuerunt, quandiu adolescens ad militiam promoueretur i promotus suit ad miliistiam anno in Haec fuit aetas militaris. ut ex Livio intelligere licet lib.as.Adolescente veto.vel ut isse semper scribitur adolescente Homolo. & profecto in militiam. quidam

liberti eum sequuti sunt. quidam Romae manserunt r quaerituri mortu adolescente in aete . vel in castris an libertis

alamenta suprastripta deberetur Et Paulus distinguit: aut in gratiam libertorum potissmum ea alimenta legata sunt.& silio in militiam profecto, qui huidam in urbe relictis,aemortuo in eastis, vel in acie vel apud hostes in captivitate alimenta perpetuo deberi libertis, de dari ait, id en, quoad

vixerint e quia per eos non stat. quo minus conditioni pareant, ut T. I s.caso, I. i.hro.Stichvis. I.vit. de agimueras. Lao. annua, in princi de annm legar. Li. tali Ierat. aut in gratiam.& utilitatem filii alimenta libertis legata sunt, oificii fideicommissarii remunerandi gratia, quod inhibebat filio eum eo morando et I hoe casu mortuo filio, alimenta liberti si petanti submovebuntur exceptione doli mali r quia contra voluntatem deiuncti petunt, qui non tam eis. quam filio prospectum voluit. Denique hoc vult Paulus, ut inspiciamus quo consilio , qua providentia , S contemplatione alimenta libertis reliquerit testator et libertorum contem-lilatione. an filii .Si libertorum contemplatione . morte filii egatum non extinguitur e di praestari igitur liberiis ab heredibus filii menstrua debent . quae vivo silio praebita sunt. Si filii eontemplatione , morte filii legatum extinguitur. Ad L.CIU. de Condit. & demonstrat. Evim. Di Dei aperium testimensum deponaris ,-restitutus est, ficti ico Usum petere posse, cuius condiiis postea exsilui quam civitatem Romanam recipiat.IN eodem titulo lege ica. ostenditur neque novo, neque antiquo jure diem legati, aut fideicommissi conditionalis cedere , antequam conditio extiterit. Et ideon post apertas tabulas tes lamenti,ut ponit, a quo die pure vel in diem certum relicti legati dies cedit sure novo, id eli, ex lege Papia . quae obtinuit, antequam iustinianus restiis tueret sus antiquum in tit de cadasu.quo sute antiquo legati puri dies cedit ex mortis testatoris tempore e s. inquam, pendente conditione , ante conditionem legati, vel fidei. commissi legatarius deportatus in insulam , & modi bene is ficio Principis restitutus fuerit in civitatem Romanam , quam deportatione amiserat. V enim deportatio media

capitis deminutio, quae civitate plectit in mulctat. Ait,posires itutionem deportati si legati . aut fideicommissi conditio extiterit . diem legat i, aut fideicommissi cedere utiliter.

cum eo tempore, quo conditio existit, recuperaverit civitatem et cui prosecto cederet inutilitet. si ante restitutionem deportati segati, aut fideicommissi conditiq extiterit, quia deportatus eli perestrinus e & cum pereerino non est testamenti factio itis. Iteognatii, de re, das. l. is. de inierae ct retra. quae est ex illis, quae desiderantur in Panis. er L .hoi .l. 16.rae her U. Peregrino opponitur civis Romanus. Ad LXXIV. Ad Legem Tale id. Festi diae legi, rarionem shaleri oportet. ita habendam . ae fi heres, qua ab hereae Abiram sunt, in hereditate relictae non siil eni. Aa s. Idem respondit, parius ancillarum ante diem fideicom, missi editos, ad heredes eius. qui rogatus es pertinere:eosque in quanam ct quartae sttimi comparandos, se de lege Fastidia quaestio latercedar. Ad s. idem respondit. sturus eae propria re heresis, quae laxaeta est, pel diem fideicommissi eedeviem percepios. eis non ni restitiendi fideicomissario . heredi in Dariam imputari

non solere.

Ad L. XLVIII. Ad Sen. Trebeis. Tatilai responditi. F cema portas hereditaria ascui relicta pro h ivr. O ii res hereditarias quasdam furatui sit in hi, rebus,quos Auraxis,denegari ei petitionem oportere, recte respondes r. S Equitur lex et q. ad lat. Fulciae & Ira U. ad Senalvs Trebeli. in qua ex Responsa Pauli his primum ostenditur, in ineunda ratione quartae Faleidia, . quae heredi servanda est exhausta, vel onerata legatis hereditate supra Odrantem . non computari bonis de iuncti res elam ab herede amotas. sve subtractas, ut scilieri ex eis Falcidia heredi servetur: quia earum rerum Faleidiam heredi fiscus aufert quali indigno . LA.de his . quae tit indig. Leg. g. Hi hoc est. O Novel. i. de heres. O Faleiae quia heneficio th

323쪽

s 8 s In Lib. XIV. Respons Julii Pauli. s 86

gis Falcidiae indignus est heres, qui id egit, ut in his rebus,

quas subtraxit, legata interciderent. I. Me tit. Eademque ratione legata certa portione hereditatis, vel certis rebus heleditariis, legati nomine actio legatario deneratur in his rebus, quas subtraxit, & remanent sane hoe ea su apud h redem, non apud fistum. l. 8. ad semitis. Treh. quae cum initio hujus legis et . omnino conjungenda est, cuin sit ex hoe libro, & confirmatur l. s. c. de Iet quam intelligit, ut opinor Paulus in d. l. 38. cum ait e Recte respondetur . ubiraspondetur pro res Mur, ab Antonino stitieet Imperatore in dae s. Cuius legis etiam verba ipsa usurpat Paulus in LR. Hereditatis autem portionem recte legati certum est, veluti unciam, vel sextantem, ut Let r. mulier, at h&L6 i. ad senastis. Trebel

AD F. i. ο κ . legis XXIV. Duo M. i. de ulti supersunt

ex supradicta l. et . quorum brevis est interpretatio. Herede togato post mortem suam hereditatem euidam restituere, Ut fluctus praediorum Percepti ante moram vivo herede ati herede ipso , vel quod idem est, ante diem fidelis commisit cedentem, fidei eommisso non continentur. id est. in restitiationem non veniunt r eum per se percepti sint ex iudicio i es antis, di iure hereditario, .i s. s. fructus Ne iit. Lig. O 12. Is heres ad Senara . Deleti. ita partus ancillarum editos ante moram, ante diem fideicommissi cedentem , fideicommisso non contineri Paulus respondit in hoe s. i. sed heredi. Falcidia interveniente . imputari in Falcidia m. de Falcidiae fructus. Quae tamen Pauli sententia non omnibus placuit in partubus ancillarum, ut docui hoe ipsos ibro ad I. isse Uur.quae coniungenda est cum hoc respon- iso secundo. Non placuit certe iis, qui nee partus ancillarum censebacit esse in fluctu, nee jus conditionemve fruetiaum sequi, de fidei commisso igitur continerit cum Paulus ex iis ni matel in stuctu quidem partus non esse , sed ius fructus sequi oportere. Ultimo autem responso hujus legis, quod vulgo ah omnibus per tam explicatur . ostenditur . la tectator tem heredis siti legaverit dilecto . aut per fideiecimmissum , legato non contineri fructus ex ea re perceptos

post diem legati, aut fideiecimmisi cedentem, fluctus, in quit, iterceptos post diem sedeteommissi cedentem , qui s. deico Dimisso non continentur. Quid audio e Certe . quia anto diem fidei commissi cedentem percepti sunt , fidebcom misso non continent ut . Hoc est exploratissimum. Sed quid est . quod ait, non eontineri etiam fideicommisso . id est, non venire in restitutionem fructus perceptos post diem legati cedentem . quid ita 3 Et meo quidem judicio

vera ratio haec esse quia hoc Iegatum, quo quis legat, non rem suam, sed rem heredis sui, comparatur iegato rei ali nae , quatenus res heredis res propria testatoris non est. Quod autem proprium testatoris non est . id neeesse est alienum dici. I.ti . Vini de vi. Atqui, re aliena extranei cu-jumii et per fideicommissum relicta , proculdubio fideicommatio . nec ante . nee post diem fideicommisi cedentem, fructus percepti continenturequia a domino percepti sunt,

vicin ab herede fideleommisso onerato. Ergo non contin huntur etiam fideicommisso rei heredis propriae, quia ab herede ut domino, non ut ab herede percepti sunt. Eadem-ue ratione hi huctus non imputabuntur heredi in Falci- iam et quia non sure hereditario, sed iure Proptio perceptisunte , in Falcidiam ea tantum imputat heres quae capit jure hereditatio, i . inf. hoe tii. ita explicatum est his reis

sponsiam .

Ad L LXI. Ad Senatust. Trebell. Davitit respondit his verbis e Semproni , hered, te hon scrip=, s Emim perinfirmitatem, ideoque ei dari volo tangum . quantum pro tin

Ha hereditatis compereret. uideri quidem mavit quamirarem , quam portionem hereditasti relictam e sed se attipiendum, mi videatur de unda etiam resistienda Anne . ULtima lex ex hoe libro est lex gi. ad senice. Trebelli

Si quis coleillis ad testimentum factis ita talpserit.

Sempronii in testamento meo heredem te non seripsi. se Zinanirer infirmitatem valel init. qtias inflante morde . ideoque tibi dami volo . quae verba sunt fideicommissi. tantum, quantarum pro uncia hereditatis compereret. si ex tincta te heredemias it issem testimemor videtur quidem . si verba spectes. Sempronio testator quantitatem reliquisse, id est . aestima. tionem unciae , non unciam . Sed melius est sensum magis testatoris . quam verba amplecti . ut L 3. g. conditio . de adire let videtur autem defunctus sensisse. ut ait Paulus, de uncia restituenda Sempronio ex Senatu tonsulto Tte belliano i cui locus est non tantum si allem , sed de si pa tem hereditatis aliquam heres rogetur restituere e quae est sententia huius legis.

JACOBI CUJAC IJ J C.

Ad Lib. XU. RT PONs. IULII PAULI

Ad Luit. Communi dividundo . Aina mancipia . qua ex hereditare paterna iussu praetoris stipilli, ministeria causa reservata e evi, divisa non videri : sed omnium comm nia permans see .

LIBRO XV initium dabit l. v. eo m. divid. ut pia

pillis magnatum. aut mediarum facultatum dominis a praetore alimenta decerni solent, ut L Lucius isti famil erri in ita & ministeria eis ab eodem praetore

decerni solent certorum hominum certorum mancipiorum,

quoad puberes lacti fuerint. At si decretum praetoris si quutus arbiter familiae ereis indae ea ministetia pupillis

reservaverit, non videtur ea divisionis iure eis reservasse se

adsignasse et ideoque indivisa manent, & postea, id est, post pubertatem veniunt in judicium eommuni dividundo. Nam ubi in judicio familiae etciscundae indivisum aliquid relictum est, de eo solet agi communi diuidundo. i. se filia ro. s. familia, si se l. ercise Ad L. XCI. de Aequit. heres. Si is, qvii bonis parerni, se abissinuit, per Iuno uam personam emptoris bona patris meris

catus prodatur e petoinde eum conveniri oportere a creditoribus , arque s bonis paternis se immisti sei. HUjus legit sententia elegantissima est , male tamenta;

vulgo percepta, vel explicata et Filius patris heres ex asse, bonis se paternis abstinuit: ideoque honi patris venierunt a creditorihus paternis , eaque idem filius emit per suppostam personam imaginarii emptoris r atque ita ea Moa numquam desiit possidere, licet simulaverit se eis ab . inere. Quamobre in Paulus ait, perinde filium conveni

ri posse 1 creditoribus paternis, atque si se immiscuissethonis paternis, s se pro herede gessisset: quia vel tenus

se abstinuit, non revera . Quod ita procedit, Re hoc vos animadvertere volo s nondum pretium creditoribus,quanisti bona venietini. solutum sit.Ut similiter L sicut et. s. D- pervactium, Dib. mod. pi . vel bpoth. Id. si debitor . cui creditor pigneratilius permisit pignora vendere . ea emerit ipse per suppositam personam . atque ita semper ea reti nuerit, dieitur, nondum cleditoribus soluta pecunia , integram esse creditoribus hypothecariam actionem . quans anente jure pignoris, necdum diubluto venditione e ut etiam ex diverso si creditor pignora vendiderit, eaque ipsemet per subjectam personam emerit. 8c semper possederit. certum est. integram esse debitori luitionem pignoris. oblata omni pecunia . quam debet, I to. c. A dustri PD. Paulus r. Senientale. t 3. Si per sinopiam, inquit, perhonam ereditor pia vis vim invito debitore comparaveris, emptio non viderur i ct ideo Dandoque tui potes . Plemnque , quod fit per suppositam personam, vel ut Plutarchus loquitur in

Graccus De is . aiem, fraudis consilio fit. l. s. s. sia fi tur

repostam de a r. raram Ratum igitur habera non de-

324쪽

het. Hoc ius agit semper. ut amoveat omnes fraudes. Niis Ahil veto ad speciem lius in legis svrtinet Le. cde repta heres. quam objecit Accursus , quia non est ea lex de unia

vetii, bonis desumi debitoris possessis, de venditis a crediatoribus ex edicto praetoris, sed de certis pignoribus a qui.busdam ereditoribus venditis: & non de debitore . qui ea Dignora emit per suppositam personam et sed qui palam, &hona fide ea redemit . Nuod autem Accursius comminisci tui in specie huius legis, filium emisse bona Paterna, ante quam se illiineret, merito refellitur ab omnibus interpre cibus et de scholium igitur illud circumsci ibatur . Ad L. LIII. de Matium istestam. Lucius Tititii feris liber

talem dedit, si rationem actus sui ex fide dedissei Gaio Seio filiosus cum annos pubertatis egressus fiasset Gasus se- Bius; a curatoritas ejusdem conventus servus, etiam apud i dicem omnibus salit secti, exilia ratilione a curatoribun pron statum est tiberum eam esse et nune Gaitit sebi Ditis te-tiatorii negad e rasoribtis suis recte pecuniam illata suaero, an itire rura si quantitait Taulas respondite euratoribus

tiidem adolescentis reliquam rasionem,ui conditio testamen isto ad cripta imp evitiae . non stire exsolutam viderii sed si praesente adole cente petania vlara es. vel in rationibus ejus

rela a. impletum conditionem videri, ae s ipsi solita fuisset. TRanseamus ad Lis. de maxumiis testam. Paterfamilias servo adori, dispensatori testamento dilectam libertatem dedit sith conditione et si Gaio Seso filio stis . cum ad bertatem perνenisset, rationem acttis fui ex Me daret, vel

νedderet: qua conditione hoe praecipue continetur ut actus C sui teliqua det, , solvat, L 3r.qumius. O i. gr. ctimserum.

de condit.-demonsi. Et fide dixit, ut in I.; . s pare . de s

deicomm . liberi. Post pubertatem Gaii, selliret eo sub curatoribus jam agente . servus a curatoribus iudicio conventus . reliqua omnia in sudicio ipso curatoribus solvit . de cacaba coutione . inquit, quam hoc loco Graeci recte miscant meo, g a me sis , tine qxitanee, quasi impleta condi elone statuit heiratis libet Iironuntiatus pervenisset ad pu-hertatem et quaeritur, an recte curatoribus pecunia solutast, vel, quod idem eli. an liberatus sit servus, reliqua sol vendo curatoribus. De libertate non quaeritur: quia liber-etatem comtetere certo certius est . Res enim iudieata pro veritate hahetur, Lingentium dis . de Bassum. Sed quaeritur de solutione, an ea recte tacta sit curatoribus, ita ut nihil

iam amplius a servo libero pronuntiato ex ante gelio filius Dpetere possit. Et quia testator speciatim jussit rationem, Ieddi silio suo , eum egressus esset pubertatis annos et quod

non est , eum pervenisset ad legitimam aetatem a s. anno rum, ut interpretes voluerunt. qui & hoe loco, ut & in pletisque aliis locis, lapsi sunt . latini sermonis ignorationee sed cum egrelius esset pubertatis annos, id est, cum comis Pimet decimum quartum annum, vel cum excessiIet deci-inumquartum annum , ut L Seja a d. de tui. o curat. dat. ab eis, qui sus dam hab. I.uti. de tondit. demouit. Alioquin non haberet euratores. Quia tellator nominatim jussit rationem reddi filio suo,ait non recte solutionem reliquorum factam curatoribus videri, nisi praesente adolescente facta siti vel pecunia in rationem eius relata eo praesente . Quod enim euratoribus eo praesente solvitur . vel in ratiorem ejus refertur. prope eli ut ipsi solutum videatur. I. i. Ede maen. e V don. I. p. a pro r. de ver, dig. Is dictum s6.ssi prasenete . de evict. Et huic veto Responso Pauli nihil obstat Lar M. quae ait. curatori recte rationem reddi. Loro recte reliqua solvi. Recte, inquam rationem reddie quia Ilie jussis en quia ibi jussus non est nominatim reddere rationem filio adolestenti. Nihil etiam obstat Lis .de cond. oedemonsi. quae iundo legato sub eonditione si pupillo . vel surioso decem dederit ait conditionem expletam videri, curatori. vel tutori dando. Sed hoc ideo , quia pupillo vel furioso dari non potest. I 88 feratis deere,desoLAt in specie proposita adolescenti dari s ditest . Ac luaeterea haec conditio . si adolescenti rationes reddiderit. etiam in faciendo consistit, veluti in dispungendis rationibus , da vim servus ga. dae eonae in demons . Et ideo explenda omnino est in persona ejus, in quam collata est . quia in facto consistit , qui heredi M. eoaetigis eoia ct demonsi. Ad L. XL. de I ideicomm liberi. Dcras Niti, Seniti filiae suae nisurali concordaeam anciliam suam donavit. Idem postea iesumenso fit sua cum aliis quilusdam ancillam suprascripiam legavit vii mari mineretum. Quaero . an Septitia filianaruralis ancillam suprascriptam manumittere cogi posset e Tatilia respondit,li vivo patre naturas donatio avtitia fiat, neqtie pruris naruratus svuisitim in emeris legarii filia QM-vit: non posse eam compelli, ancilla propriam ex causa fidei-tommissa manumittere.

Ad is Lucius Titius Stichum seruetius Maevia legavit. Opetit, hi neque ab eo , neque ab herede eius tinquam manumitterarum Tatilas respondit, testatorem sortiisse posseti h ne sedivum ad libertarem perducere et quia non Di legem dixi sei, sed legarario.

S Equitur L o de fideicommisssiberi. quae continet duo reis

sponsa facillim . Qui filiae suae naturali, id est, in servitute, vel in concubinatu quaesitae inter vivos donaverat Concordiam ancillam suam, postea testimento eandem an-eillam eidem filiae legavit cum aliis quibusdam rebus , di rogavit filiam, ut Concordiam manumitteret . En elegans

nomen ancillae, an potest cogi eam manumittere. quae eius

dominium iam adquisivit ex donatione inter vivosi privo quam testamentum fieret An , inquam , potest cogi eam manumittere 3 Sic sane, si legatum agnoverit,uel si quae ex his, quae legata sunt, amplexus fuerat e sed si ancillam ex donatione inter vivos habere malit, & legata respuerit, sa

ne non cogitur.

AD I.uli. Mox idem respondiise proponitur, eum, qui

servum alii a se legatum manumitti vetuit a legatatio , non posse quidem a legatario , vel herede ejus perduisci ad libertatem, . . s.in illis, Ly. de manumits verum ab ipso te latore ad libertatem perduci posse quia non sibi testator legem dixit, sed legatario: neque vero testator sibi legem dicere potest ullam. 1 qua non possit recederer quia ambulatotia, ut sertur, est voluntas teliatoris usque ad uitimum vitae miritum.

Ad LxxxvIII. de Liberali eausa. multis respondit, si cui pro vileuro post persectam De vita renditione emptionem,

postea emptor ex voluntate Da litteras emisi . quibus promteretur , se post ceritim tempus mantimissurum eum . quem emerare non videri eas litteras ad eo litationem Divi Marti pertinere.

Ad s. dem respondit, eansiit ilon m quidem Divi Marti ad

steriarem eorum mancipiorum pertinere . quae hac lege venierim, tit tofi tempus manumitterenitiae . Sed eundem favorem liberiaris consequendae caca etiam eam mereri, pro qua dominus pretium acrepit , ut anciliam suam manum ueret,etim idem etiam liberiaιem hahituras se. Ad s. aesitum est . an restor servo recte libertatem dederii nondum pregio soluto3 Tati as respondit, fruum. quem ven Hior emptori tradidit . si ei ero pretio fasis Iactum eri : Onondam pretio soluito, in boni, emptoris esse coepisse. Ad g.Gajus Sejus Dicttim serti m ratio Titio vendidit, itavi Titius Stictum post triennitim manumitteret , s consiti trienni eruisset. Sed nondam exacto tempore triennii Stimcisi vitio post usquantulam temporis, Astincta Titis, revertii. svaro an ollier Sticto ad obequendam ex venditione libertarem, quod ante triennium discesserit multis respondit. secvnsim ea, qua propontitiiviri expleto tempore. post quod . Diebus manumitti defuit. libertatem ei comper se .RLstant ex hoe lib. i s. quatuor leges, ex quibus hodie

duas tantum explicabimus, quae sunt maioris operae, atque negotii.Aliae duae sunt brevioris subsellii, nec impedient quin proxima recitatione, quandoquidem paucis ab

325쪽

s8o In Lib. XV. Respons Julij Pauli. spo

ac In qui continentur quatuor responsa . quae omnia spertinent ad constitutionem Marci . de Commodi ad Aufi dium victorinum, cusus saepest mentia in iure nolim ex

qua constitutione servus venditus ea lege, ut post certum tempus manumittatur ab emptore . si non manumittatur. ipse iure liber fiet. L 3. s. I. de legit. ivit. l. r. c. si manci ita suerim altem vi mantim ipso . inquam . ivire liber sit et salvo tamen sura patronatus emptori, licet ipse non manu nuserit eum, L Io. in print de in ius voe. Et primum quidem ostenditur . hane legem, sive conventioncm cile clicendam emptori initio contrahendae emptionis vendiationis . ut conititutioni locus sit. Nam lmst pellectam . de impletam venditionem . emptor, si hane ipse sibi Lictis suis legem dicat . profitendo se post certum tempus servum, quem emerat , manumissurum, non potest servus sine manumissione emptoris . sine sacto emptoris . ad liberis ratem pervenire . Poti periectam quoque emptionem se vi. & traditionem, venditor frustra domino, id est . emptori . legem dicit eo invito e suae enim quisque rei sepem dicere potest, non alienae, I. q. l. ob res. I. i. de pili. At. Et ideo licut in L pen. s. vii. de Attin quod maxime notandum est . elegantet dieitur . non admitti contradicere volentem , quod non recte quis sit creatus decurio. lave maristratus, senator municipalis, cum initio contradicere potuerit, de debuerite quia servo minus contradicite ita recte diacimus post impletam venditionem non admitti venditorem legem dicentem emptori . quam initio dicere debuit. emptoris transire non potest. l. s. de Hira. illig.

Ad L. CXXXIV. de veth. oblig. Tiria , quae eae auo Ilium talebas , in matrimonium est caio Seso habenei filiami tempore matrimonii comense et, tis ii ita cuti Smi Di, Titiae desponderetur ct iarai sitim es iniuramentum, adosecta perna s quis rartim Av iis impedimen o sui et . p yea Cusua Sestis conclavete mairamonio diem suum obiri, oes-lia estit notara n ere . Etiam, an Osi Sesi heredes tenean-

neretur . rara non secundum honos mores lare ostia sit . agensi exceptiovem duit mali obsevi tiram e Pia inhonestiam sum est. vincula poenae matrimonia obstringi, fνe sui ra ,sve iam confracta . Ad s. Idem tespondit. plerumqae ea, qua praesagionilvs eoisse se concipitiniur , etiam in stis sationitus repetita

creduntur. me tamen, ut non ex ea repetitione invitus es fiat ae si tilagis .

Ad I. Idem respondit . eram Sep/hitis luerit Dii praestasvrtim se caririt pecuniam,=Curas esus semilles, quae apud

Sempronium deposva sniet se inter praeieme, actum est. ln-ges endum etiam a parse Lucii Tini praecessisse Hria si-

Ad g. Idem respondit: quotiens pluribus spetialiter pactis,

fit quila tina omhistis Iti icitur: quamvis una interrogatis, O respousim tintim Diuiciatur et tamen perinde haleri,

at si semula species in si rationem deductae fuissent.

ADI. I. Altero responso ostenditur constitutionem suispiadictam etiam ad eum servum esse porrectam cujus pretium quis domino dedit, ut eum post tempus inani Cmittereti scilicet ut de hic. domino moram faciente liberistati , ipso jure liber fiat . l. q. c. s manciri ita suem alien. Neque tamen dominus jus pationatus amittit. Et his igitur easibus patronus est etiam is , qui non manumist, imo& qui id egit, ne servus ad libertatem perveniate quia ejus

factum constitutio repraesentat. l. vid. c. eod. iit. An s. r. Tertio responso docet, servum traditum emptori ea lege . ut manumittatur, ad libertatem facto

emptoris, vel ipso sure Perduci posse, etiamsi pretium esus servi emptor nondum ibi verit vendit oti e si modo pro eo

pretio satisfecerit venditori . veluti expromissore , aut pignore dato. Lis. quod vendidi, i. s. vi res, de contrah. e t. Quod juris est ex ir tab. s. venditae, Innii. de reri Aug. Erago traditio sela venditoris dominum non facit emptorem, nisi pretium fit numeratum . aut eo nomine satisfactiim et Uvarro lib. a. de re rus . cap. r. eum loquitur de emptore gregis livium , dolainitim. inquit, tereris non mutatvir . nisses aes a cruxeratum . Nec erit inutile si consuluetis hae de

se petii Blesensi epistolam et r. AD I. uli. Ultimo responso agitur de servo hac lege

vendito, ut si continuo triennio servierit emptoti,posteriennium manumittature quem ait, ex constitutione Ma

et , de Commodi post trietinium ipso jure liberum lieti.

emptor ante triennium vita decesserit , etiamsi servus ipse superit paulo ante mortem emptoris: si tamen defuncto emptore domum ejus redierit paulo post . Dubstationem faciebant haec verba , continuo biennior quia verum est continuo triennio eum non servi ille, qui ante triennium

se in suram dedit, licet paulo post redierit . sed mors ei n- Dptori . quae interim contigit, servum excusat . qui in emptoris servitio, ob casum emptoris, triennium exigere non potuit . Nec tamen ante peractum triennium ex constitutione liber fiete quia etsi morte emptoris conditio pro impleta videatur. tamen dies supereli. quem exspectari oportet, L8. de verb. I. I. cum tale et r. . Maeviae, de cond.e, demoum. Non sirobo, quod in hac specie Aceurs exbnit . ut & is servus post reditum totidem dies serviat heredi emptori , quot fuerit in fuga ex l. i q. s. i. de Stasib. Quia in specie illius legis non est sacta mentio continui se vitur ac praeterea quia haec conditio ( si emptori servietit

continuo triennio ocum in saeto consistat, ad heredem NUne veniamus ad i. is . de vers. Id. In Silo propnnitur, Titium, quae ex alio vito filium habebat cum nuberet Cajo habenti filiam ex alia uxore , tempore i pio

matrimonii contrahendi consensisse . & eonvenisse cum

Cajo, ut & filia Caii filio suo desponderetur e atque ita ut

pater. ev filia matrimonium contraherent cum matre, desilio . quod sit quotidie, de quidem sine . L sq. generali. s.

inter, ea ritti nupt. g. mariti. Inst. det nvi. c. s. ext.de comsam. in adsis. quia inter comprivignos . quos vocant a Aia. n.., e . nulla est cognatio, vel adfinitas, quae imirediat matrimonium. Proponitur etiam hoc loco huic conventioni adjectam fuisse poenam interposita stipulatione , si quis eorum . Casus stilicet, vel Titia nuptiis comprivia motum impedimento fuisset e nuptiis autem impedimento fuisse Cosum . qui dum cunctatur nimis in collocanda filia sua privigno suo, re insecta vita decessit, manente matrimonio inter Caium . de Titiam . Qua causa in itum et ut post mortem patiis nollet sua novercae filio nubete . Unde quaeritur, an ex stipulatione poenali sit Titiae actio in heredes Caii 3 Et respondetur . ella quidem actionem . sed instingi per exceptionem doli malle quod . inquit . mli nestum visun sit . alienumque honis moribus civitatis h

ne constitutae vinculo poenae matrimonia obstringi, sive sutura . sive jam contracta suerint. Futura ut e nita hantur metu poenae . iam contracta , ne distrahantur ex cauti,

ut l. r. c de instit. Iij. Qui inhonesta stipulationc agit, te illitur exceptione doli mali . quae a Divo Ambrosio in litis ossiciolum dicitur honestatis exceptior de his comis probatur i. pen. de conae si turpem cac I. i. c. eod. tit. Letamen hodie recti tum est Novella ig. Leonis Philosophi. ut contractis siensalibus inter aliquos recte subjiciatur IUna pecuniaria . ii quis eorum nuptiis impedimento sum

rite hoe enim casu, ut idem I mait, ita visum est consu tudini . ut poenae vinculo futurum matrimonium constrinis

geretur i akrisimi ris . a. , cui tamen consueti latini

ante aliud visum est . hoc enim Ioco . viram es inhonestam. visum est interpretor . visum est ransuetudini, mavrai Mouis . visum est moribus civitatis , quibus incoctantius, aut mutabigius nihil .m s. i. Aquitur in s. I. plerunque ea , qtia praefarioni

bus , m. Stipulatio con susio est conventionum si vo pactorum praecedentium . l. s. de praese. - . confirmatio pacto tum praecedentium, robur, vinculum catena, Horatius

in satyra quadam,& inde nomen is si est. Nam pii se a lingua sipulari est firmare quae autem in prioribus conventionioru

326쪽

ssi Comment. Jacobi Cujacij sset

dicta sunt , Ae in stipulationibus novissiim parte subje- Ais, ut ait lex I. iuri genetium, g quod sere, de pati. repetitae reduntur. Nec longe exemplum in s. tili. husus l. Paetis pluribus, quibus plures continentur species . s una subsi-

. iat ut stipulatio . Haec se recte dari fieri spons e a perinde

est .ae si in sipulatione singulae species. vel res repetitae sui sient, ut Lyen. in primuns. Verum in hoc fit. haec alditur exceptio, nili ea repetitione inutilis eiciatur stipui rio , quam verosimile est noluisse contrahentes inutiliter concipere et ut si pactus sim dari Titio . quod sit inutiliter: alteri enim paciseimur inutiliter, ae deinde stipuler dari simpliciter, non adjecta pellana Titii. Titius iii stipulatione repetitus non videtur, alioquin etiam inutilis esset stipulatio. Unde in Liad. s. rem hoe ih. qui thipulatus et Patrono sun sortem dari, si postea sine adiectione patroni simplieiter sipuletur usuras, non intelligitur etiam patro- Bro stipulatus usuras i alioquin nihil omnino actum vid retur di & id accipi commodi ut est, quo res , qua de agitur, magis valeat, quam petrat. His additur aliud responsum ins em hirsus legis. Ultimum jam Exposui.

AD I. rem Si quis litteris suis sive inito rapho suo proe

miserit piae sente Titio, de tacente, se Titio praestat rum sortem, S usuras Cus semisses de litas apud Sempro-Wium. hoc perinde est, ac si Titiut ipse stipulatus esset. ut .ra. sva s . de donas anser vir. rem . i. c. de contii bul. Pradentia,& patientia pio stipulatione liahetur, tot pro ra. rori s. hoe sit. Ad. LAXI. de Fideius. Si ( iii proponit D tum pecunia Osui Cdaretur, ita tomenit. tii in Italia solveretur . intelligendum mandatorem quoque finis modo contraxisse.

S Equitur ex lib. I s. l. 3 t. de fideicom. Quod supra dixit

in I. I sq. s. r. de verh. oblig. plerumque priorem paretem convention:s trahi ad pol emorem . quali in posterim

ri parte repelitis iis, quae dicta sunt in priori, idem in i 6 i. quae cum illo F. i. conjungi eo test , interdum o contrario

evenire ait, stilicet ut posterior conventio trahatur ad

priorem . Exempli gratia, si in provincia Nathonensi mandavi Lucio Titio, ut tibi certam pecuniam mutuam daret. mullo alio verbo adsecto , ct Lucius Titius eam pecuniam mutuam tibi dederit hae lege . ut eam solveres in Italia readem lex producenda est ad mandatum , quod praecessit . itaque mandati iudieio alibi, quam in Italia, pure, id est de- D tracta mentione Italiae mandator conveniri non potest . id est, non notest etiam invito creditore alibi, quam in Italia solvere, lyen.de eo. quod certo loco. Igitur uterque, id est mandator . ct reus principalis in Italia contraxisse videtur, ubi placuit pectiniam solvi. l. U. eontraxige . de ob . d' aEI. Denique uterque in italia potest conveniri. Et ita plerun-quc priores leges trahuntur ad posteriores e sed de non punis quam postcriores ad priores, ut i. rd.O 28.de legi Ad I cI.de Solui. Tutilus respondit, non ideo eos qui virilem portionem ex rati a Meliorum qiInferre desieratii , guberatos videri, Doniam quidam ex collegis per errorem plas deluso

initi erunt.

Ad s. Paulus respondit . aliam ea am esse delitori, solum

fis . aliara creditoris planti, distrahentis . Nam eum debitor solvit pectiniam, in potestate ejus esse commamorare in quam neausam solveret . tam utilem ered or pignus Hilba hereri. itere ei pretium in are rum referre, eriam in eam quantitatem . qua natura e Itim de Metur e ct ideo deducta eod pittim laesi posse. ULtima ex hoc libro est lex ror . de fiam. Cum heredetra causa legati , aut fideicommiss viriles portiones jecbent, utputa cum nominatim enumerati . de Ddeicommisso onerati sunt, Idi heredes 3 1 . de lex. i. si servus eorumper errorem plus dehito solverit . id est, ultra virilem por-gionem, non ideo caeteri coheredes liberati sunt . pro rata

scilicet eius, quod plus solvit: quia quod plus solvit per errorem , ut diximus . condictione indebiti repetere potest, Lfit stipI M.tit. Quin etsi condictione hae uti nolit . verum est coheredes erus liberatos non esse , I. b. s tectam. s. i. de fideius.Et haec est sententia, de ratio prioris responsi hu-sus legis . In posteriori tesponso docet aliam esse causam debitoris, qui eidem ex pluribus eauss obligatus est , solventis certam pecuniam . non totam . quam ex omnibuseausis debet, aliam creditoris pignus a debitore acceptum d illa hentis: quoniam si debitot sit ex pluribus causis . Ndebitam certam pecuniam solvat . in potestate esus cst commemorare quam in causam solvat, vel solverit. i. r Metii. At si creditor pignus distrahat non solvente debitore . non eadem est potestas. non idem est arbitrium debitoris. sed eleditoris potius in potestate est in quam causam vclit

pretium ex venditione pignoris redactum acceptum rese re . ideoque si di pro naturali obligatione pignus obligaeum sit . ut potest . l. s. I . de pign.I. is naIuralitra , daeond. ivs A. Pretium creditor potest reseire in causam naturalis obligationis. quamvis ex ea agi non possit, de eo deducto. quod retulerit in causam debiti naturalis, reliquum , quod tibi debet ut ex alia causa petsequi, ut L 28. I tredigor a. de reb. tria. Huic tamen responso applieandi tres modi, applicandae eres exceptiones, una, ut si pignus si obligatum in sortem , di in usuras eiusdem sottis , creditor prius in usuras restire debeat, quae graviores sunt sena Idr debitoris pretium redactum ex venditione pignoris, deinde in seriem , L s. g. Imperator . Me t. heum O sitis . de pign. act. Altera , ut is simul eodem mometito ex duabus causis eidem creditori pignus debitot obligaverit, creditor etiam in utramque causam simul eodem tempore pretium . quod redegit . referre deheat i quia debitor ipse inconstituendo pignore, pignus, atque adeo pretium ejus cransortioni subsecit . ut ait l. D. Ivilli, F. peti. hoc iii. id

est, constinxit in utra inque dehiti causam . eadem conso tione uti debet creditor pretium aeceptum reserendo utrinque causae. Tertia. ut fi diversis temporibus ex duabus causis . duobus diversis creditis bus idem debitor pignus obligaverit hac lege, ut hypetocha. id est, praevalentia, vel suis te uum . quod superest ex pretio pignoris cederet in posteriorem causam deinde idem debitor priori creditori tutius ex alia causa idem pignus obligaverit, ut in s. ao.quae retario. Di potior. in plan. has. Lex contractus prosecto observanda est e S ideo non est etiam hoc casu in arbitrio

Prioris cieditoris cui causae pretium pignoris imputet, Li upilli, spen.

sed quoniam secutiates eorum Aspectat hiatiit, malis volnutixori iesivioris dare pecuniam, di ab ea plantis accipere: diviter eandem pecuniam dedit herediisse di ab Ins pignin acce-rii. GMaro an intercessisse videatur, in an pignora quae ipsa accepit. teneanIur creditoris Pati tis res msit, si ereditor eum contrahere vellet eum heredibus rarii Thit, evitaris his magis

mulierem ream elegit, ct in iram perso Senas et quod de interies ibas sectum eti locum esse er pie hora es ea data

non teneri r Og avrem res, quat miter ab his, pro quibus intercedebis, pignori accepit, credigori mulieri iratas non

esse, sed non hine ratione pratorem fastidium , si non tantum in persona, subtacta muliere, in principales debitorei dederit actio em . sed etiam tu res, quae mulieri ligatae sint. Ad s. Paulus respondit . ea, quae in fravdem senatusconsulit. tiod de interiesione ferre inartim factum est, excogitato pro sciri possum, rara haberi non orariere .

Quod

327쪽

In Lib. XVI Respons Julij Pauli.

OUOD primum se offert ex libro Resp. Pauli Isait A accessionis autem , ut dixi. alia aecesso esse non potest ne

lex dis. ad Sc Veli. in qua de Senatui consulto vel- alioquin accessiones procedant in infinitum, sicut nee usurael ejano agitur, quo intercessiones mulierum. quibus usurarum esse possunt, nee accedentis cujusliliet commodileiano aettur, quo intercessiones mulierum. quibus

seis iret se i,to aliis freminae obligaverunt , i,

prohantis , A rescinduntur et de consequenter liberantur sceminae, quae intercesierunt, de intervenerunt pro aliis, de non heminae tantum , sed etiam fidejussores ab eis dati, ut Lis. s. tiud regit. Itemque Pignora ab eis data, l.redemptores s i. g. I. ODq.de rei vind. Quia nec civis iter. nee naturaliter feeminae ex causa intercessionis obligantur. t. quirat pilonem M. de eond. indeb. Set vellesanum etiam naturalem obligationem expunsit . qua in re differt a Senatusconsulto Macedoniam . Et ideo . quae est species dictae legis dis. s ab initio cum vellem heredibus Lucii Titii pe

cuniam mutuam dare, coeperim suspectas eorum facultates usurarum esse possunt, nee accedentis cujusliliet commodi aliud commodum , La. s. s indemnitas. de admin. ren ad

civit. peri. Et ita recte dicitur in priori parte huius legis. fructu iam , qui accessionis vice officio iudicis restituendi sunt . id est . fructuum perceptorum post litem motam . aliam accessionem . veluti usuras. & quasi fructuum fructus praestari non oportere . Pollerior pars hujus legis est de fructibus perceptis ante litem contes latam, non qui dem perceptis a qMolibet log ore . sed c ut ex vethis iu-jus partis pateto perceptis a malae fidei possessore . Nee est haec polletior pars de petitione hereditatis . vel petitione in rem speciali. sed de condictione et quoniam ait, condi-euntur, condictione scilicet sine causa, vel ex insus a causarhabete. 8d maluerim uxori Lucii Titii suppositae ab here- n primum . quia fructus percepti ante litem contellatam in ethus Lucii Titii pecuniam mutuam dare sub pignoribus quam ipsa mox daret heredibus . ab eisdem aliis pignoti bus aeceptis e recte Paulus ait SQ vellejano locum esse . quia satis evidens est . intercessisse mulierem pro heredi bus quondam mariti sui. di ideo nec ipsa mihi emeae iter obligatur . nee pignora mihi ab ea datae ea quoque pigno ra , quae heredes mulieri obligaverunt , ut pro eis interce deret . quia eum heredibus non contraxit, sane mihi ol,lio rata non sunt summo luter sed tamen asilum m. subdi dia mulieris persona benescio Set Velleiani. mihi a pia,

tote dari actionem in heredes Dersonalem . quae mihi competeret in mulierem . si non adsuvaretur SC. vellesano, de

actionem quoque hypothecariam ad persequenda pigo

ra , quae heredes mulieri obligaverunt, ut h8. eum essem, haepetitionem hereditatis veniunt . non omela iudicis, sed actionis ipsius iure , & potestate, tanquam res hereditariae: quia hereditatem auxerunt. His enim verba petitionis hereditatis . sparet hereditarem meam esse , etiam fructus

continent , qui auxerunt hereditatem antequam ea petere tur . tanquam hereditatis partem , I. ro item veniunt. F.

hem non solam. oes.seMe petit. heres. Et ideo ossicio su-

dicis usuras eorum Prastari oportet et quia non ut accesso ncs veniunt in petitionem hereditatis, sed ut pars hereditatis , l. heres s i. g. vlt. i. o. vita . s.in bonae Dei. eod. i. In actione autem in rem speciali fructus ante litem eontes ais

tam percepti non insunt judicii potestate . L 1. C. de petit heres. id est . non intelliguntur esse petiti re petita, id est,

fundo petito non intea si guntur etiam petiti fructus clui an-rit. maxime si mri non ignoraverim eam pro heredibus C te petitionem percepti Et ideo eorum etiam usurae

intervenire . l. r. O L prox. s. l. e tu. In extremo autem

hujus legis Paulus generaliter desinit ea . ouae in fraudem. SC. Velleiani excogitata probari possunt,rata non haberi: quod aptari potest ad superiorem speciem . Potest etiam aliud exemplum sumi ex d. l.8. s. plane . di Liat. s. si migra. Melit. si creditor intercessionis obtegendae eausa mandatu mulieris alium fideiuaerem . vel expromissorem acceperit , quam ipsam, id est , si noluerit ipsam Edri ubere pio alio . quod ellit contra senatu se sultum ivelleianum , sed alium ab ea subiectum . , habentem mandatum ab ea fidesubendi pro alio, quae fraus est Sem.

eusconsulti manifesti , cum Se ex ea causa certum sit mulierem ei. cui mandavit, ut intercederet . s is fraudis particeps non fuerit, teneri actione mandari , ut patet ex d. l.

i. aes.s mser ne ipsa. Ad L. xede Usuris . deque eortim fractuum . qui pos luem eonretiaram eicio judicis restituendi sunt, curat praestari oportere . neque eorum, qui prius percepti, Pali mala raei possessori condictimur .

Explicabo etiam hi sese caris, quae ait in priori parte

eorum fluctuum . qui post litem contestatam perceptionteio judicis petitori restituendi sunt, usuras praestari non oportere: id obtinet generaliter tam in actione in rem speciali, quam in petitione hereditatis , tam in petitione speciei certae. rei certae, quam in petitione hereditatis, L heres furiosi s I. s. h. de per. heria. Et sive agatur adversus malae

fidei possessorem, i. 38. Octis 1. de jure fisi, quia post litem

contestatam omnes s)ossessores pares sunt. L sta eis. I. as. s. anae . de pei. her. Et aeeipienda haec juris definitio est Ede huctibus venditis. de in pecuniam redactis , ut i q. de act. dor. Letim. qvi i R. de his, quibus in indign. Nam corpora ipsa fructuum usuras novi recipere quis nescit Non e go fructuum corpora ipsa perceptorum post litem conte-tia tam , sed pretia eorum negat usuras recipere . Et ratiolixe est . quia fructus a possessore percepti post litem contemtam . non insunt actioni, qua de agitur. atque ideones petiti intelliguntur, sed accedunt onicio judicis: aeces fiones igitur sunt. Accessionis igitur alia aceessio esse non

potest . Aecessiones. inquam, sunt fructus percepti post litem contestatam , qui accedunt ossicio judicis . aecessiones

sunt eius, quod principaliter in judicium deductum est:

ante litem contestatam Frcepti rem certam , corpus cc

tum . veluti fundum non augent, quia fundi nomen est collioris certi. & circumscripti suis finibus , quod me a mentum . nec deminutionem recipit . Hereditas nomen est iuris univers . quod di augmentum . de deminutionem recipit. non eorporis nomen est. Idcirco, qui fundum p

tit. hos fructus non petit. Qui hereditatem petit, hos quoque fructus petit. Et haec est differentia inter actionem in rem specialem. inter petitionem fundi, de petitionem hereditatis. Et peracto iudicio in rem speciali,& victo posse fore , vel peracto, quo alio judicio . in quo fructus ante litem petcepti non veniunt, certum eth eos fructus . si consumeti sint nam de extantibus non est dubitandum )n condici malae fidei possessori . mn honae fidei sui eos consumpsit hcina fide. t. .f. post litem, D. ret. Laa. ii pignor. . s. si praedo , de pign. act. l. s. c. de conae ex tere . t. q. C. de re M. expilata heres. oe l. si prosum Issi c. de praed. minori P ita est his I. interpretanda , quae interpretatio non est

omnium hominum. Ad L .XXIIaee Senatuscons Syllaniani Gallia Seiux mi ira

euectus est,fe Mnem occidi i fervo Me di sic exspiravit, rei herei extuli inia Titia Ib-,di mortem eius exeqvi neglexit:ra it a post mnum decimam decessit. Exiiiii,

mi bona numiaret Gaii Selictum in morte Titia extinctam fiet crimen 3 Paulus respondii , causam . de qua maeretur, cum si pectiniaria , metrae ivrata heregit eo.mam nom

D Uas iam dedi leges ex lib. Io. reliquas hodie dabo, ae

primum I. Er.de m. vllan. Quidam , cum ex core ris male affecti lue languesceret, questus est se a servo suo

veneno necari r quae verba argumentum praebent voluisse

eum necem suam ab heredibus vindicari. L M. s. t. dehon. lib. quod etsi non indieasset se velle, tamen ex cinio pietatis ab heredibus semper exigitur , t.2 l. de hir, qva aetindipn. Omnes igitur heredes osticiose agere circa de sui cti vindictam convenit. Cum vero ei ex eo languore deis functo soror heres extitisiet, apertis tabulis testamenti. de adita fratris hereditate, ae per decem annos, quamdiu istilicet vixit, sciens eadem istor omisisset vindicitam defuncti fratris, & quaereretur, an post mortem sororis bona fi

328쪽

nuntiari, & deferri possint, vel an morte latoris extine tum esset crimen ingratitudinis, de impietatis. quo ex Senatu se consulto Syllaniano tenentur iano xii heredes, qui tabulastes hi menti eius. qui a servis si is extinctus esse dicitur, areis fuerunt adeundae hereditatis causa , antequam ulti lint mortem defuncti, quo crimine extranei quidem heredes quinquennio liberantur, ut est proditum in I. II. hre tin ed non etiam, ut ibidem proditum est, cognati, qui patriis ei dii poena teneri possunt e ut soror in hac specie . qtiam etiam nee decennio liberari hoe crimine satis patet ex hocs in poenave hujus criminis, quae inter extera haec est . ut hereditas eis quandocunque intra vicennium scilicet, eripi possit ( Nam omnia crimina vicennio extinguuntur . l. tibi ad L Oaenei. de fa f. quo iure utimur o Hena , inquam , SQ Syllaniani inter caetera hoc in se continet ut heredibus cognatis quandocunque intra vicennium a fisco auferri possit hereditas , quasi indignis . Cognati igitur vieennnio quidem liberantur hoe crimine, sed non alio tempore, non decennio . Ae ne morte quidem , quod ad causam bonorum fraternorum attinet in hac specie et quia pecuniaria haec causa est , non criminalis . Itaque nomine fici etiam poli mortem sororis bona fraterna vindicari, & repeti possunt. Et ita in Ousa repetundarum, de de teliduis, , peculatus, de salsi, licet morte rei extinguatur crimen , quaestici ea men honotum scelere suaesitorum non extinguitu requia

fisco hona usa etiam post mortem rei vindicari possunt, hirad i. Cornet. de si . Atili. ad Iet. I pecti . Lis. in senatusconsilium . s. F propter, in s. idem seq.ad Sc. Turpili

Tt ita est haee lex explicanda. An autem credendum e qui

se a servo. vel quo alio ocelsum dieit, si quaeras, dicam, ii

moriens hoc dixerit, oecupante eum morte . non esse credendum . nisi potuerit de probati, L3. F. i. hoe rit. Quialenim si delirat tot te,& semimortuus hoc dixerit pene amisiis verbis aut balbutiente lingua At si languescens ex vulnere, aut potione aliqua venenat a Me dixerit;non esse temere contemnendam adsertionem ejus . Huic vero causae

honorum tam vindicandorum, & heredibus eripiendorum

quan indignis additur alia in i is. de his , qaae M indemquae est in hoc libro Pauli. Ad L.XIX. de His, quae ut indignis. Si criptii h reddua

ideo b reditas ab ala est . quod testator aliud res iam eas ummtilata voltimae furere volatii ct impediitis as iras ecte as niverso luditio priore recesse eum videri.SI seripti testamento heredes dolo malo prohibuerint,

ne testator aliud testamentum mutata voluntate face

ret: ab universo sudieio priore testator recessisse . de indignos eos successione sua existimasse videtur et quia . ut ait, ab universo judicio recessisse intelligitur, qui voluit muta se testamentum, de prohibitus est ab heredibus priore te.

si amento scriptis . I rgo me ex eo testamento legata de-hentur . quia ah nniverse iudicio recessit et aliter quam ii nomen tantum heredis testitor peracto testamento du-diisset. Nam Me casu heredi aufertur quidem hereditas, cusus nomen testator induxit legata ex testimento ex quo Nemo heres extitit. de hoe ostenditur in I. cum quidam imhoe iv. lpen. de hii, quae in D li. LI. Et breviter . sus, quod pros,onitur in hae L is,. est ex constitutione Hadriani, Li.

Ad I . XLIII. de Re judicata. Paulus reo dis eos, qui tina sententia in tinam Damisareet randemnati sunt pro portione virili eatis judieati conveniri. Eisi ex sentenita adversui ires dicta . Titius portioaem sibi competentem exsolvit, ex

Persona raserorum ex eadem senetentia conveniri etim non

prae Hila lex est de plurisius una sententia in unam sumis

mam , sive quantitatem condemnatis , ut singuli insolidum non teneantur, sed pro virilibus portionibus tam eum et atque ita, qui solverit pro sua portione . ut caeter ram nomine conveniri non possit . ut inopia unius non oneret locupletiorem ultra virilem portionem , quod etiam est ex constitutionibus Pt incipum . l. r. O r. c. si stares una feruentia condemn. sunt. Recte igitur dices, senistentia condemnationis sudieati non fieri duos , aut plutes reos debendi, nisi id in sententia expressum sit nominatim. ut id otia 3 s. s. i. de surduec. Ad L.XII. de Divers. ae temn. praescr. creditor , qui praeseri ione longaepsistitionis a possessore pinxoris summoveri posse. pignus di rami. civero . an porum esuri salva su exceptio abrasis emptorem p Patisis respondii , etiam adve fas emptorem e dem excentonem competere.

EX constitutionibus etiam est quod respondit in Lia. d. diverso tempori rascrip praeseriptione longae poli

sessionis excludi h potnecaria in . sive Servianam acii nem, qua creditor hypothecarius, vel emptor pignoris, qui in eius locum successit, experitur adversiis extraneum plasesesIbrem rerum immobilium creditori oppigneratarum. Lvit. C. de prascr. I g. temp. L A t. c. de ob ig. in ast Lis. c. de evies. Li. Est a. c. si advectis cita. Irascr. oram. In quem titulum de superiotem illum, res aena sentemtia eondemnasi sunt. recte ieceris, ii consulueris Paratilla. Ad L. ult. Quae scuta sine appellat. rescina multis respondit, imo ibide praeceptum sudicit istiuitii esse momenti . Ad g. Idem respondit, ab ea sentenaia. cvii pareri rerum nais iura non psevit, sae causa appetiari.

Q Uod praeterea ex hoe libro est in I. xli. ti sent. De

appellat. rescind. prima specie facillimum videtur, sed vulgo non intelligitur . Sensus illius legis hie est inon e In causam appellandi a sententia . cui patere et

impossibile in rerum natura. Sententiam cum dicit sentenisi iam definitivam dieit, ut I. i ouod iusis de re is .Et passim in iure nostro sententia . id est, finitio litis, terminus

litis, sententia definitiva . Interlocutoriam sententiam quae improprie senientia dicitur, in hac lege ultima praeceptum vocat ut I. ita de Acept. quod praeceptum etiam ii impossibile sit, nullius momenti esse ait, non dicit aheo praecepto frustra appellari, ut de sententia dicit quia nec hoe fure ab ulla interlocutione appellari potest, I. . o luem quor spisseu an recip. hi se apertissimi. c. de itidie. nisi certis ex ca sis, ut LE. de appellat.recipiend. Las. Ceod. ilia. i . f.Theo

T anxiae non recip. Non eigo dicit a praecepto ire possibi.

ine causa appellari: quia regulariter a praecepto non

appellatur. Sed praeceptum illud nullius est momenti.

JACOBI CUJAC IJ J. C.

In Lib. XUII. RESPONS. IULII PAUM

REcITATIONES SOLEMNES. Ad L. XCII. de Adquir. heredit. Filius familia, duxis uxorem: ea. filii Abeatis, intestata deerisv n ii iti sti parri, non

avi, adierant hereditatem diro . an ara adqvi da si h redita, a Tati in re Drusit , Iecundum ea, qua proponunιur.

nihil actum esse .

EX Lib. xvII. habemus tantum unam legem . quam

nune explicabo. Et est leae pr. de adquir. heredit. cuius sententia haec est 3 nepotem natum ex filio meo. qui est in potestite mea . & iusta ejus uxor id est, nuru mea, quam duxit me consentiente , esse in P testate mea, non in potestate silii mei quia qui est in potestate, alium in potesate habere non potest, Lo .ad I.Jώ. de asiti. Et ideo D nepoti supradicto hereditas materna delata sit ex Senatusconsulto Orfitiano ab intesato . eam adire debet jussu meo. quoniam est in mea potestate . non iussu filii mei. id est,iussu avi sui,non patris. Ego sum illi avus, si ius meus pater, alioquin si jussu patris sui adeat heredit

tem nihil agit, id est, neque sibi, neque mihi, neque filio

329쪽

sy In Lib. XVIII. Respons Julii Pauli. sp 8

meo miris hereditatem adquirit . Et ita etiam nihil agit Aidem nepos . G pecunia ei mutua detur sumi patris sui, non iussu avi, quo minus scilicet sit loras Senatusconsulto Ma cedoniano l. filium I . de Senaatis: Maredum Si jussit avi, in cujus potestate est . cestat Macedonianum, si iussu patris, in cuius potestate non est. non utique cessat. Et inte rea interpretes ex hoe loeo non male notant, hona mate

na hoe jute in plenum sive pleno jure, id est tam propri

etatis, quam usu sfluctus iure, patri, vel avo per filium, aut nepotem ea bona adeuntem iussu patris , vel avi. in cuius potestate est, adquiri. Quod etiam comprobat I d. in primiae ita. o Li. s. qui operas , ad Sevastis. Tertuli. ct i. i. de Eser. exhibenae ct L 3. s. vertara , de donat. inter vir. O DL Hodie nulla bona adventitia adquiruntur patri pleno iure, sed ususfructus tantum jure,per filios scilicet, quos habent in potestate di & adeunt quoque filii hereditatem . nadventitiam e hodie etiam non juhente , imo de invito . &e tradicente patre.At si quidem invito patre adventitiam hereditatem adeant, ne usasseuctus quidem patri adquititur. I.ti t. s. i. c. de bonis, quae liber. At si non jubente patre. tacentci & non Iubcnte patre . vel ignorante adventi-titiam hereditatem adeat. & multo magis si consentiente patre, verius est patri usumfructum solum adquiri, di patrem ipsum adjuncta filii persona intendere, & suseipereae sonem hereditariam, de ex bonis satisfacere creditoribus hereditariis .

JACOBI CUJAC IJ J. C.

Io Librum XVIII. RESPONS. IULII PAUD

Ad LXI. de Statu hominum. Taiatii respondii iram,qui vim vente pararidi Uvoravete de commictione sitae conceptus eli.

licet post mortem avi natus set, sinum suum ei, ex qκo eone itii es, esse non videri.

EX Lib.XvIII. tres duntaxat supersunt leges una est

LII. de flaga homin. quae docet filium patri non esse iustum filium,& legitimum, qui ex iis nuptiis pro

creatus est. quibus non co sentit pater mulieris, in cujus potestate erat mulier: quia nee justae nuptiae, nec iusta uxor ea est, nee justus maritus: ergo nee susti liberi. Id-

que ita procedit c quam in rem miror vulgo non expendi Mhoe responsumo si filius ille conreptus sit vivo avo, id est,

Hire mulieris,quo non consentiente temere mulier cum in

esus potestate esset nupsit. Nam si post mortem avi conce plus sit, cuius consensum mulier non habuit, mors avi j num feeisse videtur matrimonium quia ab initio & quamdiu is vixit, injustum fuit. quod idem contingit etiam post matrimonium sequuto expressis, vel tacito consensu patris. xor, sin quis uxorem in Iea. I, ede adin.L s.c, n g. Ad L.XXXVI de Adoption. Emaneipari filium a parre quo ranque loco posse constat, ut exeat de patria polectare. Ad g. i. Apud Proconsulem etiam in ea provincia, quam sortuus non est,ct manum iri, ct in adoptinem dari posse placet.

ALtera est lex SQ A adori. mancipari filium a patre .

quocunque loco posse. Ergo non tantum in jure , id est, ad sellam praetoris . vel praesidis. sed etiam de plano,&in transitu praetoris, & ut subjicit. non tantum apud praentidem, vel Proconsulem in provincia sua quam se dicet sortitus est, sed etiam in provincia, quam sortitus non est, id est, extra suam provineiam. Iurissimo quidem eontenti sa, ut vocant, non potest exerceri extra provinciam cuius que suam e iurisdictio voluntaria potest, tr. est 3. de offignorans Ergo non tantum in provineia sua apud Proeomsulem. sed etiam in ptouincia non sua manumitti filium, &in adoptionem dari posse a manumitti , inquam a patre, si contracta fiducia in emancipatione pater manumistor ex Io DL Sstat, ut a milite, fi titi. da misit. leae Potest etiam a patre

quocunque loco apud Proconsulem alii in adoptionem dari: quo genere, ut emancipatione etiam filius exit potestate patris e N ea etiam omnia quocunque die sieti pocsunt, fasto. & nefasto. seriato vel non feriato.ut constat ex eodem Pauso r. Sentent.tit Es. Et ait hcie loco etiam in ea provincia, am fortitus non est quia ut ait Suetonius in Augusto . provincia, Proconsulibus sortito promittebantur. aliis Pr,l dibus, electu de missu Principis. Aut igitur sorte aut missa Prinei pis provinciarum administratio mandata.tur . Cornes. Tacitus a. Annasium: Decreto, inquit patrunpermissae Germanico provinciae, quae mari divitantur . mastis

De imperitim quoquo ad sei , quam his . qid sorte . aut mi uvrincipis provinciam obtinerem

Ad L ult. Pro de te licto . Sempronias Thetidi Haitis Paemonem sarere tentatas quas deserva tua nata P. Qui iam re- salo convenitis a Ivocula miraee Thetidi, in solvendis affimen is,responditoson se habere tinde alimenta eiusdem exm- vas esed Ah re eum patris o reisuere Iticio Titio . Id veea riuia in iesinonem rederesset, tit pinea nullam quae sonem pateretur ab eodem Sempronio. LMius Titius Stiae Tracti aso ut ii alimentis, etiam vindicta manumisit. svaero,an possa resitidi libertat Thetidis 3 mulat respondit, Doniam da relatis ancillae . ex qua Thetis nasu es. Thetidem pro derelicto Misisse videtkr . poetisse eam d Lucio Titio ad liberistatem per ci .

S Equitur sex ultero derelicto, ex qua intelligitur,servum

a domino habitum pro derelicto , non ideo liberum fieri, sed aut servum esse sine domino, quod plerisque aliis casibus contingit, aut eius servum fieri , qui occupatione dominium eius adquisierit, atque adeo manumitti ab eo posse. Species huius legis est de domino . qui testato conventus, convocatis testibus scilicet, a nutrice puellae reeensnatae ex ancilla sua,& interpellatus ut solveret nutritia, respondit se non habere,unde ea solveret.sed ut nutrix puel lam infantem Lucio Titio patri suo restimeretr quod nutrix in testationem retulit, ut inde probaret puellam dominum reliquisse . testatio fidem facit, LE . - sem, in Wihi de rei vind. l.v . de celad. reor. Lamque puellam etiam nutrix Lucio Titio restituit. de hoe genere Lucius

Titius dominium puellae sibi adquisivit , quali habitae prode elictor & consequenter eam vindicta manumittere potest . Alia est ratio se rvi recens nati et quem dominus exposuit publicae misericordiae. alia ratio servi,quem in adversa valetudine dominus exegit domo e ii enim protinus libetihunte non servus, quem dominus transmisit ad patrem . cum alendi ejus facultatem non haberet.

IACOBI CUJAC IJ J C.

In Librum XIX. RESPONS. IULII PAULI

Ad L. XII de Statu hominum primo mense si perfectum parium, iam receptum in propter auctorirarem doctis ri Hippotrastis: in ideo eredendum est etim qui ex justis nuptiis septima mense natus mi iuram suam esse.

P RaMA, quae occurrit ex Lib XIX. est l. tr. de Rambomin. quae justum filium esse ait eum, qui ex sustis nuptiis natus est, siret natus fit septimo mense post conceptionem id in cirra initium septimi mensis pinea centesimo octogesimo secundo die, ut ait Ulpianus in .s .ivv. de Diae. O legit. hereda vel etiam, qui natus est sub finem septimi mensis id est,ut Censorinus decimo & ducem tesimo die ex Pythagoraerapianus' Paulus ex doctissimo, ut ait, Hippocrate. qui tam fallere, quam falli ne it in liqhro Meia . , auia ide in libro is es milia, .Idem Paulus Sent. tit. s. septimum plenum vocat quem conficiunt dies

330쪽

Comment. Jacobi Cujacij

illi decem de dueefit .Ergo septimo mense natum eum diciis Amus,vel septimestrem Partum eum dicimus, qui natus est

vel sub sinem, vel sub initium septimi mensis. Unde & si

medio septimi mensis natus sit, idem erit et eodemque loco sententiarum Paulus adficit. hoe rationem emcere Pythagorei numeri, id est, septenarii, qui&ciori, re dicitur , &rerum omnium modus: ut suo tempore natus videatur,qui septimo mense recte natus est.

Ad L.IU. cone imis , de Concubinis. a S Equitur ex hoc libro lsei de concub. quae alti concubianum sola animi destinatione aestimari istut uxorem. Sotia enim animi destinatio, sola affectio, solus consensus nuptias vel concithinatum facit muptiae uxorem faciunt cimit et io nuptiarum concubinam quae & uxorem invitati dieitur Ba Iulianta in Nomel. rg. Nec enim erat concubina veluti stoitum . sed erat veluti uxor olim i & erat cons unctio legitima concubinatus, de quasi species mat monii impersectie nihilque intererat prorsus inter uxorem , de concubiis nam, nisi in dignitate. ut ait l. s.ltra regata. F.propen. de Iet. Uxor est dignitatis nomen . matrisfamilias nomen reoncubina & dignitatis. de matrisfamilias nomen non habet i l .probram de ris.nvpr. l.8 l .donationes,de donis. l. tam tabulis Id. si quandam de his quae ut indign.

Ad L IR de Reb. dubiis . Taulai respondia, eum nomen fiadditorem sarii testamento adscriptum nιn se et nulli persona.nque certae . neque laceria dagum fideliommissum videri, indulsitastim s.

Ex hoe libro est etiam I. . de relestis. quae docet inter

exempla rei dubiae vel ambiguae non recte inseri hane speciem e si quis fideicommissarii nomen testamento non adscripserit, sed similliciter rogaverit heredem centum dare, nee dixerit, cui daret e quia , ut ait, certum est. &indubitatum nulli personae . neque certae . neque incertae datum esse: ergo nihil pertinet ad iii .de rebus dubiis. Nulli personae. neque certae,neque incertae datur fideiecim missumi quod & inceridi datum . hoe jure non valeret, ganteriis. In I de laxat. Et multo minus valet igitur , quoa nee ulli, permnae datum est.

cusari oportere. I.r in princi laniles, Nieri, Ma th. In p ueriori parte hujus l. enditur . reum . qui post dimissam

uxorem , di institutam , necdum peractam accusationem

adulterii eam reducit, incidisse videri in Senatusconsultum Turpillianum, quali tergiversatorem, quia non peregit accusationem . & ideo nec postea jus ei esse repetendae ejusdem accusationis. l. io. abolitionem, in M. cisisti. In qu&stione vero hae ipsa in parte, quod deduxit Paulus, nec videtur expedire, an ex su Dradicta causa vir lenocinium commisisse videatur, qui reduxit uxorem , quam adulterii ac

cusare coeperat. Dieam a Paulo id satis expediti, eum hoe tantum ait , maritum incidisse in poenam Senatusconsulti Turpilliani e non igitur in poenam legis Iuliae quali lenonem. Et hae sunt, quae habentur ex libro I p.

Ad Lib. o. RESPONS. IULII PAULI

ovo' e ri Maiae . - . ae s. e. Imperagor Alexander commani rerem qui in Bithiniastini Graecortim. Appellare qMidem qualuer quis prohibeatur a j dicantitas, non videm quando licet aliam viam tenentem idem facere,, celeritis ad me pervenireriniuria avrem' vi tiri adversus eos, qui a pellant. custodia militari e irrum stertio stir smpliciter dicam ob vere illii eam ad nsi viam interdicistis raratoritas, in ducibus gentium . in obediant hvite meae pron nitationi , scienges, quod tantum mihi citra es eortim qua reguntur iber ras,quantum O illorem benevolentiara obediemia. Ad L.XL. Ad leg. ut .de adult. sv itum est, an ea, quam

maritas adulterii crimine se accusaturum minatus est, neci que viam egit, velime mari i vel jure publicor nubere pos Di si ei, quem in ea rem adulterii destinabit 3 T ltis reson- die. niihil impedire. Do minus et , quem Aspectam maritus hahtiit, ea de qua quaerisvr, nubere possit. Iiem quaeritis, an idem maritis dessitisse videarer . vel lenocindum emtas se,

qtii eandem reduxit uxorem Davitis responius, eum, qui posscrimen adulterii ingen altim eandem tixorem reduxit. destitisse videri. O ideo ex eadem iere postea aceti andi et jus non superesse.

ULtima ex hoe lib. in laci. de adulti Cuius in ptiori

parte ostenditur, non incidere eum in poenam S natusconsulti Turpilliani, qui uxorem suam. & adulterum adulterii se accusaturum minatus est, si postea neque iure mariti eos accusaverit. neque jure extranei r quia ab accusatione, quam nunquam inccepit. destitisse non videtur, ut shs. ad Senarti eri . Et hoe Senatusconsultum poenam tantum infligit tergiversatoribus, id est, iis qui accusatione semel instituta in universum desistunt sine abolitione. Quin & dimissam uxorem, in eadem parte ostenditur, di . missam, inquam, ob suspicionem solam adulterii . ei etiam recte nubere , quem vir adulterii cum uxore sua admissi suspectum habuit. Nee enim suspicio sufficit, nisi de accis Latio, di damnatio sequuta fuerit. I. t 3. Clavdivs,de his, quatit insignis, licet maritus uxori denuntiaverit, se eam adulterii accusaturum . hae denuntiatio tamen hanc vim hahet, ut si postea nubat adultero . possit ita . quamvis nupta sit, prius accusari, quam adulter . l.denuntiasse, LI. Me iit. Alioquin adulterum, si adultera nupta est aut, priorem ac

EX XX. Lib. Pauli Responsorum habemus tantum

reseriptum Alexandri Graecum ad commune Bithyniae Graeeorum. quod extat in .as. de appell. de hoc vult, millia judices,id est praesidess,rovinciaru . ut totum reseris tum docet, interpretandum esse , vel pr euratores Caesaris. improbare , aut prohibere appellationcs reorum, eum liceat reis, si prohibeantur appellare, de confugere statim ad Mineis em . vel ut ait Liar. Ictilia etiam marito , in L C de tempor.anei . eum sit aperti si a facultas adeundi principem . & expostulandi apud eum de vi , aut iniuria , aut mora iudicis . Atque adeo Alexander in hoe rescripto destricte vetat, ne per vim, aut contumeliam, aut manum militatem judicum prohibeatur deinceps qui quam quo minus hac de re ad principem quaestum veniat. verum, huic constitutioni pateant, scientes , ut ait pereleganter. & est notandum. non minus sibi , id est . ptincipi, esse curae libertatem . & securitatem subditorum suorum. quam benevolentiam, & obsequelam eorum, quae est summa illius res ripti.

JACOBI CUJAC IJ J C.

Ad Lib. XXI. RESPONSOR. IULII PAULI

RECITATIONES SOLEMNES.

Ad LXXXVII. de Aur. & arget legato. Ornamemoriam vis pinnione rissem muliebrem non mulaeri, nec errorem M.

SEARCH

MENU NAVIGATION