장음표시 사용
21쪽
PHMIpes M. Se T. de lega. iii. ex impersecto. insti. quibus mo. testa. fusetur uel infir. I. vlti. Ylodorus in suo scribit in iii. lib.de summo bole se uiue- no. c. lii.&ponitur pro palea in decretis. ix. dist. quod iure in suas stum est principe legibus obtuperare suis. Tunc enim iura leges. sua ab omnibus custodienda existimet, quando & ipse illis reueretiam praebet. Principes legibus teneri suis, nec in se posse danare iura quae in subiectis constituunt, iustum est. Iusta est enim vocis eorum authoritas,si quae populis prohibent, sibi licere non patiantur. .
stitium. De simitanda superiorum potestate. igitur atq; limitanda, & restringenda est subraione potestas, ut totum ratio regat,sicut Grego. Mauritio Imperatori scribit.xi. q. iii. illa praepositorum. ad hoc ut ab eoru superioribus vel pridecessbribus tradita ab eis costituta, aliis conseruanda,no contenenda demostret. Exepto Christi qui sacrameta ecclesiae quae obstruada undauit,primum in se ipso suscepit, ut ea in se ipso sanctificaret. XX. q. i. g. his ita. Luc. ii.c. No enim debent nasci iniurie unde iura nasciatur: sicut Inno. iii . scribit. extra de accusa. qualiter & quado. i. C. unde vi. meminerint. Et qui me de . bet defendere in iustitia , non debet me impugnare : nee debet quis facere illud ,a quo debet alios prohibere . extra de natis ex libero uctre. c. vesco.de cieri. coiuga. diuersis falatiis. xxv. dist. ca. deinde. xlii .ls.f. i. xi. q. i. siluester. F. si seruitus vedi. alicuius. F. de codit. inde. frater a fratre. Ude euic. venditore. ff. de neg. ge. L si pupilli I. videamus. ff. de administrat. tui. quoties. Cu itaq; summu bonum in rebus sit iustitia colere, atque sua cuique iura seruare,& in subditis no sinere quod potestatis est seri, sed quod aequuest custodiri,sicut Greg. ad Constantia Regina Fracic scribit. xii.q. si .cu deuotissima. ad hoc debent do. Papa & omnes reges adhelare. Na sicut ide Greg. Romano defensori Siciliae. Si qua unicuiq; episcopo iurisditio no seruatur. U.q. i. peruenit. Unde etsi ait Aug. iiii. de civi. dei. remota
institia quid sunt regna & duia nisi magna latrocinia 3 H c
22쪽
aute iustitia seruasse legunt veteres qui etia diuini legis no 'titia no habebat. Na qus in eoru erat statuta legib. in seipsis & suis sicut & in aliis & plusq in aliis obseruabant, sicut
per multa probat exepta Valerius. Quod cotra illos potentes qui non obseruat ll. quas condui, sed alios infirmiores obseruare copelliit. Narrat itan; Vale.ipse Iib. vii. 9, subtilis Anacarsus leges araneam telis coparabat. nam illas infi- Lbra, miora animalia retinere, valetiora aute trasire dicebat: in se h, rens ex hoc, o mali principes & rectores ac potetes legib' fueub,Ya teneri nolebat,sed inserigus omnino alligabat. No imita- 'ξ tes exeptu quod narrat Aug. de ciui.des.li. a. c. xv.&Tulli Ii. i. de offic.& lib. iii. de Marco Regulo Romano. nobilissimo a Cartaginen. capto, & Romam misso sub iuramcto tipraestito redeundi, ut quosda nobiles Cartaginen. captos a RRomani Pseipso reddi procuraret & comutari. Qui vi p des tale comutatione, clim ipse senex & fractus esset, α alii essent adolescetes in armis potentes, Romanis fore inutile, praeferes publica & comunem utilitatu priuati reddinauit pro eicie, sed se potius hosti crudelissimo reddidit cruciadu. Et simile ereptu narrati de Aug. de civi. dei .lib. xiiii .s. xiiii. de quoda rege Athenie. et audito P victores essent Atheniesos cotra Polon. si eoru dux occideret, seipsum habitu trassermato hostib' occidedu obiecit, males mori, ne sui vincerent, et suis vincere inatis. Duo etia fueriit ficepta Plato. sicut ait Tuli. li.i. de offic. voliti laus repit Alctrator gubernare, & reipu. prodesse, unu videlicet, ut utilitate Ur ri':
ciuiti sic tuerent, utquectaq; agerct,ad ea reserret, obliti comodom suoru. Alteria, ut totu corpus reipu. curarent, neduad parte aliqua attederet, reliqua desereret. Si itan; mundi huius rectores & principes obseruaret ista cosilia & precepta Plato.& ea q supra pinissa sunt, huma. gen & repa. Ω- lubriter gubernarent,sicut &fecerut antiqui.Sed sicut ait Catia . cui Ierba recitatAug. v. le ci. dei. c. xiiii. No sic nucmud' regit,sicut tuc teporis regebat. unde ait ille Cat. nolitellii ut existimare maiores vestros armis rep. ex parua ma gna secisse. Na si ita esset, multo plura nos et illi haberem', quippe ciuiu ac socioru :pterea equoru armoriaq; maior copia nobis et illis est. Sed alia fuere q illos viros magnos ubi-Α iiii
23쪽
Antiquori7 q; feceriit, q nobis nulla sui: videlicet domi industria, ris uidentia iustu imperiu, animus in cosuledo liber, neq; delictorii li-hkpomtur bidini obninius. Pro his aute ut ille Cat. subiicit in personas regentiu & administratiu reipu. nos habemus luxu Principes riam, auaritiam, publica egestatem,priuatam opulentiam, habet de- laudam' diuitias,sequimur inhertia, inter bonos & malos scripta Ne discrimen nullum,omnia virtutum premia ambitio possi- mala. det. Et notabiliter dicit, quod aerarium esset opulentium,
tenues res priuatae erant. Antiem namque consules reipublic pr sidentes, pauperes erant in rebus priuatis: vnde narrat Augustinus in dicto. c. xiiii. quod Lucius Vale- rius in suo consulatu deificatus, adeo pauper fuit, ut nummis a populo collectis eius sepultura curaretur. Consimilia narrat Veserius lib. xiiii. de re militari. de Attilio Regulo, qui cum summis rebus praefuisset ac nummis, adeo pauper suit, ut uxorem liberosq; collocaret in quodam agello qui collebatur ab uno villico: nec etiam videbantur
esseditiores in suis dignitatibus quam ante . Vnde narrat Quiti' hie Augustinus de Quintio: quod cum certa iugera terr polia comemο- sideret,& ea suis manib' coleret,& ab aratro adduct' fuisset ut supra cosulare dignitate dictator fieret,& victis hostibus ingentem gloriam consecutus suisset: tamen in pristina paupertate remansit. Illud nempe erat laudabile studium rem publica salubriter gubernantibus, ut ipsi in suis dolaibus pauperes essent,& res publica abundaret. Ouio Imperare dominari propter lucrum & propter honorem, nullaten aurubale intendebat unde clim Marco Curio consuli magnum po- tib', πῆ au dus auri oblatum fuisset, ait, ipsum respucS: non auru pra: o Impe' clarum haberi sibi videri,sed eis qui habent aurum imperam rare. Consimile etiam narrat Valerius libro iiii. de re militari, te Fabricio cosule respuete grande pondus auri a legato sibi oblatum , & dicente se mavelle illud habentibus imperare quam illud habere. Istud itaque regimen erat comendabile & ab his qui pr sunt imitabile. De eisdem etia, . narrat Valerius libro. vi. quod nullo modo seipustic. prae- VJς --Qolebat nisi & prodesse valeret. Et ponit exemplumi π prq Cornelio Scipione: qui clim Hispaniam ut iret sorte C- uenisset,resp6dit se nolle illuc ire,addita causa,quod se re
24쪽
cte facere nesciret. Praefati in super boni administratores reipublicae, non patiebatur filios, & alios propinquos eis adsistere, nisi reipublicae possent prodesse. Vnde narratur in historiis de Helio Adriano,qui clim ex senatorib' esset
creatus imperator, obsecrante senatu, ut filium suum Augustum Cquarem nominaret, Respondit,sufficere,inqua, debet, ut ego ipse inuitus regnauerim . Principatus enim Primoat non carni vel sanguini debetur, sed meritis Inutiliter re- meritis 1signat, qui Rex nascitur,&non meretur. Proculdubio pa- Ω -- rentum affectum exuit,qui paruulos suos importabili mo debetur. Ie superiecta extinguit. hoc enim scilicet taliter promouere indignos propinquos est ut ibi dicituo non promou re, sed suffocare eosdem. Alendi enim sunt primo virtutibus exercendi,&cuineis profecerint comprobadi, &inter probatos meliores aliis praeserendi. Prolidolor, si praemissa seruabatur in rectoribus & in administratoribus rei publicς, qui legis diuinae notitiam non habebant, Nonne est inestimabile dedecus, si moderni administratores rei- Insimupublicet , qui fide illuminati sunt,& alios illuminare & cor te dedecus rigere debet, in seipsis talia no obseruant. Verendu quippe est,si contrarium faciunt, quod & ipsi discernant, & in
sinu suo colligant causam suam. xvii. distinc.F. hinc etiam. XXI. di. nunc autem. quod in eis comprobatur illud quod dicitur Sapien. vi. c. A udite reges &intelligite: discite iu- Audite nodices fimum terrς,praebete aures,vOS qui continetiy mul--- e
tituduies, & placetis vobis in turbis nationu: quonia data teri terr/e1t a domino potestas vobis,& virtus ab altissimo, qui in- ως terrogabit opera vestra & cogitationes scrutabitur: quo- y mam cum essetis ministri illius regni, no recte iudicastis, neque custodistis legem iustitiae, neque secundum voluntate Dei ambulastis, horrede & cito apparebit vobis,quoniam iudicium durissimu in his qui praesunt, fiet. Exiguo
enim coceditur misericodia:potentes autem potenter to
mera patientur. In quibus conueniens Nicolaus Papa ad Lotharium Regem Franciae scribit deterius quippe in populis prelati delinquunt,ac per hoc ipsi grauius quam c teri puniuntur.tot enim mortibus digni sunt, quot ad subditos suos perditionis excpla transmittunt. xi. q.iii. pr ci-
25쪽
pue. certu est enim quod homo Christanus sicut Ioannes Chrisit Ionius ait 'fortiter caait in peccatu propter duas causai: aut propter magnitudinem peccati, aut propter altitudine dignitatis. xl. di . homo Christian . Obsecro itaque ut iuxta statuta Carthaginen .cocilii quarti . Non sum delectationi,nec suis morit, , sed his patrum dissinitionibus aquiescat. xxiii. distinctione. qui episcop in fine. Na,
quod hic eminet, plus merorib' afficitur u honorib' gaudeat. xiii. di .nerui. Et secudum eudc,tot unusquisq; portare onera cogit, quot in hoc mullo principatur, sicut in pa'storali ait. Quae pauca sufficiant ad probandii. ipsi supradictae potestates, stlicet ecclesiastica & terrena volint m uduCoismi - & gen' humanu salubriter gubernare, quὁd se & sua D re se diui - & dicta deberent diuinis & humanis legibus consoraris legib mare & se per imitationem eis subiicere:& exempla eorii aiat eri' quae agenda sunt, sequentibus & subditis demonstrare:&no vi presint, nec ut ipsi vel sui diuites efficiantur, rem publica gubernare. Aliter enim secundu dictum Leonis Pa- pq .si quaerunt que sua sunt, non quae Iesu Christi, facile a legibus & doctrinis supra positis disceditur: & dum dominari magis quod consulere subditis placet, honor inflat insuperbiam: & quod prouisum est aa cocordiam, tendit ad
noxam. xlv. di. licet nonnunquam. Veriim cum scribatur Prouer. xi. quod ibi salus, ubi multa consilia. & Innocent.
Papa scribit, quod facilius inuenitur illud quod a pluribus
seniorib'quaeritur. xx. dist. de quibus . extra de ossi c. delegati. prudentiam. in fine primi respon. ampliores homines manifesta veritas Πωβ ἰημς Ivltima &. C. de inge. manu. l. iii. Et exemptu habeamus ηυμ veteri testamento de Moyse, qui ad consilium I etro cognati sui. lxxii. seniores secum assumpsit: quia ultra vires ipsi Moisy erat,quod ipse solus populum iudicaret, Exo. xviii. e mandato domini. xii. apostolis. Ixxii. discipuli in ministerium sunt adlucti: quia messis multa erat,operarii
vero pauci. xxi .di .in nono. Matth. ix.& Io .iiii. c. Videre,
tur esse salubre consilium pro republica, & pro dictis administratoribus reipublicae, quod sic sub ratione ut prae-QuΤdove Et lex dicat quod p
26쪽
missum est,timitaretur potestas eorundem , quod absque certo consilio dominorum cardinalium dominus Papa,&rcges ac principes absque aliorum proborum consilio sicut hactenus in republica seruabatur non uterentur prerogatiua huiusmodi potestatis potissime aliquid concededo contra concilia & contra iura approbata communiter. φρηψε pq Et quod contra dicta concilia,& iura nihil possent de nota Vimrfamuo statuere vel condere nisi generali consilio conuocata si ς π o to. Cium illud quod omnes tangit,secundum iuris utriuiaque regulam, ab omnibus debeat communiter approbari. Vt enim Augustinus ait in libro de vera religione. c.l x. In istis teporalibus legibus quaqua de his homines iudicent cum eas instituut, tame cum fuerint institutae & firmatae, Ilialiareno licebit iudici de ipsis iudicare, sed secudu ipsas. iiii. di. no de Iesin istis,unde Leo Pap.scribiti illa q ad perpetua sunt ge- bussias
neraliter ordinata utilitatem, nulla commutatione vari- cundum ,entur, nec ad priuatum trahantur commodit,quae ad bO- leges decernum sunt commune praefixa. sed manentibus terminis quos constituerunt patres,nemo iniuste usurpet alienum:
sed intra snes proprios atque legitimos prout quisq; valuerit in latitudine se exerceat charitatis. xxv. q. i. q ad perpetua. Certu naq; est,m praesidentes spirituali & teporali potestati, sunt homines,& ideo laq homines de facili possunt labi. hinc dicebat Valetinian ' Imperator alloques si- nodia, Talem in potificiali constituite sede, cui & nos qui gubernamus imperium sincere nostra capita submittam', & eius monita du tanqua homines delinquina' necessa rio veluti curatis medicina suscipiam', sicut habet in histo. tripartita. lxiii. di. c. Valetinian'. Dedno autu Pa. cer- tu est sicut Symacus Pa .ait s nec ipse nec ecia Beat Pet.
sedis priuilegio licetiam acceperunt peccandi, ut patet o T. xl. dist. donos.&. c. si Papa. Quin imo sicut Alexader Pa. ait.) Quato familiariores esse debent saluatori tato magis impugnatur ab inimico generis humani, qui mille habet Iianico fallendi modos, & qui conatur a principio ruinae suae viai--D . talem ecclesi rescindere, charitate vulnerare, sanctorum maritasse operum dulcedine inuidiae felle inficere,& omnibus mota modos ba
di humanu genus euertere S pertubare, sicut Ioan. Pa. ξζt dextri-
27쪽
pluribus inicius, minor sit ad singula sensus. Vnde quanqsint dignitate caeteris altiores, Interdu euenit propter minimam praeoccupatione negotioru sicut Greg. in past tali ait quod non sunt in agedis & in iudiciis caeteris certiores. Propter quod prospiceretur no solum rei publice, sed eisdem,quod omnia cum consilio agerentur,iuxta dictum sapientis:& a iuris tramite nequaquam discederentne postmodum poeniterent.
Porro si praetendatur quod licitum est dispensare su
pra iura, Responderi potest, quod clim dispensatio Quid si sicut iuristae tradunt sit prouida iuris communis relaxadi se io tio,utilitate seu necessitate pensata per eum ad quem spectat, canonice facta: ut colligit. i. q. vii. I. nisi rigor discipli.& c. necessaria cum sequetibus cc. No est secundum Iuristas censenda dispensatio, sed dissipatio,si aliter fiat, ius vulneretur ex ea. xxiii. q. iiii. ipsa pietas. circa finem .unde non est ad dictam dispensationem absque deliberatione prouida procedendia, extra de trafact. c. fi. dominus enim
de iust.& iure. l. i. ius .ii. quae. vii. I. fuerunt. contra quod
quidem bonum & aequum absque magna necessitate vel utilitate dispensari non debet, cum illud quod iure agitur iuste agatur. Et bene sicut Augustinus ad Macedonita ait xiiii. q.iiii. quid dicam. ius dictu est. Igitur dictae dispelationes ex causis debitis & necessariis, non ex volutate nec acquisitis fieri debet, cum de decoloratione status ecclesiae agatur. i. q. vii.& si illa &. c. tali coniugio .extr. de electione.innotuit. f. multa.&.f. sina.Vnde si dispensant ex cau-
sis indebitis, peccat; nec sorte illi cum quibus dispensatur,
28쪽
iuuantur sed potius grauantur,prout no. extra de voto S Dis sativo. re. non est.&de statu mona. cum ad monasterium insi- Mane.& cocordata xxv. q. t .sunt quidam . extra de restitutio. tur, sed spoli. literas. xcv . di. olim. xvi. di. sicut &. c. sequen. extra prauatur. de renuntia. post transationem, Respon. i.&. c. nisi .extra de bigamis. c. iii. xiiii. di. sicut. xxvi. di. deinde de celebra. missa. cum Marthar. xiii. di.c. i. de trafactio. c. s.de tempo. ordi. c.fi.de excesprila. extiteris. de homicidio. c. i. s .di. miror.&. c. clericum. i. q. i. statuimus.&. c. si quis a Symoniacis. i. q. iiii. requiritis.i. q. vii. qui in qualibet.& ca. conuenientibus. ad finem.& c. saluberrimum. in s. de conse. di. iiii. qui bis.&c. confirmandum. Vnde prudenter aget
Do. Pap. si in dispelationib' & aliis seruet consilium Leonis Paps in prealle. c.sicut. Dicit enim quod sicut quaedam sint quς nulla possunt ratione conuelli,ita multa sunt quet
aut pro necessitate temporu, aut pro consideratione aetatum oporteat temperari,illa consideratione semper seruata, ut in his quae vel dubia fuerut aut obscura, id nou erim sequendum,quod nec praeceptis euangelicis contrarium, nec decretis sanctorum patru inueniatur aduersum. Penset itaque eiusdem Do. Papae sanctitas,si ex dispensationibus qui passim iuxta stilum Romanae curiae fiunt, rumpitur nemus. so. di presbyteros. xxxiiii. q.ii. in lectu. xv q. a. si quis Infames. xxui. q. v. ex municatorii. Et si esset sibi& uniuersali ecclesiae de prelibato a remedio iuris coueniens, acquiesceret traditionibus,& cessaret a dictis dispensa 6tionibus, indulgentiis &concessionibus, priuilegiis & ex - emptionibus, quς sunt cotra bonun commune quod pri q*- 'ferendum est priuato.vii. q. i.scias. viii. q. i.in scripturis. Et qui ad priuatum videntur trahi comodum,abstinendum. xxv. questi. i. c. iii. Nam sicut scribit Hieronim . ad Rusticum Narbonen. episcopu . Ex quo in ecclesiis sicut in Romano imperio creuit auarita, periit lex de facerdotibus,& visio de propheta. xciti. di. diaconi sunt. de Crasso legitur quod aurum sitiuit,& aurum bibit. i. q. t. s. ex his verbis: i. Hunc punctum ample discussit, his diebus,in suo tractatu dispensationum Probus.
29쪽
Variarur humana statuta ex causa.
De excmptionibus. DE exemptionibus autem, ex qua causa cocesse fuerint, & continuo concedantur: & quis fructus m dernis temporibus subsequatur ex eis, haberet Do. nostri Papae sanctitas prouidere. Magna nanque authoritas istam Dei ecclesia est habenda: & si nonnulli ex praedecessoribus de maioribus nostris fecerunt aliqua quae illoru temPore potuerunt esse sine culpa,& postea vertuturin errorem de superstitionem, ut sine tarditate aliqua,& cum magna authoritate aposteris destruatur. lxiii. dist. s. verum. Vnde Ezechias dissipauit excelsa, de contriuit statuas, de succidit lucos, fregitq; serpete aeneu,a Moyse iussu Dei factum, ne serpentina morte populus interiret. Et laudatur dictus Ezechias destruxiste quod tendebat ad perniciem, quod iubente Deo secerat ille. Num. xxi. 4. Regum xviii. c. Non enim debet irreprehesibile iudicari,si secundum varietatem temporum, statuta quandoque variantur humana, praesertim cam urget necessitas, vel euidens utilitas id exposcit. Cum ipse Deus ex his quς in veteri testamento statuerat, nonnulla mutauerit in nouo. sicut habe tur ex concilio generali, extr. de consang.& assini. no debet. xxix. dist. c. i.&ai. iiii. dist. erit. xxxii. q. iiii. quis ignoret.& c. obiiciuntur. xxiii. q. vii. occidit. extr. de transac. c.
f. de sent.ex m. super eo. Ex quib' insertur,quod si maius damnum & maius inconueniens subsequatur ex dictis dispensationibus & dictis exemptionibus, quam utilitas,2 haberent per eiusdem summi pontificis prouidentiam reuocari,quod facile ostendi potest iuribus de rationibus supradictis. Quod autem ad ficiendum dictam reuocatione excptionu, Do. Pa. de facili debeat esse inclinatus,possunt& debent eu mouere non solum predicta, sed etiam multa alia. primu est generalis ordinatio uniuersalis ecclesielcedes ex Deo ab apostolis,sanctis patrib', generalibus conciliis de Roma. potiscibus coprobata dc obseruata: secuduquam eis religio Christiana, de generaliter omnia mona-
30쪽
stetia &loca religiosa, Abbates, Abbatissae,monachi, moniales, & omnes alii religiosi & personae ecclesiasticae immediate subsunt gubernationi & curae episcoporum in ciuitatibus & dioecesibus eoru dem tanqua superiorum 1uorum, apostolorumque successorum & potestare habaa umeunde cum do. Papa tantam & talem obseruationem imit ri non debeat, nec forte valeat, ergo nec generales exemptiones, priuilegia,libertates, & immunitates derogatiuas& praeiudicativas honori, potestati, statui, ordinationi,& ordini dictorum episcoporum & ordinariora, contra prae dictam generale ordinationem sic passim cocedere nodebet, nec etiam forsitan valet: prout & insta scriptis iuribus comprobatur. Quod autem generalis ordinatio ecclesiae procedat a Deo,& attendeda sitabatur authoritate Grego .lxxxix. dist. adhoc.&xvi. q.i. ad hoc. Nam ut ibide dicitur, Ad hoc dispensationis prouisio grad' diuersos & ordines disposuit esse distinctos, ut dum reuerentia minores potentibus exhiberent, & potetiores minoribus dilectionem impenderent,vera concordia fieret. Et ex diuersitate connexio,& recte officiorum gereretur administratio sin sulorum. Neq; enim uniuersitas alia poterat ratione sub- 11stere,nisi huiusmodi magnus eam differentiae ordo conseruaret. Quia vero queque creatura in una eademq; qualitate gubernari vel viuere non potest, cactestium militiam exemplar nos instruit: quia dum sunt angeli,sunt archangeli,& liquet quia nossit squales,sed in potestate &ordine differunt alter ab altero. In quo quide c. iicit glo. lxxxix.
dist quod dicta pr latio durabit usq; in diem iudicii,quod
probat authoritate apostoli dicentis, I. Corint. xv. Du mu-dus iste durabit, homines pr sunt hominib', d mones demonibus, angeli angelis. Cum autem Deus erit omnia in omnibus,cessabit dicta prietatio, non tamen ordo vel maiori tas, de poe. dist. iiii .in domo. Et dicta diuersitas ordinuecclesiasticorum praelationis est propter concordiam humani generis instituta,sicut Leo Papa ait, xlv. dist. licet.ii. Et ne scisma fieret in ecclesia Dei, sicut probat Hieron. ad Euandrum episcopum,xcisi.dist. legimur. &adem probat ad Neopotianum scribens, xcv. dist. Esto subiectus ponti-