장음표시 사용
151쪽
Morbus autem letalis est, & omnino pauci evadunt. Mors vel ex suffocatione vel ex febre limul contingit,
altero, tertio vel longissime septimo die i ).
1 Aquosam hanc luem apud mallenses in febris popularis
modum saeviisse, multosque intra biduum aut triduum tru cidasse , Meadius memorat l. c.
g. I 87. Angiua artkritica, paucis cognita, licet non Bdmodum rara, ea mihi dicitur, quae a materia arthritica vel sponte ad fauces delata, vel inconsiderate repressa inducitur. In ea fauces prorsus non tument, sed vehementer ardent, & sub deglutitione praeserti m , ac loquela, dolore punctorio assiciuntur, non secta S, a Gsi innumeris a ciculis dispungerentur. Muciis viscidus e faucibus extruditur. Dolor aliquot dies persistit, posteaque, apparente exiguo tumore in faucibus & adcer Vicem, eVanescit, glandulis faucium spissiorem humorem adhuc copiose eructantibu S.
Ad citratisnem anginae progredior, quae secundum diversa ejus genera, hactenus recensita, adornari debet. I. In angina vera sanguis mittendus est , etiam repetitis vicibus, etsi non abundat, si fieri potest e venis, quae sub lingua sunt, aut ex jugulari, certe brachiali Vena. Cucurbitula quoque recte sub mento & ad cer-Vicem admovetur , deinde in graviore casu capiti ante raso ad aurem utraque ex parte apponitur; ut id, quod
Secundum est alvum ducere potione ex seri lactis unciis decem , mannae electae sesqui uncia, & tartari tartari sati drachmis duabus parata.
152쪽
Tum commodum est, origanum, sature iam, men-tham, nitrum cum mulsa decoquere, eoque frequenter gargarizare ; vel ad id mixturam ex aquae rosarum unciis sex, oxymelitis duabus, & aluminis crudi drachma una adhibere.
Opus est simul so mentis humidis, aut saltem linimentis collo circumdatis. Ergo admovere cataplasma oportet ex farina aut seminis scenti graeci pulvere ex V in O& oleo lini coctis, saltem salem cum saccellis calidis imponere. Ex lini mentis vero efficaci stimum est, quod ex pulpae cassae uncia una, olei amygdalarum dulcium uncia dimidia, elaterii drachmis duabus , & spiritus salis ammoniaci tantundem componitur. Praeterea aqua ex furfuris decocta potui exhibeatur ;pro medicamento vero mixtura antiphlogistica , qualis f. qa. e posita est. Si per haec intra tres dies parum proficitur, ultimum est , vomitorium dare, quod si ita cato paene aegro aeris vias quam celerrime aperit, & magnam vim pituitae durioris ex faucibus extrudit, siepeque etiam abscessum formatum rumpit aut rupturam ejus accelerat. Injectiones per syringam prorsuS repudiana VS, qUoniam per ejusmodi stimulum inflammatio exasperatur. Satius est , si non possit aeger medicamentis ad gargarizandum uti, iisdem os crebro colluere.
Repertis suppurationis signis, haec facit itanda est gar garismatibus ex emollientibus frequenter in ore detentis& cataplasmatibus ex iisdem cum lacte paratis & collo quam calidissime circumpositis. Sin tonsillae a puris copia nimium distendantur , ut metus sit, ne et respiratio & deglutitio interrumpatur ,
tumor scalpello ancipiti in diversis locis incidi debet,
153쪽
loque restituitur, aegerque a leti sera sustocatione vin dicatur. Quibus peractis, naturae sanatio abscessus permitti potest. Satisque est, potionem ex furfuribus aliquandiu continuare, donec homo nihil amplius morbosi humoris exspuat, & alvum leniente medicamento iterum ducere ad humores versus in seriores partes re
2. In angina gangraeusa statim ab initio , ubi inflammatio nondum in gangraenam abiit, gargarismata repercutientia ex decocto hordei, aceto, & pauxillo aluminis frequentanda sunt. Sin autem gargarismata adhiberi non possint, saltem injectiones ex his fieri debent. Quandocunque vero escharae apparent, detergentibus & anti septicis gargarizandum est vel in injectione ii tendum ; cujusmodi est decoctum rudicis Serpentariae Virginianae aut corticis Peruviani, admixto Oxymelite& pauxillo aluminis. Si densiores crustae appareant, &nigrescant, decocto unguentum aegyptiacum admisceri oportet; aut melli rosarum ad sextam partem addi, &penicillo frequenter illini. Uapores ceterum eX aceto , origano , myrrha &melle per totum morbum usurpari pollunt. Et emeticum ab initio dari utile est: deinde vero cortex Ρeru Uianus, radix Serpentariae , pulvis contrayervae compositus sedulo exhiberi; & collo atque scapulis emplastrum vesicatorium superimponi debet. Ceterum alvi profluvium nimium coercendum est Dia scordio vel alio remedio accommodato. Vires modico vini usu erigendae sunt;
A deglutitione salivae aegri sibi cavere debent; &-Rt quam quidquam deglutiant, os diligentinime eluere.
154쪽
Quid de venae sectione, cucurbitulis, scarificatio itu gangraenosarum faucium , & purgantium usu in hoo
morbo statuam , experientia propria destitutus nun plane nescio, quum ab aliis haec auxilia laudari, ab aliis contra culpari legam.
R. Anginae frangulatoriae, si praevideri possit, depletionibus omnis generis occurri debet, sanguinis scilicet detractionibus . ex jugulari inprimis Vena , aueranina, purgationibus . clysteribus, e inplastris vesicatoriis ad collum & cervicem admotis, cucurbitulis Utrinque ad aurem , capillo raso, adfixis , & colliationibus ex decocto ficuum, fabarum, aliorumve mollientium medicamentorum. Neque hi ec cuncta , prauente faucium strangulatione , cunctanter administranda sunt. 4. Eademque auxilia in angina aquosa cum celeritate rapienda sunt ; sin autem per haec intra duos vel tres dies parum proficitur, ultimum est, incidere satis altis plagis in palato circa Uvam ; ut per ea vulnera morbus erumpat. Quibus sit non fuerit aeger adiutus, scire licet, a malo victum esse. Interim febris causa ter , quaterve de die pulvis contrayerve compositus cum pari portioni nitri purissimi assumendus est. s. Denique in angina arthritica, omnium quidem tutissima , minimeque pestifera, cantharides in cervicem conjiciendae sunt ; & linctus ex mellis rosarum uia ciis duabus, syrta piri bium uncia, nitri tabulati drachma frequenter deligendus est ; intusque simul mixtura simplex exhibenda. g. I 89. Memoranda nunc venit angina spuria, quam quidam etiam aqi Uam & catarrhalem vocant, Hipp0crates
vero Tonsillas & Uoam strictim appellavit I . Humor
155쪽
ANGINA.serosus copiose in his partibus vel in palato stagnat,
easque in tumore eX tollit e X rubro albicantem, in fauia cibus conspicuum , quo respiratio atque deglutitio satis difficilis ac dolorifica redditur, at longe mitior febris, quam in angina vera f. I 8J. praeito est, vel nulla plane movetur; neque tanto periculo angina ista procedit, ut mortem ex suffocatione timere possis. Expressus humor ex affectis locis in densam pituitam cogitur, quae mole increscendo omne sere spatium in faucibuS replet, Operosissimamque deglutitionem reddit. In Uua speciatim curgulio pituita repletus, vel sanguine, pendulus & rubicundus evadit, & successu temporis ab hoc nigrescit. Interdum extrema ejUS pars tantum a suiluso sero intumescit& pellucida redditur, respirationemque intercipit. Maxillae utraque eX parte nonnunquam si in ut inflammatione tentantur. Si Tonsilla oriantur, sub maxillis ex utraque parte tumor fit, ad contactum foris durus ; & totus curgulio simul aliquando inflammatione vexatur. Tumor tonsillarum plerumque in suppurationem abit, Vel in uno loco vel in duobus. Discussio cum profluvio sanguinis e naribus, di arrhoea, sudoribus & urina critica die temtio , quinto , Vel septimo contingit. Raro scirrhus relinquitur a P.
Interdum inflammatio in palato consistit, quod i tumescit & suppurat.
1) L. II. de morb. p. 4 4. 463. et Elier. l. c. P. ITI. g. I9O. Autumnali ac vernali tempore haec angina potissimum hominem ex suppressa transpiratione comprehen-
156쪽
dit. Quemque semel dimisit, rursus stilo sere tempore
Morbus vero in se salubris est hominibus, quum ab
aliis gravioribus malis eosdem praemuniat. QuocircR periculum metuendum est, ii natura ab hac congestione recedit; nisi forte vicem ejus di arrhoea in posterum sui in uerit. f. Ι9 I. Et haec angina celerem tumoris dis spationem dela-derat; que tum collutoriis & gargarismatibus, qualia ad anginam veram supra praescripta f. I 88. n. I. ;tum purgantibus ex manna, senna, rheo, cum sale medio maritatis, ' per aliquot dies continuatis; tum denique cataplasmatibus g. I 88. n. I. & apogematibus diu reticis ac diaphoreticis, ex radice bardanae, cichorei, pare iraebrah pe, ligno sanas ras, cassia lignea peragitur.
Sin autem pituita nimis fauces repleat, & vix ore, quod nec aperiri satis potest , aeger spiritum trahere, neque quidquam fere deglutire queat, expeditissimani opem iterum hic vomitorium liquidum pollicetur. Quod si obstruens humor in tonsillis vel palato in pus
convertatur, quod tum contactu, tum augmento doloris & majoris tumoris incremento ac Vesiculae quasi cujusdam elevatione cognoscitur, scalpello ancipiti incidere oportet, nili mature per se rumpatur. Quo facto, intra paucas horas morbus tollitur.
Vesicantia ad nucham peculiaruna usum hic non praestant. Neque injectiones ob causas supra allatas 3. I 88. I. γ hic commendandae sunt. Uvula nimium relaxata & linguae incumbens polline Piperis
157쪽
piperis recte inspergitur ), aut admotis adstringen
tibus in gargarismate elevatur. 3. I 87. n. I. Ubi vero haec nihil efficiant, extrema pars sol ei pe facile praeciditur; ex quo nullum damnum metuendum a). Popularis cura per suspensionem corporis, elevato capite aegri, periculi plena est G)
Anginae nothae genus quoddam peculiare constituit glandularum salivalium, inprimisque parotidum &glandularum maxillarium tumor , infantibus familiaris: Galli Oreillans & Otirles vocant: quo non solum deglutitio, sed etiam ipsa oris apertio impeditur, propterea quod sine doloris sensu neutra perficitur. Is in- farctus fugax est, & nullam febrem movet, omniquupericulo Vacat; nec medicamentis, nisi diluentibus sudoriferis, adjuncta congrua victus & regiminis ratione, ad celeriorem impetrandam resolutionem, indiget. Aliquando tamen, sed raro, contingit, ut parotis ad suppurationem vergat, quam commodis auXiliis juvare expedit; cum eo Ut mature deinceps puS evacuetur,
eoque prospiciatur, ne viam sibi ad pectus faciat. Sciendum praeterea est, se philiticos tu scrofulosos ad quandam anginam spuriam esse pronos; quae, tametsi eandem fere faciem quam catarrhalis prae te fert, ab ea
tamen multum distat. Alia iterum angina notha variolas, morbillos, &malignus quasdam febres comitatur. Alia rursus ab hydrargyro si eviditur. Quarum omnium catlita ex un-tecedentibus dignoscuntur.
158쪽
Transeo ad thoracis atque lateris inflammationem, quarum illa in pulmonibus, haec in pleura aut interco- stabilis musculis exsistit, & cum synocho silve simplici, sive putrida conjuncta est, adeoque acutum Valde morbum, sὰpeque popularem constituit. Utraque inflammatio saepe simul praesto est, & labe sua quandoque cor, peri cardium , diaphragma &mediastinuin simul inficit; Pleur0pneumoniam Vocant. Utraque etiam eadem fere symptomata inducit, praeterquam quod in pleuriti de tussis arida sit, y dolor plerumque punctorius & acutus; in peripneumonia vero tussis ii mida & dolor magis obtusus sentiatur. Utraque deni 'que ex iisdem caussis nascitur, eodemque modo judicatur. Quapropter commodum est, de his morbis uno simul loco disserere. . I9ῖ. b. Incipit Peripneumonia ab horrore, & mox in aestum non mediocrem erumpit, quem crebra tussis, tertio quartoque die nonnihil sanguinolenta, cum respiratione molesta, dolore in thorace vel latere constante aut interrupto, & sub tussi ingravescente, pulsuque duro ac frequenti, interdumque in aequali comitantur. Dolor
modo alterutrum latus, modo utrumque occupat; &vel prima jam morbi hora adest, quod scaepissime fit, vel
etiam febrem praecedit, Vel altero demum, aut tertio quartove die accedit. Idem interdum & scapulas &claviculam occupat; interdumque, licet raro, CX uno la
tere in alterum transit, priori vel relicto vel illud adhue occupans. De cubitus aegri in latus saltem uti detum fie xi potest; rarissime in sanum, Sanguis e vena missus
159쪽
plerumque crusta lardosa Obtectus est. Inflammatio aut discutitur, aut in pu S, aut in scirrhum mutatur. Pulmo facile pleurae in .hoc morbo agglutinatur. Pleuritis quidem in humidam ct siccant vulgo dividitur ; sed hoc discrimen saltem de Perii neumonia valet. Vera enim, & sola pleuritis semper sicca est ; humida autem, quam vocant, Vel est simplex per j pneumonia i , vel cum hac complicata. Et si quid pleuritici Veri exspuunt, perpaucum illud eit, & album ac spumosum , quod morbum non solvit, & a stimulo duntaxat dolorum, tuisim excitantium , proficiscitur. In peripneumonia humida sputurn satis copiosum per tulsim rejicitur; in sicca vero conatus eX screandi saltem cum molestissima tulit urget, & vel nihil prorsus
sputorum vel parum duntaxat effertur. Atque haec sicca peripneumonia multo, quam humida, periculosior est, letumque tantum non semper intra treS, quatuor, vel quinque dies asteri a ; siquidem omnia symptomata, respiratio inprimis, atque anxietas, gravissime Urgent aegrumque cito susto cant; nasi forte notabilis
haemoptysis superveniat ῖ . Quamquam sunt, qui pleuram per se insana mari
negant, eamque saltem ex consensu ab inflammato pulia mone assici contendunt; contrarium tamen tueri tum propriae aliquot observationes , tum aliorum me ju
Utcunque certae notae pleuritidis I peripneumoniae existant, ceu ex superioribus constat; incerta turnen Pleuropneumoniae signa esse, sciendum est, quam nota nisi ex cadaverum inspectione cognoscimus. o Hinc in pleuriti de pleurumque pulmones laborare solos,
reete cognoverunt Platerus Prax. Lib. II. & mmma ΠΩ
160쪽
cadaverum autem hoc probant Dubertus Tr. de Mect. thorac. c. VII. Itil. Cas. Claudinnus respons. XV. Vicia itis L. de tim. aegrot. ' s. c. X l. Bonctus in Seyuhmet. L. II. Se n. lli. obf. IV. XX Halleius in istisc. Diathol. Obs. Xlli. Ellarus obf. de cogno s. X curianes. motb. P. 8O. alitque. a) Accuratissime haec letifera peris neumonia ab Hiero describitur l. c. p. I94. seq. Et tristillima e X empla aliquot colligit lil. Halleius L c. obs. XIV. Cl. LVent diss. Observat. de Pleuiit. M peroneum. cada v. io & II. Ill. Stoicida GnH. IHed. Il. p. 273. Sanguis in cellulosam fabricam pulmonis effunditur, viscusque alioquin natatile, in aquam projectum sublidet. Alias putridus & spha celatus pulmo
S. I9ψ.Judicatio horum inflammatoriorum morboriam pl2rumque fit septimo, nono , Undecimo , decimo quarto , aut vigesimo primo die; in quibus proinde etiam mors expectanda ; quam tamen ' citius aliquando contingere
supra scriptum est, g. I9J. b. quaeque strepitu multo in pectore, respiratione gemebunda, suppressio sputo , vultu de misso; oculis aurigine suffusis & caligine obductis, urina tenui copiosa, pulsu parvo, celeri ac molli,& subitanea doloris cellatione significatur. Judicant autem maxime sputa liberalia sit hctava, sal
res solutiones faciunt; & sudores calidi, universales, cum urina hypostatica; interdumque et tum alvi pros L vium atque haemorrhagia narium : quae duo primis quandoque diebus jam accedunt. .