장음표시 사용
161쪽
si ii autem dolores inde solvantur, & respiratio liberi befiat, bona sunt. Sputa, finito morbo, per plureS dies adhuc cum facilitate extunduntur, & molestus aliquis dorsi dolor
Quidam peripi eumonici non sputa ejiciunt, sed materiam albam, densam, ramosam , Vel ut arteriae ramo'. Morbus tum plerumque letiferus est. Racillime sanguinis nigri tunica alba inclusi portio rejicitur I . Haemorrhagia narium & haemorrhoidum fluxus intra primum & quintum diem salutaris est. Circa quintum aut septimum diem nonnullis pullulae magnae, urentes, quarum aliqUae acerrimum ichorem fundunt, in pectore , scapulis & cervice erumpunt: quod semper fere salutare est. Abscessus purulenti nonnunquam per metastasin sub axillis & alibi salutariter plerumque oriuntur, R interdum sine omni praegressa illinc inflammatione Rarum est, pus criticum ex aure fluere. Ubi vero hoc fit, immanis ot algia aegrum antea torquet. Rarum etiam est, per Urinam, alvum , aut Uterum materiam purulentam critice eXcerni ; ut quidam docti viri ejusmodi observationes adeo pro fallacibus ac incertis habeant. Raro etiam febris intermittens, sublato morbo acuto, succedit. Bonum exitum ubique fere sperare licet, ubi dolor hactenus fixus , die incerto, se magis diis pat & in cla-Vjculis, scapulis aut dorso subito ac vehementius perci-
162쪽
pitur. Perindeque etiam dolor in brachiis obortus salutaris est et . Et surditas repente oboriens bonum praes gium e hibet ; sique alvi profluvio supervenit, aliud fallit Melius est, sputa nulla esse in peripneumonia , quam suppressa. Ab his enim suppuratio, aut gangraena metuenda est. Letiferus status est, si toto corpore nerVorum resoliationem aegrotus sentit, & sine sensu frigidus jacet. Is secundo aut tertio die plerumque moritur. Ex sanguinis e vena missi conditione nulla vera nota, neque saltilis, neque mortis, sumi potest. aeger, si moleste respirat finito morbo , in recidivam facile delabitur ; quam vero aliae quoque caussee produ
tim ab initio insignis virium prostratio & anxietas adest, sacies a naturali statu recedit, sputa rejici Untur prava iparum aut nihil plerumque levantia, cuti S arida est, lingua sicca, subfusca & filia , mens alienata , iusticula per potiau, alvi profluvium veXat, e anthemata miliaria aut pete chiae inter copiosos sudores ac praegredo horrore accedunt, spasmique in naribus, labiis, brachiis, cum
sudore inaequali frigidiusculo, & pulsu debili ac inter mittente subnascuntur. Alvi fit XUS, paput aeque miliares morbum judicant. Fausti ominis etiam plerumque ust
163쪽
ulcusculorum in labiis eruptio. Parilis malignitas subest. si letargus cum peripia eum Onia conjunctus est ab. Et his quidem aegri S exigua vitae spes superest.
t) peripneumoniae malignae descriptionem vid. apud Lomisamum P. T. I. p. 332. P. II. p. ITO ab Vid. Hippocrat. L. III. de morb. P. 82. 488.
g. I96. Frequentissime inflammatio thoracis &. lateris in hos saevit, qui aestuante corpore frigidum potum avidissime ingurgitant, aut frigida tempestate perspirationis succelsum turbant, plurimumque aeris frigidi inspirando inter anhelitus hauriunt. Potus multus spirituosus , juxta atque durus ac impurus victus altera caula frequentissima est. Inter rariores polypos a corpora in pulmonum vasis haerentia, & ossescentia arteriarum inter costalium referri
Praeterea febribus exanthematicis malignis ea su pervenit aliquando, nec non a repressa scabie, ab alvi fluxu suppresso, & in tussi epide mica generatur. Ceterum violentia externa pleuritidem producere potest. Denique ignorare non oportet, utramque inflammationem mares plus in se stare , quam feminas, juvene suque plus , quam senes aut pueros ; & qui semel hanc vel illam inflammationem passi sunt, eidem facile pluries
subjici. Non aeque verum et se videtur, ructantes acidum haud facile pleuriticos fieri; neque perpetuum , dexterum latus pleurit in frequentius occupare, ac sini-itrum , tumque benigniorem esse. Ad haec non alienum est, hoc loco adnotare, quod affectus verminosi & dolores colici & ingluvies non m-
164쪽
tiam pleuritin mentiantur ; Atque etiam lienis inflammatio interdum pro pleurati de imponat. g. I97. Curationem sanguinis missio larga, cathartica antiphlogistica, pilisana, nitrum & paucissima alia feliciter absolvunt. Contra vero pretiosa& speciosis titulis splendida remedia ab ignorantibus medicis iactata, ut sanguis hilli, dentes apri, mandibulae lucti piscis, semen cardui mariae, & ex his compositi pulveres pleuritici
incalsum adhibentur. Vid. Ill. Dan. Wilh. Ttillari Commentat. de Pleuritide, esus
g. I98. Venae sectio, quae tam contra inflammationem, qUam ad faciliorem sputorum rejeetionem valet, optime in latere adfect i ), ct qualicunque die, quo saeva vis morbi urget, administratur. Raro una sume it, sed altera, vel tertia requiritur. L ltra Vero non temere procedendum, neque indicatio ex conspicua lardosa crusta in sanguine sormanda est , utpote quae tuto remanere potest sine ullo vitae periculo, quaeque adeo non causa morbi, sed potius ejus & nimis repetitae venae sectionis effectus est. Interim vero dissimulandum non est, quod venae sectio etiam omitti possit , inprimis ubi febris non vehemens est; neque repeti debeat, quando cruor prima vice eduistus nimis attenuatus deprehenditur, aut offam mollem, gelatinosam , viridem, cum pellicula tenui coortilescente ostendit, aegerve inde debilitatus fuerit.
Nec pleuritis aut peripneumonia maligna sanguinis millionem facile sustinet.
165쪽
Cathartica antiphlogisti ea statim in principio, non ininus ac in progressu morbi exhibita, tantum abest, ut obsint. ut potius summe proficua sint, & curationem
egregie facilitent. In maligno statu g. I96. ) pariter
summe necessaria sunt, nec unquam omitti debent. Nec vero utilitate destituta sunt , neutiquam Vero tutiora& praestantiora catharticis, en emata tepida, singulis audat ternis diebus, sub vesperam inprimis, injicienda. Ad aestum temperandum non minus, quam ad spis sam pituitam reso vendam, respirationem allevandam, pectorisque expurgationem sentim promovendam, miX- tura ex aqua storum rosarum, sambuci, singularum unciis tribus, nitri depurati drachmis tribus, salis ammoniaci depurati drachma una, & Oxymellis unciis dua-hUS, per totum morbum usurpanda egregie prodest, si per biliorium duo cochlearia plena assumantur.
Ρtissanarum formulae alibi jam expositae fuerunt
Expectorationem Vero, praeter mixturam paulo ante
praescriptam, juvat infusum calidum ex veronica, hys sopo, floribus iambuci, papaveris eratici, & ficu-htis. Ubi vero illud haud suffecerit ob nimiam pituitae
tenacitatem, tum iterum ad catharticum, mannatum
inprimis, & ad usum essentiae galbani cum spiritu frumenti paratae, sic, ut unciae dimidiae galbani impurioris superast undantur spiritus dicti unciae octo, procedendum est, cujus cochlear plenum quovis biliorio exhibendum. Idque remedium eae resolventibus potentissimum esse, atque simul omnino tutum, experientia me docuit. Sin autem sputa aut pus nimis copiose erumpant, & metum suiliscationis faciant, emetica medicina &infusum mannatum ea optime moderantur.
166쪽
Ad dolorem pleuriticum leniendum lini mentum consert ex unguenti altheae, olei hyoscia mi , singulorum uncia dimidia, Camphorae drachma dimidia , quod
frequenter lateri inungendum; itemque essentia galbanicum linteis lateri applicata. Nisi vero per haec remedia neque dolor, neque la-horiosa respiratio leniatur, vesicatorium magnum lateri imponendum est, aut cucurbitulae, incisa cute , infligendae.
Finito morbo homo purgandus est clementiore pharmaco, sit sputa perseverent, & sapor pravus in ore, appetentiae defectus, & capitis gravitas relinquantur. i Vid. Petr. Bri Potus de inci lane venae in Phtiritide. Basil. Is 29, 8. Kenat. sAreati demi iston angi inis in Pleuritide. Parit. I 622. 8. recus. Hal. hlagd. 17 2. Dav. IVmacheri genuinia ratio , cur pleiaritide et era)ὰviente venaefectio Q. fecti lateris, alias derivatoria dicia, praeoptandast. Lugd.
In pleuriti de verminosa, flatuosa, & ingluviosa, cuius supra mentio injecta g. I96. , quaeque nomine
tantum est pleuritis, non Vero re, quia febre acuta sputisque caret, nec regulares cris eS Observat, neque sanguinis missione opus est, neque methodo medendi refrigeratoria, sed carminati Vis & alvum ducentibus, interdumque etiam vomitione, si nempe a nimia ingluvie , atque hinc ventriculo intestinorumque tubo saburra, flatibus, spasmisque onerato ac distento ortum duxerit.
167쪽
De emnemate a pulmonis Vel pleurpe inflammatione relicto specialia quaedam adhuc monenda sunt. Nascitur illud vel intra pulmone S, L micam tum proprie appellant, vel intra pleuram, aut mediastinum. Ne Utrum ego quidem temere ab omissa vel serius facta Venaesectione , aut a malis medicamentis derivare velim , sed ab inquilinis prorsus causis, quum & vitatis
illis medendi erroribus oriri subinde consueverit, neo suppuratio partium in eam malarum a medico semper impediri queat. Multoque probabilius est, ab ab usu venae sectionis suppurationem interdum produci, quam a parvo vel nullo ejus usu. Empyema autem futurum esse intelligitur, si circa criticos dies nulla luculenta morbi solutio fit, si dolores neque ad exspuitionem , neque ad eductionem sanguinis, neque ad alia remedia desinunt, si symptomata continuant & aeger nihil plane exspuit, si subinde inhorrescit, si febris, cum notabili tamen remissione , perdurat, si in dolente loco obscurus dolor percipitur, si tussicula quaedam adhuc vexat, & nihil emolitur, sique in ore purulentus vel alius pravus sapor, cubatlO-que in affectum latus jucundior est, vel in neutrum fieri potest propter tussis & oppressionis incrementum , sed erecta cervice Ohiri debet, & corpus denique con
Formato pure latus pleuriticum se aliquantum attollit, inde valde distentum a). Ρ usque interdum, quod ipse vidi, intra paucos dies . una ct m ple UrB omnes musculos intercostales & perios eum costarum colliquando consumit putri dissimum. Idem in sacco pleurae 1nterdum inclusum est. Empyema pulmonum intra decimum quartum diem
R se agesimum plerumque rumpitur 3 P. Pusque V l
168쪽
& sensim per sputa educitur, vel uno impetu erumpit, aegrumque vel levat, vel suffocat, aut, si abscessus insuperficie pulmonis haeret , is in cavum pectori S a Tt plura ejus effunditur, vel denique suffocando sine
Ulla praegressa rejectione necat. Interdum etiam PUS varios sacculos in pulmonibus format, qυae proprie v0micae appellandae, ibidemque condensatur, aUt eX- siccatur adeo, induraturque, ut deinceps lapillorum forma rejiciatur. Malum ulcus inde plerumque exsurgit, pulmonem excedens atque lentam contabescentiam efficiens. Condensatum pus in vomicis pluribus languidos, ast limaticos ac tussiculos S aegroS plerumque reddit. In empyemate thoracis natura interdum salutarem medelam praestat, & pu S tam per alVum, quam per urinae vias eliminat. Quod artificium vero nobis imitari non licet, qui para cente si cogimur humorem et horace evocare; id quod vero non semper prospera fieri, sciendum est.
Pulmonis vomica variis adminiculis ad rupturam deducenda est, posteaque repurganda. Quod Vero quomodo fieri debeat, luculentius exponam, quum ad descriptionem Tabi S per Venero.
1) Conserri hic merentur egregia Hippocratis dicta de futuri empyematis signis in Coac. praenot. 389. 39ψ. 4O . qa I.
Denique restat, ut de scirrho pulmonis, ex ipsius inflammatione orto, specialiter quaedam praecipiam. Is non nisii ab imperfecta morbi judicatione oritur ; sus picionemque ejus inprimis facit impedimentum quod dam in respiratione relictum, cum gravativo sensu in
aliquo pectoris loco, & tussicula sicca post pastum R
169쪽
sb exercitio. Malum non est letiferum , sed priorem
morbum facile re Vocat. De curatione ejuS commodiore loco disseretur.
Minus cognita antiquis quam recentioribus medicis ventriculi inflammatio, quam Gastrit in vocant, aquam plurimis causis, vehementiore corporis & animi Commotione, Vomitorioque post hanc assumto, sudantis corporis subita refrigeratione, potu gelido & h0raeis fructibus artificiali glacie induratis, in aestuans corpus abunde ingestis, nimia item ventriculi repletione a cibo crudo & dissicilioris digestionis, porro febre pestilentiali, exanthematibus & podagra regressis , venenis causticis , violentioribus drasticis, narcoticis , di arrhoea suppressa, & Vicinorum viscerum, hepatis& septi transversi, inflammatione suscitatur. Ad externas causas gravior ictus Ventriculi, & vulnus reserenda sunt. f. 2οῖ. Immanis ardor in Ventriculo, gravisque dolor in praecordiis una cum febre acuta remittente, modo λειπυρὶα, modo λ Graecis dicta, anxietate item prae magna , singultu pene perpetuo, dolorifico , vomitu ad omnem rem ita gestam dolentissimo , & pulsu intermittente, inprimis in remissione, hunc morbum
acutum efficiunt. In quo non raro quoque menS ast deficit aut emovetur; ' nonnunquam etiam convulsio
nes, ac, licet rarissime, hydrophobia I ), oriuntur. Gradus hinc morbi non semper idem est, ' pro
causarum indole inprimis disteri; adeoque etiam morbus nunc citius, nunc tardius, quarto, septimo, nono,
170쪽
Undecimo die usque ad decimum quintum judicatur sique a Venenis, regresia podagra, potu frigido, & remediis draiticis productus fuerit, vel intra paucas horas mortem inserre valet. Phrenitis letalis in vigore morbi saepe accedit. Sub finem inflammatio in gangraenam terminatur, quam frigoris in praecordiis sensus, summa debilitas, pulsus languidus, & singultus hactenus deficiens significant. At monendum est hoc loco , ventriculum vel ex
toto vel ex parte inflammari; inflammatum vero non semper ita, Ut oculum, hepar, pleuram, intestinum, pulmone S, rubere, sed interdum prorsiis album ac e X-
sanguem in sectione conspici, cum tamen intus undique inflammatione infectus sit. Vicinas partes, pulmonem, lienem, diaphragma, Iubinde simul cum ventriculo in inflammationem rasi, etiam sciendum est. Nec alienum est: annotare, inflammationem musculorum abdominalium in epigastrio G astri tin mentiri ;in qua tamen tumor magis elatus , & gravior atque senii bilior a contactu dolor percipitur. 1 Vid. Medicat Esaus of Minb. T. I. O . 29.
Curatio morbi pro causarum diversitate dirigenda i) Quandocunque igitur ab inquilina causa, aut
ab iracundia vehementiore, aut potu frigido inssam matio orta est , larga , & , si necesse est , iterata sanguinis nyassio , cucurbitulae ad regionem epigastricam sine fer ro , clysteres ex mollientibus parati & pauxillo nitri