장음표시 사용
131쪽
12 I& incertum malum sunt, eX quo nec salutem , nec mortem hariolari liceat. Interim quae in adulta aetate, constantibus viribus, inque coctionis stadio a septimo vel nono morbi die , non magna copia, cessante aut multum remittente febre emergi ni ; quaeve cito decidunt, licet etiBm novae reia pullulent, brevi denuo cadentes cae mitioreS & tutiores sunt ; contra vero cineritiae & nigrescentes semper
periculosae; itemque fugaces, etiam si revocari se sinant i aut totum os obsidentes, & praecurrente singultu eximis faucibus adscendentes; aut in cruditate morbi pro Venientes ; nec non , si me nitruus vel haemorrhoidalis sanguis fluit, aut alvus liquatur; sique primis diebus morbi nulla evacuantia fuerunt adhibita. Denique & senibus ob vises fractas semper per1culosae observantur. In longo morbo appetitus rediens salutis spem ostendit. 1 Multoties vidit in adultis Ketelaer l. c. p. 2I. bis Poemhaυius , semel van Swieten Comment. T. III. f. 983. g. I 67. Enimvero tam periculosae non sunt neque a phthae adultorum sponte absque morbo praegre ijo vel febre prodeuntes f. Ι66.); neque recens natorum eaedem cum a phthis acutis, quas supra descripsi f. I 6 .), sed admodum benignae, nec aliud symptoma praeter ardorem in ore& difficilem suetionem atque deglutitionem inducentes, facileque etiam abstergendae. Sympto maticum genus quoddam ac onainosum ex hac classe constituunt a phthae in ultimo phthis eos statu spepe oriris o litae. Atque hoc loco monere non alienum est, praeter hoc aphtharum tum benignarum, tum malignarum, si
132쪽
maligna , circa decimum quartum diem demum sub sident. Pustulis ita facessentibus & evanescentibus . nulla
in vultu earum vestigia , aut reliqua corporis superficie, CAVltates nullae in f xesa cute relinquuntur, sed maculie saltem ex atro rubrae succedunt, crustis epidermidis nigri cantibus cinctae. g. 162.
Interdum morbus sine notabili febre subnascitur,tUmque eo mitior, atque brevior decurrit IJ. i) Bis vidit Sativages talem pemphygon apyreton in mendicantibus Nosci. methoi P. II. Cl. III. P. 383.
f. I 6ῖ. Curatio ad naturam febris . juxta praecepta generaliora alibi tradita, accommodanda est. In maligna febre usus aceti beetoartici cora: stans se maxime probavit I ; quod omnino imitandum videtur. Ρustulae , . nisi sponte rumpantur, forfice caute ape-. xiendae sunt. Sed a re siccantibus abstinendum. Faucibus insectis linctu congruo, & colturionibus putredini adversis prospiciendum est. Et ad lisco latum vesicatorium scapulis applicari , collo vero cataplasmata, ad id, quod intus haeret, e Vocandum, circumdari debent.
f. I 6ψ. Febribus continuis putridis, intermittentibus putri. dis, exanthematicis, dysenteripis, inflammatoriis, aph-
133쪽
IIIthae oris, ad instar cris eos lentae quoddam, at infidae, aliquando superveniunt vel succedunt. Sunt autem aphthae pustulae albicantes , aut ad cineritium colorem vergente S , noulam , futice S, palatum, tonsillas, genas internas, gingivas, linguam, labia occupantes, ab uvula frequentissime incipientes, a que tenacem ac glutinosum mucum emittenteS. Tegitur itaque harum vel omnium , vel pauciorum partium superficies hisce pustulis, telum lave crustum album nunc formantibus, tenacissime adhaerentem; quae Vero , non exedendo escharam illis inducunt, sed integras illas relinquunt, dum mature frustulatim deciderint. Neque his limitibus contineri semper putantur aphthae , sed & cesse phagum , ventriculum ac intestina creduntur inficere : quod quidem non alio argumento probatur, quam quod & quandoque magna deglutienti difficultas aegros Vexet, a phthaeque post maturationem tanta copia per os & alvum nonnunquam aliquot dies rejiciantur, ut aliquot pelves eas congestas vix capiant IJ. 1 Vincent. Reletaer Comment. de aphthis p. 23. S. I 6s.
Aphthis defluxis, & sic quasi disparentibus , quod intra paucas horas fieri potest , quo & totum os internum obtectum illis, iterumque plane purum ac nudum in Veianias , aliae novae subinde succrescunt, quae suum spatium ad maturationem iterum requirunt; sicque vel sexies aut saepius nova progenies subnascitur a), eX ancipiti R diuturna lucta naturae & morbi moras necten S,& morbum longe in hebdomades & menses protrahens.
134쪽
brilium & non febrilium, genus, aliud ulcerosarum
nomine insigniendum, & chronicum existere, quod ulcuscula vera, parva. in superficie macula albicanteeX humore, quem fundunt, mucoso atque glutinoso Cbtecta , in ambitu rubra & inflammata ac dolorifica, tam in lingua buccis & labiis. quam etiam in partibus naturalibus est ormat, antiquis magis, quam hoc, de quo hactenus tractavi, perspectum ac cognitum. Quae ulcus cula vel solitaria sunt, vel non valde numerosa I). 1 Epidem ice grassari ea vidit Dan Nieten T. III. f. 978. g. 168.
Sed ad aphthas malignas in morbis revertor. Per se patet, saporem omnem ab aphthis tolli, RIinquam, buccas ac labia ob siccitatem rigere, Omniumque rerum deglutitionem dissiculter procedere, vel prorsus tolli. Sed & aliae molcstiae piae ter haec oriuntur.
Ab aphthis scilicet densis omnia loca oris interni obsidentibus tum orcs harum partium fiunt, & circa fauces periculum suiffocationis inducitur. Deciduis crustis salivatio copiosa succedit non solum, sed etiam di arrho ea; quae bonae, si moderatae, nec
Etiam excoriatae partes cruorem saepe stillant, & do lorificam masticationem atque deglutitionem aliquamdiu pariunt; interdumque etiam singultum & cardialgiam a quovis cibo vel potu deglutito aliquamdiu generant. Nescio , an experientia vere docuerit, subjectas partes a crustis lentis & compactis etiam aliquando in ulcera mutari, & gangraenescere.
135쪽
Sed multo magis de lienteria ab aphthos a ventriculi tunica dubito, utpote quam nemo in hoc morbo natam unquam vidit ; & quae, quotiescunque adesset, profecto longe cilluS mortem, quam lienteriam, induceret. S. I 69. Proximum est, ut, quomodo huic malo medendum sit, praecipiam. Ultro liquet, naturam nullo modo in hoc molimine
eXcretorio morbosae materiae turbandam esse; contra
vero talia adhibenda, quae eam ipsam adjuvent, quλ-que crustas quantocytis ad lapsum disponant. Ρrius praestant medicamenta, quae febrem ita moderantur, ut nec nimis torpeat, nec in sinis intensa sit.
nprimis vero piissanae diluentes, & abiter gentes ex radicibus chinae, scoret onerae, hordeo, pullulis, melle copiose sumtae, & modicus vini usus cum ipsa ptisana egregie conducunt, adjuncta commoda victus ratione, qua natura roboratur. Alterum stomaticis medicamentis detergentibus & maturantibus, in collutione vel in gargarismo cande usurpatiS, obtinetur, quae a phthas non fugant, sed provocant. plebeium remedium, idemque tucissimum est solum raparum jusculum , saccharo edulcatum , vel, si id haberi non potest, sola cere vilia tenuis saccharata et quae duo non solum pro stomatico, sed etiam pro potu commodissime inserviunt. Ad collutionem & gargarizationem vero proprie facit decoctum ex radicis liquiritiae uncia una, hordei mundati . pallularum minorum, singulorum uncia dimidia , ficuum uncia una cum dimidia, cum aquae fontanae libris tribu S paratum, adjectis colaturae mellis rosarum unciis duabus. Infantibus ad collutiones ineptis linctus ex succo raparum
136쪽
12 expresso , leviter cocto & sacci iuro edulcorato, aut ex melle rosarum , syrupo mororum & octava parte spiritus salis dulcis magis accommodati sunt, & penicillo quoque partibus oris internis illini debent. Ceterum decoctum corticis Peruviani separationemaphtharum egregie facilitat, & ipsam febrem putridam
Alvus adstricta altero quovis die en emate sollicitanda
est. Purgantia contra per totum aphtharum decursum vitari debent , ob periculosam , quum subrio excitare Valent, hypercatharsin. Ante eruptionem vero & In fine mali ea utilissime exhibentur. Immoderatus alvi fluxus pulveribus ex cornu cerviusto, theriaca & croco coerceri debet. Salivae vero nimium profluvium, etiam sanguinolentum, decoctum agrimoniae cum melle moderatur.
Ubi vero in posteriori casu haud suffecerit, adhiberi debet aliud fortius adstringens ex balausitorum storibus& oxymelle paratum. Dolorem excoriatarum partium lini mentum ex vitellis ovorum , cremore lactis , & syrupo papaveris albi pulchre lenit. Singultus molestus sub finem febris aphtho spe accedens, plerumque quidem poli aliquot dies, redintegratis viribus, sponte evanescit, & Vix tanquam pernitiosus est ; hinc etiam auxilium medici vix requirit. Ubi vero pertinacior fuerit, mollissimo tantum victu
& gelatinosis rebus ipsi occurrendum est; a purgantibus Vero, & vomitoriis prudenter abstinendum.
137쪽
f. ITO. Venio jam ad novum febrium acutartim genus, quae inflammatoriae cognominamur , quoniam ex inflammatione partis succrescunt, Vel eam ipsam in generant. Itaque ab Otite ordior, sub quo intensum auriet vel internae, vel externae dolorem cum aliis aliquanto gravioribus sumpto matibus intelligo : quique pro diversa sua sede in internum & externum dividendus est. Dolor auris in Otite inter o & magnus, & ardens,& pulsatilis elL Summa anxietas, inquietudo , pervigilium dolor capitis, cum febre acuta horrifica praesto est. Saepeque etiam deliri a l) & animi deliquia, ct con vulsiones a) excitantur; & sub istis pathematibus oti tes ille intra septem dies, & jam primo, necare potest, nisi laudabilis discussio extiterit, & sanguis e naribus, aut puris copia ex aure effluat 3 .Frequentius autem ad suppurationem , quam ad discussionem tendit.
Abscessus autem dissicultatem auditus plerumque reis linquit; & si virulenta atque foetida sanies emanat, metum simul fistulae & cariet facit, ubi ipsa auris ossicula effluunt Morbus multis, sive senes sint, sive juniores, re
138쪽
f. ITI. Non tantum periculum inflammatio auris externa otites externus ) infert. Potest tamen omnino etiarn in sensibilioribus mentem alienare, & mortem quo JUVex doloris atrocitate inducere I . In supurationem
quoque non raro labit. 1 H mam. l. c. f. s. S. I 72. Non aliae causae Otiten , quam Otalgiam , universim in generant, cum eo saltem , ut in isto vehementiores sint. Quas autem non hoc loco, sed alio, ubi ad otal-giam Venero , enarraturus sum. 3. I73. uoniam vero tam acutum atque praeceps malum oti tes, inprimis internus, est; omnia a UXilia cum celeritate rapienda sunt. Quae vero non alia, quam quae ad inflammatarum partium curationem universim requiruntur ; quo stasis inflammatoria, si fieri potest, discutitur.
Intus itaque laxantia antiphlogistica atque temperantia sedulo exhiberi debent ; & sanguis quoque e vena mitti. Extus autem primo hirudines circa auriculam adpo nere oportet, & cucurbitulam cum ferro juxta parotidem ; deinde in aurem oleum amygdalarum cum lactem istum tepide per vj ces instillare ; pone aurem vero spiritum vini crocatum & cumphoratum illinere ; aurique ipsi sacculos discutientes ex majorana , pulegio, serpillo baccis lauri, sale ammoniaco, croco , e X vino
aut aceto vini coctos sedulo superimponere ; denique
139쪽
etiam clysteres ex decocto hordei, melle & sale pru-nellae in alvum injicere. Nec alienum multis Videtur, amictis vespertino tem pore ad conciliandum somnum , doloresque leniendos, laudant optati grana duo vel tria exhibere. Verum distas mulare hoc loco non possum , me ab optatiS nunquam dolorem acutum , ab inflammatione ortum , vidisse le-Vatum, adeoque nec placidum inde productum somnum. Suppurationem imminentem cataplasmatibus ex fu suribus triticeorum , pulvere radicis altheae, seminis foenu graeci & croco cum lacte parati S promovere Oportet : ulcus vero factum detergere & consolidare; quod
pulchre praestat balsamum sulphuris ad guttas tres tepide & quater de die in aurem instillatum ; aut decoctum ex herbae centaurii minoris manipulo & aquae sontanae unciis octo confectum, cujus collaturae mellis rosarum uncia una & pulveris aloes hepaticae drachmae
duae adjiciuntur: quod tepide in aurem syringa injicitur. Sin ulcus sordeat, eidem decocto potest pauxillum unguenti aegyptiaci admisceri, vel aliquot guttae balsami sulphuris. Interne datur tinctura antimonii tartari sata ad guttas sexaginta ter de die, quoad pus ex aure effluxerit. Otites externus, quum in se erysipelas sit, eadem quidem interna remedia, ac prior, desiderat; circa externa vero aliter procedendum est , de quo tamen alibi praecipiam.
Ex variis Ophthalmiarum generibus duo memorata lubens hic sejungo, ac in ordine inflammatoria um
140쪽
i ebrium recenseo, quoniam & acutissimae passones, Anunquam sine febre sunt, etiamsi non adeo venementi, ac in aliis inflammationibu S. f. 17s. In Chemosi i), omnium oculi inflammationum existernarum gravistima & periculosissima. tunica adnata Ralbuginea tota tamquam pannus scarlatnuis rubet non modo, Verum etiam non mediocriter intumescit, ut
super corneam feratur; qua subsidente quali hiatus cujusdam similitudo oritur I .
Haec inflammatio atroces dolores tum oculi, tum capitis, pervigilia , itemque febrem , & palpebrarum perversionem a) , inqua oculus perpetuo apertu S manet, inducit. Ita suppurationem quandoque abit, & caecitatem facile adferre potest.
1 Aethis Tetrab. II. Serm. II. c. V. Paril. AEgin. L. III. c. XXII. a) Νitida icone hoc vitium expressu na est in D. Petri Euthlauso Traite de la cataracte, lit. K. & D. Tvlor. Nosograph. ophthaim. tab. G. LXXIII. A. 3 ) Obiter hic animadverto errorem , quem Bolifer de S ini descriptione sua commisit, dum palpebras non apertas, sed occlusas esse in hoc vitio posuit. Nodiolog. method. P. III. Oa s . VII. P. 8S.
S. I 76. Gravior ictus oculo illatus, reprimentia in leviore ophthalmia inconsiderate admota , ct chirurgica Operatio in oculo instituta , causas externas hujus malici ficiunt. Alias sponte a metustasi febrili vel alia humo
rum corruptorum, aut a ple thora Or Itur.3. 177. Curatur victu & remediis antiphlogisticis, sanguinis in illio ne