De manumissione servorum apud Romanos

161쪽

1 8 De Manumissione Sorvorum potest lege II. D. eod. Idque recte,

illud enim quod in peculio castrensi vel quasi castronsi filii est, ad patrem non pertinet, scd solus filius de ea re facere potest quicquid vel ita capi debet versus hic

Solis praeterea testandi militibus jus Vivo patre datur. Similiter nec pater nec mater manumittere possunt servos quos in mini, sterium filiorum attribuerunt , a

ctore Brissonio ad legem Iuliam de Adulteriis pag. I93. editionis Lugd nensis. E contrario filius quoque non potest manumittere servum quamis peculiarem, sine jussu patris. Lege 13. D. de Iure PatronatuS. q. Manumitti non possunt qui ideo liberantur ut crimini subtrahantur 3. 3. legis octavae D. de Μanumisisionibus. Idque in omnibus crimunibus obtinuisse credo, nec in criminibus servorum, sed criminibus domin t , atque

Juvenalis

162쪽

Apud Romanosia

minorum, ut quaestioni subjici pos sint, quod colligi licet ex Asconio

Pediano in argumento orationis pro Milone, & Cicerone in eadem or tione cap χΙ. Nec manumitti possunt qui hac lege venduntur ne manumi tantur. Paulus lege 9. D. de Manumissionibus Servus hac lege venditusns manumittatur vel testamen o prohibitus manumitti, vel a Praefecto vel

Praeside prohibitus ob aliquod delictum

manumitti, ad hbertatem perduci non potest. Adde legem. . C. Si mancipium ita fuerit alien. Ut man. Nec tantum in perpetuum sed & ad tempus impediri potest manumissio lege

17. f. a. D. Qui & 1quib. manum. lib. non fiunt. Possunt & vendi ne intra decem , viginti, vel triginta annos manumittantur , cujus modi exemplum habemus apud Suetonium Augusto cap. 21. Ita ob admissum plagium intra decem annos mamitti non potest servus. Lege I 2. D. de

163쪽

1ueo De Manumissione Servorum Manum. Contra manumitti possunt tam insantes quam adulti lege 23. D. codem. Puris ratio secit, ut infantibus quoque competat libertas. Et tunc patroni ipsorum tutores fiunt. tot. tit. Instin de legit. patron.tutela. Manumitti quoque possimi furiosi, nec resert quo genere manumissionis liberati sint. Iavolenus lege 26. D. de Μanumissionibus: Servum furi sum omni genere manumisionis , ad libertatem perduci posse putat Labeo.

CAPUT II anumisso apud quos fieri

debuerit Τ Lex 17. D. de manumissis vindicta conciliata cum lege 2. D. de Ossicio Proconsulis. Resecta sententia Hottomanni , Cuiscii , Duarent, Roberti, Parii,

164쪽

Apud Romanos. IS I

ta correctio. Legis actionem qui habeant λ

I. Unc videamus apud quosi manumissio facta antiquiatus fuerit & fieri debuerit Μanumissio quae in Ecclesia fiebat, apud quos seci a fuerit ostensium satis stiperque supra puto, ubi de man missione quae in Ecclesia fiebat,actum est. Apud quos, quae vindicta fiebat , facta fuerit nunc despiciamus. Fiebat itaque in urbe apud Consulem

vel apud Praetorem lege I. D. de Μanum. Vind. lege 2O. f. q. D. eodem. Ulpianus fragm. tit. I. f. 7. Gajus Institiit. lib. I. tit. 2. f. I. lege est. C. de Vinae liberi. In provinciis apud Proconsulem ; nec tantum in ipsis provinciis praesentem , sed ' & antequam provinciam attingeret, modo urbem egressus sit. Lege 2. D.de Off. Procons. lege I7. D. de Μanum. Vind. Apud legatum quoque PrOG 4 4 cota

165쪽

as I De Manumi ne Servorum consulis manumitti posse docet Pa Ius in lege 17. D. eodem. Apud P consulem postquam urbem egressus est, vindicta manumittere possumus. Sed ct apud legatum ejus manumitterepossumus. Cui ex diametro adversum est quod docet Marcianus in lege 2. D. de Osf. Procous. Apud legatum

vero Proconsulis nemo manumittere po-res , quia non habet jurisdictionem talem. Quam antinomiam ut concilient Interpretes , Duarerus cap. de Osf. Procons. Robertus I. Recepi. Lect. 28. Charondas lib. I. Verisim. p. 3. Pacius ciso Γοφανῶν. i. q6. Perezius ad C. tit. de Osf. Procons& Legati num. 8. distinguunt inter Legatum ingressum provinciam, &non ingressum , dicentes Legatum provinciam ingressum ex mandato habere iurisdictionem, nondum Ver ingressum, non habere. HOttomannus Observ. lib. 3. cap. q. distinguit inter legatum praesentem & absentem. Cui

166쪽

Apud Romanos.

C acius Observationum lib. I. cap11. addit particulam non, Burgius Electorum cap. 2. pro ejus legit Caesaris In qua Interpretum controversia &dissensione ego absque librorum ope vix hiscere audeo. Hoc saltem dico recte mihi yideri lectum & correctum a Burgio, idque eo magis quod ob similitudinem notae literae C. & notae literae E. decepti videantur librarii Poterat quoque manumissio fieri apud Praesidem lege ult. C. de Μ num. Vind. & lege 2. D. de Ossu Praesidis. Ut & apud Praesectum AEgypti lege a I. D. eodem: Apud Praesectum. pii posum servum manumittere ex constitutione Divi Augusti. Ratio quia ibi nullus Proconsul aut Praeses

erat; gyptum namque inter alia dominationis arcana Equitibus Roma

nis Repsuit Augustus. Teste Tacito

Ann. lib. 2. cap. 19. Consul quoque in urbe apud se manumittere potes lege 2O. f.ε. D. de Μan. vind. Consul

nisi laso Go is

167쪽

is De Manumissone Servorum opud se potest mannmittere , etiamsi

evenerit ut minor viginti P annis. Eodem modo & Praetor sacere potest lege s. D. eod. Non tamen apud Collegam suum Praetor manumittere potest f. I. legis 18. D. cod. Pater autem potest manumittere apud filium,

& filius apud patrem, si pater id pe

miserit. Lege 18. citata. Porro ma

numitti potest apud Μagistratus qui hujusmodi jus habent. Lege q. C.

eodem. Imo ante omnes qui legis actionem habent. Paulus Sententia num lib. 2. tit. 21. Apud Magi se tus municipales, si habeant legis acti nem, emancipari 9 manumitti potest.

Est autem legis actio apud eos qui

merum & mixtum imperium habent, ut docet fusius .Alciatus .Parergo'nlib. S. cap. 2. de legis actionibus fuse quoque agit Brimonius Antiquita tum ex jure civili selectarum lib. q. cap. 2O. Videndum nunc quando

manumissio fieri deberet.

168쪽

CAPUT III.

I. c Manumisso quando possit

fieri y fasti S nefast

qui δ Nundinae an feriae δ

Macrobii error. 2. Feriis lege agere non licet. Nimis

'incte dies festos observarunt antiqui Romani. 3. Al z-

numissio festis diebus eripotuit sue piaculo apud posteriores Romanos. Christiani

quoque I p. eam fleri diebus festis permiserunt. Tertullianus explicatus

MAhvmissio semper fieri

potest, teste Iustiolanoe f. a. Instit. de Libertinis. Ubi per semper singuli dies tam fastis quam nefasti intelliguntur, interpro

169쪽

116 De Manumissione Servorum te Theophilo : ii ο ἐλὐλώα τοῖς

cM Ac aer , 6 ε, απροἰκτω ἡμέρος. Sed hoc repugnat legis actioni, nam manumissio est legis actio , & legis actio fieri non potest, nisi diebus fastis. Ovidius Fast. lib. I.

His nefastus erit per quem tria ver- silentur , Fasim erit, per quem lege lis

arro de Lingua Latina lib. s. Dies

fasti per Fos Praetoribus omnia verba ne piaculo licet fari. Contrarii horum vocantur dies nefasti, per quo dies nefas fari Praetorem : do , dico, addico. Inde Trebatius probare V lcias nundinas inter serias non esse docet iamdinrs magistratus manumittere posse, apud Macrobium satu natium lib. I. cap. 16. Quasi dicat

I rebatius, si nundinae inter serias x , magistratus quoniam seriis

170쪽

Apud Romanas. 1 7 non potest nundinis no posset

manumittere. Sed videtur mihi e rasse Macrobius , qui aut iuvertit sensum verborum Trebatii, aut non allegavit totum ut oportuit, Trebatii locum, non enim dubito, quin Trebatius divini humanique juris peritissimus non ignoraverit seriis manumitti posse apud magistratus. 2. Verum quidem est seriis aliisque diebus ne fastis, Praetorem lege agere non potuisse , ut supra tradi dimus ex Ovidio & Varrone, ait men interest inter jurisdictionem voluntariam & contentiosam, quae s riis fieri non poterat. Sed videre tiacet nimis stricte observasse festos illos dies antiquitatem , nam Praetor si manumisisset nescius expiari poterat& debebat. Varro de L. L. lib. s. loquens de diebus nefastis: Uuias tum

imprudens id verbum em sit, aut quemma misit, ille nihilominus est liber, sita vitio , ut magistratus vitio crea-