De manumissione servorum apud Romanos

171쪽

11 8 De Manumissone Semorum tus. Praetor autem qui tum fatim est, si imprudens fecit, piaculari hosti acta: si prudens divit , O A funus a negabat eum expiari , ct ut iniquum non posse, dicebat. 3. Insecuta certe aetas illud non tam stricte observavit , & absque periculo fieri posse permisit. Paulus Sententiarum lib .2 .lit. 23. f.8. Emancipatio etiam die feriato feri potest. Emancipationem autem speciem manumissionis esse adeo notum est ut quod notissimum. Quapropter Imperatores Christiani id fieri permiserunt dicbus sestis. Constantinus lege 1. Cod. Theod. de Feriis: Sicut iri dignissimum videbatur diem selis venerationis suae celebrem , alimrcantibus Iurgiis , cr noxiis partium contentionibus occupari, ita iratum ac jucundum est, eo die quae sunt maxime v tiva compleri. citque ita emancipandi

ct manumittendi die festo cuntili licen-u- habeant, ct super his rebus acta

172쪽

Apud Romanos. I 19

non prohibeantur. De diebus Paschalibusidem sancitum ab Impp. Vale tiniano, Theodosio & Arcadio, in lege 8. C. de Feriis: Actus omnes seu publici sunt seu privati , diebus quindecim paschalibus conquiescant. In his

tamen 2 emancipandi 2 manumittendi cuntihi licentiam habeant: π super his acta non prohibeantur. Atquaita intelligi debet, quod , legitur apud Tertullianum Apologetico :ωectigalis libertas vulgo aditur omni-

bm samathis. Et illud quidem est

id , quod Iustinianus ait servos a dominis semper manumitti posse. f. 2-Ιnstitutionum de Libertinis , supra

allegato. Tempus nunc erit ut videamus ubi manumissio debuerit

173쪽

16o De Manumissisne Servorum

CAPUT IV.

Umanumissis ab initio fieri δε-buit coram tribunali, postea

ubicumque locorum.

Anumissio antiquitus f ri debebat coram Consi te vel Praetore in urbe, in provinciis vero coram Proconsule

vel Praeside pro tribunali sedentibus; ut vidimus silpra ubi acturae est de manumissione quae vindicta fit. Sed id intelligendum de domino majori

Viginti annis, minor namque Viginti annis apud Consilium Praetore una cum Assessoribus suis pro tribunali sedente manumittere debebat. Postea favore libertatis introductum est, ut manumissio procederet etiamsi Praetor aut alii magistratus, apud quos manumissio fieri poterat, pro tribunali non sederent. Imperator 3. 2. Instit

174쪽

Apud Romanos. Isr

Institutionum de Libertinis : Servi vero a dominis semper manumitti δε-

leni : adeo ut vel in transitu mansemittantur : veluti cum Praetor aut Praes

ses, aut Proconsul in balneum , vel in theatrum eant. Idem Clarius tradit Gaius in lege 7. D. de innum. Vind. Non est omnino necesse ro tribunali manumittere r itaque plerumque in transitu servi manumitti selent , cum aut lavandi, aut gestandi, aut ludorum gratia prodierit Praetor, aut Proconsul Legatusve Caesaris. Mo ubiacumque locorum suerit dominus, potest coram Praetore manumittere,

nec opus est ut adsint lictores, quod expresse docet Ulpianus, lege 8. D.

eodem : Ego cum in villa cum '

tore fuissem, passus sum apud eum m numiui , ct s lictoris praesentia non esset.

L. i

175쪽

162 De J numissione Servorum

CAPUT V. l

x. y ustae causae manumissionis

tus. Causae S. V. Iupit.

Cuibus ex causis manumittere non licet. Allatae ad dominos. minores pertinet,

causa semel obata apud con-

lium sue vera sive salsast,

non retractatur. Ca

dominos majores ΣΟ. annis

concernentes publicae sunt vel privatri Publicae quae Zyervis apud Romanos militar ecapitales. s. Privatae cau-

μ sunt si servus domini vitam defenderit, aut mortem

ultus sis vel detexerit, vel si

dominum ex ancipiti morbo

176쪽

Apud Romanos.

plicatas. Domini servis libertatem pollicentur cum egregi scinus ab iis patrari volunt. Plautus iterum explicatus. 7. Justa quoque causa

s dominus strvum , qui per

totam vitam bene servivit , manumittat, ut liber satrem moriatur. Petronim explicatus. 8. yusta quoque causasserum vel ancilla certo prae-.tio libertasem a dominis munt, qui mos veteribin ari. modum Dmiliaris. Priapeae carmen expost itum Flautus

saepius explicatus. Virgilio lux data. pacti cum dominis incertam summam pro capite Disendam tabulas fidei causa. dominis accipiebant. Faulo

177쪽

r De Manumisione Servorum

lux data in lege 3. S. I. D. Quod metus causa gestum erit. Poterantque illi insitis dominis liberari. Peculium unde acquirant servi 2 Sionysiim Halicarnassaeus explicatus. Semensum quid δ Donati ad Terentium duplex error. Salta ius explicatus.

annua quid 2 Servi rugi vix astra sexennium serviunt. Tarasti quomodo liberi esse possint 8 Pste manumittitur ancilia quae domino plures

liberos procreavit. 9. Sacrorum causa saepius manumissservi. Senes coemptionales qui 2 Festus explicatus.1O. Cog. creati primo honoris die non Eos manumittunt, idque boni omnis causa. Petri

178쪽

Apud Romanos. 16'Fabri Viri Clarissimi conje-LIura stabilita. Claudianus bis restitutus. Fiebat haec manu-mum insero Trajani. O . sa manumissponis causa si δε-- minus servum , cujus idem S operam in sudiis librisque

exscribendis probaverat, manumittat , ejus rei plura exempla adduriti.

1. m Ranseo nunc ad causas, ob quas manumissio fit, qua- rum non nullas indicat -- perator f. s. Instit. Quib. ex causmanum. Iustae, inquit, manumisesonis causae hae sunt ; veluti si quis patrem aut matrem, filium filiamve, aut fratres soror e naturales, aut

paedagogum aut nutricem aut educat rem, aut alumnum alumnamve, ain collastaneum manumittat: amservum

procuratoris habendi gratia , aut remesilam

179쪽

-1 66 De a numissione Servorum cillam matrimonii habendi causa: dum tamen intra sex mensis in uxorem ducatur , nisi justa causa impediat: ct serum qui manumittitur procuratoris habendi gratia , non minor decem ct septem annis manumittatur. Hunc paragraphum procul dubio composuit Tribonianus cx legibUS I 2. 13.14. D. de Manum. vind. Ubi tamen additur justa de causa manumitti eum qui sanguine contingit, item& capsarium. Additque Μarcianus foeminam matrimonii causa manumittere posse , si conservus suus in hoc ei legatus est, ut & spadonem, non tamen castratum. 2. Notandum quod inter eas pe senas quae justae manumittuntur, nutricem recenseat Imperator, ideo& servus manumissus apud Terentium, rogans ut & uxor sua manumitteretur, allegat hanc cavstm, quod nepoti domini mammam praebuerit. Adelph. act. 3. sic. 9.sY.

180쪽

Apud Romanos. 167SY. Utinam hoc perpetuum fiat gaudium

Husam ut uxorem meam una me cum videam liberam.

DE. Optimam quidem mulierem. SY. Et quidem tuo nepoti hujus filio. Hodie primam mammam dedit haec. Nec praetereundum quod dicit procuratoris habendi gratia. Eo namquς pertinet inscriptio vetus supra e Gr tero allata: PERSICUS. LIBEM

causas, quas supra enumeraVit J stinianus, pertinere tantum ad dominos minores viginti annis, qui causam apud consilium probant. Lege II .D. de Manum. Vind. Causa autem tali semel apud consilium probata, sive vera sit, sive falsa, non retractatur. Lege 9. f. I. D. eodem: