장음표시 사용
21쪽
tam discurrere,in ratiocinari: ista vero est habitus studio in labore hominum acquisitus dirigens intellecthim , ne in suis operationibus erret. Vtrainiue autem dari certum
est illam quidem, cum certum iit dari intellectui praehabentem in leprincipia quaedam lumine naturali nota, ex quibus, nulla habita Logi. cae artificialis cognitione,ratiocina. ri, discurrere potest; nemo enim est ita rationis exstera , qui inferre
nequeat ex eo, quod sortes currat, quod moueatur Istam vero , cum
experientia constet, quod intellectas , qui prius cum errore defini liat, enunciabat, de syllogiZaban ubi Logicae praeceptis instructus fuerit, haec omnia, destine errore, promptu praestare. 2.
gnitionem de Logica secundia, te, eius causas speculari oportet nam ex Arist. I. post c. a. Q. .c. I .scire arbitramur unumquodque, cum eius causas cognoscimus. Causae autem ex 2. ph sunt quatuor.
s. Essiciens , Materialis, Formalis, Finalis, de quibus nonnulla sunt dicenda. Hunc ordinem semper si culus est Aegidius, ut videre est in principia lib. Praedicabilium , sex Principiorum, Priorum, Elenchorii, .maxime in prolos, . sent qui-biis in locis semper quatuor genera causarun praemisit. Causa itaque efficiens Logicae;loruendo de causa per omnem O um; est Deus pse, quia ex Aegidio in prol. I. sent. P.3. q. unica ad
hoc ut sciamus duo rei iturunturi Pri mo reqxiiritur timcn, quia intellectus noster postibilis, qui est omnia
fieri, fit in actu per lumen intellectus agentis, qui ci omnia facere; secundo requiritur ordinatio specierum, quia sicut literae rccte ordinatae tactunt syllabas, irationes, q'iae aliter ordinatae nihil constituunt ita eadem verba uno ordine prolata iaciunt scires, quae tam n aliter prolata non ggen rant scienatiam; oc quia Deus tu .nen potest creare dc contortare , dc potest ordinare phantasmata, desipecics,ideo Deus est causa efiiciens nedum Logicae, sed tiam omnium scientiarum, d per omnem modum Angelus est aliquo modo causa erficiens, quia licet non possit lumen creare, potest tamen ipsum confortare ac potest species ordinare, ex vi cuius ordinationis intellectus non errabit in suis operationibus Homo autemininus est causa eficiens, quia solum causa aliquo moto ordinatio. nem phantasmatum, o specierum, ratione cuius intellcctus postea re gulate operatur . Nec facit quod nec Deus, nec Angeli habeant Logicam, cum non intelligant discumrendo ; quia ad rationem caulae ess- cientis non requitatur, quod agens conueniant in torno vni uoce, sed satis est si conuViat aequi uoce, ceminenter, tua ratione thus, Angeli habent Logica, uatenus sciunt, quae ordinatio specierum requiratur ad hoc, quod intellectus in ratioci
nando non errct. Deus ergo per omnem modum
esse potest causa essiciens Logicae, qui hac de causa eam Adam, licui ct reliquas scientias, quae Polsum
22쪽
ductu rationis acquiri, in sui crcatione infudit. Sicut enim inquit
Aegidius a. sent d 13. u. . aris. Deus produxit corpus Adae secundum illam totam perrect on quam potuit et acquireresnatui aliter, quia
fuit factus in aetate per ficta; ita multo magis credibile est , quod Deus infudit sibi animam non solum clini cminibus scientiarum 3ssicut infunditur nunc cuilibet homi ni, sed secundum omnes illas scientias perfectas, quas potuisset acqui rere ex talibus seminibus, seu principiss Insuper cum Adam formatus fuerit, ut Pater,in per cons quens, ut Doctor omnium posterorum, debuit esse productus plenus scientia, teriecte scientificus, atque adeo eius intellicius debuit esse prefecte in suis operationibus regulatus,quod est habere Logicam perfecte. Quia vero Adamus fuit creatus, ut octor posterorum, ideo ab ips ad filios eius scientiae derivatae sunt a filiis ad Noe, ad Abrahamu, ad Caldaeos, ad Ac gyptios,ad Graecos, qui maxime in Logica floruerunt. Iniuria tamen temporum fere deleta est,in ex hominum mentibus periit, ut proinde qui eam ad pristina principia redegerunt, me rito causa esticientes. Logicarin-
Sed hic oritur disticultasqtlomodo ab eis inuenta fucrit Logica, &in pristina principia redacta Respondeo cum Aegidio in pro log post pag. 3. quod sicut in alijs
scient ijs cx admirari incaeperiit homines philosophari. videndo e Dfectus incaei aerunt in uestigare causas, ut vidcndo Eclypsim caepcrunt in uestigare causam cius, qua inueri
stigata habuerut scientia de eclypsi; sic antiqui sapientes id cntcs, quod
intellictus ad quamlibet rim inuenit rationes,4 argumcnta , coepe runt in uestigare quomodo intuli ctus arguit, cst quomodo syllogizat, sic conati sunt in ulnire principia formalia syllogismorum v. g. dici de omni, di dici de nullo; in Lusinuentis, inuenerunt artem syllogigandi,I ogicam nimirum; quam P stea eisdcm rcgulis,4 principijs distinctam, suis scriptis nobis transemisserunt
Verum circa huiusmodi inue tionem Logicae in expertcntia fundatam duplex insurgit ratio dubiis tandi. Primo quia experientia est fallax ex Hippocrate, di ratio est,
quia expertcntia est cognitio accepta ex singularibus,quae sunt con tingentia,& fallibilia, ergo non potest elle causa scientiae, nec conse quenter inuentionis illius. Confirmauir quia licet experie tia aliquando sit certa tertitudin sensus, haec tamen certitudo est minor ea, quae ad scientiam requiritur, ergo non potest esse principium tum cienter assignans infallibiles reingulas artis,4 scientiae; pr. aat. quia experientia non est uniuersalis, neque de omnibus omnino singularibus oscientia vero est uniuersalis simpliciter,in compi ctitur etiam singularia, quae sub experientiam
Secundo quia ad experientiae positionem nihil scientiae sequitur in intellectu ergo antiqui sapientcsper experientiam no potuerunt sta tuere principia Logicae t probatur consequentia, quia si experientia fcci principia Loguae, ut vel tui
23쪽
quia reuera extitit eorum causa em harbaris. Ex quo fit ut scientia, vel ciens, vel dispositiva, vel quia prino cocIulio scita de Reubarbaris, ne, Secundum enim nullam patentiam uniuersali , vel a medio, causa ex moti sit in nobis scientia , sed eum qua a priori infertur effectus;ab cx-
xister calιqus d ex ea enim, qua est trientia vero nullo modo per se secundum partem experientia, ins pendeat; cum non it causa interensuersalem accrpimus scientsam . effectiam a priori; sed tantum pen- Confirmatur, quia per experien deat excitatiue occasionaliter, tiam non magis mutatur intalectus quatenus cx experientij cxcitatur in acquisis one scientiae , quam for intellectus ad considerationem ex-ma aliqua preexistens in acquisitio perimentalem, considerationem ne nouae relationis; sed in formia, uniuersalis, ex qua postea generatur nulla est realis renuatio respectu no in nobis principium artis, quod est irae relationis ν ergo neque in acqui ratio assentiendi concitationibus.
sitione scientia ad politionem ex Rogas quomodo experientia fuit Perientiae aliquo pacto interuenit causa, ut decernerentur principia mutatio ma . pr. ex Arist. 7. phys .ogicae ex doctrina Aegidiit. 2Ο. At vos neque in intellectiva ibidem , non fuisse causam per se , parte anima est alteratio. Scies enim cum obiecta principiorum Logicae maxim eorum, qua ad aliquid di non pendeant in causari ab obiectiscitur. hae minrisessum experientiae, rideo experientia Ad primam rationem responde non potest esse causa per se eorum; tu ex Aegidiori post civit dist. fuisse tamen causam excitativam , consequens, non potest esse causa quatenus stante experientia excita. Propria, persciis immediata, con tus est intellectus ad intelligendum cedo consequentiam;non potest es exacte rationes terminorum simpli- se causa excitatiua intellegus,ut fiat cium, quibus intellectis natura hau- in eo cognitio uniuersalis praeter mine intellectus noster eis aisensum multa, i praeter omnia particularia, praestitit, cognouitque ab huiusmo-
cx qua uniuersali cognitione fit di principij per se postea pendere
principi artis, scientiae, ex Arist. conclutiones ibidem; nego ex multis enim expe Ad confirmat. R argumentum tellectus, ut cogitet de naturis reru potuisse esse principium per se; non ut quia expertus est in multis parti tamen probare non potuisse essetacularibus Reubarbaris,quod habent principium excitatiuum intellectus Purgare choleram, cogitat nam , ad appraehendendum in virtute luis naturam esse in omnibus particula minis naturalis principia per sic, a ribus cubarbaris,ratione cuius ha tim immediata, artis Logicae. heant hunc enectum: ex hac autem natura fit postea uniuersale principium talis scientiet de omnibus Reu-
24쪽
Arist. non esse, quod nulla receptio fiat in intellcctu, cum in eo generatur scienties cum crium sit fieri in eo rcccptioncm spcci crum intclligibilium , sed quo tal sicccptio dici nequeat alicratio; vnd scnsus est ad scientiam non cuc alterationcm per sic, quia nulla laeta alicratione, vel passione in intellcctu, scd facto in eo aliquid, quod est aliis , α rcceptio; di facta alicratione n alio,.s in parte scnsit ilia , fu in nobis scientia, labitus cognoscit tuus. Ad cons. R. nc g. ma S ad Arist. dicitur, tantum negare in intcllcctu
mutation zm Hac lud cntem alterationem, non vero includcntem perfectionem, receptionem; quia verῖ haec receptio non est in forma prinexistente,ideo no est paritas. Quo modo aut m scientia dicatur ad aliquid dicam suo loco, pro nunc assisero cum Aegidio p. s. d. 3 C. H. i scientiam esse ad aliquid secundum dici, non vero secundum esse Dices. De ratione experientiare habere acceptionem in multis singularibus, de ratione ver artis est habere acceptionem in omni-hus: scd ex muliis non possunt concludi omnia , quoniam essct fallacia consequentis: ergo x experientia non potest inferri ars, Per consequens neque Logica . R. quidam ex Arist. to p inducenti in multis singularibus concedere oportet uniuersales, vel asscrre inflatiam, alioquin re si ordiens erit
Proteruta S, quia autem antiqui sapientcs habuerunt expcmentiam de
multis syllogismis in nulla est eis
allata instantia, ideo ex ea coltcg runt, acceperunt de omnibus.
Sed inllo contra, quia siccidiale
ciice ita concludatiir,non tamen Ob id generatur scientiae& ratio est,qiua licet ita sit , multis, no tamen necesi est ita esse in omnibus , licet quis non inferat instantiam stamen quamdiu non est necesse, ita esse in omnibus, non est firma adis haesio, quae est necessaria ad scientiam R. ergo experimentalem cognitioncm non necessario inferre, ita
esse in omnibus, sed probabiliter, ideo dictum est , quod experientia nonc causa per se, sussiciens,
sed tantum excitans, coadiuuans,&occasionalis.
Rogas an Aristoteles debeat dici in lacntor Logicae R. cum Aegidio 2. Elench. c. vlt. quod Logica duplex est, alia est iniicntiua, seu localis, ut est illa, de qua agitur in lib. I p. Qin lib. Elench in illis enim agitur de locis veris , in istis autem de locis apparentibus Lalia est iudicatiua ,in re solutiva, ut est illa , de qua agitur in lib. Prior. Tost Aristoteles ergo
fuit iniicntor Logicae localis , in uenti uar, non autem forte Logicet iudicativae, resolutivae; qua do dici se esse specialem inuent rem syllogismorum; referendum est ad syllogismos locales, quales lunt, qui sumuntur ex locis vcris, vel ex locis apparentibus. Potest tamen dici absolute, Inventor Logici quatum ad ordinem, methodum,quia primus omnium artem syllogieta di ad ordinem, di methodum re duxit.
25쪽
excedat , neque ab ea cxcedatur. 6. 3. Obiectuin inadequatum ei illud De causa materiali Logica quod non adaequat scientiam, sed
tantur partem cientiae Haec diui-IN scientiis ex Aegidio in p. senti lici admittcnda in i , quia inadaequa
p. p. q. I. non quaeritur male tum lub ratione inadiquata includitria in qua, nec subiectum in quo, negationem adaequati, atque ale quia cum cientii distinguantur ster est membrum condistinctu ab adae- sua subiecta, si subiectum eiset illud, quato. Obicctum inadaequa tu tu in quo est scientia,tuac cum omnus diuiditur ex Aegidio ibidem, nam scientiae sint in intellectu, ellet con vel est principale, rei minus princi- fullo scientiarum, o omnes icien pale obiectum principale est illud, tiae essent una scientia sed queritur in quo principaliter recruatur ratio materia, vel subiectum circa quod obiecti adae uati, ut in met est iu versatur cicivia , quod proprie di stantia. Oblucrum minus principalecitur obiectum, quia obiiciturio est illud, quod tantum per se conlitentiae vel habitu tanquam Ogno deratur, non tamen primo , nec Perstendum. De hoc ergo obiectoque omnem moduinci ci tale proprieritur in praesenti quodnam sit Rcli non potest dici simpliciter, vel alictis autem pro nunc varijs obiecti quotmodo subiectum, sed proprie diuisionibus, de quibus .i'. Cursus tantum dicitur pars subiecti ab abunde dicam; praemitto cum Aegi inie veto dicitur subiectum, dio p. Elench pag.2 col. s. in Om nus principale, cita se habet accis ni obiecto duo reperiri nempe rem dens in mei. Obicctum autem pri consideratam, modum conside cipale , dicitur obiectum attributio-randi res considerata est id , ad nis: probo ex Aegid loci cit ubi quod scientia applicatur, quod ab ottendens, quod illud, quod consi- alija dicitur obiectum materiale lar deratur in scientia primo, ter se, ge sumendo nomen obiecti, vino non tamen per omnem modum iitrat Aegid .in prol. sent.λp.qp ad a. aliquomodo stibiectum scientiq;ait. Hoc vel potest eis proximum, vel Quod autem sectindo modo conside- remotum Modus conliderandi est fatu licet non sit simpliciter subi ratio sub qua scientia obiectum ma ctum in scientia, tamen ala quo mo. teriale, vel rem consideratam spe do patas dici subiactum unda culatur. Insuper ex Aegidio in Prol. Arist. 4 mea. t. p. cam prinirixis. p. s. q. I. olaiectum formale duplex et, quia una est sieientia, qua conmest,.L ad natum,& inadaequatum deras de exea in eo quod eris innuons
Obiectum adaequatu est illud, quod iis ινοὶ qualens in eo quod en essper e, irimo, principaliter,ac subiectum in mataphima; postea ri'. per omnem modum in scientia co dixit,q-d sim est, scientis,quἀiideratur; ut est in metaphyliciens considerae de sana ctis attribuunturnam quicquid determinat, determi omnia fana, ut medicina ita et nat sub ratione entis ' hoc obie una sciantia, qua considerat δε ente,ctam ita adequat scientiam, ut non cui astribui tu emicentra ν ι
26쪽
metaphrsica . Illud autem eas, cui attrabuntων omnia entia est substantii per quod habe ν possumus quod via quomodo subiectum in mat est substant sa. 'aec cgiduas . Ergo substantia, citiae est obicctum priniscipale metaphylacae, erit subiccium attributionis, ter consequens ex sententia Aegidi idem erit ubi ctum principale N. subicctum attributionis:ea vero questibi atte: attribuutur possunt dici Ohicetiim attributi, ut colliges ex d ctis . His praemissis.
Dico primo rc conlideratae remote a logica racu obiecium materiale remotui sunt actiis intellectus, Momnia entia , ad quae huius modi a caus applicari possunt. FRAegidisin prol. Flench.pag. 2 col. 3. d. p. biare. Ad quod diei νο- νει , quod si aliquo modo de acti. bus rationsiste Doea. oprie tamen non est de actibus, sed de amenta animbus, ct conreptibus, qui formanturpe huiusmodi actas, E lib. 3. . blait. Respondeo dicendum, quod dialectica per se est de cc uptibus,
qui se tent ni ex parte rationis; ve rum quia hesmismodi conceptus , ratione anplicabiles sunt ad omnia, lialcctica est qhiodammodo de omnibus rebus,4 in fine dubii ait. Dialectica est de secundis intentionibus ad itinctis primis, quia est de talibus secundis intentionibus applicabilibus ad ea, quae sunt primae
intentionis De p. Elcnch. p. 24.col. 3. ah.materia dialcctica non est determinati gineris ratione rerum ad quas applicari possunt cosideratio. nes dialta tic t dialecticus quod- amodo circi omnia negotietur ex . mei. c.cli tamen dialccticam.
teria aliquo modo distincia ab alijs materi se ex modo considerandi. Idecolliges ex prol post d. p. di 6 ergo .res consideratae remote erunt actus rationis,in omnes primae intenti nes, ad quas conceptus rationis a Pinplicari possunt. Dico secundo res considerain proxime , proprie, seu obiectum materiale proximii logica sunt con. ceptus rationis formati per operationes intellectus. Est Aesidi,tum in prol. Elench.tum in prolog.post. Probatur ex Aegidio quia logica proprie est scientia rationalis, ergo proprie est de his, ad quae ratio coinparatur, ut ratio; sed ratio, via tio proprie non comparatur ad suos actus; nam quod tendat in actum est ei commune cum volentib se sit: vis, etiam enim istae tendunt in
suos actus comparatur tamen ad conceptus formatos per tales actus,
in quo distinguitura potentiis se sitivisa ergo logica proprie erit de
conceptibus,in intentionibus me malis peractus rationis, perconsequens res proxime , c proprie consideratae a Logica erunt conce.
Dico tertio modiis considerandi, seu ratio formalis obiecti logicae est dirictici intellectus ad intelligenduseu est secuda intentio, ut directiva.
Est exietessa Aegidii in prol. Electa
pag 3 dub. 8. vlti quaerens Quom do logica disserat a meta triarsicas cum utraquc consideret de desinitione, ewddi alijs conceptibus rati nis, ait. Rehaadeo duendam aad
27쪽
intestieendam, dι alectιca ergo quia est μι enera directis rationis consim derat da his modi conceν'ibus, υτ intellectum ad antelligendum; scien e a vero reales si considarant de talibus, hoe est inquan vim sunt signise
cat sua rerum. Ex quo lic argu.Irin
tor Modus considerandi, seu ratio formalis obiecti est id,r.itione cuius obiectu materiale, quod a pluribus scientijs coliderari poterat, restringitia ad specialem scientiam, ter ipsum una scientia distinguitur ab altera sed directio intelluctus ad intelligendum seu secunda intentio diragens est id ratione cuius conceptus rationis,qui a diuertis scie tus considerari poterat,restringuntur ad considerationem Logicalem,
per ipsam distinguitur Logica ab aliis scientiis realibus,ergo talis directio erit modus conliderandi Logicae
Dico quarto obiectum adaeqlia tum Logi de sunt conceptus rationis, ut directivi intellectus ad intelligendum . Sequitur ex dictis, ex quibus etiam probatur; tum quia huiusmodi conceptus primo, α per se, ac per Omnem modum in Logica consideramur; tum etiam, quia obieciuadaequatum est illud, quod includit rem consideratam, modum considerandi, qliod totum est in conceptibus rationis, ut directivis ad intelligendum Dices quaelibet scientia , ex eo
quod pernciat intellectum in ordiane ad suum obiectum, dirigit intellectum in ordine ad intelligendum suum obiectum ergo per directionem non distinguitur Logica ab aliis scienti se .
R. primo cum Aegidio dicta diib. 8 diit ant dirigit intellectum in ordine ad prim in intentiones, de quibus talis sci litia considerat et concedes dirigit intelicetum in ordine ad locuncias men iones, quibus debet uti in assequenda cognitione primarum intentionum,nzgo hoc enim citrablius Logicae, cuiust intulli est considerare eonccptus rationis, ut sunt sc cundae intenti nes dirigentcs intellectuin in acqui-litione scientiae.
R. 2. cum eodem ibidem dist. ant uirisit intellectum exprimen odo rigniricationes rerum, concedo; dimgcndo, iuuando intellectum in inici lectione, nego.
Dico ultimo lyllogismus est obiectum principale, seu attributionis totius Logicat. Est expressa Aegi- dij in p. Elench pag. 49 col. 4. ubi
ait Dicendum quod dia tecta ea priuincipaliter est de intentionibus formatis per actas rationis, ct quia inter has intentiones prineipalio est 1 lovimus , iis principiatus est de syllogismo,quam de alys intentionibus o paucis interiectis alta non tamen propter hoc sequitur syllo-gilmum ibi esse subiectum nam in mctaphysica principalius cons deratur de ipsa substantia, quam de alijs entibus non tamendi iubstantia est subiectum, sed ens ergo ex Aegidio sicut substantia in meta physica non est subiectum adaequa tum, impliciter, sed tantum cst subiectum principale, seu attributionis, ut supra notatum est, ita in Logica subiectum adaequatum non erit syllogismus, sed tantiun erit si bicctum principale , seu attribu
28쪽
Ratio autem est,quia omnia con tribuuntur syllogismo Aegidius insiderata in Logica attribuuntur lyl telligendus est secundo modo, non
logismo, tam enim conceptus sim primo , ut bene conlideranti rati olices , quam complexi in gratiam nes ibi adductas, innotcscet. Vnde syllogismi conlid crantur, ut patet non sequitur omnia considerantur
disicurrendo per omnes partes Lo in gratiam syllogismi ergo hil ei ae, de suo loco ostcndam bergo limus est obiectum adaequatum; syllogismus erit obiectum attribu quia ad hoc requiritur, ut conlide-tionis totius Logicae rentur sub ratione syllogismi, ut di- Confirmatur, quia, constat ex um est de ente, non vero quod notatis cum Aegid subicctum sim conliderentur in gratiam syllogis-pliciter, Madaequatu alicuius scien mi, ut paritcrdictum est de tu stantiae est illud sub cuius ratione omnia tia in metaphysica Plura obiiciam,
conliderata considerantur;vt exem di soluam alibi.
plificatum est de ente in metaphy Nec si animaduertisset Bonherbasica subiectum vero attributionis nunquam subicctum adaequatu cum est illud, cui attribuuntur omnia co subiecto attributionis in via Aegidii siderata, ut dictum est de substantia contundisset, nec dixisset ex mente in metaphylica, quae ideo dicitur Aegidi subicctum adaequatum ci subiectum attributionis in illas cicn tius Iogicae esse syllogismum , vetia , quia omnia entia ei attribuun dixit Tract. in Log. q. I. a 2. d. I. tur; sed non omnia considerata in Scientia ex suo subiecto quinque Logica considerantur sub ratione agnoscit, ut notatinc Eid in prolo formali syllogismi, omnia tarne sentin I. nam primo agnoscit mi- conliderata in Logica consideran talem quia ex I. post scientia unatur in gratiam svllogismi, cui auri est , quae est unius generis subiecta buuntur ergo syllogismus ex Aegi partes, e passiones conliderans: se dio non erit subiectum impliciter, cunco agnoscit dist inctionem quia seu adaequatum , sed tantum subie scientiae distinguuntur per obiecta,
ctum attributionis totius Logicae eum per idem aliquid habeat esse,&Dices ex Aegidio in lib. de ni unum esse, indistinctionem in se, deuersalibus .f. Qii arritur de subiecto distinctionem ab alio et tertio agnois Logicae Subiectum in tota Logica scit dignitatem,quia una scientia est est syllogismus consideratus tam dignior alia, quia est de digniori
secundum partes materiales, quam subiccto et quarto Ordinem quia
simul secundum partes formales;er qtiando subiectum est sub suffecto,go erit obiectum adaequatum scientia est sub scientiaci quinini Resp. ex dictis, dist. ant caesub cessitatem, quia ex hoc una scientia tectum simpliciter adaequatum est necessaria,quia subiectum uniussnego est subiectum attributionis non est subiectum alterius,in quod concedo, omnia enim considerata declaratur in una, non declaratur in in Logica, vel sunt partes materia alii; de his omnibus per transentes syllogismi, vel partes formales, nam aliqua cum Aegidio decerno.
ideo omnia in ea conliderata at Quaeres ergo primo An Logwa
29쪽
R. ammatiue, probo,quia tunc scientia est una specie specialissima, quando ratio formalis se tenens ex parte scientiae, est una specie specialissima, est Aegidi tum I metiq. s. cum in prol.sent. P.Lq. 3.ad I. sed ratio formalis, seu modus comiiderandi se tenens ex parte Logicae
est unus specie specialissima et ergo Logica erit una specie specialissimarminor pr. quia omnes conceptus ramtionis conueniunt in hac ratio formali, nempe in directione intellectus ad intelligendum, licet alio modo dirigantur conceptus simplices, alio modo conceptus complexi, di alio conceptus collectivi; haec tamen diuersitas est materialis ex parte scientiar, licet sit formalis ex parte obiectorum secundum egi- dij doctrinam loc cit qua ratione explico Aegid. I. Elench pag. 37. asserentem Logicam non naber unum genus subiicibile, nec considerare omnia sub una ratione, loquitur enim aperte de entibus, ut materialiter differunt respectu sci
Quaeres secundo An Lasica diis mustium abaliis scism-ι. Resp. amrmative eum Aegidio in prolog. Elench pag. 2. o. pr. nam distinguitur primo a Grammatica, quia grammatica proprie est sermocinalis, cum sit d rectiva sermonis , Iingiue Logica vero proprie est rationalis, cum sit directiva intellectus, rationis Distinguitur a Rhetorici, quia Logica conliderat principaliter ea,quae sunt efficaciora ad concludendum,ut sunt syllogism as,in inilinio Rhetorica vero considerat debiliora, ut sunt
enthymema, cla exemphim, seu eonsiderat modos arguendi superficialiter,in typo s. exemplariter cum inseruiat scientijs moralibiis ex Aegid in prol. post pag. q. col. 3. Distinguitur a Philosophia naturali, quia Logica considerat conceptus rationis quatenus sunt secundae intentiones Philosophia vero considerat ea, quae his intentionibus, & conceptibus tibiiciuntur rLogica conssiderat conceptus rati nis, quatenus sim instrumenta tuis uantia intellectum ad intellige lum; philosophia vero, ii considerat conceptus rationis, considerat cis tantum, quatenus significant reruta
Distinguitur a Metaphysica; quia
metaphysica proprie est scientia comunis, cum per se .secundum quod i sum sit de ente in quantumens: Logica vero proprie est scientia specialis, quia primo, ter se non est de omni ente, sed tantum
de conceptibus rationis, tantum est communis ex consequenti, qua tenus conceptus rationis ad omnia
entia applicari possunt. Item metaphiis proprie est scientia I gica vero, ut patebit, proprie non est scientia, sed modiis sciendi: item metaphysica considerat quidditates rerum Logica vero conliderat secundas intentiones, quibus quiddi rates supponuntur. Distinguitur a scientijs mathematicis, quia istae
considerant quantitatem , Logica vero considerat conceptus rationis.
Quaeres tertio An Logisam diagmον alis sciemi s fResp.ex Aegidio in prolog.prior. dub quod Logica in suo genere est nobilior, e dignior alijs cie
30쪽
lijs in suo haec tamen dignitas nonen i implicitur , sed tantum lucundum quid Probo utramque Pariem ex Aegid quia faculto, quae in suo
genere importat simul sciciat iam,
modum sciendi est nobilior tacultate, qua solum scientiam importat; nam ultra pcrfectionem ab alijs importatam , importat etiam modum sciendi, sed Logica in suo genere importat simul scici iam di modum sciendi Latiar velo scientiae tantum
important scientiam , non tamcn
modum lcuidi, cum ex Aegid in prol. post scicntiae spec. ales non possint tradere arte de modis sciendi: ergo Logica in suo gcnere erit nobilior alijs scient om suo . Pro bo secundam partcm , quia Logica non est de nobiliori subiccto, nec per nobiliorcs domini ratio nostr cedit, nec sibi alias scientias subalis ternat, uer consequens non est alijs scienti j simpliciter nobilior, sed tantum iecundum luid Insuper ex Aegidio in prol. post. Pag. a. col. I. Logica non respicit res scitas, sed modum sciendi, atque adeo non potest tantam dignitatem habere, quantam habent scientiae respicientes res scibilis habet tamen aliquam dignitatem ratione
cuius est appetenda, quia ut ait ibi in Epist. yclare, certo dirigit intellectum in abdita scientiarum.
Quaeres quarto. An Logica sit par esentiali Philosophia pRei p. cu Aegid in prol. Elench. d. s. quod philosophia potest duobus modis considerari, primo sc- cuilum se deinde secundum modum, quo participatur a nobis, secundum se accepta non sibi subalternat Logicam, nec Logica est pars
philosophiae eo modo acceptae,5
Pr quia partes citentialis philosophiae sumuntur c si mei. t. ex diuertis abstractionibus rerum scibilium; nam ii cibilia abitrahant ab
hac , vel illa materia, non tam mamateria simplicitar,nc scctinuum elle, nec iccundam definitioncm; sic scientiam naturalem siccificant,c constituunt; si abstrahant, cuti indum ι finitioncm non tamen sc-cundum elles lic constituunt scientias mathematicas, si cro abstrahant, secun Gum esse, secundumtd finitionem sic constituunt nacta-
physicam tacd Logica non versatur circa aliqua obiecta scibilia aliquo modo ex his tribus abstrahentia,
sed tantum circa secundas intentioncs in his fundatas ergo Logicano erit pars essentialis philosoplatae. Si vcr philosophia consideretur non secundum se, sed secudum m dum quo participatur a nobis , sic quodammodo si parcellentialiter Imettinens ad philosophiam, ratio est, quia nos acquirimus philosophiam intelligcndo cum discursu:
ergo ut a nobis acquiratur line errore essentialiter petit Logicam,que dirigit intellictum ne in speculando erret. cccst inconueniens, quocialiquid non sit de euintia rei secun . dum se; lit tamen de ellentia eius prout habet elic in effectu; nam cωι litioncs materia non sunt de essentia hominis considerati secundum se, sunt tamen de incntia hominis conlidi rati secundum esse , quod habet in effectu; nam cum homo non existat, nisi in suis particularibus, o de rationes, Scissentia rei particularis sint conditiones alciariae; de ratione, Scisscntia hominis quanis Digitia 'ν Ooste