Augustini Mascardi Romanae dissertationes de affectibus siue Perturbationibus animi, & Ethicae prolusiones. Nunc denuo typis editae

281쪽

,as Aug. Mascardiariis , inter praesidia quibus ad animi

Perturbationes eunt, numerauit, nos

quid de illis statuendum sit in posterum

tussi , ct incitatione.

msSERTATIO DECIMASEPTIMA.T oorum pIerumque est incon- sulta temeritas, qui nimium in alienislviiijs oculati, in proprijs sponte cutiunt, ita mirum nemini videri debet,iam peruersε a Momo de Vulcani statua pronunciatum olim, cum senestras in hominum pectore, praeposterus alienae imperitiae obiu8gator desiguauit. Approbauerit, per me licet, Socrati commentUm suum, quod frequentibus hodieque vulgi sermonibus usurpatur: nunquam tamen emciet', ut per huiusmodi carnificinam', retruses nimorum Perturbationes libeat intueri. Nitarii cruenta haec Momi curiositas, quae cordis, lac viscerum penetralia denudat, non tam ingenijs ad eruditionem lenocinantur, quam vultures prouocat ad rapinam; ut quae 'peeudiaris quondam fuerat Titij poena', communis iam su

tura sit humani generiὸ cruciatus. O te

282쪽

Romanae Dissertationes. 23a praeclarum Mome sectorem corporum c Anatomicum pene cum medicis appellaui ) qui perinde quasi ad Silenorum

speciem unusquisque mortalium fictus esset, qualem Alcibiadem putauit Socrates, ostiolum pro ingenio in pectore 'nobis explicas, ad animorum arcana, de veluti abdita naturae mysteria pernoscenda. An eos nesciebas, quos sensus corporis populariter dicimus , vias quasdam ei se, ut loquitur Tullius, ad oculos, ad nares, a sede animi peristatas, ac nullum proinde seriestra tuae I cum in homine superesset sed video quid agas ue luculentum , ac pingue i

telligentiae tuae acumen , cum per at

gusta sensuit receptacula se ad animum penetrare non potuisset, pectus ipsum alte defodit, ut Durateus quondam equus Troianis portis maior, per mu- 'trorum ruinas in urbem exitium intulit. Age igitur, di quoniam descriptas in fronte, in oculis, toto denique in vultu notas animorum, a nobis in loco deci rataS., tanquam obuolutos apices , as fugientes intueri , prae lippitudine non potest Momus, grandiores illi nos paulo caracteres, atq; adeo apud Perso .vi, plane regios obtrudamus;vt dum animi perturbationes curiose rimatur , de pe-etoris vulnere in posterum non laboret, i

283쪽

232 A. V. Mascardised impingat in nasum. quae pars in humano corpore tanta est, ut illi etiam cognomenti maiestatem acceptam ex Parte referat Alexander. Nimirum de . . oernutamento primum , mox etiam de

tussi , ac de oscitatione demum disserendum est a quorum fatidico strepitu , nisi

tandem expergiscitur Momus,aeternum faxo dormiat, aeternum stertat. stertit enim, non loquitur, quicumque calum niandi libidine in alienos mores inuentur.' Aiunt ergo acutuli,ut ipsi autumant, terpretes animorum, ut ego arbitror, Captatores inaniarum, ab hominis ste Butamento de affectionibus animi elici coniecturam. Nova prorsus opinio, &ad percellendos animos efficax,qui pluStamen admirationis sit babitura, quam νιδε fidei. Et sane sternutamentum , ut hinc νso potissimum exordiar , ex Aristotelis s. r. hi- fanctione nihil est aliud, quam desioris , tar Hvi & maxime conferti spiritus eχitus: siue enim cerebro incalescente humorem , D. CapitiS paulatim calor extenuet, & in .io spiritum, flatumne commutet, quod 3. Ηyppocrates arbitratur; siue aliundo

flatus in caput ingruerit,quod Galenus,l hac super re Hyppocratis scholiasses, γνιώLr pluribus explicat; illum ut veluti stipe r- - uacancum, milite idoneum rei natura

284쪽

Romana Dissertationes . 233 expellat e capite, occulta quadam vi Au ἐά Cerebrum concutit, ut valido sensim

motu spiritus consertus exiliis , di te tandem non sine strepitu erumpat E .. s. naribus; quo giudexcogitari potest, ad mnia

prodendas animorum perturbationes Aph. Pineptius e Atqui si prodigiosa haec ca- Lpitis exoneratio verax, & Sacro'ncta fatorum index semper est habita, cur qu. ibi quod in homunculi nescio cuius pectore Galen. delitescit , aperte non prodat' audio. . neque enim in prophanis priscar super stitionis sacris tam hospes lami 3-aut in ,.

monumentis veterum tam peregrinus, promam. ut si non omni a , pleraque saltem ste G2.3. nutamenti ominae, male prorsiis ominata non viderim. Novi pene pes risum apud Homerum , in Telemachi stern sectoa..tatione procis interitum portendente: q. 7. Oamores apug Theocritum Si michidae ΕΜ r sternitentes audiui et Xenophontis con-V. 'cionem sternutamento militis excepta νreli quis omnibus suturae, ipsi vero ste nuenti praesentissimae scelicitatis omen se .suisse non ignoro: Temistocli puerovimmoIandos sternutantis indicio designatos Plutarchus est autor r Apollinε victoriam.sternutatione pollicentem. Nonnus eleganterexpressit:quid multa non ridicula modo natio Poetarum, sed summa etiam philosophorum capita,

285쪽

Eijsque proximam diuinationem stern ' Itamentis adscripsere. Atque ut ieiunus omnino antiquitatis pervestigator,nihil hoc de argumento alibi degustarim, v nastissimus tamen ab erudita suburra . Pistor, placenta omni eruditionis melle idcondita, vel latrantem ingenij famem sedare potuisset. Verum quid inde co . ficitur e tamdiu nimis est, cum ludicra - isthaec de sternutamentis opinionum

Portenta, tum exactae prudentiae soliditas, tum verae, hoc est Romanae relisionis sanctitas eliminauit, disiecit,op-rressit, obsolevit illa iamdudum male ieriatorum capitum intemperies, per ingeniorum lasciuiam plerasque olim Tegiones, sed Graeciam praesertim tum 'Piter foedeque depasta. Prophanus ille' ' vetustatis error, non Origenis modo,

Qui Clementis Alexandrini, Theodoreti, Basilh, Augustini autoritate iu-sulatus, sed ipsius etiam comici Phile- . . monis, atque adeo M. Tulli) doctrina confossus emarcuit: facessant hinc igitur auguralia superstitionis deliramenta,ne

ad veritatis pervestigationem viam nobis mendacio sternere videamur . Et reperta sunt tamen, e veteris philosophiae sectatoribus capita quodammodo

Soasularia, quae sternutamenti indicio, ac

286쪽

Romanae Dissertationes ἰ etas

ac veluti face, ad obscuram animorum notitiam se peruenisse confiderent. Res est tu luculento Diogenis Laerti, test monio comprobatasium Dionis cogno

meto Chrysostomi disertissima oratione

descripta aduertite quaeso animu dilige- ter. Cleantes maioru gentiu Stoicus Z nonis auditor, qui non minus laboriose sapientiam hausit, quam pertinaciter tradidit; cum diuinandi artem ex li mani corporis 'caracteribus profiter tur, tripodem ad oracula nescio qua 4n urbe reddenda collocauit. ibi autem cum satis sceliciter lubricae disciplinae specimen edidisset, miros in vulgus de se sermones excitauit. Verum quia in sitiabilis est mortalium curiositas, e perimento praesertim irritata, & in veritate, mendacijque confinio laborans, hominem Cleanti sistunt, in quo aut a tis leuitate detecta populi mentes suaui morbo liberaret; aut ad veritatis scopum recte collineans diuinationem diuinitate cumularet. Hominem seu potius portentum hominis, rusticana de gleba Stoicus contemplatur,praedurum,

hirsutum, hispidum; cuius frons nullo superciliorum fine discreta;oculi toruu,

ac truculentum intuentes , labrusca om

287쪽

heum, duritia serreum; manus obducto callo lapidosae ue uno verbo vivum laboris simulachrum, aut spirantem seritatis imaginem videre se caeteri praedicabant . Hic enimuero Cleantes haeret , di arguties illa diuinatrix, in setosiunhumanae bestiae corium impingens, inopinato retunditur. Concionem tandem

diuturna expectatione defatigatam dimittit, praefatus ingenue hoc uno in homine Physiognomorum artem turpiteT desecis te, Abibat ille victor, omnemq; populi admirationem auerterat a phiasto sopho, atque in sese transtulerat: cum subito sternuit. Tunc Cleantes mollem εχ clamat, impudicum, obscenum; id idelicet sternutamento patuisse. Itane Vero Stoicorum sapientissime Z ludere adhuc in re seria homo tam grauis ,

atq; illudere mortalium cupiditati pergis p tam abiecte de posteritate, atque humiliter sentis, ut digna tibi, cui iocu- Iariter imponas videatur e tam barditibi sumus, ac plumbei, quicunque naturae iure, in tempora a tuis aliena transcribimur, ut ineptire tecum, per speciem doctrinae reconditioris, debeamuse ergo quicumque frigore , flatuque concepto, laborantem cerebrum sternutatione liberabit, is Veneris in laqueoS sese induet, aut potius mancipium se

288쪽

. Romanae Dissertat ines is Veneris sternutamento testabitur λ hoe autem quibus argumentis euincis Θ vbs est acumen tuum e qua dialecticae vi conficis impudicum esse qui sternuat Adolescentem ego praecocis , & immaturae libidinis apud Apuleium legi, ire

alienos toros inuolantem, & sternutamento detectum a suilone. Gnitoni apud omnis nequitiae Arbitrum, plenae ac maturae impuritatis ephaebo, sternutamentum excussit indicium; Verum

illi sulphuris ingenium non libido ; huic

nimia spiritus collectio, non impuritas,

ad sternutationem cerebrum vellicauit. Atque ut otiosa, & deses narium confriacatio, ad sternutamentum irritandum , hominem arguat moribus plane cor

ruptis, quod Clementi Alexandrino video placuisse; nunquam tamen in eorum opinionem descendam, qui sternutationem ad coniecturas adhibent animoru illam quidem certissimum salutis omen aegrotantibus afferre communis est praestantium Medicorum sententia; cum vires facultatis, quam ipsi vocant, antimalem, adhuc integras indicet; atquci hic limes diuinationis esto, quae sternu- . tamento comparatur . Si quis autem insanire in reliquis pergat, nae ille tussis Praedictione, quam secundo loco eqpli-

Sandam sustepi , sapientius iudicabit.

289쪽

Aug. Majendi Et sane inter recentiores criticos literator plane nobilis,gente Gallus vitinam tam constans in auita religione retineda, quam in veteri eruditione comparanda studiosus ethicos Theophrasti caracteres, tussim sponte, susceptam ea inter argumenta reiecit,quihus potentioru animos fastu,fastidioque disrumpi, lepidissimi morum coniecto-xes opinantur. Huius autem siue opinionis, siue ludibri) testimonium a Petronio repetit. Verum aut ego legere nondum didici, aut alia omnia, quam quae criticus diuinat, Petronius cogit a-Mil. locum integrum eleganti ssimi scriptoris dabo, vos de re tota, pro vestra ν;δε sapientia iudicabitis. Crotonam cum Petra' peruenissent capitula illa sestiua Eumol- pus, Encolpius, Gniton, caeteri, post Fattritas bellis frequentibus opes,urbem inueniunt in duas diuisam partes; nam

ciues aut captantur, aut captant. Funerstus in pestilentia campus videri oppidum potest, in quo nihil est aliud, nisi

dauera, quae lacerantpr, aut corvi qui lacerant . Scenam igitur adornant, ad ciuium auaritiam fallendam; & Eumorupum, tanquam caeterorum donilnus' Venerantur. recentissimam illius orbitatem citam & hoc ad acuendas capi

290쪽

Romana Dissertationes. mentantur 3 naufragium deinde opulentissimum mentiuntur a infinita proposestertia crepant, fundis nominibusque deposita; Secundum hanc formam O lpsissima sunt Arbitri verba i oramus

Eumolpo, ut plurimum iussat, νt sit modo solutiorisstomachi, cibosque omncs palam damnet, loquatur aurum, O argentum fundosque mendaces . Quid hic ariolatur criticus sane doctus, verum multa saepissime ex ingenio comminiscens, quae veteribus per fas, & nefas appingat Poraculum audite hominis considentissimi; Plurimum tussire potentiorum era tantum . at unde hoc elicis 'u homo e Petronius hoc docet. quaeso te sodes ubi e ubi plurimum tum re iubetur Eumolpus . Di3 vestram fidem, hoc est interpretem agere, an nugas meras λ Neq; a me quispiam tra cedias excitari in rct. leuissima suspicetur, cum enim morum characteres,ad vitam cum honestate tra ducendam a sapientibus acceptos, tradere se nobis profiteatur, quid sua nobis obtrudit somnia Θ atq; ut incautos decipiat Petroni; nomen praetendit sigmentis suis e Aperiat ille, quoniam lincet, sententiam suam: viri eruditi cogitationes, saltem cum exceptione laudabit natio literatorum. Sed tyronibus cur

imponiti cur tam sales cur adeo cQnsim