장음표시 사용
61쪽
quidam cum scaphis excurrerunt, quidam in sylvis feriendis feris auibus lue capiendis operam dabant, atque ita responsum Regis in cuia ex oe '''
Aecundo Mari reuerti ex momm, non praedicare satis poterant insignomino manitatem tabeneuolentiam, quam ibi experti fuerunt. Praefectu cius loc eos conuiuio exceperat,&laute satis tractauerat, idq; in aedibus suis, ubi in pannisgossypinis considentes Praefectum ipsum sibi ministrantem habuerant, qui etiam dixisset, uniuersam suam terram Hollandis patere,o se nihil magis optare, quam ut aliquando Generalis ipsemet ad loca ista cum nauibus suis applicare vellet: paratum enim sese ad littus cum suis prodire, atque ita honorifice eum excipere. Finito autem prandio, cum vespera facta fuisset, ministros aliquot ardentibus facibus instructos Hollandis adiunxerat, quorum opera sylvam superare, ad littus pervcnj re commodiu potuerant. Tertio Maii redierunt etiam scaphae illae, quae ante quatuor dies Pana Reuertun-
Hoc Panane ad decem fere miliaria Austrum versus a nauibus aberat,vbia Rege&proceribus regni honorifice item excepti fuerant. Experti autem insignem beneuolentiam attulerunt secum gallinas, Mn Aeschre fructus alios, sed In pago quodam Tiresidi non procul a littore pernoctares oryZae parrem acceperant, quam pro plumbo, minutis speculis,cultellis meiusmodi rebus aliis permutauerant.
Quarto Maii Viceadmiratis eum quibusdam aliis, duabus scaphis Poligammen versus profectus est, ut Regem eius loci inviseret Circa meridiem cum nauigium aliquod ni plaga meridionali vidissent, scapham statim cuarmatis aliquot ad illud ablegarunt. Erat autem arque oryZa onerata, quam Ethiopes quidam Nigritae regebant, qui anterio. dies inde abierant. Non porerant autem Hollandi percipere, quo tendere vellent, existimabant tamen eos Panto di ac petituros. In Barque illa ante paucos
dies quidam fulmine percussus perierat, reliquis nihil incommodi inde
Quinto Maii scapha illa: duae ex Polygamme reuerta sunt Reserebant autem se a Praefecto eius loci satis quidem honorifice exceptos fuisse, sed tamen non ita prolixe, ut ipsis quidem promissum fuerat.
Caeterum cum non commeatuum incibariorum satis Hostandi accipere possient, vero ex in Catualo promissis suis de septem ceruis,quo milandi botidie ad naues mittendis, non sati faceret, progressi aliqui cum selopis adura aliquot sylvas&dumeta, boues aliquot confecerant, inter naues postmstribuendos Verum incolae cum hoc cognouissent, grauiter offensi,gra R emi
ues de iactura hac querelas instituebant, talicet Viceadmiratis quidem se 'quenti die in terram descendens eos placare modis omnibus niteretur, si et,
quidem praesentem pro eis pecuniam refundere decreuerant existimantes, quod cum viderent eos vendere boues nolle, ipsime operam dare cogerentur, quomodo eos trucidarent macciperent,sed longe aliter rem sonabere postmodum depram enderunt. Nam 8. Maii, cum rursus egressi quidam essent, ut boues aliquot ferirent, vehementer offensi incoimquerelas varias instituebant. Profecti igitur ad Regem in tam aliqui petierunt, ut cum hominibus illis, ad quos boues isti pertinerent, ageret, ne factum hoc nimis aegre ferrent, siquidem parati essent ipsis hoc nomine satisfacere pecuniam pro bobus illis numerare . Sed Rex ipsemet re
62쪽
ci DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
hoc factum ferens aduenisse eos dicebat tanquam amicos, sed iam facto ipso contrarium eos testari, siquidem ne a Lusitanis quidem tam grauis illata ipsis iniuria fuisset,&se quidem vitam potius profundere paratum, qua diutius talia ferre intolerare. Erant ex illis quidam, qui animas boum
hac ratione interfectoru ad infernum statim praecipitari di Cerent. Quae res licet comiseratione dignissima esse tandem tam e Rex, siquidem absistere ab hoc proposito,&nihil tale imposterum committere vellent, condonatum hoc ipsis in praesentia esse debere dicebat, addita promissione, quod oryEam inalia nauibus quotidie suppeditare vellet, ut unde se sustentarent, haberent.
Duodecimo Maii veniebat ad Viceadmiralem Nauarchus cuiusdamnauigii, quod Champan vocant, in portu illo iam ante Hollandorum aduentum fuerat, oneratum autem fuerat oryga, quam homines illi ad pagum quendam Insulae illius Iasinuata dictum vehere volebant. Affere-hat autem secum quatuor gallinas, fructus aliquot Viceadmirati donados, viliteras salui conductus ab eo impetraret, quibus se in mari aduersus peregrinorum insultus tueretur, quas ipsas quidem a Viceadmirati facile etiam obtinuit. Caeterum Is Maii venerunt in Catim quinque viri ex Sin ,quorum uia hil ita sequent die tres adultus processerunt, cumque ad naves porro pertigis .... biu, son: utcra ad Viceadmiralem afferebant, quae datae erant s. Maii, ab E diu tu Iairno Mat bergero, homine germano, qui non relictus fuerat a Ge-cisno, ne rati Spilbergio Iam autem in ministerio unitarum prouinciarum exi-Matsberge stit. Respondebatur autem hisce literis ad iteras, quas viceadmiratis ad rumseripta Regem in Cand paulo ante dederat. Rex in castris ad Manicravvari haerebat, ut victoriam suam ibi continuaret, quae causa erat, quod non citius responsiim acceperant. Cognouerant autem Hollandi ex literis hisce Maisbergeri paternam Regis erga Hollandos affectionem, similiter&li titiam, quam ab aduentu Hollandorum Rex perceperat, qui porro petierat, ut cum nauibus suis prima occasione ad castellum Punt di leto contenderent, quod decreuisset illud quam primum terra oppugnare addita promissione,se omnia, de quibus filio suoi sic enim viceadmiralem nominabat spem fecisset, rata habiturum, expugnato hoc castello Hollandis tributum annuum, nempe Io oo. Quin tales cinnami, cooo.QUintales piperis, persoluturum. Cum ergo confirmaret Mais bergerus, se nullum adhuc fucum dolumve in Rege deprehendisse, decretum ab Hollandis est, prima quaque occasione cum uniuersa septem nauium classe, cursum versus pratalictum propugnaculum I nudi dirigere. Petierat quidem Rex, ut viceadmiratis quamprimum ad intam ciuitatem, medio inter Materato, Cand itinere sitam, excurreret,quo: ipse venire vellet, ut de rebus artis deliberationem inuicem instituerent, verum ne tempus perderent, consultum visum est, iter hoc intermittere, quod ipsum etiam Regi quam primum significatum est, addita admonitione, ut pro maturanda oppugnatione ista copias colligeret se enim cum nauibus eo etiam primo quoque tempore progressuros. Nossandinae Caeterum visa Ic die, naui aliqua, quae iuxta littus meridionale locouem quβη. duas a se leucas remoto vehebatur, scaphas statim tres ad eam ablegarunnLU mcq insequentibus paulo post etiam tribus nauibus Hodandia,Sepe mirandica
Cum igitur Hollandi cum scaphis appropinquarent, viderunt nauem
63쪽
Lusitanicam esse eximiae magnitudinis. Itaque qui in una scapha erant conuerso statim itinere ad Viceadmiralem reuersi sunt, relationem ei de naui hac facturi, reliqui vero, qui in duabus reliquis scaphis erant, paulo amplius progressi, deditionem ut facerent Lusitanos admonuerunt, qui nihil respondentes adiclopos statim hombarda conuersi sunt, quo viso Hollandi recedentes inter nauem littus sese continuerunt, donec celocem Viceadmiratis cum priori scapha in auxilium eis mitteret Cum agitur scaphas illas non solum redire, sed&tres supradicta naues sibi im-ram L 'sitan viderent, collectis statim Carbasis, cum scapha aliquos
ad ollandos miserunt, qui vitam sibi solum relinqui peterent, quod etiam facile obtinuerunt. Facta deditione Praffectus nauis, Lopor gliares nomine,' cum eo mercator primarius ad Viceadmiralem profecti sunt qui nauem illam statim occupari praesidio fixmari praecepit. Navis haec
fa Senora de Roserio dicebatur, eratque et o o. onerum capax, soluerat
ante sex dies ex in volebatque versus, indeque versus galam, velificationem instituere Lusia tan in ea ro AEthiopes vero Nigritae o. fere, praeter plurimas mulieres numerabantur. Circa vesperam nauis haec ad classem Hollandorum in portum traducta est, quae interea tres adhuc alia naues in Cochin paratas esse, ut prima occasione, idem iter Aceta tan versus ingrederentur.
Sequenti die nauem rursus aliam meridiem versus iuxta littus ita, V mramiturgare viderunt, itaque quinque statim naues cum tribus scaphis eam per g -- qm secutae fiunt, viceadmirati cum celoce in portu iuxta Lusitanicam nauem
solis relictis., Non poterant autem toto isto die eam assequi, cumque vespera facta esset, exorta tempestate, ab inuicem dissipatae sunt. Decimooctauo autem cum adhuc tres naues, Hostandi nempe, Sepes mirandica de Meleta simul veherentur, ad Viceadmiralem inportum reuersae sunt, ubi cognouerunt, venisse duos cum literis a Rege in Candi. Paulo post autem reuertebatur etiam scapha viceadmiratis, quae adiuta a nauinis va, eodem adhuc die nauem aliam, non tamen eam, cuius modo mentio acta est, expugnauerat. Haec adrede Dios vita ducentorum erat onerum Adducebant autem secum scribam ex naui hac quae similiter ex Cochm veniens, Negaritan versus velificationem instituere vole
O 'Ono uvid ni adhuc aliam nauem, quam mirandia cum Expureant ita duabus si hi
nenlam facili negotio, ad portum secum traduxerunt. Venerat&illa ex Corem susceptoque Ne palan versus itinere crum minde&porro Philippina petere Insulas decreuerat Onerum erat o dicebaturques Antonius, Praerectum habens nomine Pedro Da meis. Venit eodem die, ex ad Viceadmiralem, ex cuius relatione victorias Regis varias, maxime vero expugnationem castelli mani-2veti cognouerunt. Post meridie vero spes candica cum scapha qua-cam ablegata a Viceadmirati est, ut Septentrionem versus proueheretur, intellexerant enim nauem adhuc unam deess quam putabant eam qui- rudisse, quam Aut supra dictum, praetereuntem assequi non potuerant. Existimabant autem eam ad Trime de Malo applicuisseritaque spei mandica eo usque excurrere ua. . horas eam ibi expectare debebar.
Gesamo Maii videbant duas suas arraues et Fingamnempe, ad
64쪽
c DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
ad portum redire, quae expugnatam nauem labe de Dios dictam circan'rum meridie secum adducebant. Caeterum Setes dandica,quae pridie eius diei
rustianicis abierat, conspecta naui aliqua, diem noctemque ei persequendae operam potiuntur. dabat. 1. autem die aliquanto propius aduecta, eam absque ulla reluctatione compraehendit. Verum enim uero Praefectus cum Nauarcho, et O. personis aliis priori die kapham ingressi captiuitatem euaserant, ita ut Anus saltem Lusitanus miles, cum Ethiopibus aliquot in naui adhuc superstites essent, cui similiter S. Caeni nomen erat. 3. Sepes Holetandica, cum expugnata naui hac portum inuecta est, quaerio plus minus onerum capax putabatur, duos elegantissimos equos Persicos continebat. dolislandi autem literas subinde a Rege in Cand accipiebant, quibus continuatio victoriarum Regis in confirmabatur. Equi illi duo empti erant Irisio Regalibus octonorum Ioachimicis Imperialibus, debebantque I e palanum similiter adduci. Quod autem ad bona attinet, quae in nauibus hisce omnibus reperta sunt, nullius ea momenti erant, quamuis capacitas illa ingentem mercium vim desiderare videretur. Habebant autem aliquot saccos tritici longe pulcherrimi quale ex Cambo a stertur praeterea aeris Caldarii, rabdicum Chinae, de aquae roseceae non parum, cum tribus fere piperis oneribus, in illis reperiebatur. Causa autem cur hasce naues expugnarant,erat partim persecutio, odium, quo erga Hollandos Lusitani semper ardent, partim quod Regi in Can testatum reddere volebant, quam non amici, sed hostes Lusitanorum veri essent ideo enim tantum in expugnandis hicce nauibus laboris insumpserant, quamuis perniciei id eis magis quam promotioni fuerit. Rex in Can Rex accepta, de expugnatione harum nauium, relatione, magna aste-dmirethusii cstus laetitia 13. Maii iter statim ex Cand versus Maracal ingressus est, da- p tversm his tamen prius ad Viceadmiralem literis, quibus vehementer admodum MAte quo petierat, ne Lusitanos illos dimitteret, sed vel ipsemet interficeret, vel si, bi puniendos committeret. 8. Maii venerunt quidam ad littus,qui allinas, butyrum, oryZam oua, huci us varios a Rege in Cand eo transmistas asportarent. Postquam autem Lusitanis initio petentibus promissum esset, quod vellent eos liberos cum naui quadam, qua in ego rara peruenirent, dimittere, promissis uti starent. 1'. Maii eos cum duabus nauibus,rioura Senora de Rosario Sancto Untonio dimiserunt, exceptis quibusdam mancipiis,&qui sponte sua apud eos manere volebant. Itaque L hae duae naues cum salui conductus literis eo die aviceadmirati Ne paraum
... . . versus abierunt, Lusitani quidem gratias Hollandis maximas egerunt his diuini pro beneuolentia ossiciis omnibus sibi praestitis. Erant quidem initio iunia aliqui in hac sententia, eligendum esse ex illorum numero Piloitam siue
gubernatorem nauium, cuius opera in littoribus Galgo, Columbo quemadmodum in sinu, littore Choromandes uterentur, verum cum tam diligenter instarent,nuti dimitterentur, peterent, consenserunt tandem, uti omnes salui dimitterentUr.
Non ignorabant quidem hanc dimissionem Regi in Cis , non usque
adeo gratam futuram, verum quia ipsis fides initio data erat, eam fallere parum liberale putabant. Cum igitur etiam inhumanum esset, captiuos illos bonis omnibu&exutos vita insuper priuare, petitioni Regis hac quidem in re non existima
65쪽
Tricesimo Maii,cum cognouissent Regem inclina sequenti die ad ' uaterato venturu praeparare sese coeperunt, ut ad futurum diem Regi ob et iis, ''uiam procederent, Sc solemniter eum exciperenL. 3I. MaiiGermanus qui phridam ad naves veniebat, qui pridie eius diei a Rege ablegatus fuerat, cum quinque non amplius leucas mi ecalo abesset, ut ita aliter cogitare non possent, quam Regem circa vesperam ineuiterato adfuturum. Accipiebat autem eodem die etiam fructus aliquot a Rege ad naves praemistas Praeparabant igitur sese modis omnibus, uti Regi sequenti die obuiam ire,eumque honorifice excipere possent quo quidem fine ingens tabernaculum in littore excitatum est, ubi Regem exciperent, inunde eum postea
an naues,siquidem ita liberet, traducerent, deliberaturi cum eo de omnibus, quae ad salutem Prouinciarum Belgicarum facere viderentur.
Primo Iunii Hollandorum ducenti fere ex omnibus nauibus congregati una cum Viceadmirati, Praefectis aliis in terram descenderimi, quibus tubicines&tympanis te aliquot cum duobus vexillis aderant. Excensione facta, Regi quidem obuiam eleganti ordine processerui, cu vero is ad Materato nondum peruenerat, dimidium miliare ultra Matecalo pro gresti , eum exceperunt, qui trecentos quidem armatos, aliquod Elephantos secum ducebat. Hic cum Regem honorifice, decenter excepissent, omnes ad Gualeculo porro profecti sint, ubi Legatus Regis unAchin Regi iteras inauratum Crys, sine gladium, Regis sui nomine obtulit. Caeterum Rex, ubi cum Viceadmirati locutus paululum esset,petiit uti armati illi ad naves suas iterum progrederentur, sequenti die eodem ordine reforma redirent, quo ipse ad littus procedere vellet, Viceadmiralem tamen cum sociis aliquot secum per noctem manere iussit, quod ita etiam factum est. Nam Viceadmiratis cum nullam vim externam metueret, neque mali quippiam extimesceret, remanebat apud Regem una cum prq-cipuis quibusdam administratoribus, Thoma Tongerio Henrico Lend-gies&aliis, populus vero reliquus littus repetiit, sed confuso admodum ordine, quibusdam citius, aliis vero tardius ad littus venientibus. Qui igitur absque ulla cunctatione strenue progressi fuerant, utram suam confer Victa tim rarunt,reliquis, qui in itinere adhuc erant,cbntrucidatis&interfectis, ita sit cum istiuur pauci misere admodum vulnerati ad naves postmodo relati fuerint topopulo in- Conturbati hoc tam repentino suorum interitu, qui in nauib. erant q/scitur. Hollandi, nesciebant quid cogitarent,neque enim Regis in Cand voluntate simandato hanc tactam fuisse lanienam credere poterant, sed errore forsitan populi,vel alia quadam ex causa, itaque magno tenebantur desiderio cognoscendi, quid de Viceadmirati, aliis,qui cum Rege permanserant,factum esset, itaque sequenti die puerum quendam in Insula ista natum cum literis in terram deposuerunt, cum praesertim spem adhuc de vita Viceadmiratis haberent, sedi Hollandi aliqui cum Scapha epis Reae incis mirandicae in terram aduecti sunt, ut quomodo res se haberent, cognosce factum rent. Interea autem Legatus Regis in chin cum duobus sociis suis ad Aufii eram littus procedens vexillum pacis proferebat, iterasque Hollandi e lon Ahginquo spectandas exhibebat, qui viso eo aduecti statim cum Scapha epistolam cupide acceperunt. Scripta autem illa erat lingua Lusitanica nomine Regis in an , continebatque lamentabilem tristissimae istius tragoediae historiam, qua Viceadmiratis,&quicum eo fuerant, omnes trucidati occubuerant, cuius quidem causam Rex Viceadmirati imputans, eam dicebat fuisse, quod vehementius paulo apud Regem instando uti ad
66쪽
ι DESCRIPTION INDIA ORIENTALIS
naues suas secti proueheretur, in proditionis suspicionem manifeste incidisset. Significabat igitur Rex Hollandis, hi amicitiam suam retinere vellent,gratum id sibi futurum, sin vero bellum 5 arma expeterent, susque deque se laturum, dummodo responsum mature remitterent, Lusitanica lingua scriptum, quod nemo esset,qui legere Hollandicam linguam possset. Legatus quidem ex maffirmare fere non poterat, an Viceadmiralis cum sociis suis in vitiis adhuc esset, propterea quod ipse me citiam exorto hoc tumultu, in fugam conuersus sese inter dumeta in sylva proxima occultasset. Alii vero factum hoc ita commernorabant, quod dicerent, Viceadmiralem quam primum ad Regem venisset, amice rogasse, uti secuad littus progredi, nauesque porro suas conte piari ne grauaretur,cui ei
respondisset, sibi quidem id eo die libitum non esse, sequenti vero die se ad
littus progressurum,&inde ad naves porro Hollandica commeaturiarm Petiisset igitur, suos uti iam ad naues remitteret, quod ita a Viceadmirati insidias nullas extimescente factum esset. Is enim, paucis exceptis Praefectis Consiliariis nauticis, quos una cum sex ves septem scio petariis secum retinuerat, suis mandauit, ut eodem ordine quo aduenerant, ad naves
iterum reuerterentur. At illi posthabito hoc mandato, in hospitiis passim remanentibus multis,confuso admodum: distracto itinere,ad littus prosfecti sunt.
v ceg 'um Postquam autem vix libierant, Vice admiratis ad colloquium . his . cum Rege reuertus, rogare iterum coepit, ne sibi petitionem hanc dene-ahuri titidis garet, naues suas secum ascendere non grauaretur, daturum sesse ope infit ram, ne eius eum unquam poeniteat. Rex igitur commotus nonnihil hae intempestiua Viceadmiratis petitione Petieras,inquit,antea, ut ex Cand ad Uintanam Civitatem venirem, ego vero etiam amplius triginta leucas ad hanc Ciuitatem disera in tui gratiam processi, nec hoc ipso etiamnum contentu S,ad littus amplius,&porro ad naves tuas venire me expetis, ut importunitas haec tua mihi non parum suspicionis moueat. Respodit Viceadmiratis, siquidem ad naves venire Rex neget, te etiam cum nauibus is ad propugnaculum Puntodit et velificationem non facturum, sed conuerso statim itinere inde recessurum. Rex igitur iratus tam rarens statim, quinatione Lusitanus erat, Viceadmiralem comprehendere, recum sociis suis trucidare iussit. Hac igitur ratione Viceadmiratis statim cum s. viris,quos appraehendere adhuc in itinere satellites Regii pote
Causa huius Sunt qui caedis huius causam non responsum Viceadmiratis, sede fg - g amesse dicant, quod mandato suo non satisfactum Rex cognouisset scripserat enim aliquoties ad Viceadmiralem se, si Lusitanos captiuos dimitteret, amicum eum amplius non habiturum Epistolae, quam Rex Lusitanica lingua ad Hollandos scripserat, initium tale erat Deus hesterna die iudicium iustitiamque fecit, idque ex causis&c. Ad has literas Hollandi et Iunii die responderunt, iterasque suas Regi per mulierem quandam Lusitanicam,quq ante hqc tempora in Canae tanquam mancipium sese sustinuerat, Viceadmiratis autem benefficio libertatem assecuta fuerat,offerri curarunt.
Mulier haec cum ad urbem Maracalo venisset, audisseti Regem peracta hac caede, cum suis iterum abiisse virum statim aliquem ablegauit, qui literas illas Regi traderet,qui cum in itinere adhuc existens eas accepissset, reiponsum statim dedit,scripta ad Hollandos epistola alia, cuius tale
67쪽
exordium erat i Deus iustitiam administrat illis,qui iusta operantur, iuste secum agi expetunt.
Tertio Iunii die Hollandi quidam cum Scapha sepis mirandi, ad Eollandi alia
terram aduecti sunt quaesitum, an Hollandorum forsitan aliquis adhuc in quot vulne- vivis es et, ut nimirum ope sua eum subleuarent, id naues transfer rate in hi
videntes autem in littore aliquem vestibus Dinnino nudatum, eum statim in Scapham suam receperunt. Erat hic minister nauticus ad nauem ni sitiam pertinens,vulnera corpori inflicta multa habebat,dicebatque, se in proximo pago per duas noctes inter trucidatos pro mortuo i cuisse, iam vero vestimentis omnibus nudatum , stoieqque impositum a duobus nocturno tempore ad littus prolatum esse , qui ne agnoscerentur, sese statim in pedes coniecissent. Sed, ministrum nauticum alium paulo post inuenerunt, qui grauiter vulneratus in aquam descenderat, inin syl-uis se hucusq; detinuerat.Circa vesperam tres adhuc personae ad Legatum Regis in Achin ad naves translatae sunt, quemadmodum mulier illa Lusitanica, quam ad Regem cum literis ablegatam fuisse diximus. Afferebat Rassandi autem illa literas a Rege, ex quibus Hollandi tristissima huius tragoedia te Regere caedis seriem ordine perceperunt, cuius quidem causam Rex visi Vice i css'. admirati omnem imputans, quandoquidem,inquit, ad so miliaria ex CG ip - d ad recalo usque profectus, cum Viceadmirati vestro de oppugnandis commode Lusitanis colloquium institueram, ille id solum omnibus viribus agere visus est ut me ad littus, inde porro ad naue traduceret, proditionem proculdubio molitus,quam Deus quidem inultam habere noluerit.
Faciebat autem inter alia etiam mentionem nauium, quas Hollandi Lusitanis eripuerant, dicebatq; sperasse se omnino fore, ut naues illas cum Lusiitanis sibi serreti qui vero Lusitanos illos omnes saluos incolumes cum duabus nauibus a se dimisissent,quod quidem amicos suos non decuerit. Addebat porro,si imposterum amicitiam secum colere vellent,
sibi id gratum futurum, sin minus facerent quicquid vellent, per se quidem ipsi, permissum esse debere.
Casus hic tam inopinatus, quo non iacturam solum tot prestantisti milaudi morum virorum fecerant,sed omni etiam spe commodi alicuius in insula hum eicea ista percipiendi exciderant, grauis ipsis admodum, intolerabilis acci mira m eum
Verum enimuero cum iam de morte viceadmiratis satis certi confirmati essent, . statim Iunii die Iacobum Petri Enchusianum, in locum Viceadmiratis communibus votis, suifragiis elegerunti eumque ex naui Enchusia ad nauemEiricliseam transtulerunt. Circa vesperam eius diei adhuc unum grauiter admodum vulneratum ad naves traduxerunt sequenti vero die Legatus Regis in Achis una cum tribus Achiensibus nauem Viceadmiratis ingressus est. Caunii petiit Rex in terato, ut aliqui ex nauibus ad se venirent,habere enim se, quod cum ipsis loqueretur Circa meridiem igitur aliquicum Scapha ad littus progressi duos a Rege obsides acceperunt, contra duo ex nauibus in terram deposuerunt, qui urato versus euntes ligones secum sumpserunt, ut si quos trucidatos hinc inde adhuc inuenirent, in terram eos sepelirent.
68쪽
c DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
tas et . Sequente autem die cum duo isti a Rege in Maracalo ad littus iterum mn,di, accessissent, signuinque de recipiendis sese dedissent, Hollandi obsidibus
excuset in terram iterum depositis,suas ad naves traduxerunt. Hi cum ad naves venissenti Regem in tu dicebant, sese valde excusasse ob factum ilia luda Rege in Cis perpetratum, dixisseque se dolere admodum Hol landorum vicem, non posse autem factum hoc infectum reddere,& quandoquidem subditi sui omnes innocentes essent, omniaque a minittris Regis in Cis facta& perpetrata fuissent, petiisse eum, ne quod erga suos
subditos conciderent odium paratum enim sese etiamnum omnem ipsis beneuolentiam, quacunque ratione posset, declarare. Hanc excusationem Hollandi quidem accipiebant, fidem tamen ei per omnia habere non poterant. Itaque cum p. iunii die intelligerent, esse adhuc, num in materat, grauiter vulneratum , mittebant aliquem cum muneribus quibusdam ad Regem, ut vulneratum illum abduceret, obside interim aliquo in naui retento Reuersus autem ille ih.Iunii die vulneratum illum adduxit, veniente simul cum eo aliquo ad Achinensem Legatum pertinente, itemque adhuc altero, quem cia, hoc est, P rcfectum siue Capitaneum vocant, is annulum aliquem aureum gemmis aliquot nitentem attulit, Regemque hoc munere ornatum nouum Viceadmiralem velle DA:-- -sseruit.
u. c... interea Hollandi habito consilio decreuerunt, nauem unam,nempe
Atiis, ii Zmra inrisus avdam ablegare, ut naues illa quae in portu isto licere-γ. . h bant de noc infortunio doceret Muti vecturam suam is hic loci quaeree-
constituesi rent, moneret. Duae naues alia ,.stia nempe innis tia debebant Achin versus velificationem instituere, ut vecturam suam ibi acciperent. Ad inn-gebatur autem his duabus nauibus Sepes Hodandi, ut eo tutiores progredi possent, siquidem de An quodam Furtad audierant, eum, ubi ventus faueret,ex Malaca classem ad portum in Achis ducti m. Caeterum Viceadmiratis cum Concordia naui sua, item duabus teli vis, glandia nempe& cit,debebant, ran versus, atque inde versus Bengalam, prout da, tura se ipsis occasio esset, velificationem facere. Caeterum Rexis Iunii tres apros,duosque ceruos ad naues misit. I . autem Arache quidam cum quodam grandioris iam aetatis viro linguae Lusitanicae perito,&aliquo ad societatem Achinensis Legati pertinente, ad viceadmiralem accessierunt, gallinas aliquot cum Zibethi modico a Rege ei afferentes, qui eodem adhuc die domum iterum reuersi sunt. Is similiter ceruum a Regeriter a Re acceperunt. Ic. autem Germanus quidam ex Cis cum literis a Rege ad-ge in Cavil uenit quibus ille sese modis omnibus excusare ob perpetratum illud fa- μαψm' um suum nitebatur Expetens autem denuo familiaritatem Hollandorum, iurabat per Deurn animamque, liberos suos, uti fides sibi haberetur, vir aliquis ad se in nomitteretur,qui Cinnamum .piper collectum videret, addita affirmatione,se s quidem auxilio Hollandorum frui in expugnatione propugnaculorum caleto, Columbo posset, promissis suis per omnia staturum, satisfacturum esse. miranti Acceptis hisce literis non consultum putabant, etiamnum ab Insu- tera Regi taliae discedere, locum istum tam facile deserere, quamuis exiguam CR J e spem haberent hac quidem vice commodum suum ibi promouendi. Vt igitur extrema quaeque tentarent, visum est iuuenem quendam Iacobum Cornelium nomine ex naui, qua spes Hocandica dicitur, versus Can abs legare, cum instructione, literis ad Regem, quarum is sensus erat, quod
69쪽
nimirum Rex, quicquid paratum haberet Cinnami de Piperis, ad littus transferri curare deberet additis ministri quibusdam,cum quibus contrahere possent se enim paratos este, quicquid afferretur, vel praesenti pecunia redimere, vel pro mercibus aliis permutares caeterum amicitiam
Quod autem ad expugnationem Castellorum algo in ambo attineret, non habere sese naves amplius omnes coniunctas , sed quasdam iam ex portu illo discessisse, ut ad Admiralem suum, naues reliquas, quae hinc inde in mali an erent, quae accidissent, referrent, posse tamen id alia occasione fieri,ubi naues iterum aliquiad portum istum conuenissent, quarum opera dissicile non futurum sit Castella ista expugnata ad manus
Regis tradere a Iunia appulit ibi nauis quaedam Arnecam vehens, que: ex Belginga loco quatuor leucas Septentrioliem versus a Punto dicasso distante, adueniens, versus Ne palan velificationem instituere decreuerat. Cum igitur Hollandi Ethiopes adhuc aliquos ex naui Lusitanica ereptos secum haberent, vero illi rie paran versus deferri peterent, Hollandi
eos in naue illam exposuerunt. Fuerat nauis illa littori nimis vicina, itaq;cum Nauarchus eius in aere Regis adhuc esset, deposito velo Nauarchum illum in custodiam adduci curauerat, quod videntes Ethiopes illi ad Hollandos iterum reuersi sunt, nauis tamen illa post dies pauculos inde
soluens disi essit. Predictus iuuenis acobus Cornelius D. huius una cum Germano accipiavi ad
illo, qui a Rege in Canae ad naues missus fuerat, iter ingressus est, Legato tac si Regis in chin eum comitante, ut dimissionem a Rege in F moe .ut Reuetraret. V in ad
Eodem autem die paulo post eorum discessum duo alii a Rege in
Can ad naves Hollandorum venientes vehementissime instabant, uti 'ixum aliquem ad Regem mitterent Litera vero quas habebant a Rege ipso subscriptae erantperegrino admodum charactere&modo, quo in subscribendo ut eum solere, Hollandi nonignorabant. 1 o. Iunii literas accipiebant a praedicto Iacobo Cornelio, qui ex Materat scribens, iter sese sequenti primum die ingressurum ostendit Circa vesperam dui naues,.-la nempe mmisistria versus, chin, nauis vero tertia, Anser dicta verrus Bis velificationem instituerunt. Quod ad reliquas attinet, iter suum propter iteras setitionem Regis in Cand differre in tempus aliud coactae sunt. Remanserunt igitur ibi sibi de Holetandia, Sepe meandica cum Celoce,donec quid de mercibus promissis sperare deberent, animaduerrerent, idque eo magis, quod Legatus Regis in Achin adhuc abesseta qui
impetrata dimissione rediturum sese, reum naui una in patriam abit rum pro iniserat, quem modis omnibus expectandum censebant. Interea
vero Hollandi de aqua recenti convehenda sollicit quotidie cum Seapha sua ad littus excurrebat, ut gallinas, oua, Bonanais Coeum, Malia, quae in gna copia ibi prostabanta pro mercibus aliis permutarent. Erant autem sciopetis&armis aliis probe instructi, inaduersus omnem iniuriam satis Parati, cum parum sibi inuicem ab utraque parte fiderent amplius. Non parum igitur commeatus hoc sequenti quatriduo acquisiverunt, sed 28 huius certium rursus a Rege in intecatomissum acceperunt. Et cumao. Iunii viderent ingentem fructuum,gallinarum copiam in littore rursus venalem prostare, scapham quidem ingressi sunt, ut ad littus adueherentur,verum tempestatib.& ventis impediti, redire ad naues re infecta
70쪽
DESCRIPTION INDIAE ORIENTAL Is
ret . Sepximo Iulii venit quidam Arach ex minia ad Viceadmiralem,
.....ua pexiixque taluiconductus iteras pro duobus nauigiis, quae ex Belgivh ad hi, portum istum Cinnam, pipere onerata adueher e volebant, uti aromata ista sua Hollandis diuenderent, quorum specimen secum asserebant.
Acceptis igitur literis illis Lusitanica lingua exaratis, ad littus iterum reuersus est. Sequenti die tres viri cum gallinis, fructibus aliquot aduecti affirmabant, tres naues Hollandicas ad D anapalan haerere, siquidem unus eorum ex Dorto nuper terra aduenerat. Cum igitur constituissent cum Champaniive nauigio aliquo, quod in fluuio religamme haberent, versus Lassanapalan velificationem intendere, expetebant salviconductus iteras, ne ubi eo venissent, a nauibus illis forsitan laederentur. Non poterant persuaderi Hollandi, naues suas ibi subsistere, simulabant tamen sese illud credere,, uegebant ex illis, an eorum aliquis cum naui, quam ad locum istum ablegatur essent, proficisci vellet, se hoc ipsi remuneraturos,&literas, quas peterent, statim daturos. Promittebant igitur illud,se facturos, sed Regi prius in Maracalo id significandum esse dicebant, quo facto,sequenti statim die sese reuersuros,&in naui aliquem, qui cum Hollandis iret, relicturos affirmabant. Verum enimuero cum literas illas accepissent de reditu suo non cogitarunt amplius P. Iulii dicebatur iplis dei Champansiue nauigiis, quae in fluuioni,nime subsisterent,&partim Elephantis, partim vero ebore Araeca onerata essent. Hoc vero similiter credere non poterant,non enim videbatur ipsis verisimile, quod tot naves in isto fluuio haerere deberent, licet iam antea audiuissent, Regem in violere quotannis aliquot nauigia Elephantis ebore onerata quibusdam Regibus, in littore Choroni ethabitantibus, dono mittere Constituerunt tamen elocem', cui nomen erat Sphaera mundi,cum Scapha Seph ocandi ad locum illum mittere,ut si forsitan nauigia quaedam in fluuio isto essent, illa in portum Ma--lo secum abducerent, ut ita populus suus eo citius ex Cano iterum di
Nauigium Circa vesperam autem viso meridiem versus nauigio aliquo, illud aliquod Cin ad portum traduxerunt. Quo Cum venissent, Viceadmiratis quidem ac-namum N cersitos ad se prqcipuos quosque interrogauit, qui essent, unde veni-hema mi rent, qui saluiconductus iteras, quas rac T. Iuliiimpetrauerat, profe- - rentes se ex attone, quod quinque miliaribus a Punudi Gan unum vero miliare a Beletis am abest, venire, Ginnam fere gooo. libras vehere, quod Panico deliar, sic enim Primatem istius loci vocabant, in Matreali vendendum misisset. Dicebant autem porro, non usq; adeo venditionem eius Cinnami, quod parum esset, quam familiaritatem, notitiam Hollandorum expetere, cum quibus amicitiam cotrahere constituissent, addita excusatione, quod nimirum eorum, quae a Rege in Canis facta fuerant, innocete plane essent. Affirmabat porro&hoc, quod Panico Mudeliar ad sex vel septem millia armatorum inditione sua numeraret, qui Regem quidem in Cand non timerent. Quare si Hollandis placeret cum nauibus suis adCastellum tot applicare,&oppugnationem eius tentare, paratum esse Panico Mudeliar, terra ipsis auxilio venire. Sperare enim sese, cum vix triginta
Lusitan in Castello isto iam numerarentur,illud superatu difficile non fu