Apologia libri de reditibus ecclesiasticis, a Martino ab Azpilcueta ..., super c. vltimo 16.q.1. sermone primum Hispano compositi & ab eodem postea latinitate donati aduersus. N. in nonnullis ei contradicentem eodem doctore Martino ab Azpilcueta auth

421쪽

tingit in casu nostro, in quo idem qui est magister, est etiam Rex:&qua parte est Rex, pluribus eget, quam qua est magister ; sicut & Cardinalis , & filius Regis, de quibus agit Extrauagas Execrabilis Io. XXII. de praeb. Imo & alii nobiles, & litterati, de quibus agit

Concilium generale in c. De multa, eod. tit. habentes legitime multa boneficia, non solum possunt sitis usibus impendere illa quae sunt eis necessatiaranu beneficiariis unius illorum benefici orum ; sed etiam quae sunt necessaria tanq. Cardinali, filio Regis, nobili, uel litterato. Abside tamen ex his colis

Iigitur , quantii Regalis Maiestas a1adiaertere debeat in quem finem praefatim asistratus, & alii reditus ecclesiastici Regiae cotons Castellae fuerunt a sancta d. Apost. uniti ue di cauere, ne superi.

sua quae contra infideles expendere debet, in alios usus absumat, praeser tim in donando diuitibus, & se ris,& aliis quibusvis ob fines haud pios. 1 Hic me locus Christaane Lectoreogit,

422쪽

nonnihiI dicere de tanto Monarchata Tum, quod tantillum quod in eodem

sermone uulgari edito dixeram, uisum est nonnullis nimium, & per assent tionem dictum.Tum, quod ex eo coitiacio, illas tanti Regis heroicas uiri tes, quas publicum in exemplum oportuit esse notissimas, parum exteris esse notas. Cuius rei causam arbitror esse,

quod bona pars Nobilium Hispaniae, in laudando suo Rege tam parca est, quam in profundendo pro eo suo sanguine larga . Haec eadem enim effecit, ut mihi quoque indigenae ignotae filis.

sent ante annum I 6q. ante quem nec de consuetudine, neque de facie iulum noueram, nec eius Curiam unquam ingressus fueram. Quippe qui

contentus, & supra merita ornatus, honore, ac honorariis quatuor prae fatarum, quae celeberrimae sunt, ac demiarum, nunquam Regiae Curiae munera in illum, neque in hunc usque diem ambivi; nec petii, nec accepi. A praefato uero anno, in quoteius Maiestatem

423쪽

iestatem pro causa Reuerendissim4 Toletani adiui, & ab eo nunquam antea luisus, nemine subindicante, cognitus fui ; coepi eum de facie, ac consuetudine cognoscere, & curiose omnia, singula eius acta, diistaq, perpendere , demirariq; illum alium ab eo que mihi pinxerui, ut miratus dicitur AEneas

molem magalia quondam. Dicam au- item,non eius natale solum, no genus, ἰ& proauos,& quae non fecerit ipse, nec ea quae fecit, illi cum aliis Principibus communia , sed tantum quaedam quae dono diuino ei sunt peculiaria ut certe in eodonge prsminetia. Idq; faciam sine adulatione ulla, que metam sentiram et peregre Mac fere sine spe ad eius regna redeundi agetem, nec ab eo dono ullo alio si gratia sua, quq tamen mihi eius subdito maximum est,dona tum decet.Vt alia ergo in aliis emineM, ita praeminet in eius Maiestate fides iula catholica,qus uirtutum ouantum est prima,licet non maxima, ut facile putes eam comitatam si aereminen ii a f-ι dei

424쪽

tia.Religio aut , quae maxima est uit tutum moralium, adeo in eo resplendet , ut in sacris mira cum animi attentione audiendis, ceremon usq; sacris. seruandis, omnes quotquot uiderim

Reges, Regulos, & alios Principes uita ros uidi autem qplurimos in Hispaniis & Galliis superer, si unum gloriose memoriae Ioannem tertium Lusi a

noru Regem nunq satis laudatu, eun. inq; proxime cognatu eius & soc is iam uita functu excipias. In punienda uero, fuganda, extirpandaq; haer sum peste,nemine habeat parem. Tam rarissima uero priminet in eo prudelia que olum uirtutu, quas cardinales uocat, est maxima) prs sertim ea qua bene regnatur, tamq; eubulia,synes,ac gno me alia,cosiderationeq; semῖ dc ubiq, comitara,& a prscipitatione aliena, 4 plurima, eademq; maxima Regna, maximos Principatus,& Imperia, logissimis terraru, mariuq; spatiis a seinui

distidia, pacatiora, & in officio sibi

al audientiora

425쪽

3 inpolog. lib. de redit.

audientiora, a multis iam annis con tinet, quam uix unquam ea ulli alii, tot annis continuerint. Sane iustitia

quar ut ille ait) mirabilis est, uelut

Hesiperus, adeo in eo resplendet, ut uix unquam ullus in eius imperiis , ®nis, etiam cum singula singulos Reges, &idominos haberent, turIorem inter improbos innocentiam seruarit ;neque aequanimius iudicia contra se, per sui consilii Proceres lata, audierit; neque quod pro miraculo est minus ulli iudicum insinuauerit, irri partium maluerit faueri; neque qui magis pr. stiterit illa. Iudicium Regis honori tu dicium decet & clementia Reges. Vix enim unquam ulli delinquentii, sine iusta causa, & sine laes conscia sit ignoscit: nec econtrario cuiquam, concurrentibus his, ueniam negat. Veritatri autem, quae pars iustitiae ponitur, adeo pollet; ut numquam nec serio, nec i co ; neque in magni si neque in paruis rebus mcntia 'ur, mendac sque om

426쪽

nis inrtutem attinet, demiror esse qui eum imbelliae insimulent . Quoi u ut opinionem demonstrem esse uanam , plura quam putaram, sed pauciora quam possem ob breuitatis gratiam , in medium adducam. Primum quide, quod animum eius uere regium, iaeorpore uiribus uiuidis , elegantique composito proportione inclusum, ea Phrenandraea, siue fortitudo munit, &occupat; ut nullum inueniat in eo locum inanis, plusq; satis sibi fidens, gloripetaque fiducia, quae Reges solent in bella pratcipites ferre : neque ullus uanus timor, tui eosdem ab eis mature suscipiendis nonnumquam dete ret. Quo fit, ut quotiens opus est, serenissimo animo, de bello, & pace, Priusquam quicquam statuat , quos oportet consulat, & tam secrete id faciat ; quod etiam sui consilii Proceres nesciant quid statuerit, donec id ex Uii iubeat . fitque, uesicet pacis, quae bellorum finis discopus esse debet,

sit studiosiliuius , artisque illius asse-

427쪽

quendae, conseruandaeque pollem Giamus, bellorumque quo ad eius fieri potest impedientissimus: cum tamen ad ea suscipienda uis aliqua coegerit, eorum sit susceptor cautissimus, & in finem usque prosequendis constantissimus. Deinde, quod nulli Imperatorum , Regum , & Ducum, qui a quingentis annis cu longe maioribus eIe citibus quam ipse in Gallias irruerunt, ea gloria contigerit, quae illi: cum auisno. I 67. fuso exercitu Gallico, capto direptoque fano sancti QSintini, oppido munitissimo, cum aliquot aliis , ne graui sui exercitus iactura, triumphans, Valentianam rediit; non quouis tempore, sed quo Reges militem hybernatum deducere solent: nempe tertio Idus Octobris. mi in & uere in .sequenti, cum Bruxcllis complementum sui exercitus cxpectans, a duobus Henrici Gallorum Regis huius nominis secundi qui tamen fortuna fortitudineque,prudentia militari comit ta , nulli suorum PGceaeorum secum

428쪽

dus erat,impigerrimis , reiq; militaris callentissimis ductobibus, nempe Du ce Guisti,,& Mariscalis Termio, a tergo& a stonte premeretur , suis omnibus. trepidantibus, & no paucis c6sulentia bus, ut Antuerpia refugeret, quo inde in Hispaniam, si res ira ferret, se recipe ret; ipse solus, soli Deo fidens, inuieti,& interrito animo, contra omnium sui consilii Procerum & Ducum sententiam,decreuit ut Comes Agamonte sis cum bona parte militum, quos in Guisii occursum p miserat, mira celeritate reqocata,& aliquot aliis repente collectis, in Termium irrueret.Qua in ruptione, fuso, fugato,captoq; csi inuutis nobilibus Termio; in suos, suaqioia in tuto posuit.Imo & cosccuta s stare,cOparato iusto exercitu, eunde Henricu apud Dorianum ad pacd sibi honorificentissima, qui hactemis durat,&utina duret aeternu, coegit.Tertio,i postea in Hispaniam reuersus,rebusq; Regnoru illius copositis,& Isiabella Regina teIq. quaterqi maxima, pacisq; toti Cc orbi

429쪽

orbi Christiano pemecessaris adminiastra, incoparabili cum popa excepta,

mox Pennonem in Mediterraneo maristam,Hispaniaeq; intestissimam, & arte

lociq; natura munitissimam, a Turc rum potestate in sua, sine ulla sui exercitus iactura,reduxit.Melitamque, siue Maliam maximo, pertinacissimoq; Turcarum exercitu obsessam, & mira Vatiletae prudentissimi, fortissimiqI Magistri

magni ordinis sancti Ioanis,suorumq; fortissimorum cruce signatorum mili- tu uirtute,robore, piaq; audacia, iamdiu se defendentem,missa magna delectissimorum militum manu, ab omni molestia liberauit, no sine ingenti So limanni dolore, iactura, & dedecore. Et in orbis noui prouincia, cui nomen florid arcem a Gallis clam erectam,&in pernicie omnium nauium ex PeruImperio,& ex noua Hispania, in suam antiquam redeuntium, ualde munitam singulari Dei beneficio, Petro Melen dio Duce, ut, citra uel unius militis iacturam, cepit. Et omnes fere Galli qui

430쪽

eam munierant,& defendebant, quiq; plus milIe ducenti erant, cum non sine magno Diuorum munere in Hispano. rum qui uix erant quadringenti) maunus uenerunt, licet essent uiri fortissi mi,& ex bona parte nobiles: quia ta men erat impii,& Lutherani, occisi fuerunt: quamuis tanta occido ex ra pugna facta tam pio Regi inlatine, quod

palam est, placuit. Postremo, ut alia omittam, quis eorum qui satis nouit quam aemula: sim Hispania: Galliae, n6 magni faciat suppetias illas magnaS, tamq; opportunas, quas Gallorum Regi, ob aetatem puerilrm, & Luthcrano rum multitudinem laboranti, per Hi spaniam,Italiam,& Flandriam, transmi sit)Quam uero prude ter, cauto,ac iam liter anno superiore in Flandriam pro Lutheranis tumultuantem, Duce Albensi ductore prudentissimo traduxit exercitum saluum per Alpes, & fines Gallorum, Helvetiorumq;, qui suae sectae Lutheranis maxime fauent, aliorum esto iudicium ; mihi quidem pro P Cc a miraculo