Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

111쪽

Verticem ac frontem : deinde cervice resoluta , qua notae sunt, venas incidere, & sanguinem mittere : ubi satis fluxit , tenuibus ferramentis adurere; contra tempora quissem , timide : ne subjecti musculi, qui maxillas tenent, sentiant :inter frontem vero & verticem, vehementer sic, ut squama ab osse recedat. Enicacior tamen etiamnum est: Afrorum Ouratio , qui verticem usque ad os adurunt tig , Ut

squamam remittat. Sed nihil melius est, qua iri quod in Gallia quoque Comata fit, ubi venas in temporibus & in superiore capitis legunt. Adusta quo modo curanda sint, jam explicui. Nunc illud adjicio; neque ut crustae decidant, neque ut ulcus impleatur, adustis venis, esse properandum ; ne vel sanguis erumpat, vel cito pus supprimatur : cum per hoc siccescere eas partes opus sit; per illud exhauriri opus non sit. Si quando tamen sanguis eruperit , infrianda medicamenta esse , quae sic sanguinem supprimant,

ut ne adurant. Quemadmodulia autem venae deligenda: sint, quidque lectis his faciendum sit,

cum Venero ad erurum varices , dicam.

CAΡ. VIII. De Atiritim morbis, qui mauu es scalpello curantur. VERUM ut oculi multiplicem curationem,

etiam manus exigunt : sic in auribus admodum pauca sunt, quae in hac medicinae parte tractentur. Solet tamena evenire vel a prima natali die protinus, vel postea facta exulceratione , deinde per cicatricem aure repleta, ut foramen

112쪽

3o4 A. CORN. CELs I MEDICl NA in ea nullum sit, ideoque audiendi usu ca-aeeat. Quod ubi incidit, specillo tentandum est, alte ne id repletum, an in summo tantum glutinatum sit. Narri si alte est , prementi non cedit: si in summo, specillum protinus recipit. Illud adtingi non oportet; ne sine effectus spe

oriatur distentio nervorum , & eae ea mortis periculum sit : hoc sacile curatur. Nam qua Ca- una esse debet, vel medicamentum aliquod im-yonendum est ex adurentibus , vel candente ser-

To aperiendum , vel etiam scalpello incidendum. Cumque id patefactum , & jam ulcus purum cst, injicienda eo pinna est, illita medicamento

cicatricem inducente : circaque id , medicamentum dandum, ut cutis circa pinnam sanescat rquo fit, ut ea remota, postea facultas audiendi sit. At ubi aures perso ratae sitiat, & Ostendunt,

trajicere id cavum celeriter candente acu satiscit, ut leniter ejus orpe exulcerentur; aut etiam adurente medicamento idem exulcerare: postea

deinde imponere id quod purget; tum quod eum locum repleat, & cicatricem inducat. Quod si magnum id foramen est, sicut solet esse in his , qui majora pondera auribus gesserunt, incidere, quod super est, ad caetremum oportet: supra deinde oras scalpello exulcerare , λ postea suere, ac medicamentum, quo id glu

tine mi , imponere.

Tcrtium est . si . quid ibi curti est, sarcire ;quae res cum in labris quoque & naribus fieri possit, eandem autem curationem habeat, simul explicanda est. RHiNzT. VL 23.

113쪽

LI AER VII. CAP. VIII. IX. IOSC A P. IX.

C si ta in auribtis, labrisque ac naribus, quomodo

sarciri curari poisint. a URTA i itur in his tribus, ac si qua par

a te parva sunt, curari possunt: si qua majora sunt, aut non accipiunt curationem, aut ita per hanc ipsam deformantur, ut minus indecora ante fuerint. Atque in aure quidem &naribus deformitas sola timeri potest: in labris vero, si nimium contracta sunt , usus quoque necessario jactura fit; quia minus facile & cibus adsumitur, & sermo explicatur. Neque enim creatur ibi corpus; sed ex vicino adducitur, quod etsi in levi mutilatione , & nihil eripere. & fatilere oculum potest; in magna , non potest. Neque senile autem corpus , neque quod mali habitus est , neque in quo dissiculter ulcera sanescunt, huic medicinae idoneum est ; quia nus quam aut celerius cancer occupat, aut dissicilius tollitur. Ratio curationis ejusmodi est : id quod curtaturu est, in quadratum redigere; ab interioribus ejus angulis lineas transversias incidere , quae citeriorem partem ab ulteriore ex toto diducant ;deinde ea, quae sic b) resolvimus , in unum adducere. Si non satis junguntur, ultra lineas, quaS ante secimus , alias duas lunatas, & ad

114쪽

ICs A. CORN. CELsI MEDICINA plagam convertas immittere , quibus summa tantum cutis diducatur: sic enim fit, ut facilius quod adducitur, sequi pollit, quod non vi cogendum est; sed ita adducendum , ut ex facili

subsequatur , & dimissum non multum recedat. Interdum tamen ab altera parte cutis haud omnino adducta deformem , quem reliquit locum , reddit. Hujusmodi loci altera pars incudenda , altera intacta habenda est. Ergo neque ex imis auribus, neque ex medio naso imisvenarium partibus , neque ex angulis labrorum quicquam adtrahere tentabimus. Utrinque autem

petemus , sit quid summis auribus , si quid imis

aut mediis naribus , aut mediis labris deerit. Quae t men interdum etialia duobus locis curtata esse consuerunt: sed eadem ratio curandi eiu Si cartilago in eo, quod incisum est, eminet, excidenda est : neque enim aut glutinatur , aut acu tuto trajicitur. Neque longe tamen excidi debet, ne inter duas oras liberae cutis utrinque

coitus puris fieri possit. Tum junctae orbe inter se suendae sunt, utrinque cute adprehensa; &qua priores lineae sunt, ea quoque suturae injiciendae sunt. Siccis locis , uti naribus illita spuma argenti satis proficit. In interiores Vero , lunatasque plagas , linamentum dandum est; ut

caro increscens Vulnus impleat. Summaque cura, quod ita sutum est, tuendum esse, adparere ex eo potest , quod de cancro supra posui. Ergo etiam tertio quoque die fovendum erit vapore aquae calidae, rursusque idem medicamentum injiciendum, quo sere septimo die glutinatum est. Tum suturae eximi,

& ulcus ad sanitatem perduci debet.

115쪽

LI AER VII. CAP. X. XI. IOIC A P. X.

POLYPUM Vero , qui in naribus nascitur , praecipue serro curari jam alias posui. Ergo etiam hunc ferramento acuto, in modum b)spathae facto, resolvere ab osse oportet: adhibita diligentia , ne infra cartilago laedatur 1, in qua difficilis curatio est. Ubi abscii sus est, unco

ferramento extrahendus est. Tum implicitum linamentum , vel aliquid ex penicillo respergendum est: medicamento , quo sanguis supprimitur eoque nares leniter implendae. Sanguine suppresso , linamento ulcus purgandum est. Ubi purum eli, eo pinna, eodem modo, quo in aure supra positum est, medicamento illita, quo cicatrix inducitur, intus demittenda, donec ex toto id sanescat.

De Oamni. ID autem vitium, quod a Graecis Vocatur , ii medicamentis non cederet, quemad- sa) IRGINET. VI. 2D H. F. ab AQUA PEND. Oper.

116쪽

Io8 A. CORN. CELs I MEDICINA . modum manu curandum esset , apud magnos Chirurgos non reperi. Credo , quia res raro ad sanitatem fatis proficit; cum aliquod in ipsa cu- Tatione tormentum habeat. Apud quosdam tamen positum est , vel subtilem a) fistulam , vel enodem scriptorium calamum b in narem

esse conjiciendum, do ec sursum ad os perVeniat : tum per id tenue serramentum candens dandum esse ad ipsum os: deinde adustum lo- Cum purgandum esse aerugine & melle : ubi pu-xus est, lycio ad sanitatem perducendum. Vel narem incidendam esse ab ima parte ad os, ut & conspici locus possit, & facilius candens ferramentum admoveri. Tum sui narem dei, Te ; & adustum quidem ulcus eadem ratione Cu-xari : suturam vero illini vel spuma argenti, vel alio glutinante.

C A P. XII.

De Oris vitiis, dine manis es' ferro curantur. I. De Deutibus. a IN ore quoque quaedam manu curantur. Ubi

in primis dentes, nonnunqNam mOVentur , modo propter radicum imbecilllitatem , modo Propter gingivarum marcescentium vitium. OpOr- Ο Fictilem Dyit H. F. tib AQUA PEND. Oper. Chirur'

117쪽

LI AER. VII. C Ap. XII. IO9tet in utrolibet candens ferramentum gingivis admovere , ut leviter adstringat, non ut insidat. Adushe gingivae melle illinendse, & mulso eluendae sunt. Ut pura ulcera esse coeperunt, arida medicamenta infrianda sunt, ex his, quae reprimunt. Si vero dens dolores movet, eximique eum , quia medicamenta nihil adjuvant, placuit, ci cum radi debet, ut gingiva ab eo b) resolvatur ;tum iς concutiendus est. Eademque facienda , donec bene moveatur; nam dens haerens cum summo periculo evellitur , ac nonnunquam maxiula loco movetur o. Idque etiam majore periculo in superioribus dentibus fit ; quia potest tempora oculosve concutere. Tum, si fieri potest, manu; si minus, forcipe G dens excipiendus est. At si exesus est ante, id soramen e linamento , vel bene accommodato plumbo replendum est, ne sub forcipe confringatur. Recta vero sorceps ducendus est, ne inflexis radicibus os rarum , cui dens inhaeret, parte aliqua frangatur. Neque ideo nullum ejus rei periculum est ; utique in dentibus brevibos, qui fere longiores radices habent: saepe enim sorceps, cum dentem comprehendere non possit, aut frustra comprehendat , os gingiVpe prehendit & frangitia Protinus autem, ubi plus sanguinis prolauit, b) idi penumero fuscit te e Si MONE PAULI Oila s.

c imo pars auellitur , quod aliquando i se vidi. d) Vide qui iam apud RHODIUM iaci ricRIEON.

118쪽

Tro A. CORN. CELs I MEDICINA scire licet, aliquid ex osse fraetiim esse. Ergo specillo conquirenda est testa, quae recessit, Avulsella protrahenda est: si non sequitur, incidi gingiva debet, donec labans ossis testa recupiatur.

Quod si fractum statim non est , intumesciteXtrinsecus maxilla , ut os hiare non possit , foris imponendum calidum ex farina & fico cataplasma est , donec ibi pus moveatur: tum incidi gingiva debet.

PUS quoque multum proquens , ossis fracti nota est. Itaque etiam tum id extrahi convenit. Nonnunquam etiam , eo laeso, fissura fit. quae eradi debet. Dens autem scaber , qua parte niger est, radendus est , illinendus uae roste flore contrito . cui gallae quarta parS & altera myrrhpe sit adjecta : continendumque ore crebro Vinum meracum. Atque in eo casu velandum caput, ambulatione multa, isticatione capitis, cibo non acri utendum est.

At, si ex ictu vel alio casu aliqui labant dentes , auro cum his, qui bene haerent, vinciendi sunt; continendaque ore reprimentia, Ut Vinum , in quo malicorium decoetum , aut in quod

galla candens conjecta sit. Si quando etiam in pueris ante dens nascitur, quam prior eXcidat, is, qui cadere debuit, circumradendus & evellendus est ; is, qui natus est in locum prioris , quotidie digito adurgendus, donec ad justam magnitudinem perveniat. Quotiescunque dente exempto radix relicta est , protinus ea quoqu'

119쪽

LIBER. VII. CAP. XII. ad id facto sorcipe, quam h γραν f) Graeci vocant, eximenda est.

a. De Tonsillis in ratis. Tonsillas autem , quae post inflammationes induruerunt , autem a Graecis adpellantur, cum sub levi tunica sint, oportet digito circumradere & evellere : si ne sic quidem resolvuntur, hamulo excipere, & scalpello excidere : tum Ulcus aceto eluere, & illinire vulnus medicamento , quo sanguinis supprimitur.3. De Uva.

Uva, si cum instam matione descendit, dolorique est & sbbrubicundi coloris, praecidi sine

periculo non potest: solet enim multum sanguinem effundere, itaque melius est iis uti, quae alias proposita sunt. Si vero inflammatio quidem nulla est, nihilominus autem ea ultra justum modum a pituita diducta est , Sc tenuis , acuta, alba est, praecidi debet. Itemque, si ima , livida Sc crassa; summa , tenuis est. Neque quicquam commodi US est, quam vulsella adprehendere , sub eaque , quod volumus, excidere. Neque enim ullum periculum est, ne plus minusve prpecidatur : cum liceat tantum infra vulsellam relinquere, quantum inutile esse .manifestum est ; idque prpecidere, quo longior uva est, quam esse naturaliter debet. Post curationem eadem facienda sunt, quae in tonsillis proxime posui. Vide Ruo uiues cci ScRIBO N. IARUUM , FGP. 9

120쪽

Lingua vero quibusdam cum subjecta parte a primo natali die juncta est; qui ob id ne g)loqui quidem possunt. Horum extrema lingua vulsella adprehendenda est, sub eaque membrana incidenda: magna cura habita, ne venae , quae juxta sunt, violentur, & profusione sanguinis noceant. Reliqua curatio vulneris in prioribus possita est. Et plerique quidem, ubi consanuerunt, loquuntur. Ego autem cognovi, qui, succisa lingua , cum abunde super dentes eam promeret, non tamen loquendi facultatem consecutus est. Adeo in medicina, etiam ubi perpetuum est, quod fieri debet, non tamen perpetuum est id, quod consequi convenit.

De Abscessu sub lingua.

Sub lingua quoque interdum aliquid abscedit;

quod fere consistit in tunica, doloresque magnOS moVet. Quod, si exiguum est, incidi semel satis est : si majus , summa cutis usque ad tunicam excidenda est; deinde utrinque orbe hamulis excipiend c, & tunica, undique circumdata , liberanda est': magna diligentia per hanc

curationem habita , ne qua major vena incidatur. 6. Deo q) JEIGNET. VI. 29. h) II. ET AQUA PEND. Oper. Chitur9. Puri. cv. I.