Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

181쪽

LIA E R. VIII. CAp. I. 17 3 processus a priore & a posteriore parte habent Dein dura, & medullos i , & ab aexteriore parte gibba , rursus ab inseri Oribus quoque capitibus intumescunt : superiora in sinus coxae , sicubhumeri in ea olla, quae scapularum sunt, conjiciuntur ; tum infra introrsus leviter tendunt, quo aequalius superiora membra sustineant. Atque in eo inseriora quoque capita media sinuantur, quo facilius excipi a cruribus possint. Quae commissura olle parvo, molli, cartilaginoso tegitur, patellam Vocant. Haec stiper innatans , nec ulli ossi inhaerens, sed carne & nervis deligata , pauloque magis ad femoris ostendens, inter omnes crurum flexus juncturam

tuetur.

Ipsum autem crus eis ex ossibus duobus. Etenim per omnia semur humero , crus Vero brachio simile est: adeo ut habitus quoque & decor alterius ex altero cognoscatur ; quod ab os .sibus incipiens, etiam in carne respondet. Verum alterum os ab exteriore parte surae positum

est: quod ipsum quoque sura recte nominatur Id brevius , supraque tenuius , ad ipsos talos intumescit. Alterum a priore parte positum , cui tibiae nomen est , longius y in superiore parte plenius , solum cum femoris inferiore capite committitur ; sicut cum humero cubitus. Atque ea quoque ossa, infra supraque conjuncta , media, ut in brachio, dehiscunt. Excipitur autem crus infra osse ex transverso talorum ; idque ipsum super os calcis situm est . quod quadam parte sinuatur, quad. m eX- celsus habet, & procedentia eX talo recipit , ut

in sinum ejus inseritur. Idque sine medulla du-

182쪽

rum , magisque in posteriorem partem projectum , teretem ibi figuram reprpe sentui. Cp tera ossa pedis ad eorum, quae in manu sunt, similitudinem instructa sunt. Plantae palmis , digiti digitis , ungues unguibus respondent.

C A P. II. sa vitiata V corrupta quibus signis cogu0 cuntur G qua rati0ne curentur.

9M N E autem os , ubi injuria accessit ,

aut vitiatur, aut finditur, aut frangitur , aut soratur , aut colliditur, aut de loco movetur. Id, quod vitiatum est, primo fere pinguufit; deinde vel ab nigrum, vel cariosum , quae, supernatis gravibus ulceribus aut fissulis, hisque

vel longa vetustate , vel etiam cancro occupatis , c 'eniunt. Oportet autem ante omnia os

nudare , ulcere exciso; oc , si latius est ejus vitium , quam ulcus fuit, carnem subsecare , donec undique os integrum patefiat': tum id , quod pingue et , semel iterumve satis est admoto serramento adurere , Ut ex eo squama secedat , aut radere, donec jam aliquid cruoris ostendatur , quae integri ossis nota est; nam necesse est aridum sit id, quod vitiatum est. Idem in cartilagine quoque laesa faciendum est, siquidem ea quoque scalpello radenda est, donec integrum id sit, quod relinquitur. Deinde, sive ο) Aph. VII. 2.

183쪽

LIBER. VIII. CAP. II. 17sos sive cartilago rasa est , nitro bene trito respergendum est. Neque alia facienda sunt, ubi caries, nigritiesve in summo oste est; si quidem id vel paulo

diutius eodem ferramento adurendum, vel radendum est : qui radit haec , audacter imprimere ferramentum debet, ut & agat aliquid , Ω maturius desinat. Finiu est, cum vel ad album os, vel ad 1 olidum ventum est. Albo finiri ex nigritie vitium . soliditate quadam ex carie, manifestum est. Acc dere etiam cruoris aliquid integro , supra dictum eis. Si quando autem altius descenderit utrumlibet, dubium est. In carie quidem expedita cognitio est, si specillum tenue in foramina demittitur ; quod magis minus ve intrando, vel in summo cariem esse, vel altius descendisse , te latur. Colligi idem potest etiam ex dolore, & ex sebre., quae ubi mediocria sunt , illa alte descendisse 'non potest. Manifestior tamen adacta terebra fit, nam finis vitii est, ubi scobis ni ra ei se desiit. Igitur, si caries ulte descendit, per terebram urgenda crebris foraminibus est, qu e altitudine

vitium raequent: tum in ea soramina dimittenda candentia serramenta sunt, donec siccum os ext0to fiat; simul enim & poli haec solvetur ab inseri Ore Oile , quodcumque vitiatum est, & is sinus carne replebitur; & humor aut nullus po-itea seretur, aut mediocri S. Sin autem nigrities est, aut si caries ad alte Iam quoque partem Ollis transit, oportet excidi Idem quoque in carie, ad ulteram partem ossis penetrante, fieri potest. Sed, quod totum vitiatum , totum eximendum est. Si inferior pars integra est, eatenus, quod corruptum est excidi debet.

184쪽

I 6 A. CORN. CEL si MEDICINA. Item sive capitis , sive pectoris OS , costa cariosa est, inutilis ustio, sed excidendi nece itus est. Neque audiendi , sunt, qui, osse nudato,

diem tertium exspectant, ut tunc excidant; ante inflammationem enim tutius Omnia tractantur.

Itaque, quantum fieri potest , eodem momento &cutis incidenda est , & os detegendum , & omni vitio liberandum est. Longeque perniciosissimum est , quod in osse pectoris est : quia vix , etiamsi recte cessit curatio, Veram sanitatem reddit. uomodo os excidatur ; G de Modiolo , U Ter bra , ferramentis ad id paratis. XCIDITUR vero os duobus modis. Si parvulum est, quod laesum est , ab modiolo, quem χ Graeci vocant: si spatiosus, terebris. Utriusque rationem proponam. Modiolus ferramentum conca Vum, tereS, est, imis oris serratum : per quod medium clavus , ipse quoque interiore orbe cinctus demittitur. Terebrarum autem duo genera sunt: alterum simile ei, quo fabri utuntur: alterum capituli longioris , quod ab acuto mucrone incipit, deinde subito latius fit; atque iterum ab alio prin-

C A P. III.

185쪽

LI AER. VIII. CAP. III. 177cipio paulo minus quam aliqualiter sursu ni pro cedit. Si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus pollit, ille potius aptatur. At , si caries subest, medius clavus in foramen demittitur. Si nigrities, anetulo scalpri tinus cxiguus iit, qui clavum recipiat. ut, eo insistet te , circumuetus modiolus delabi non possit: deinde his habena , quali terebra, convertitur. Eif-que b) quidam premendi modus: ut & foretur , & circumagatur: quia, si leviter 'imprimitur , parum proficit ; si graviter , non mo

vetur.

Neque alienum est, isellillare paululum rosae, vel laetis, quo magis lubrico circumagatur ; quod ipsum tamen, ii copiosius eli, aciem serramenti hebetat. At, ubi jam iter modiolo impreti innelt, medius clavus educitur, & ille per se agitur ; deinde , cum sanitas inserioris partis scobe

cognita est, modiolus removetur.

c At , ii latius vitium est , quam ut illo

comprehendatur , terebra res agenda est. Ea

soramen fit in ipso fine vitiosi ovis atque integri : deinde alterum non ita longe, tertium que donec tactus is locus, qui excidendus est, his cavis cinctus fit 1, atque ibi quoque, quatenus terebra agenda sit, scobis significat. Tum excisorius scalper ab altero forumine ad alterum malleolo adactus id , quod inter utrumque medium est, excidit; ac sic ambitus similis ei fit , qui in angustiorem orbem modiolo imprimitur.

Princ. Art. Med. Tom. IX. M

186쪽

1 8 A. CORN. CELs I MEDICINA 'stro modo vero id circumductum est, idem excisorius scalper , & in osse corrupto planUS, summam quamque testam levet, donec integrum

os relinquatur.

Vix unquam nigrities integrum , caries per totum os perrumpit, maximeque ubi vitiata calvaria est. Id quoque vitii specillo significatur , quod depressium in id foramen, quod infra solidam sedem habet, & renitens aliquid invenit ,

& madens exit. Si pervium invenit, altius des cendens inter os & membranam, nihil oppositum invenit, educiturque siccum : non quo non

subsiit aliqua vitiosa sanies; sed quoniam ibi , ut in latiore sede, di 1 sa sit.

Sive autem nigrities , quam terebra detexit , sive caries, quam specillum ostendit, os transit, modioli quidem usus fere supervacuus est; quia latius pateat necesse est, quod tam alte procesIit. Terebra vero ea, quam secundo loco posui , Utendum ; ea que , ne nimis incalescat , subinde in aquam frigidam demittenda est. Sed tum majore cura agendum est; cum jam

aut simplex os dimidium persoratum est aut in duplici superius : illud spatium ipsum ; hoc sanguis significat. Ergo tum lentius ducenda ha hena , suspendendaque magis sinistra manus est,& scpius adtollenda, & foraminis altitudo consideranda; ut, quandocunque os perrumpitUr e , sentiamus, neque periclitemur ne mu- Crone cerebri membrana laedatur : ex quo graves H . laevigat, leviget, ΡAΓW, p. 87. e) Hobclitemur , hoc ebi probemus, VERTUNIA N.

187쪽

LI AER. VIII. CAP. III. 179 in ammationes, cum periculo mortis f) ori

untur.

Factis foraminibus , eodem modo media septa , sed multo circumspectius , excidenda sunt; ne sorte angulus scalpri eandem membranam violet ;donec fiat aditus, per quem membranae custos immittatur ; μφιγγαφυλακα Graeci vocant : lamina autem aenea est, firma, paululum relinara, ab extoriore parte levis. Quae demissa sic, ut exterior pars ejus cerebro propior sit, subinde ei subjicitur, quod scalpro discutiendum est: ac, si excipit ejus angulum , Ultra transire non patitur : coque & audacius , & tutius, scalprum malleolo subinde medicus serit , donec excisum Undique os, eadem lamina levetur, tollique sine ulla noxa cerebri pollit. Ubi totum os ejectu in est , circumradendae levandaeque sunt orae, &, si quid scol is membranae insedit, colligendum. Ubi, superiori parte sublata, inferior relicta est, non orae tantum , sed os quoque totum levandum est; ut sine noxa postea cutis increscat , quae aspero ossi innascens protinus non sanitatem , sed novos dolores movet Patefacto cerebro, qua ratione agendum sit , dicam, cum ad fracta olsa pervenero. Si basis aliqua servata est , superimponenda sunt medicamenta non pinguia, quae recentibus Vulneribus ad coinmodantur ; supraque imponenda lana succida, oleo atque aceto madens. Ubi tempus processit, ab ipso osse caro increscit, eaque factum manu sinum complet.

188쪽

18o A. CORN. CELs I MEDIC NASi quod etiam os adustum est, a parte sana recedit; subitque inter integrum atque emortuam Partem caruncula, quae, quod abscedit, expellat : eaque fere, quia testu tenuis & angusta est, , id est squama , a Graeci S nominatur potest etiam evenire; ut ex ictu neque findatur Os, neque perfringatur; sed summum tantum collidatur , exaspereturque. Quod ubi incidit , radi & levari satis est. Haec quamvis maxime fiunt in capite , tamen caeteriS quoque Oli bus communia sunt: ut , ubicunque idem incidet, eodem remedio sit utendum. At, cum ea fracta , fissa, sorata, collisa sunt. quasdam proprias in singulis generibus, quasdam communes in pluribus curationes requirunt. De quibus protinus dicam, initio ab eadem calv

xia accepto.

nus requirendum est, co) num bilem is h mo Vomuerit ; num d) oculi ejus obcaecati sint;

189쪽

LIAE . VIII. CAP. III. mmim per nares auresve sanguis ei effluxerit ;num conciderit; num sine sensu quasi dormiens jacuerit. Haec enim non nisi osse fracto eveniunt. Atque, ubi inciderunt, scire lidet, necessariam, sed dissicilem curationem ei se. Si vero etiam torpor e accessit ; si mens non constat, si nervorum vel resolutio vel distentio secuta est; verisimile est , etiam cerebri membranam elle Violatam : coque in angusto magis spes est.

At 14 nihil horum secutum est, & jam potest

dubitari, an os fractum sit; A protinus considerandum est, lapide, an ligno, an serro, ariatio telo percussum sit , & hoc ipso levi an al-pero, mediocri an valliore , vehementer uia le- iter , quia quo mitior ietus fuit , eo facilius os ei restitisse credibile est, Sed nihil tamen melius est, quam certiore id nota explorare. Ergo , qua plaga est , demitti specillum oportet ,

neque nimis tenue , neque acutum ; ne , cum

in quosdam naturales simus inciderit, opinionem fracti ossis frustra faciat: neque nimis plenum , ne parvulpe rimul id fallant. Ubi specillum ad os venit, si nihil nisi leve & lubricum occurrit, integrum id videri potest: si quid asperi est, utuque qua suturae non sint, fractum os esse testatur. A suturis se deceptum cile , f) HsPPOCRATES

memoripe tradidit, more scilicet magnorum virorum , & fiduciam magnarum rerum habentium.

Nam levia ingenia , quia nihil habent, nihil sibi

detrahunt. Magno ingenio , multaque nihilominus f) Graecis κάρος. Idem P . II. q) UINTIL. Insilui. Utator. III. 6.

190쪽

18a A. CORN. CELs I MEDI cINA habituro, convenit etiam simplex veri erroris confestio; praecipue que in eo ministerio, quod utilia-tatis causa posteris traditur; ne qui decipiantur ea-dcm ratione, qua quis ante deceptus est. Sed haec quidem alioquin memoria magni professoris, uti

interponeremus, effecit.

Potest autem sutura eo nomine fallere, quia aeque aspera est ; ut aliquis hanc cise , etiamsi rima est , existimet eo loco, quo sui esse hanc verisimile est. Ergo eo nomine decipi non oportet : sed os deoperire tutissimum est. Nam neque utique certa sedes ; ut supra posui, suturarum eli : & potest idem & naturaliter com-imissum & ictu fissum esse ; juxtave aliquid fissum habere. Quin aliquando etiam , ubi ictus fuit vehementior , quamvis specillo nihil invenitur , tamen aperire commodius est. At, si ne tum

quidem rima manifesta est, inducendum superos atramentum scriptorium est, deinde scalpro id deradendum , nigritiem enim continet, si quid fissum est. Ob Solet etiam evenire, ut altera parte suerit ictus, & os altera fiderit. Itaque , si graviter aliquis perculsus est , si mala indicia subsecuta sunt, neque ea parte, qua cutis discinacit, rima reperitur; non incommodum est, parte altera considerare , num quis locus mollior

sit, & tumeat; cumque aperire: si quidem ibi

fissum os reperietur. Nec tamen magno nego h) Hic quintus fraclararum carnii modus ἀπηχ ηιμα di tur do ribitur, he quo Dide VERTUNIA N in Commenti ELIPPOCR. de caP. υuinci . pay. 6ta seq.