장음표시 사용
311쪽
RIA, LIBER III. 273 denuo. quorum alicui si negationem associaueris,& alia tamen insequi non prohibentur. Dicitur & dein,sicut deinde: ergo tanquam inde
utrauis dempta syllaba, sic desuper & derepente composita uidentur. Quotannis pro singulis annis usitatius est. Quot mensibus aute,uel quot diebus,non usurpatur. EX tempore,extra tempus, non ut ante debitum terminu uel post: sed ut imprqmeditatum, qualis est oratio extemporalis, hoc est non praemeditata. Intepestiue autem ante uel post tempus opportu
num lignifica ut si quis serius uel citius ad colloquendum accesserit. Ex pro in,ut: Ex uin cutis,cathenis,carcere,causam dicere more ueterum:id est,dum in cathenis uel carcere criminationi respondeas. E pro ex similiter, causa euphoniae: iit,E republica. Sic de a uel ab consideratur.ut, Ab Antonio,a Ioanne: quae si mutaueris,non consonabunt. De magis Sc potius quanquam multi permiscent, quibusdam tamen diligentius tractatum uideo,ut qui potius dixerint duobus seu pluribus bonis comparatis, seu bono Sc malo: dum bono modo potius attribuas, magis uero in malis frequentius. Exemplum facio. Cicero Romanae liberistati consiliendum potius, quam Caesaris partes sequendas putauit.Itide dici potuit,Quam Caesari uel Catilinet cedendum,quod erat a bono ad malum.Catilinam contra,factioni sociorum intentum esse, nobilium caedem, urbis incendium atq; rapinam magis affectare. & hoc pro omnibus exemplis latis faciat. Idem uere est de uix dc pene,quae non permiscenda sunt.
nam uix habet alactitatis significationem: ut, s Vix
312쪽
recto dicut, unde peniculus, er penicillim.
mi libro f.ad Paetum. 27ψ DE POLITIA LITERA AVix e conspectu Siculae telluris in altum Velao abant ii ii. etiam cum labore fieri demonstrat frequetius, quod uix ad finem perducitur.Te rentius, Hic sunt tres minet. Sc non pro uoto respondentis,cum Gnatho lubdidir, Vix. hoc e iiim criminantis est. Et si diceres, Ex tanto Romanorum exercitu apud Cannas uix duae cohortes superfuerunt. Pene aurem incrementusignificat, tanquam de nihilo ad aliquid nit, De priuato pene princeps effectus est. &,Ex equo pene concidit.&, In amentiam pene coueritis. auget enim facinus hic sermo, quamuis ex se turpitudinem interdum exprimat. Caeterum penes te magis est quam prope uel iuXt a te. napenes te est, ut in potestate tua esse. Est & penes penis uirile. Salustius : Ventre. alea, pene. Prope die aut in duos sermones reto luitur, ut sit diem prope: hoc est, iuxta prς sentem diem.
De futuro tam e tempore non exacto, sicut he
ri,aur spacium praesentis temporis, quq dies similiter dicitur ut multa dies, longa dies: & sic quam celerrime significat. Aut propediem coispositum totum adverbialiter, quas propere cito mon tame de pret senti, nec determinato die. nam potest fore aut postridie, aut paucis post diebus. In diem non in dies: sic in horam,in diem uiuimus: in horas, in dies magis extenditur malum. Propemodum non tempus significat, sed est ut prope uel quas . Perperam, non in palam uel temere, sicut quidam accepere: sed praue, peruerseque significat. Operae pre cium, quo saepe historici utuntur, utiliter, ne cessario, pulchreque significat: ergo in re ma Tima grauique conueniens. Coram duplici ter
313쪽
kIA, LIBER III. 27 in est: aut praepositio , cum regit sextum ca sum, & ustatius,&in prima syllaba accentum desiderat: coram autem absolutum, hoc est, adverbialiter positum, in ultima syllaba
notatur: utrimque tamen ut palam, ante, in
praesentia si .n incat. Virgilius, Et coram data copia fandi. hic ablativus deest, ergo aduerbium est. Et Cicero, Cupio tecum coram Io cari. & hic pro adverbio positum: nana ad te cum non lyectat. Itidem de eontra dupliciter intelligendum: nam aut praepositio est acincusativum regens, aut adverbium absolute contrarium significans , uti modo exemplum dedi. Palam uerb ante multos proprih, dc propalam uehementius intendit. Heu, cum accusativo me semper: hei, cum dativo mihi, eiusdem significationis interiectiones, passi uum continue, nunquam transitiuum actum indicantes. nam quod poeta inquit, Heu heu, quid uolui misero mihi riton ordinandum est, Heu heu misero mihi,ut sit, Quid uolui, parenthesis: sed ille dandi casus a uerbo regitur, me autem subintelligitur. Vah cum dativo senio Per. Supra morem, uel supra modum,aut supra iustum, multi ad uerbialiter posuere: sed melius distinguendo, supra pro ualde acci piatur, expresia,uehementer: ur, O mihi sola mei super Astyanactis imago. Si ualde es mihi imago filij mei quo sermone & Homerus utiliarin eadem significatione,ut apprime pro ualde, oratorie,Terentianeq; ponatur: M oppido nominus eleganter pro Ialde ducitur enim ab ope, licet in metro diiserat: inde oppidii cuius Musa m ala sunt instituta. Super, P de: ut, His
314쪽
x ό, DE POLITIA LITER A is Aenei t. accensa super. uel,Multa superPriamo rogitas, super Hectore multa. Sub dio non sub diuo, quasi sub Ioue: inde flamen dialis, non diis ualis. Bonum sero, ut omnibus in ore est pro
sermone populari, sic dicto scriptoq; ridiculis.
Quasi uero adverbium possit more nominis per casus uariari,aut ita sociari, ut bonum ma-nora 3. π ne,uel mane nouum: ut apud poetam Persiu, Iam clarum mane fenestras Intrat. Iam cras hesternum cbsumpsimus,&c.Ergo potius Bona uespera, ut graeci foemineo genere, aut si latine uelimus, Bonus uesper: aut in accusandi casu positu optative. Aue & auete, salue & salvete,m salutatione uenientis est proprie,seu amicum recipientis. Eodem tenore uale& ualete dicent tam remanentes quam Anar. Ac - abeuntes. cum ergo dicatur a Terentio, Valeat Scen. a. qui inter nos dissidium uolunt: non pro mo-
Phumuc. riantur accipiendum est, quale illud Virgilii, vivite sylvae: sed ualeant cum hac, scilicet ultima salutatione a nobis procul recedant. per eontrarium autem & saepenumero ualere,a ualeo uales, quasi langueo,es, unde ipsa ualetudo debilitas: cum tali tamen oratione,iit de infirmitate dici maluerimus. Proprius pro magis proprie non habetur,quamuis isti, quos saepe dico,nostrae tempestatis epistolari j scribere audeant. Contra propius, pro magis prope,in a. usu est: ut Ouidius de Phaetonte, Propiusque accedere iussit. Sed de altero Plinius in Traiani Panegyrico: Nihil magis proprie agi potuit, quam quod a senatu nuper factum. & Tullius in Philippicis, O hominem nequam. quid
enim aliud dica φ nihil magis proprie posum
315쪽
dicere. Denique proprius adverbium in uete Tum scriptis nunquam repςritur. Quo q; pro&,coniunctio ita male accipitur u tuς, primuenim significat ut pariter, uicissim,similiter:aliud uero pro aut discretiue.ut si dixeris, Hoc
aliudue maluerim: cum tamen utrunque non
postulem.in qua fgnificatione graeci unica uiniuntur discretione,ut M. Quod si pro coniunctione quoque, & accipiatur, ineptissime fuerit ab Ouidio replicatum de Lycaone, cum dixit:Et nunc quoque sanguine gaudet. Caeterum ire aliquoties multiplicatur: ut,Neve hoc, neue illud feceris: quemadmodum, iue hoc, siue illud. Nunc & modo cum hoc componi iustissime uideo: & nunc de praesenti tempo- Te,sicut modo de paulo ante praeterito uel paucis horis,diebus, mensibus,annis. De paucissimo,uti cum uobis modo dicerom, quid inter quoque & ue differentiae esset. Incertioris uero temporis praeteriti,tamen ut grapce loquar, quasi aoristice:ut, Modo inops eras, nunc locupletatus es.Item, Modo unum, modo aliudes cui nunc hoc,nunc illud: omniaque in praesenti significantia, seu quoque uerbo coapta
ueris: nee semper cum temporis ratione, quin etiam cum exceptione componitur pro tan- tum rui,Tu modo posce deos ueniam. Principaliter non oratorie dicitur,sed in primis,prae Principaliter. cipue,praesertim, potis simum: quanquam & legitur in Psiis hoc in primis non satis intelligitur ab ijs,qui ni merari et omnino aduorbium esse,&unum com p si .pud seneiatum sermon ςm existimant. est enim duplex r '& in primis: qui modus loquendi apud nos sonat, sicut inter primos uelprima.Quae grae-
316쪽
r 3 DE POLITIA LITER A ci uolunt potiora frequenter appo- Aeneid.io. minti, Et Virgilius de Euryalo, Prima tenet. Diu, unde diutius, diutissime, diutinus & diuturnus nam diurnus 6c nocturnus ad diem& noctem pertinet) cum uerbis spacium temporis signiscantibus magis proprie coniungi Aeneid. io. rur: ut Rhcebe diu,res siqua diu mortalibus ulla est Viximus. Sic, Diu peregrinatus sum, diu
hoc opus uoluo. Teretius, Iamdiu hoc saxum
uoluo . Sed improprie dicitur, Diu ueni: & sa tis paedagogice, Diu est quod ueni uel abii, pro eo, quod est iam pridem huc ueni. De nati& denique saepe ponuntur pro postremo siue nouissime, tametsi nonnulli denique pro deinde,& demu P postremo semper intelligi ue Aeneid. s. lint. ecce Virgilium, Sic demum lucos Stygios regna in uia uiuus Aspicies. non enim hoc fuit
postremum apud A1neam eorum, quae in Ita
Aetieis3. lia gessisset neque illud, Sic denique uictorTrinacriae fines Italos mittere relicta : sed ambo sensus ueluti quaedam extrema significant, eo Tum quae prIus per Helenum uatem, & Sibyl-Iam 4neae denunciata fuissent. Rursus inter
nouissime & postremo hoc differre docti pleriq; crediderunt, quod postremo tam ad prae
teritum quam futurum tempus pro orationis qualitate possit accommodari: nouissime autem ad praeteritum modo, seu ultimum ominnium quae acta si iit. Quae sententia ex illo Vir gilii uersu comprobatur: ut, Lustrauitque ui ros, dixitq: nouissima uerba. quae sane ad praeteritum spectant tempus, nuperrime facta. uidentur, quam AZneas Stygias sedes intraret.
Aeneid. s. Taetrum,optantis est ut,Et tandem laeti notet
317쪽
RIA, LIBER III. 27'aduertuntur arenae. Nedum, pro non solum, semper secundo loco statuendum, seu amrmatio siue negatio praecesserit.amrmatione praecedete sic, Darem tibi domum, nedum equuenegatione sic, Non darem equum, nedum do mum. Duntaxat pro tantum, uel solummodo,nunqua sociari solet a peritis cum uerum etiam: sed absolute seu prqcise ponitur, nulla auctione deseruiente. proprie ergo sic, Non equum duntaxat tibi debeo, Nerum etiam omnia quae habeo, tua esse existimo. Tantisper, in , interim significat. Terentius, Decreui tanti-
sper me minus iniuriae Chreme, meo gnato fa δῆς cere,du fiam miser. Donec, pro usq; , uel quo- usq;,dc qtiemadmodu m,& quamdiu ita differunt:primum usq; ad finem spaci j, aliud intra totum spacium,& sic dum pro donec: ut, DO nec me flumine uiuo Abluero: scilicet quousq;
id lepus purificationis perficitur. &,Dum con p ideret urbem, Inferretq; deos Latio. intra spa- Cium: ut, Donec uel dum uiuo, nunquam te deseram: itidem, Donec uel dum morior. nam si mili modo,nedum intra spacium multa sunt a poeta documenta: ut, Dum iuga montis aper. . H-σRursus pro usq; tenus habetur: sed coniungit, Uisi cum singulari ablativo ponitur: ut, Summo tenus attigit ore: id est . usq; ad summu os. Sic Pubetentis, usq; ad pube. Si cu plurali num e
To,cum genitivo: ut,Cruria tenus a mento: id est,a mento usq; ad crura. Nec de corporibus solum, sed aliarum etiam rerum locis & spa- .cijsriit Capulo tenus abdidit ensem. sic India tenus,maritentis. Teporalibus iungi no solet, yς ut annotenus, noctetanus dicamus: nec a no-
318쪽
ago DE POLITIA LITER A is stris bene dicitur mentetenus,cordetenus, o Te tenus,in causa loquendi.nam ore tenus in a
qua stans ita dici licet,ut pubetenus, quod huiusmodi localia esse non possunt: sed mente, corde, memoria tenere,rectius dicitur. Postponitur Sc aliquando non impolite Vsque, quemadmodum nuper de magis,& nihil, dictum : ut, Transmigrauit Hispanias usque. sic uersus: ut, Indiam uersus. Rursus usque pro diu & ualde:ut,Nec uidisse semel satis est, iuuat usque morari.Apud graecos usque genitiuo magis coniungitur:ut, His ταυτηι δ id est,usque in hanc horam, praesentem quidem Sc certam. Vulgo,passim,ubique,cateruatim,& uulgo est pro eo quod,fama est. Rumor est generatim, per singula genera: sicut summa tim,per singulas summas. Virgilius in Georgicis,Generatim discite cultus. Generaliter da omnibus, ut ijdem graeci differunt. in primon an q; κατ-s- ,in secundo Eadem uoce priuatim potius,quam priuate dicendum est. Et separatim,no separate: uti membratim,per singula membra.Carptim,hinc inde decerpendo. Et Salustius in historijs suis inquit uiritim, per singulos uiros. Turmatim, per singulas turmas, & pleraque id genus. Non tamen ut ob omnibus ossicijs uel appellationibus omnia huius uocis adverbia formari possint. non enim aciatim, per singulas acies: neque personatim, per lingulas personas diceretur. Ad, iuxta locum . nam & praepositiones, ut diximus, utique de indeclinabilibus ad uero b ijs interseremus , ut supra participia cum uerbis&nominibus apponenda censuimus.
319쪽
RI A, LIBER III. Virgilius,Stans hostia ad aram et pro iuxta uel Georg. ante aram. Apud quodammodo propius intedit,&locum frequentius,si cum animato construatur. Sed si dixero, Apud te coenandum est, uel in domo tua,& ad mensam tuam utiq; inatelligendum: uel in mea,apud me: pariter cum orationis declaratione,ut domi tuae uel meae. Ergo,apud templum,curiam,plateam,iarum, in ipsis locis uel intra ea loca colligitur. Sic acturbem sto,pro ante urbem et apud patria mea, urbem uel ciuitatem,in ipsa patria, urbe uel ciuitate. Non autem cum castra ponuntur ad
aliquod oppidum, recte dicatur, hostes apud urbem castra posuisse,ut frequens est error,nisi ipsius urbis moenia peruaserint. Itidem ad quem,pro apud quem, uel cui: quale Virgilius, Ad quem sic breuiter fata est longqua facer dos. &, Ad quem tum Iuno supplex his uociis ' 'bus usa est. Cicero in Catil.Ad M.Lepidu ha- Aenei . . bitare te uelle dixisti:pro eo quod sit,in domo Oratione pria M. L. Vel dicamus euctoru auctoritate,ad in ma, ubi iso ac loco Sc ad locum significare: quo tenore grae' sed apud. legiscos mihi uideor intelligere, περ dicentes pro 'fusad, ta intra qua iuxta re ipsam indissereter.Caeterv apud te, & penes te,antiqui sic differre uoluerunt, ut Apud te sit uelut persona & locu,
ut modo dictum,apud forum uel curiam: penes te autem,ut modo innui, in potestate tua quidem esse,seu in domo propria,sive longius repositum,ut domus,ager, liber, pecunia,uestis:siue incorporeu,ut, Fenes te est salus mea, honor,libertas.Iam,pro praeterea uel ite, qua ratione futurum tempus quam praeteritu'si
gnificabit.Solet componi,ut iam uero: sed da
320쪽
28r DE POLITIA LITER Aissim plici quod rarius atq: uenustius. VirgilIis Morg.3. u Seli testis ut, Iam maris immensi prolem &Georp. i. gςΠus Omne natantum. &, iam uarias pelagi 6 ' uolucres. Solet etiam geminari, ut iamia, quod futurum est subito: Graeci id μεα ἐλιγὸν apAeneid. t. pellant. Sed hic ad uerbialiter est, ut Virgilius. lam iamq; manu tenet, & premit hasta. quasi Ata id is nu0ς xςΠοβr quDd ut expressius in futuro sta 'si' eim manifestet, accipe: Qtios supra atra silex iatam lapsura cadenti imminet. Vbi ubi, pro ubietin q;rui ut, pro utcunq;,comica quam oratoria magis. Quin etiam in nominibus id scribendi genus comperitur,ut quisquis, pro quicunque usitatius quotquot, pro quotcunque: ut Horatius, Quotquot eunt dies. Qualis qualis, pro qualiscunque. Quantus quantus, pro quantus clinque haec rariora. Pro praepositio
sibilib.,. gyς δε &lditia a est,ante significat: ut, Stabat pro templo. Cicero in Philippicis, Hasta posita procede Iovis Statoris.Nec prς ponuntur solii semper praepositiones, sed interseriatur aptissime: ut, Quas ob resinanc ob causam justa de causa, quo in loco, qua de re, quo cum, te propter itU . Aeneii. . sub ante significat: ut Postesq: sub ipsos Nitu Georg. . tur gradibus. R. Sub lucem exportat calathis.
Aeneid.s. Et sub,id est post: ut Quo deinde sub ipso Eece uolar. Procul, & longiorem separationem innuit,& breuiorem: quandoque longe non-
nu qua prope significat: sic dicitur, qua ii porro ab oculis uel pret oculis uti, Prim' ibi ante oes
Aeneid. . magna comitate caterva Laocoo ardes. PrO-
inde, frequetius pro ideo & idcirco, aliqua do Aeneid is pr0 itaque ut, Proinde ola magno Ne cessatur ' bare metu. riopter,ultra frequentem signifi