장음표시 사용
351쪽
RIA, LIBER IIII. 3uxime discernuntur, addita ossici; demonstra isti oneret,Bonus palaestra, musicis,&c. Virgiliisus, Hic iaculo bonus, hic longe fallete sagitta. Bustuarii praeter defunctorum corpDiu curationem dicti sunt gladiatores: nam cum captiuos uisum esset crudele necari ante busta nobilium, post ad gladiatorios ludos descem derunt,qui funebres appellati, quorum in Terentio memoratio est. Bustum uero dictu iam Oxustum,graecum & latinum. DE UO ABULIS A LITE-ra C Pars X X X IIII. Anere,uersus scribere. Virgilius, Arma' utrumq; cano .Laudare: ut, Regemq; caia nebat.Diuinare: u lapsa canas OIΟ.nam quamuis uersibus Sibylla dare responsum diceretur, pro diuinando tamen est intelligenisdum:cui sententiae illud carme optime respo det:ut,Diuiq; hominesq; canebant: hoc est,diuinabant,ita futurum praedicabant. Caducus,tam mortuus qui cecidit,ia mortalis qui sit casurus aliquando: ut,Belloq; cadu ci Dardanidae. loquit enim poeta demortuis. Calx, finis, terminus, in masculino genere. ergo pro calce hominis dictum, quod in extrema parte sit corporis: ut, Calceq; terit ia calce Diores. Sic Nero dicitur a Tranquillo una ex uxorib' calce percu flam interemisse. Itaq; nominus ornate dictu,In calce libri uel epistolae. Cambio,bis, uerbum non ineptum a ueteribus habetur,quamuis in ore uulgi remanserit, a graeco quippe formatum est cuius pretteritum a nobis campsi dicitur.
352쪽
Classes, turm et equestres, de quibus apud Liunt eleganter in primo ab urbe condita. Virgi Aeneid.a. lius, Classibus hic locus, hic acies certare solebat. na P nauigio in singulari numero pret stat.
Capulus,in quo cadauera feruntur.nam grqce poeta dixit: Feretro Pallante reposto. Plau- Ae scid. H. tus,Capularis senex, quod capulo dignus . naalias Virgilius pro gladij manubrio significa-Αeneid. a. uit: ut, Ac lateri capulo tenus abdidit ensem. Nec non ad quaedam utilia in coquina instru- meta pertinet. nam a capiendo formatur, pro tenendo: quemadmodum capis lingua Hetrusca ales ad rapinam, a nobis falco,quod falcatis sit unguibus Sc alis & rostro, dicitur. Georg. . Capere, decipere: ut,Neq; insidijs noctis capiere serenae. Ita amore captus,ad deceptione magis mentis pertinebit. Carpere, praeter reprehendere, haud dubie In Virg. vita. pro accipere,ut a poeta adolescente adhuc:Nocte dieque tutum carpe viator iter.Item carpe Aeneid. p. re,tondere ac diminuere: ut, Carpere gramen in Gallo. equos. nam idem est, Dum tenera attondentc-i simae uirgulta capellae.&,Nec nocturna quide' carpentes pensa puellae. Carinae, aedificia in modum carinarum, a lio etiam modo Salustius alueos uocat in Iugurthino bello de Afris memorans: Qui alueos nauium inuersos pro tugurijs habuere.
Carbasus,genus lini, sicq; pro muliebri uelo,ut nauali ponitur. Aelicii σε Castigare obiurgare: ut, Hic grauis Entella dictis castigat Aceltes. Aelictim Castus,pius: ut, Hac casti maneant in relligione nepotes.
353쪽
RIA, LIBER IIII. 313 Catuli omnium animaliu praeter scelus hominum,poetice tamen: & praeter quadrupedes animantes pro alio etiam genere, ut serpentium ac uolantium, natantiumq; catulos dicamus:ut de serpente Virgilius,Aut catulos Georg. . tectis, aut oua relinquens . Volucribus autem& equino generi aeque pullus designatur, ut cum foetus sit proprie cuiuslibet animatis, terraq; natorum, stetura duntaxat domestici pecoris appellatur. Cauponantes ide ut tabernieantes, ad om Tabernieantes ne cerdonarium seu quaestuosum pertinet arxi nouum. ficium, omnemq; uenalium tabernam, ne deuinaria duntaxat dici putetis .hinc,Cauponantes bellum,non belligerantes. De Officthli. Cauea,consessus populi : theatrum autem Lex Ennio. locus adhaerens eminentior,& cauea simul cutheatro amphitheatrum.Inde cauea tam carcer animalium terrae infossus, siue uiuarium, quani uirgis intextus: nam a cauendo uel cauando formatur. Coelum pro aere: ut,Maria ac terras, caelum Aeneid. .
que profundum Quippe ferat rapidi: quod de alio elemento non licet intelligi. ergo & profundum tam pro superiori, quam altum pro inferiori colligitur. Inde coelum scalprum fabrile dicitur,a cetiando, de quo Rpe Martialis. Certus electus,fidus: ut,Equidem per littο- Aenei tira certos Dimittam .Et Salustius, Apud latera
Credere,confidere est:ut, Nimium ne crede 'colori. Salustius,Virtuti satis credebat. Et cre- ''. 'dere,commendare:ut, Hoc tuae fidei credidi. - VVirgilius,Et' lati custodia credita campi. bim pro lati. u s Caecus,
354쪽
- ' νη. DE POLITIA OTERA Aeneid.f. Caecus,improuidus:ut, Caeciq; ruunt. nani parum est eos militantes oculos habuisse. Caetera pro adverbio deinceps,sicut De caetero dicimus mon tam e caeterum, quod sonat sed: ut, Caetera parce puer bello. Circumferre antiquorum uerbum est in sacrificijs pro lustrare seu expiare:ut,Pura circu tulit unda.nam & alijs etiam sacrorum uerbis utitur poeta,quod pridem exposui. Cogere,cogerere est, & oratorium prorsus. Inde coacta pestania, magnam uim frumentirium. coacta,uel coegit.Virgil.Tityre coge pecus.
Committo, pecco .nam pro commedare notissimum,& commissa,delicta. Sic admissa,auerbo admitto, quod no minus ornate pro ac AH id , ς/pςxς qu/m peccare describitur: necnon committere,claudere est & iungererut,Porta, qua ducis imperio commissa,recludunt. Componere,ςomparare: ut, Sic magnis eo abii, g pQΠςro p/rua solebam.Necnon finire, explerer H ηςις ut Ante diem clauso coponet uesper Olympo. Commodum,ut Terentius, Quem comm cis. Veri dum eratud est, quem uolebat. Conficere,aliquid perscere, ad finem perducere: utcofectum bellum,confecta nauipatior& conficere,interficere,letho dare. Ideoq; transumptiue interficere pro conficere: ut, Interfice Georg. . messes .ae senes aeuo confecti, &peregrinantes longa itineratione confecti, quasi mortui, deficientesq; dicuntur. Aeneid. 3. Condere, consociare:ut, Animamq; sepuIchro Codimus . nisi forte Epicureae opinioni subluditur,ut animam coditam semel, hoc est
abditam, cum corpore dc sepultam intelligat: Cui
355쪽
RIA, LIBER IDI. 3 sevi & illud respondet, Et manes credis curare Mind.
sepultos φAd hoc conditam aedem, uti extruinctam,haud dubie ueteres posuere. Conclamatum est, post lamentationem de an ortuo facta,qui reuocari nequiret, ut auctor est Plinius maior . Eum morem inuentu ex aqua calefacta refocillatione,defuncti seu exanimati uociferati Be,si forte copressus spiritus exaudiretur,ut cuida contigisset, simul nequie quam de flammis exurgenti opem subitam afferri non potuisse: quo termoneTerentius prouerbij loco utitur de uirgine Chqreae, in perso Eunuch. Am
Concetus,orationis est elegantis, ut auium dulce consonantium seu festientium: ut,Hinc Ille auium concentus, mixtus scilicet catus uel sonus:idem graece uel symphonia uel harmo
nia, cum syllabi dictionesque apta uoce conq
. Coruscare cum simplici r, nam prima corri pitur,dicitur splendere neutraliter, uerum ui brare transitive: ut,Strictumq; coruscat mucronem .nam transitive pro splendere non procedi nisi dicamus poetam graeco more duos simul sensus una uoce complicasse. Caeterum
coruscatio dicitur splendor coruscans, ut in tex nubes uel nuntiis, inter arbores frondosas, & cellas quarundam auium. Quale est um- aussyluis scena coruscis Desuper, horrentii atrii
Cunctans,grauis,ualidus: ut, Glebas cuncta xes crassaq; terga .Quale illud de laureo ramo k qet apud in seros non dissentit:uhCorripit aeneas Fortς,ομreo. cunctantem. Aeneidin. Curarς,
356쪽
3is DE POLITIA LITERA Aeneid.3. Curare,reficere,ut corpora curamus:&cura, quod corvin.
Curia senatorum & ducu est,populi Roma.Atheid. ςuna pars trigesima. nam Romulum constat Aeneid. s. ubi sthitate in trisinta curias sue tribus diuisisse. pro segnius is Cursus,nauig/tio:ut, Armari classem cursum gitur secius. quo parari.quod & alio loco nauibus poeta cocedat: ut,Currit iter tutum non segnius etquore classis .Et,Curiusq; breuissimus undis. Aeneae . Custos,minister:ut,Et domus Herculei custos Pinaria sacri. Ac pr ter solitu custodiendi Grem. . m ς Obibitorest, & obseruator:ut,Et custos furqm,atq; auium cu falce saligna.Idem speculator:ut,Luce sedet custos. Cuculus Sc ornatus muliebris,& ficaIe poculum:ut Horatius in poesi Reges dicuntur multis urgere cucullis. DE VOcABULIS IN LITER A D. Pars ta XXV.
Aeneiat. Epositus,uita desperatus.Virgilius, Ille ut depositi proferret fata parentis. Aeneidis Dςprς Or,recusare est: ut,Equidem eis rui,neq; deprecor.memini in uerbis supra uois bis diisseruisse. Dentale, ratri lignu, cuius meminit poeta is in Georgicis:aratri lignum, in' quo uomer in
V stet '' ducitur.nam ut Deu umo; tridei tem, quem a Dπιι ι - ο gricolae de more patrio dentale etiam nonnu- tardentalia quani, praeter furcam furcellamve dixerunt, dorso. ut rustici ferrum ligneumq; habere solet cum duobus uel tribus dentibus acuminatum. Deficereideserere,prodere. ergo defectores,
357쪽
RIA, LIBER IIII. v exercitus sui proditores &desertores, etiam loco suo insidetes. nam hic de alienato animo cogitamus,itaq; de transfugis clarius est testiis monium:sed frequens est apud historicos huius illaudati facinoris memoratio .ergo &deserti,derelicti a suis: ut, Si tam deserti sumus,
de Turno contra Drancem,quia ' uitulorum Aeneid.tti magna pars interierat. Desertus, praeterea in- Lego Italaru.
cultus est:ut,Rupe sub aeria deserti ad Strymo Georg. .
ni fundam .nam ideo fluuiorum litora deserutur, quod sint inisecunda. Deprehensus, sermo nauticus cum tempe state occupantur:ut,Deprensis olim statio gra Georg. tissima nautis. quod 'volucribus, apibus, uiatoribus accommodari potest,siquando reαpentinis imbribus distinentur: nec minus eleganter,quod in usu est oratorio:ut furtum uel erratum,uel morbi, aut coloris causam deprehendere. Defunctus autem uiuus, est liberatus,com
pletus,absolutus: quale est,O tandem magnis acth:s . pelagi defuncte periclis. φιDecuriones, pro nobilioribus seu principibus ciuitatum aestimantur. Ad hete decuriones quidam dictos autumant,quod initio eum coloniae deduceretur,decima pars deductorum
cosiiij publici gratia scribi soliti sunt: quidam
a denario numero eorum,qui Decurione duco regerentur, unde dc Centuriones Sc Chiliaris
Deturbare,dimouere,excurrere: ut, Puppi Aeneido. deturbat ab alta.
Delubrum, lignum, hoc est simulachrum, alibro, raso ligno,graece descendit: necnon de lubruma
358쪽
lubrum,quod uno tecto plura comprehendi numina,ut olim Capitolium, in quo Iupiter,Iuno, Minerua colerentur. Sed de luperiori uide
Aeneid. r. xureo loco dixisse Virgilius, Nos delubra deum hoc est, effigies miseri, quibus ultimus esset Ille dies, festa uelamus fronde perurber Quippe qui deorum imagines uerisimilius,
quam temploru parietes coronare potueriit. Quidam delubrum a diluendo. censent,propter aqtiae sacrificium ante aedem positae.
Georg.3- Differre, dissipare. Atq; arida differt Nubili. de Borea inquit,uel Zephyro.
Dies,uitae sp acium,S multum temporis significat: ut,Multa dies uarius labor mutabia Aeneid. a. lis aeui Rettulit in melius. Diei aut partes sunt quinq; Mane,non tame apparete iste,cis moles praecipue. Ortus, dum sol in nostro conspicitur hemisphaerio. Meridies, graecus sermo,
quia pars sit diei scilicet dimidiata. Occasus,inclinante iam sole, dc uespera, quae crepusculi
In mutuo Digerere, ' in mutuo amore, disponere .utre, quid uelit, de Sibyllinis responsis,Digerit in numerum. nescio. Dicare & dedicare in obsequiu dare religio Aeneid. 3. nis,uel iurisiuradi, uel auctoritatis:ur, Sacerdotium uel aedem numini dicauerunt. Ideoq; de Acticid- matrimonii sanctione quoq; dicitur, Propriaque dicabo. Georg. 4. Distendere,implere: ut, Dulci distendiit nectare cellas. nam distendere frequentando positum est saepe implere, sicut a teneo tento snatendo aliud est) qua significatione utrumuis NoerL ponitur in Bucolicis: ut, Sic cytiso pastet diste- dant uel distentent)ubera uaccae. Dilcrimen
359쪽
Discrimen,differentia: ut, Nunc dira dedit nobis discrimina Pallas.Discrimen,interstitium,spacium idem. Sed certior auctor Advolat AEneae,tenui discrimine lethi Esse suos. Et discrimen capitis mulieris, sed id a discriminado seu diuidendo. Ide,Lucet uialogo Ordine flammarum,& late discriminat agros. Dido,uirago est: nam prius Elisam dixere, post uero Dido noui matrimonij infortunio
territa,in rogum praecipitata. Diuortium,coniugum est,quod in diuersas partes eunt:& diuortia,uiae breues, ut trasuersa seu compendia uiarum: quale est,Obijciunt equites sese ad diuortia nota. Terentius, Vbi ad ipsum ueni diuerticulum. Dare,dicere:ut,Iste de' si sit,da Tityre nobis. Domus, familia, gens, prosapia uti Sergestusque,domus tenet a quo Sergia nomen. Idem, Hic domus aeneae totis dominabitur oris. Dorsum, arena in aggerem longo tempore conglobata,quae remeantibus fluitibus instar saxi condensatur & durescit, quo nautae pIurimum appellat: ut, Dorsum immane mari summo. Et, Nanq; inflicta vadis dorso dum pendet iniquo. Aenei ro.'ubi dura dedit nobis ego.
Virg. testis optim', ut possit paruos edu . e acere natos.&,Suosq; ducut.unde dux taquam suos castos educit, qua in castra reducit. ς coris cum Effata, ubi captabantur auguria et unde μυager
360쪽
3ro DE POLITIA LIΥERA- ager post pomoeria,ubi captarentur auguria,effatus dicebatur. Aeneid. a. Efflagitare, cum clamore deposcere: ut,Notumq; efflagitat ensem.
doque prima,licet correpta. Caeterum triplexn portioom habitum . unum quod ex arboribus nascitur,
probat Plinius aliud quod effoditur,teritu artificiale, 'quod
ex tribus partibus auri & una argeti coficitur. Aeneid c Errβre,pastore: utareis littore ceruos Prospi. '' cit errates. Ide, Mille meae Siculis errat in mo μς βις tibus agnae. Et, Ille meas errare boues .Est auteriori cum securitate pascere. Caeterum,errare est etiam planetarum: sic procul in tuentibus nobis
Aeneid. i. Exhaurire,finire: ut, Cui nunquam exhausti satis est laboris: de agri cultura. Palamone Excipere,insidijs & fraude surripere:ut, Damonis pessime capru Excipere insidijs. Et ex
Aeneid ου ςζptum Trito, de Miseno tubicine,scilicet que' ' Τrito exceperat, &unda submerserat. Ide intercipere &interuertere significat. Et excipere, subsequi,respondere: ut, Excipit Ascanius. Aeneid.9.6. Tu sic excepit regia Iuno. Est aute politissimu& metro & oratione soluta: quo uerbo similiter Grqci utuntur in sua uoce, sed pari signi ficatione: ut ,hoc est, excipio. Significat & excipere,in calamitatem lapsos tollere. Vergilius, Heu quis te casus,&e.eXcipit. nec minus polite dicitur excipere pro interficere, de medio . . tollere:ut idem poeta, Principio Phalarim, Aeneid,' succiso popolite Gygen, EXcipit. Aeneid. Exigere,exquirere: ut, Socijsq; eXacta reser